ἀνίστημι: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> causal in pres. [[ἀνίστημι]] (later [[ἀνιστάω]] S.E.''M.'' 9.61): impf. [[ἀνίστην]]: fut. ἀναστήσω, ''poet.'' [[ἀνστήσω]]: aor. 1 [[ἀνέστησα]], Ep. [[ἄνστησα]], Aeol. 3pl. ὄστασαν [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]: pf. ἀνέστακα [[LXX]] ''1 Ki.''15.12, Arr.''Epict.''1.4.30: also in aor. 1 Med. ἀνεστησάμην (v. infr. 1.5, 111.6).<br><span class="bld">I</span> [[make to stand up]], [[raise up]], <b class="b3">γέροντα δὲ χειρὸς ἀνίστη</b> he [[raise]]d the old man [[up]] by his hand, Il.24.515, cf. Od.14.319; τί μ' αὖ.. ἐξ ἑδρας ἀνίστατε; [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''788; ἀ. τινὰ ἐκ τῆς κλίνης [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 317e; ὀρθὸν ἀ. τινά [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.4.11; ἀπὸ τοῦ καθαρμοῦ τινα D.18.259.<br><span class="bld">2</span> [[raise from sleep]], [[wake up]], Il.10.32, etc.; εἰς ἐκκλησίαν ἀ. τινά Ar.''Ec.''740; ἀ. τινὰ ὠμόϋπνον Eup.305: metaph., ἀ. νόσον S.''Tr.''979.<br><span class="bld">3</span> [[raise from the dead]], οὐδέ μιν ἀνστήσεις Il.24.551, cf. A.''Ag.''1361, S.''El.''139; from [[misery]] or [[misfortune]], Id.''Ph.''666, Aeschin.1.67.<br><span class="bld">4</span> [[produce]] a [[witness]], etc. (cf. 111.6), προφήτην ὑμῖν ἀ. ὁ Θεός ''Act.Ap.''3.22, al.<br><span class="bld">5</span> after Hom., also of things, [[set up]], [[build]], [[στήλας]] [[varia lectio|v.l.]] in [[Herodotus|Hdt.]]2.102; πύργους [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.5.12, etc.; τρόπαια Διί E.''Ph.''572; <b class="b3">ἀνδριάντα ἐς Δελφούς</b> Philipp. ap. D.12.21; so <b class="b3">ἀ. τινὰ χρυσοῦν, χαλκοῦν</b> (in pure Attic [[ἱστάναι]]), [[set up]] a [[golden]], [[brazen]] [[statue]] of him, Plu.2.170e, ''Brut.''1 (Pass., v. infr. B):—so in aor. 1 Med., <b class="b3">ἀναστήσασθαι πόλιν</b> [[build oneself]] a [[city]], [[Herodotus|Hdt.]]1.165; <b class="b3">ἀνεστήσαντο δὲ βωμούς</b> [[they set them up]] altars, Call.''Dian.''199.<br><span class="bld">b</span> [[build up again]], [[restore]], τείχη D.20.68: metaph., θεῶν τιμάς E.''HF''852.<br><span class="bld">6</span> [[put up for sale]], [[Herodotus|Hdt.]]1.196.<br><span class="bld">II</span> [[rouse to action]], [[stir up]], ἀλλ' ἴθι νῦν Αἴαντα.. ἄνστησον Il.10.176, cf. 179, 15.64, etc.: c. dat. pers., [[raise up against]] another, <b class="b3">τούτῳ δὲ πρόμον ἄλλον ἀναστήσουσιν</b> ib.7.116 (v. infr. B. 1.5): [[rouse to arms]], [[raise]] [[troop]]s, Th.2.68,96; ἀ. πόλεμον ἐπί τινα Plu.''Cor.''21; <b class="b3">ἀναστήσας ἦγε στρατόν</b> he [[call]]ed [[up]] his [[troop]]s and [[march]]ed them, Th.4.93, cf. 112, etc.<br><span class="bld">III</span> [[make]] [[people]] [[rise]], [[break up]] an assembly [[by force]], Il.1.191; but <b class="b3">ἐκκλησίαν ἀναστῆσαι</b> [[adjourn]] it, X.''HG''2.4.42.