αὐτόματος: Difference between revisions

|dgtxt=(αὐτόμᾰτος) -η, -ον<br /><b class="num">• Morfología:</b> [tb. -ος, -ον]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[que actúa por sí mismo]], [[por propia voluntad]] o [[por propio impulso]] de pers. c. verb. de mov., en uso pred. αὐ. δέ οἱ ἦλθε <i>Il</i>.2.408, αὐ. [[ἥκω]] Ar.<i>Pl</i>.1190, cf. Th.6.91<br /><b class="num">•</b>de fuerzas o elementos naturales νοῦσοι δ' ἀνθρώποισιν ... αὐτόματοι φοιτῶσι Hes.<i>Op</i>.103, αὐτόματος [[θάνατος]] = [[muerte]] [[natural]]</i> D.18.205, ὁ ποταμὁς αὐ. [[ἐπελθών]] Hdt.2.14, καρπὸν δ' ἔφερε ... [[ἄρουρα]] αὐτομάτη Hes.<i>Op</i>.118<br /><b class="num">•</b>ref. a comensales [[que acude sin ser invitado]] B.<i>Fr</i>.4.23, <i>Lyr.Adesp</i>.6.8, ἐπὶ δαῖτας ἴασι αὐτόματοι Pl.<i>Smp</i>.174b.<br /><b class="num">2</b> de frutos, plantas, animales [[que crece por sí mismo]] [[αὐτόματον]] ἐκ τῆς γῆς γινόμενον Hdt.3.100, αὐ. φύεσθαι Hdt.2.94, Thphr.<i>Fr</i>.171.11, κύτισος αὐ. ... ἔρχεται Cratin.105<br /><b class="num">•</b>ref. a su origen [[por generación espontánea]] Arist.<i>GA</i> 762^b18, πάντα τὰ ὀστρακώδη γίνεται ... καὶ αὐτόματα Arist.<i>HA</i> 547^b19, op. [[ἀπὸ σπέρματος]] Arist.<i>HA</i> 539^a18, ἀπὸ συγγενῶν Arist.<i>HA</i> 539^a22<br /><b class="num">•</b>de huevos [[producido partenogenéticamente]] τὰ τῶν σαύρων ᾠὰ αὐτόματα Arist.<i>HA</i> 558^a16<br /><b class="num">•</b>fig. αὐτόματα καρποῦται (τὰ αἰσχρὰ χρήματα) Democr.B 182, αὐτόματα πάντα πορίζεται Ar.<i>Ach</i>.976, de filósofos αὐτόματοι ἀναφύονται Pl.<i>Tht</i>.180c.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>de cosas inanimadas [[que se mueve o actúa por sí solo]] de puertas prodigiosas en el Olimpo <i>Il</i>.5.749, αὐτόματοι ἀνεῴγοντο X.<i>HG</i> 6.4.7, cf. <i>Act.Ap</i>.12.10, Plu.<i>Tim</i>.12, D.C.44.17.2, Hld.1.28.2, de los trípodes de Hefesto <i>Il</i>.18.376, cf. Pl.Com.204.3, de las cadenas que sujetaron a Dioniso αὐτόματα δεσμὰ διελύθη E.<i>Ba</i>.447, (πέδαι) αὐτόμαται περιρρυῆναι X.<i>An</i>.4.3.8, de una imagen que se mueve de su sitio αὐτόματον, ἤ νιν σεισμὸς ἔστρεψε χθονός; E.<i>IT</i> 1166, cf. E.<i>Cyc</i>.6.47.<br /><b class="num">2</b> de abstr. [[natural]], [[espontáneo]], [[sin esfuerzo o ayuda externa]] [[βίος]] Pl.<i>Plt</i>.271e, τἀγαθά Diph.14, ἔπαινος Epicur.<i>Sent.Vat</i>.[6] 64, cf. E.<i>Hel</i>.719<br /><b class="num">•</b>[[que actúa sin causa externa aparente]] κόποι αὐ. fatigas que no se ven al exterior</i> Hp.<i>Aph</i>.2.5, ἀπὸ τινὸς αἰτίας αὐτομάτης Pl.<i>Sph</i>.265c, [[βοήθεια]] D.S.2.25<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ αὐτόματα]] = [[marionetas]] Arist.<i>GA</i> 734^a10<br /><b class="num">•</b>[[autómatas]], [[ingenios mecánicos]] Hero <i>Aut</i>.1.3, 7, 2.1<br /><b class="num">•</b>[[movimiento automático]] como el de las marionetas, Petron.140.11.<br /><b class="num">3</b> [[que ocurre por accidente o azar]] θάνατος <i>IG</i> 5(1).1249.2 (Laconia II/III d.C.), op. [[ἀπὸ πείρης]] Hdt.7.9γ<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὸ αὐτόματον]] = [[accidente]], [[azar]] Lys.6.25, [[τῷ αὐτομάτῳ]] op. [[τέχνῃ]] Arist.<i>Metaph</i>.1070^a7, c. prep. ἀπό, ἐκ, [[διά]] por accidente</i> Hdt.2.66, Th.2.77, Men.<i>Sam</i>.55, Plu.2.420b<br /><b class="num">•</b>[[τὸ Αὐτόματον]] personif. [[el Destino]], <i>Ath.Mitt</i>.35.1910.458 (Pérgamo II d.C.).<br /><b class="num">III</b> adv. [[αὐτομάτως]]<br /><b class="num">1</b> [[por sí mismo]] κοχλίας [[αὐτομάτως]] βαδίζει Plb.12.13.11, [[αὐτομάτως]] ἀνοίγεσθαι I.<i>BI</i> 6.293, cf. Eus.<i>PE</i> 9.27.23, ἀναφύειν ... [[αὐτομάτως]] σέλινον Plu.2.676d, [[αὐτομάτως]] ἤνθησα καὶ ἤκμασα <i>SEG</i> 35.1406.11 (Termeso II/III d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[por accidente]] [[αὐτομάτως]] [[ἐμπίπτειν]] Hp.<i>Fract</i>.43, [[αὐτομάτως]] γίνεσθαι Arist.<i>PA</i> 640^a27, [[αὐτομάτως]] [[παραβαίνειν]] Theoc.21.27.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de [[αὐτός]] y -ματος de la raíz *<i>men</i>- / <i>mn̥</i>- ‘[[pensar]]’, cf. ai. <i>mata</i>-, lat. <i>[[commentus]]</i>, lit. <i>miñtas</i>.