εἰλέω: Difference between revisions

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> tb. εἱλ-<br /><b class="num">• Morfología:</b> [act. impf. 3^a sg. εἴλει <i>Il</i>.8.215, <i>Od</i>.19.200, 12.210, 3^a plu. εἴλεον <i>Od</i>.22.460, [[ἐείλεον]] <i>Il</i>.18.447, pres. part. εἱλεύμενοι Hdt.2.76, Q.S.11.115; med.-pas. act. impf. 3^a plu. εἰλεῦντο <i>Il</i>.21.8; fut. εἰλήσει <i>AP</i> 12.208 (Strat.); aor. ind. 3^asg. εἴλησεν [[LXX]] 4<i>Re</i>.2.8, pas. part. εἰληθείς Hp.<i>Morb</i>.4.52; perf. part. med.-pas. εἰλημένος [[LXX]] <i>Is</i>.11.5, Lyc.1202, εἰλημέναι Hp.<i>Nat.Puer</i>.13; plusperf. εἴληντο I.<i>AI</i> 12.67]<br /><b class="num">A</b> tr.<br /><b class="num">I</b> c. ac. gener. de animados<br /><b class="num">1</b> [[retener]], [[encerrar]], [[acorralar]] Ἀχαιοὺς Τρῶες ἐπὶ πρύμνῃσιν [[ἐείλεον]] los troyanos acorralaban a los aqueos junto a las popas</i>, <i>Il</i>.18.447, cf. 8.215, ὅν περ ἄελλαι χειμέριαι εἰλέωσιν <i>Il</i>.2.294, cf. <i>Od</i>.19.200, ὅτε Κύκλωψ εἴλει ἐνὶ σπῆϊ cuando el Cíclope (nos) tenía encerrados dentro de la cueva</i>, <i>Od</i>.12.210, δμῳὰς ... εἴλεον ἐν στείνει <i>Od</i>.22.460, en v. pas. ἡμίσεες δὲ ἐς ποταμὸν εἰλεῦντο la otra mitad era acorralada en dirección al río</i>, <i>Il</i>.21.8, εἰλουμένους δ' ἐν ὀλίγῳ Plu.<i>Crass</i>.25, εἱλεῖσθαι ἐν τῷ τόπῳ, μὴ δυνάμενον ἐκπλεῦσαι Arist.<i>Mir</i>.840^a33.<br /><b class="num">2</b> [[empujar]], [[acosar]], [[perseguir]] θῆρας ... εἰλεῦντα <i>Od</i>.11.573, εἰλεῦσιν νεπόδων δειλὰς στίχας εἰς ἕνα χῶρον κοιλοφυῆ empujan a las infelices hileras de criaturas hacia un lugar cavernoso</i> Opp.<i>H</i>.4.652.<br /><b class="num">II</b> c. ac. de cosas y partes del cuerpo<br /><b class="num">1</b> [[replegar]], [[dar la vuelta]] ἢν αἱ μῆτραι εἰλέωσι σφέας ἐς τὸ μεσηγὺ τῶν ἰξύων si la matriz se da la vuelta hacia la zona lumbar media</i> Hp.<i>Mul</i>.2.131.<br /><b class="num">2</b> [[enrollar]] una piel (κῶας) εἴλει ἀφασσόμενος A.R.4.181, una prenda de vestir τὴν μηλωτὴν [[αὐτοῦ]] ... εἴλησεν plegó su manto</i> [[LXX]] [[l.c.]], un rollo de papiro κατὰ μηρῶν εἰλήσει δροσερῶν <i>AP</i> 12.208 (Strat.), cf. 9.540, en v. pas. κατὰ γαστέρα τὴν ἐμὴν εἰλημένη de una banda enrollada alrededor de mi vientre</i> Hld.8.11.9, καθ' ἅπερ βιβλίον εἰλεῖται <i>Orac.Sib</i>.3.82<br /><b class="num">•</b>[[hacer girar]] μέγας οὐράνιος, εἰλῶν τὸν κόσμον <i>PMag</i>.71.2.<br /><b class="num">3</b> [[envolver]], [[ceñir]] νῆα δ' ἔπειτα πέριξ εἴλει ῥόος la corriente envolvía a la nave</i> A.R.2.571, καὶ εἰλήσας φοινικίνῳ δέρματι (τὸ φυλακτήριον) <i>PMag</i>.4.2702, cf. 7.665, en v. pas. ἶνες ... εἰλημέναι σὺν ἰχῶρι Hp.