<br><span class="bld">2</span> [[make]] people [[emigrate]], [[transplant]] (cf. infr. B. 11.2), ἔνθεν ἀναστήσας ἄγε Od.6.7; ἀνίστασαν τοὺς δήμους [[Herodotus|Hdt.]]9.73; Αἰγινήτας ἐξ Αἰγίνης Th.2.27; even γαῖαν ἀναστήσειν A.R.1.1349; οἴκους Plu.''Publ.''21; also ἀ. τινὰ ἐκ τῆς ἐργασίας D.18.129.<br><span class="bld">3</span> [[make]] [[suppliant]]s [[rise]] and [[leave]] [[sanctuary]], [[Herodotus|Hdt.]]5.71, Th.1.137, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''276, etc.: also <b class="b3">ἀ. στρατόπεδον ἐκ χώρας</b> [[make]] an Arm. decamp, Plb.29.27.10; τὰ πράγματα ἀνίστησί τινα Plu.''Alc.'' 31.<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">ἀνίστημι ἐπὶ τὸ βῆμα</b> [[make to ascend]] the [[tribune]], Id.2.784c, cf. ''Cam.''32.<br><span class="bld">5</span> of sportsmen, [[put up]] [[game]], X.''An.''1.5.3, cf. ''Cyr.''2.4.20 (Pass.), ''Cyn.''6.23, D.Chr.2.2.<br><span class="bld">6</span> <b class="b3">μάρτυρα ἀναστής ασθαί τινα</b> [[call]] him as one's [[witness]], [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''937a.<br><span class="bld">B</span> intr. in pres. and impf. <b class="b3">ἀνίσταμαι, -μην</b>, in fut. ἀναστήσομαι, in aor. 2 [[ἀνέστην]] (but [[ἀναστῶ]], for [[ἀναστήσω]], Crates Com.4D.), imper. [[ἄστηθι]] (for <b class="b3">ἄν-στηθι</b>) Herod.8.1, part. ἀστάς ''IG''4.951.112 (Epid.): pf. [[ἀνέστηκα]], Att. plpf. <b class="b3">ἀνεστήκη</b>; also pf. ἀνεστέασι [[Herodotus|Hdt.]]3.62: aor. Pass. [[ἀνεστάθην]], Aeol. part. ὀσταθείς [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]:—[[stand up]], [[rise]], esp. to [[speak]], τοῖσι δ' ἀνέστη Il.1.68,101, etc.; ἐν μέσσοισι 19.77: in Att. c. fut. part., <b class="b3">ἀ. λέξων, κατηγορήσων</b>, etc.: so c. inf., ἀνέστη μαντεύεσθαι Od.20.380: in part., ἀναστὰς εἶπε [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''885; παραινέσεις ἐποιοῦντο ἐν σφίσιν αὐτοῖς ἀνιστάμενοι Th.8.76; also, [[rise from one's seat]] as a mark of respect, θεοὶ δ' ἅμα πάντες ἀνέσταν Il.1.533; <b class="b3">ἀπὸ βωμοῦ</b> (cf. A. 111.3) Aeschin.1.84.<br><span class="bld">2</span> [[rise from bed]] or [[sleep]], ἐξ εὐνῆς ἀνστᾶσα Il.14.336, cf. A.''Eu.''124; εὐνῆθεν Od.20.124; ὄρθρου ἀ. Hes. ''Op.''577; ὀψέ Ar.''V.''217; <b class="b3">οὐδ' ἀνιστάμην ἐκ κλίνης</b>, of a sick person, And.1.64: abs., [[rise from sleep]], [[Herodotus|Hdt.]]1.31.<br><span class="bld">3</span> [[rise from the dead]], Il.21.56, cf. 15.287, [[Herodotus|Hdt.]]3.62, A.''Ag.''569; παρὰ τῶν πλειόνων Ar.''Ec.'' 1073.<br><span class="bld">4</span> [[rise from]] an [[illness]], [[recover]], ἐκ τῆς νούσου [[Herodotus|Hdt.]]1.22, cf. Pl.''La.''195c: abs., Th.2.49.