pecunia: Difference between revisions

{{Georges

|georg=pecūnia, ae, f. (v. [[pecus]], [[weil]] der [[Reichtum]] der Alten in [[Vieh]] bestand), I) das (zeitliche) [[Vermögen]], pec. aliena, Cic.: [[ampla]] [[atque]] praeclara, Cic.: magna, maxima, Cic.: pecuniae [[magnitudo]], Cic.: pecuniam facere, V. [[erwerben]], Cic.: u. so ex nummis pecuniam maximam facere, Cic.: magnam pecuniam [[secum]] portare ([[mitbringen]]), Nep.: cum magna [[pecunia]] venire, Nep.: magna [[pecunia]] alci relicta est ([[erblich]] [[hinterlassen]]), Cic.: in pecore tum consistebat [[pecunia]] pastoribus, [[Varro]] LL.: in alienam pecuniam [[tam]] amplam [[atque]] praeclaram [[nullo]] iure invasit, Cic. – II) insbes., das [[Geld]], die Geldmasse, [[Geldsumme]], Plur. Gelder, Geldmengen, Geldsummen, a) übh.: pec. aerea, argentea, [[aurea]], Augustin. de civ. dei 4, 21 u. 28: [[non]] adesa [[iam]], [[sed]] [[abundans]] [[etiam]] pec., Cic.: pec. amplior, Auct. b. Alex.: [[captiva]] (erbeutetes), Liv.: cruenta, Blutgeld, Cic. u. Val. Max.: [[fenebris]], Suet.: [[grandis]], Cic.: [[immanis]], infinita, [[ingens]], Cic.: [[innumerabilis]], Cic.: multaticia, Liv.: numerata od. [[praesens]], bares [[Geld]], Cic.: [[pecunia]] parvula, Cic.: pec. [[publica]], [[Staatseinkünfte]], [[Staatskasse]], Cic., Kriegskasse, Caes.: pec. [[reliqua]], der [[Rest]] [[des]] G., Cic.: pec. venditorum hominum, [[Erlös]] aus usw., Eutr.: pec. ludiaria, Spielgeld, Inscr. – pecuniae extraordinariae, Cic.: familiares, das Privatvermögen, Tac.: magnae, Cic.: multae, Cic.: tantae et [[tam]] infinitae pecuniae, Cic. – [[cupidus]] pecuniae, Cic.: [[inops]] pecuniae, Val. Max. – tanta pecuniae [[accessio]], Nep.: [[cupiditas]] pecuniae, Nep.: [[dissipatio]] pecuniae publicae, Cic.: effusiones pecuniarum, Cic.: pecuniae [[reditus]], Geldeinkünfte, Nep.: [[summa]] pecuniae, Liv.: [[incredibilis]] pecuniae [[summa]], Curt.: pecuniae [[quinquaginta]] talenta, Nep.: pecuniae [[usura]], Cic.: pecuniae [[usus]], Nep. – abiurare in iure pecuniam, Plaut.: accipere pecuniam, übh. »[[Geld]] [[empfangen]]« u. »[[Geld]] [[nehmen]], [[sich]] [[bestechen]] [[lassen]]«, Cic.: ob innocentes condemnandos pecunias accipere, Iustin.: accipere pecuniam numeratam ab alqo, Nep.: accipere pecuniam fenore ([[gegen]] [[Zinsen]]), Liv.: accipere ([[erheben]]) ex aerario pecuniam alcis nomine, Cic.: aedificatur pecuniā publicā [[classis]] [[centum]] [[navium]], Nep.: amittere pecuniam grandem, Cic.: attribuere ([[anweisen]]) pecuniam publicam ex vectigalibus populi [[Romani]] ad emendum [[frumentum]], Cic.: auferre pecuniam ab alqo, Cic.: augere summam pecuniae, zum [[Gebot]] [[zulegen]], Liv.: avertere pecuniam domum, [[unterschlagen]], Cic.: capere ([[nehmen]], [[sich]] [[zueignen]]) pecunias, pecunias magnas [[hoc]] nomine, Cic.: capere ([[sich]] [[geben]] [[lassen]]) [[aperte]] pecunias ob rem iudicandam, Cic.: cogere pecuniam, pecunias u. dgl., s. [[cogono]]. I, 1, c (Bd. 1. S. 1246): coacervare pecuniam, pecunias, Cic.: pecunias levioribus usuris mutuatum graviore fenore