<i>Nat.Puer</i>.13, πέτρον ἐν ... σπαργάνοις εἰλημένον una piedra envuelta en pañales</i> Lyc.1202<br /><b class="num">•</b>fig. καὶ ἔσται ... ἀληθείᾳ εἰλημένος τὰς πλευράς y será ceñido con la verdad en sus costados</i> [[LXX]] <i>Is</i>.11.5<br /><b class="num">•</b>fig. en v. med., de pers. [[dejarse envolver]], [[enredarse]] περὶ τὰς δίκας εἰλούμενοι δρῶσιν Max.Tyr.22.3.<br /><b class="num">4</b> [[exprimir]], [[prensar]] para extraer el jugo εἰλεῖν· ἐκπιέζειν ἐλαίας ἢ στέμφυλα Ael.Dion.ε 14, cf. Paus.Gr.ε 15.<br /><b class="num">B</b> intr., gener. en v. med.-pas.<br /><b class="num">1</b> [[moverse]], [[revolverse]] ἀλλ' [[ἄνω]] καὶ κάτω εἰλεῖται μεμιγμένον τῷ ἄλλῳ ὑγρῷ Hp.<i>Morb</i>.4.51, de un torbellino o ciclón λαῖλαψ δὲ καὶ στρόβιλος πνεῦμα εἰλούμενον κάτωθεν [[ἄνω]] Arist.<i>Mu</i>.395^a9, cf. 11<br /><b class="num">•</b>del corazón [[agitarse]], [[revolverse]] οἱ ἦτορ ὀξείῃς εἰλεῖτο πεπαρμένον ἀμφ' ὀδύνῃσι A.R.4.1067<br /><b class="num">•</b>[[desplazarse]], [[moverse irregularmente]] de los ibis ἐν ποσὶ μᾶλλον εἰλευμένων τοῖσι ἀνθρώποισι Hdt.2.76, de un cojo εἰλέονται ἐπὶ τὸ ὑγιὲς σκέλος se arrastran balanceándose sobre la pierna sana</i> Hp.<i>Art</i>.52, cf. <i>Mochl</i>.20, νεανίσκοι ... περὶ τὸ Κράνειον εἱλούμενοι Alciphr.3.24.1, νωθροὶ δὲ κέλευθα εἱλεῦνται se desplazan lentamente en su camino</i> Opp.<i>H</i>.1.148, de una serpiente, Orph.<i>L</i>.134 cf. Q.S.l.c., Pamph.Mon.<i>Solut</i>.3.45.<br /><b class="num">2</b> [[girar]] en torno a un eje, [[dar vueltas]] περὶ τὸ μέσον εἱλεῖσθαι Arist.<i>Mete</i>.356^a5, περὶ δ' αὐτὸν ... εἰλεῖτο φλόξ Mosch.4.104, κατ' αὐτὸν [[ἕλιξ]] εἰλεῖται Theoc.1.31, ῥάβδοι ... αἳ περὶ τὸν κύκλον τῆς τραπέζης εἴληντο I.<i>AI</i> 12.67, οἱ μὲν ἀστέρες ἐν τῷ οὐρανῷ ... εἰλέονται Luc.<i>Astr</i>.29, cf. <i>GDRK</i> S 4.2, ὁ γὰρ κόσμος σφαιρηδὸν εἰλούμενος Vett.Val.258.14, cf. <i>Corp.Herm.Fr</i>.7.1<br /><b class="num">•</b>[[rodar]] ἡ (πόρδαλις) ἐνὶ βόθρῳ εἰλεῖται προπεσοῦσα Opp.<i>H</i>.3.394<br /><b class="num">•</b>tb. en v. act. τῷ περὶ τὴν γῆν ἀεὶ εἱλεῖν (como etim. de ἥλιος) Pl.<i>Cra</i>.409a.<br /><b class="num">3</b> [[concentrarse]], [[acumularse]] ἔπειτεν εἰλεῖται τὸ [[αἷμα]] Hp.<i>Flat</i>.10, εἰλουμένης τῆς τροφῆς Thphr.<i>CP</i> 6.11.8.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prob. de *<i>H1u̯el-n</i>- rel. c. [[ἕλιξ]], ἕλμις, etc. y c. het. <i>ḫula</i>- ‘[[girar]]’ < *<i>H1ul</i>-, ai. <i>válati</i>, arm. <i>gelum</i> < *<i>H1u̯el</i>-.