<br><span class="bld">5</span> [[rise]] as a [[champion]], Il.23.709; <b class="b3">θανάτων χώρᾳ πύργος ἀνέστα</b> [Oedipus] [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1201: hence c. dat., [[stand up]] [to fight against..], Ἀγκαῖον... ὅς μοι ἀνέστη Il.23.635; μή τίς τοι.. ἄλλος ἀναστῇ Od.18.334; Τυφῶνα θοῦρον πᾶσιν ὃς ἀνέστη θεοῖς [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''354 codd.; v. supr. A.11.<br><span class="bld">6</span> [[rise up]], [[rear itself]], πύργοι E.''Ph.'' 824 (lyr.), cf. Plb.16.1.5; of statues, etc., to [[be set up]], Plu.2.91a, 198f: metaph., μή τι ἐξ αὐτῶν ἀναστήῃ κακόν Pi.''P.''4.155; πόλεμος D.H.3.23; θορύβου ἀναστάντος App.''BC''1.56.<br><span class="bld">7</span> to [[be set up]], [[βασιλεύς]] as [[king]], [[Herodotus|Hdt.]]3.66 codd.<br><span class="bld">8</span> of a river, [[rise]], ἐξ ὀρέων Plu.''Pomp.''34.<br><span class="bld">9</span> pf. part., γῆ γηλόφοισιν ἀνεστηκυῖα Arr.''Ind.''4.7: metaph., [[lofty]], ἀ. τὴν ψυχὴν γενόμενος Eun.''Hist.''p.233 D.<br><span class="bld">II</span> [[rise to go]], [[set out]], [[go away]], εἰς Ἄργος E.''Heracl.''59, cf. Th.1.87, 7.49,50; ἀνίστατο εἰς οἴκημά τι ὡς λουσόμενος [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 116a.<br><span class="bld">2</span> to [[be compelled to migrate]] (supr. A. 111.2), ἐξ Ἄρνης ἀναστάντες ὑπὸ Θεσσαλῶν Th.1.12, cf. 8: of a country, to [[be depopulated]], χώρα ἀνεστηκυῖα [[Herodotus|Hdt.]]5.29; πόλις.. πᾶσ' ἀνέστηκεν δορί [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''494; <b class="b3">ἡσυχάσασα ἡ Ἑλλὰς καὶ οὐκέτι ἀνισταμένη</b> no [[longer]] [[subject]] to [[migration]], Th.1.12; τὴν ἀσφάλειαν.. περιείδετ' ἀνασταθεῖσαν D.19.84.<br><span class="bld">3</span> of a [[law-court]], [[rise]], Id.21.221.<br><span class="bld">4</span> [[cease]], οὐκ, ἀνέστη ἕως ἐνίκησε σκορπίσαι ''Psalm.Solom.''4.13.

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. imperat. ἀνίστω A.<i>Eu</i>.133; fut. ἀναστῶ Crates Com.44A, poét. inf. ἀνστήσεσθαι <i>Il</i>.2.694; aor. ind. 1.^a sg. ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, 3.^a sg. ἀνέστα S.<i>OT</i> 1201, 3.^a plu. ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533, 3.^a du. ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305, ép. 1.^a sg. ἄνστησα <i>Il</i>.18.358, eol. 3.^a plu. ὄστασαν Hsch., opt. ἀναστήσειεν <i>Il</i>.1.191, imperat. [[ἄστηθι]] Herod.8.1, ἄνσταθι Theoc.24.35, ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, part. ἀναστήσας <i>IEphesos</i> 2072.21, [[ἀστάς]] <i>IG</i> 4².121.112 (Epidauro IV a.C.); perf. jón. 3.^a plu. ἀνεστέασι Hdt.3.62, tard. ἀνέστακα [[LXX]] 1<i>Re</i>.15.12, Arr.<i>Epict</i>.1.4.30, part. dór. fem. [[ἀνεστάκουσα]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20]<br /><b class="num">A</b> tr., en pres., fut., aor. sigm. y perf. act.<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, c. ac. de pers. y asimilados<br /><b class="num">1</b> [[levantar]] o [[hacer levantar]] γέροντα ... χειρός <i>Il</i>.24.515, μ' αὖ τάλαιναν ... ἐξ ἕδρας S.<i>Ai</i>.788, πόδα E.