collocare, Suet.: in ea [[provincia]] magnas pecunias collocatas habere (angelegt [[haben]]), Cic.: conciliare ([[sich]] [[erwerben]]) pecuniam, Cic.: conferre pecuniam, pecunias, [[zusammenschießen]], Nep., pecuniam [[simul]] cum ceteris, Nep., alci pecuniam ad statuam, Cic.: conficere pecuniam, s. cōn-ficiono. I, 2, a (Bd. 1. S. 1444): flare et conflare pecuniam, Münzen und [[Geld]] ([[sich]]) [[machen]], Cic.: chirographis venalibus innumerabilem pecuniam congerere in illam domum, Cic.: conicere ([[stecken]], [[verwenden]]) tantam pecuniam in praeclara [[illa]] propylaea, Cic.: consumptam [[esse]] omnen istam pecuniam in statuis, Cic.: corripere (an [[sich]] [[reißen]], in [[Beschlag]] [[nehmen]]) pecuniam innumerabilem, Cic., pecunias, Cic.: corrogare pecuniam ad necessarios [[sumptus]], Caes.: corrumpere alqm pecuniā, Nep.: curare pecuniam, s. [[curono]]. II, 3, b (Bd. 1. S. 1837 [[oben]]): dare pecuniam ad alqd, Nep.: [[eam]] pecuniam datam [[esse]] statuarum nomine, Cic.: dare [[pro]] [[pecunia]] [[aliquid]], [[quod]] est [[tantumdem]], Ps. Quint. decl.: debere (alci) pecuniam, s. [[debeono]]. I: [[celeriter]] [[pecunia]] deesse coepit, Nep.: deponere pecuniam [[apud]] alqm, Cic., ad Phacum (in Phakus), Liv., in [[Cilicia]] [[apud]] Solos in delubro, Cic.: devorare ([[durch]] die [[Gurgel]] [[jagen]], [[verprassen]]) pecuniam, omnem pecuniam publicam, Cic.: dilapidare ([[verschwenden]]) pecuniam, Ps. Cic. ep. ad Octav. § 3 u. ICt.: dispensare pecuniam, die Kriegskasse [[verwalten]], Kriegszahlmeister [[sein]], Nep.: dissipare [[frustra]] pecuniam ex aerario acceptam, Cic.: dissipare [[atque]] effundere pecuniam publicam, Cic.: dissolvere pecuniam, Cic.: dissolvere alci pecuniam [[pro]] alqa re, etw. [[mit]] [[Geld]] [[ablösen]], Caes.: donare pecuniae [[quinquaginta]] talenta civibus [[suis]], Nep.: donari magnā pecuniā, Nep.: eripere ab alqo pecuniam grandem, Cic.: erogare ([[anweisen]], [[auszahlen]]) ex aerario pecuniam publicam, Cic.: erogare quaestoribus pecuniam in classem, Cic., multas pecunias in operum locationes, Cic.: [[unde]] in [[eos]] [[sumptus]] [[pecunia]] erogaretur, Liv.: exhaurire omnem pecuniam ex aerario, Cic.: exigere pecuniam, pecunias, Cic., pecunias [[raptim]], Liv.: facere ([[sich]] [[machen]], [[erwerben]]) magnas pecunias ex metallis, Nep.: fenerare pecuniam, s. fēnero: fenerari pecuniam, pecunias, Cic.: fenori dare alci pecunias, Cic.: pecunias alci ferre acceptas, [[gutschreiben]], Cic.: pecunias alci ferre expensas, in [[Rechnung]] [[bringen]], [[als]] mir [[schuldig]] [[eintragen]], Cic.: pecunias alci [[sine]] fenore expensas ferre, [[vorschießen]], Liv.: pecuniā fidere, Nep.: pecuniam habere, [[non]] habere, Cic.: pecuniam tantam habere, ut etc., Cic.: imperare civitatibus pecuniam [[classis]] nomine, Cic.: imperare civitatibus tyrannisque magnas pecunias, Caes.: imperare iis ampliorem pecuniam, Auct. b. Alex.: imperare pecuniam, Cic.: indigere pecuniae, Cic., pecuniā, Nep.: [[pecunia]] [[publica]] largitione magistratuum [[quotannis]] interit (geht [[Null]] [[für]] [[Null]] [[auf]]), Nep.: legare alci pecuniam, Cic., alci testamento pecuniam, Ps. Quint. decl., alci testamento grandem pecuniam, Cic.: locupletare pecuniā totam Africam, Nep.: mercari praesenti pecuniā, Plaut.: multari pecuniā, Nep.: mutuari pecuniam, Ps. Quint. decl., pecunias, Cic., pecunias levioribus usuris, Suet.: pecunias mutuas sumere, Cic., ab alqo, Caes.: pecuniam mutuam sumere ab alqo, Cic.: insequentis anni pecuniam mutuam praecipere, [[als]] [[Anleihe]] vorausnehmen, Caes.: pecuniam dare mutuam, Cic.: quaerere pecunias mutuas fenore, Liv.: numerare alci pecuniam, Cic.: nescire pecuniam, das G. [[nicht]] [[kennen]], Solin.: pecuniam occupare grandi fenore, Cic., graviore fenore, Suet.: parare ([[anschaffen]]) pecuniā alqd (zB. equos, vasa pretiosa), Cic.: parĕre ([[erwerben]]) pecuniam in operis artificum scaenicorum, Gell.: [[pecunia]] [[non]] [[modo]] [[non]] [[contra]] leges, [[sed]] legibus ([[gesetzlich]]) [[parta]], Cic.: pendĕre pecuniam, s. [[pendono]]. I, B, 1: perdere pecuniam, Gell.: tantam pecuniam populi [[Romani]] [[tam]] [[brevi]] tempore perire potuisse, Cic.: permutare (in [[Wechsel]] [[umsetzen]]) pecuniam, Cic.: perscribere pecuniam, s. per-scrībo: persolvere alci pecuniam ab alqo, Cic.: petere pecuniam ab alqo, Cic.: polliceri alci pecuniam, Cic.: ponere ([[niederlegen]]) pecuniam [[apud]] alqm, Cic.: promere pecuniam ex aerario [[contra]] legem, Liv.: profundere pecuniam, Cic., tantam pecuniam, Plin. pan.: [[pecunia]] [[publica]], [[quae]] ex metallis redibat, Nep.: redigere pecuniam ex etc. od. in etc., s. [[redigono]]. II, A: redigere [[omnia]] in pecuniam, zu G. [[machen]], Ps. Quint. decl.: referre ([[buchen]], [[verrechnen]]) pecunias acceptas u. dgl., s. re-ferono. II, 2: repetere pecunias statuarum nomine, der Bildsäulen halber [[wegen]] Erpressung [[klagen]], Cic.: reponere pecuniam in aerario, Nep.: repraesentare pecuniam ab alqo, [[durch]] [[Anweisung]] an jmd. [[bar]] [[zahlen]], Cic.: retribuere [[populo]] pecuniam [[pro]] Siculo frumento acceptam, Liv.: seponere captivam pecuniam in aedificationem templi, Liv.: solvere pecuniam, s. [[solvono]]. I, B, 1, a, α: sublevare pecuniā alcis fugam, Nep.: subministrare alci pecuniam, Cic.: sumere pecuniam alcis [[fide]] ([[auf]] jmds. [[Kredit]]) ab alqo, Cic.: ut [[pecunia]] superesset, [[quae]] in aerario reponeretur, Nep.: suppeditare alci pecuniam, Nep.: transferre omnem pecuniam Athenas, Nep.: cum privatis [[non]] potuerat transigi minore pecuniā, Cic.: venire ([[gelangen]]) paucis annis ad magnas pecunias, Cic. – b) in [[spät]]. Kaiserzt. = [[nummus]], die [[Münze]], das [[Geldstück]], Geldmünze, vitiare pecunias, Eutr. 9, 14. – [[bes]]. die Kupfermünze, scaenicis [[numquam]] [[aurum]], [[numquam]] [[argentum]], [[vix]] pecuniam donavit, Lampr. Alex. Sev. 33. § 3. – c) personif., [[dea]] [[Pecunia]], Arnob. 4, 9. Augustin. de civ. dei 4, 21: [[als]] [[Beiname]] Jupiters, ibid. 7, 11. – / Archaist. [[pequnia]] [[oft]] in Inschr., zB. Corp. inscr. Lat. 1, 577 [[colum]]. 3, 13; 1, 604 u. ö.

}}