<i>HF</i> 78, τὸν Πρόδικον ... ἐκ τῆς κλίνης Pl.<i>Prt</i>.317e, τὴν ἀμορφεστάτην Hdt.1.196<br /><b class="num">•</b>[[hacer levantarse]] poniendo fin a la asamblea τοὺς μέν <i>Il</i>.1.191, aplazándola ἐκκλησίαν X.<i>HG</i> 2.4.42.<br /><b class="num">2</b> [[hacer subir]] ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] a la tribuna</i> Plu.2.784c, ἐὰν δέ τίς τινα ... ἀναστήσηται μάρτυρα y si alguien presenta a alguien como testigo de su causa</i> Pl.<i>Lg</i>.937a<br /><b class="num">•</b>[[hacer surgir]] προφήτην ὑμῖν ... ὁ Θεός <i>Act.Ap</i>.3.22.<br /><b class="num">3</b> [[despertar]] ἀδελφεόν <i>Il</i>.10.32, μ' Ar.<i>Ec</i>.740, Eup.108B<br /><b class="num">•</b>fig. οὐ μὴ ... ἀναστήσεις ... νόσον no despiertes ... el mal</i> S.<i>Tr</i>.979.<br /><b class="num">4</b> [[resucitar]] οὐδέ μιν ἀνστήσεις <i>Il</i>.24.551, λόγοισι τὸν θανόντ' ἀνιστάναι πάλιν A.<i>A</i>.1361, οὔτοι τόν γ' ἐξ Ἀΐδα ... πατέρ' ἀνστάσεις S.<i>El</i>.139<br /><b class="num">•</b>fig. τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν μ' ἔνερθεν ὄντ' ἀνέστησας πέρα a mi, que estaba debajo, me has puesto por encima de mis enemigos</i> S.<i>Ph</i>.666.<br /><b class="num">5</b> de anim. [[levantar una pieza]] en la caza ὠτίδας ἄν τις ταχὺ ἀνιστῇ X.<i>An</i>.1.5.3, τὸν λαγῶ X.<i>Cyn</i>.6.23, θάμνου λαγωὸν ... ἀναστήσας κύων un perro, habiendo levantado una liebre de debajo de un matorral</i> Babr.69.1, (σκύλακες) τὸ θηρίον ἀνιστάντες D.Chr.2.2.<br /><b class="num">6</b> fig. [[levantar para la acción]], [[impulsar]] Αἴαντα ... ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, τούτῳ δὲ πρόμον ἄλλον ἀναστήσουσιν enfrentarán a éste otro caudillo</i>, <i>Il</i>.7.116<br /><b class="num">•</b>de ahí [[reclutar]] τὸν στρατόν Th.4.93<br /><b class="num">•</b>[[mover]] πόλεμον Plu.<i>Cor</i>.21.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> de cosas [[erigir]], [[levantar]] ἐπὶ τοῦ ... πύργου στήλην [[LXX]] 3<i>Ma</i>.2.27, ἀνδριάντα χρυσοῦν Philipp.Maced.2.21<br /><b class="num">•</b>de ahí τυράννους ... χρυσοῦς ἀ. levantar a los tiranos estatuas de oro</i> Plu.2.170e, ἀ. στήλην τινα erigir una estela en honor de alguien</i>, <i>MAMA</i> 8.352<br /><b class="num">•</b>c. ac. de la pers. muerta [[erigir un monumento en honor de]], <i>MAMA</i> 8.87, 8.98, c. dat. <i>MAMA</i> 8.100<br /><b class="num">•</b>[[montar]] σκηνάς E.<i>Io</i> 1129<br /><b class="num">•</b>[[construir]] πύργους X.<i>Cyr</i>.7.5.12<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. ἀ. πόλιν construirse una ciudad</i> Hdt.1.165<br /><b class="num">•</b>[[construir]] βωμούς Call.<i>Dian</i>.199.<br /><b class="num">2</b> geom. [[construir una perpendicular a un plano o una recta]] Eucl.11.12.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, c. ac. de pers. [[hacer emigrar]] Τυνδαρίδαι ... ἀνίστασαν τοὺς δήμους Hdt.9.73, Αἰγινήτας ... ἐξ Αἰγίνης Th.2.27, γαῖαν ... ἀναστήσειν A.R.1.1349, οἴκους familias</i> Plu.<i>Publ</i>.21<br /><b class="num">•</b>abs. [[ἔνθεν]] ἀναστήσας [[ἄγε]] Ναυσίθοος <i>Od</i>.6.7<br /><b class="num">•</b>[[expulsar]] αὐτὴν ἀπὸ ... τῆς ... ἐργασίας D.18.129<br /><b class="num">•</b>[[alejar]] τὸ στρατόπεδον ἐκ τῆς χώρας Plb.29.27.10<br /><b class="num">•</b>[[hacer abandonar]] el santuario a los suplicantes τούτους ἀνιστᾶσι μὲν οἱ πρυτάνιες Hdt.5.71, ἀνίστησί τε αὐτόν a Temístocles, Th.1.137, ὥσπερ με κἀνεστήσαθ', ὧδε σώσατε S.<i>OC</i> 276<br /><b class="num">•</b>[[hacer marchar]] ἀργύριόν τι προαναλώσας ἀνέστησεν αὐτόν tras pagar determinada cantidad de dinero lo sacó (de la casa de salud)</i>, Aeschin.1.41.<br /><b class="num">IV</b> c. [[ἀνά]] ‘[[de nuevo]]’ [[volver a erigir]] ἀνδριάντας Plu.2.91a<br /><b class="num">•</b>[[reedificar]] τὰ τείχη D.20.68<br /><b class="num">•</b>fig. [[volver a instaurar]] θεῶν ... τιμάς E.<i>HF</i> 852.<br /><b class="num">B</b> intr. en pres. y fut. med., aor. rad., part. perf. ἀνεστηκώς y aor. pas. ἀνεστάθην<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, de pers.<br /><b class="num">1</b> [[ponerse en pie]], [[levantarse para hablar]] τοῖσι δ' ἀνέστη <i>Il</i>.1.68, ἐν μέσσοισι <i>Il</i>.19.77, κῆρυξ ἀναστὰς εἶπεν E.<i>Or</i>.885, ἄνδρας ἀνισταμένους Tyrt.2.8 (vol.2, p.310), παραινέσεις ... ἐποιοῦντο ἐν σφίσιν αὐτοῖς ἀνιστάμενοι Th.8.76<br /><b class="num">•</b>c. inf. ἀνέστη μαντεύεσθαι se levantó a vaticinar</i>, <i>Od</i>.20.380<br /><b class="num">•</b>c. part. fut. ἀνέστην συμβουλεύσων Anaximen.<i>Rh</i>.1436^b2<br /><b class="num">•</b>en señal de respeto θεοὶ δ' [[ἅμα]] πάντες ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533<br /><b class="num">•</b>en gener. ἐξαῦτις ἀνέστη ... Ἕκτωρ <i>Il</i>.15.287, ἀλλ' ἄγ' ἀναστάς Thgn.505, ἀπὸ βωμοῦ Aeschin.1.61<br /><b class="num">•</b>fig. θανάτων ... χώρᾳ πύργος ἀνέστα (Edipo) se levantó en el país como una torre contra la muerte</i> S.<i>OT</i> 1201<br /><b class="num">•</b>c. dat. [[enfrentarse a pie firme]] [[Ἀγκαῖον]] ... ὅς μοι ἀνέστη <i>Il</i>.23.635, μή τίς τοι ... [[ἄλλος]] ἀναστῇ <i>Od</i>.18.334<br /><b class="num">•</b>[[levantarse]] al fin de una asamblea τὼ ... ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305<br /><b class="num">•</b>de un tribunal, D.21.221<br /><b class="num">•</b>de ahí [[cesar]] ἀπὸ τῆς ... πολιορκίας Plb.5.17.5<br /><b class="num">•</b>[[levantarse de la cama]] ἐξ εὐνῆς ἀνστᾶσα <i>Il</i>.14.336, Τηλέμαχος δ' εὐνῆθεν ἀνίστατο <i>Od</i>.20.124, ὄρθρου ἀνιστάμενος Hes.<i>Op</i>.577, ὀψέ Ar.<i>V</i>.217, ἐκ κλίνης And.<i>Myst</i>.64, Is.6.35<br /><b class="num">•</b>abs. οἱ νεηνίαι οὐκέτι ἀνέστησαν Hdt.1.31, ἐπεὶ δ' ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, εὕδεις; ἀνίστω A.l.c., cf. [[LXX]] <i>Ge</i>.19.15, 23.3<br /><b class="num">2</b> [[resucitar]] Τρῶες ... [[αὖτις]] ἀναστήσονται <i>Il</i>.21.56, οἱ τεθνεῶτες ἀνεστέασι Hdt.3.62, τοῖσι μὲν τεθνηκόσιν τὸ μήποτ' [[αὖθις]] μηδ' ἀναστῆναι μέλειν A.<i>A</i>.569, [[γραῦς]] ἀνεστηκυῖα παρὰ τῶν πλειόνων Ar.<i>Ec</i>.1073<br /><b class="num">•</b>muy frec. en escritores crist., de Cristo, Origenes <i>Cels</i>.2.16, de la resurrección del cuerpo μὴ λεγέτω τις ὑμῶν ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ οὐ κρίνεται οὐδὲ ἀνίσταται 2<i>Ep.Clem</i>.9.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[cobrar ímpetu]], [[recobrarse]] [[αὐτός]] τε ἐκ τῆς νούσου ἀνέστη Hdt.1.22, cf. Pl.<i>La</i>.195c<br /><b class="num">•</b>abs. τοὺς δὲ καὶ λήθη ἐλάβετο παραυτίκα ἀναστάντας Th.2.49, ὅπως (ὁ ἵππος) μοι ἀνασταθῇ <i>PSI</i> 495.15 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[recuperarse]] de una derrota, Chrys.M.61.543.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> [[surgir]], [[erigirse]] πύργος E.<i>Ph</i>.824, templos y altares, Plb.16.1.5<br /><b class="num">•</b>fig. τι ... κακόν Pi.<i>P</i>.4.155, πόλεμος D.H.3.23.7, θόρυβος App.<i>BC</i> 1.56.<br /><b class="num">2</b> [[nacer]] de un río ἐκ τῶν Ἰβηρικῶν ὁρῶν Plu.<i>Pomp</i>.34.<br /><b class="num">3</b> part. perf. [[estar elevado]] (χώρη) γηλόφοισιν ἀνεστηκυῖα Arr.<i>Ind</i>.4.7<br /><b class="num">•</b>fig. [[altivo]] ἀ. ... τὴν ψυχὴν γενόμενος Eun.<i>Hist</i>.p.233.<br /><b class="num">4</b> geom. de rectas [[ser perpendicular]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, de pers. [[retirarse]] ἀπὸ τοῦ βωμοῦ Lys.13.29, ἀπὸ ... τοῦ οἰκήματος Is.6.19, ἐς [[Ἄργος]] E.<i>Heracl</i>.59, ἐς ἐκεῖνο τὸ χωρίον Th.1.87, ἐς τὴν Θάψον Th.7.49, εἰς οἴκημά τι ὡς λουσόμενος Pl.<i>Phd</i>.116a<br /><b class="num">•</b>abs. Th.7.50<br /><b class="num">•</b>[[ser forzado a emigrar, a retirarse]] Βοιωτοὶ ... ἐξ Ἄρνης ἀναστάντες ὑπὸ Θεσσαλῶν Th.1.12, οἱ γὰρ ἐκ τῶν νήσων κακοῦργοι ἀνέστησαν ὑπ' αὐτοῦ Th.1.8<br /><b class="num">•</b>de lugares [[ser despoblado]] ἐν ἀνεστηκυίῃ τῇ χώρῃ Hdt.5.29, πόλις ... πᾶσ' ἀνέστηκεν δορί E.<i>Hec</i>.494, ἡσυχάσασα ἡ Ἑλλὰς ... καὶ οὐκέτι ἀνισταμένη estando en paz la Hélade y ya no más sujeta a migraciones</i> Th.1.12.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0238.png Seite 238]] (s. [[ἵστημι]]), I. Trans., praes., impf., fut., aor. I., machen, daß Einer aufsteht, aufstehen heißen, vom Sitze, Od. 7, 163. 170; Soph. O. C. 277; ἐξ ἕδρας Ai. 775; ἐκ τῆς κλίνης Plat. Prot. 317 e; im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[καταβάλλω]], also aufrichten, Charm. 155 b; ἐκ τῆς καθέδρας Pol. 13, 7. Vom Schlafe, also erwecken, Il. 24, 689; auch bei Attikern, obgleich Thom. Mag, u. Ammon. ἐγείρειν vorziehen; im Gegensatz von κατακοιμίζειν Xen. Cyr. 8, 8, 20; Todte erwecken, Il. 24, 551. 756; θανόντα Aesch. Ag. 1334; τεθνεῶτας Xen. Cyn. 1, 6. Bei Hom. oft zur Thätigkeit anregen, anfeuern, Il. 10, 176. 15, 64; τινί, gegen Jemand. 7, 116; auch zur Empörung aufwiegeln, 1, 191 (?). Auch bei Att., τοὺς Θρᾷκας, sie zum Kriege aufbieten, Thuc. 2, 96; ἐκ τῆς ἐνέδρας Xen. Cyr. 5, 4, 4; στόλον Aesch. Suppl. 319; [[στρατόπεδον]], aufbrechen, Pol. 29, 11; dgl. Plut. Cam. 29 Fab. M. 6; πόλεμον ἐπί τινα Coriol. 21; ἐκκλησίαν, die Versammlung aufheben, entlassen, Xen. Hell. 2, 4, 42. – Ein Volk aus einem Lande in's andere verpflanzen, eigtl. machen, daß es sich erhebt und seine Wohnsitze verläßt, Od. 6, 7; δήμους Her. 9, 73; vgl. 5, 71. Gew. πόλιν, eine Stadt durch Wegführung der Einwohner in die Gefangenschaft veröden (s. ανάστατος), Ἐρετριέας ἐκ τῆς χώρας Plut. Pericl. 23; auch Tiere aufjagen, aufscheuchen, λαγώ Xen. Cyn. 6, 23; ὠτί δας An. 1, 5, 3, wo nichts zu ändern; – aufrichten, γέροντα χειρὸς ἀνίστη Il. 24, 515; Od. 14, 319; vgl. οἱ θεοὶ ἄνθρωπον ὀρθὸν ἀνέστησαν Xen. Mem. 1, 4, 11; auch übertr., die Niedergeschlagenen aufrichten; ἀνιστάναι τινὰ χρυσοῦν, eine goldene Bildsäule Jemandes errichten, Plut. Brut. 1 De superst. 10. – Von Sachen, σκηνάς Eur. Ion 1119; τρόπαια Plat. Tim. 25 c; Eur. Phoen. 572; Plut. Alc. 29; τὰς μηχανάς Xen. Cyr. 7, 2, 2; πύργους 7, 5, 12; τείχη Dem. Lept. 64; med., πόλιν Her. 1, 165; μάρτυρα ἀναστήσασθαι, als Zeugen auftreten lassen. Vgl. noch ἀνιστάναι ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] Plut. Camill. 32; τινὰ ἐπὶ τὴν κατηγορίαν τινός, Jem. bewegen, als Ankläger gegen Einen aufzutreten, Marcell. 27. – II. Intransitio, praes. u. fut. med., u. perf. u. aor. II. act., aufstehen, sich erheben, sich aufmachen, vom Sitze, Il. 1, 305; Il. 19, 77; ἐξ εὐνῆς, Ἑλένης [[πάρα]] καλλικόμοιο Od. 15, 58; ἀπ' ἀκμοθέτοιο ἀνέστη Iliad. 18, 410; ἐπὶ [[δόρπον]] ἀνὴρ [[ἀγορῆθεν]] ἀνέστη Od. 12, 439; ἐκ θρόνων Eur. Med. 1163; bes. zum Kampfe, τινί, gegen Jemand, Il. 23, 635 Od. 18, 334. Bei Att. gew. entweder a) um fortzugehen, nicht bloß ἀνέστη ὡς ἀπιών, sondern auch ἀνίσταμαι ἀπὸ Αἰγίνης Thuc. 1, 105; ἀνέστη εἰς τὴν αὐλήν, er stand auf und ging in den Hof, Plat. Prot. 311 e; vgl. Phaed. 116 e u. Thuc. 1, 87; ἐκ τοῦ συμποσίου Plat. Theag. 129 a; auch passiv., weggebracht werden, bes. mit feindlicher Gewalt, κακοῦργοι ἀνέστησαν ὑπ' αὐτοῦ Thuc. 1, 8. 12; vgl. 6, 2; [[πόλις]] ἀνέστηκεν δορί, sie wurde verwüstet, Eur. Hec. 498: [[χώρα]] ἀνεστηκυῖα Her. 5, 29; od. – b) um zu reden, sehr häufig, schon bei Hom., τοῖσι δ' ἀνέστη Iliad. 1, 68. 101; ἀνέστη μαντεύεσθαι Od. 20, 380; vom Schlafe aufstehen, Plat. Axioch. 367 c; oft bei Xen.; von einer Krankheit aufstehen, genesen, Il. 15, 287; Thuc. 2, 49; ἐκ τῆς νόσου Plat. Lach. 195 c; Xen. An. 4, 5, 8; von Todten, auferstehen, Il. 21, 56; Her. 3, 62. 66; ἐκ σφάλματος, sich von einer Niederlage erholen, Plut. Sert. 23; – χώρη ἀνεστηκυῖα, ein Land, das aufgestanden, in Aufruhr ist, Her. 5, 29. – Seltener von leblosen Dingen, [[πύργος]] ἀνέστη, erhob sich, Eur. Phoen. 831; θορύβου ἀναστάντος, als sich Lärm erhob, App. B. C. 1, 56. Von einem Flusse, entspringen, Plut. Pomp. 34.

|btext=<i>impf.</i> ἀνίστην, <i>f.</i> ἀναστήσω, <i>ao.</i> ἀνέστησα, <i>ao.2</i> ἀνέστην, <i>pf.</i> ἀνέστηκα;<br /><i>Pass. f.</i> ἀνασταθήσομαι, <i>ao.</i> ἀνεστάθην, <i>pf.</i> ἀνέστημαι;<br /><b>A.</b> <i>tr. (aux temps suiv. : prés., impf., fut. et ao. Act., fut. et ao. Moy.)</i>;<br /><b>I.</b> ([[ἀνά]] en haut);<br /><b>1</b> faire se lever : τινα χειρὸς [[ἀν]]. IL, χειρὸς [[ἀν]]. OD faire lever qqn en le tenant par la main ; τινα [[ἐξ]] ἕδρας SOPH faire lever qqn d'un siège ; <i>abs.</i> [[ἀν]]. τινα IL faire lever qqn;<br /><b>2</b> [[faire lever du lit]];<br /><b>3</b> [[ressusciter]];<br /><b>4</b> <i>fig.</i> relever, sauver (d'une situation misérable, de la servitude);<br /><b>5</b> faire lever (le gibier);<br /><b>6</b> lever (des armes, des troupes);<br /><b>7</b> <i>fig.</i> exciter : τινά τινι qqn contre un adversaire ; πόλεμον PLUT exciter une guerre;<br /><b>8</b> ériger, élever : πύργον une tour ; τινα χρυσοῦν <i>ou</i> [[χαλκοῦν]] PLUT élever à qqn une statue d'or <i>ou</i> d'airain ; <i>de même au Moy.</i> ἀναστήσασθαι πόλιν HDT se bâtir une ville;<br /><b>9</b> faire monter : ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] PLUT à la tribune;<br /><b>II.</b> ([[ἀνά]] de nouveau) relever, restaurer, rebâtir;<br /><b>III.</b> ([[ἀνά]] en arrière);<br /><b>1</b> [[faire se lever et s'éloigner]] ; faire émigrer, transporter (un peuple) hors de (son pays);<br /><b>2</b> remettre, différer : ἐκκλησίαν ἀναστῆσαι XÉN ajourner une assemblée;<br /><b>B.</b> <i>intr. (aux temps suiv. : Act. ao.2, pf., pqp. ; Moy. prés., impf., fut. et ao.2)</i>;<br /><b>I.</b> ([[ἀνά]] en haut);<br /><b>1</b> [[se lever]] : [[ἐξ]] ἕδρης IL de son siège ; ἀπ' ἀκμοθέτοιο ἀνέστη IL (Héphaïstos) se leva et s'éloigna du billot qui portait l'enclume ; ἐπὶ [[δόρπον]] OD se lever (et quitter le tribunal) pour aller prendre le repas du soir ; se lever pour parler ; avec un inf. ἀνέστη μαντεύεσθαι OD il se leva pour faire une prédiction ; se lever comme champion : τινι IL pour lutter contre qqn ; [[ἀν]]. [[ἐξ]] εὐνῆς IL <i>ou</i> [[εὐνῆθεν]] OD <i>ou abs.</i> se lever, sortir du lit ; <i>p. anal.</i> revenir des enfers, IL ; ressusciter HDT ; <i>de même</i> [[ἀν]]. ἐκ νόσου HDT <i>ou abs.</i> relever de maladie;<br /><b>2</b> [[s'élever]], [[se dresser]];<br /><b>3</b> [[sourdre]], [[jaillir]] : [[ἀν]]. [[ἐξ]] ὄρους PLUT prendre sa source dans une montagne;<br /><b>4</b> <i>fig.</i> surgir, se produire <i>en parl. d'événements</i>;<br /><b>II.</b> ([[ἀνά]] en arrière) partir : εἰς [[οἴκημα]] PLAT pour aller dans une maison ; être forcé d'émigrer : ἀναστῆναι [[ὑπό]] τινος THC être forcé par qqn de quitter son pays ; [[χώρη]] ἀνεστηκυῖα HDT pays dépeuplé par une émigration ; [[πόλις]] ἀνέστηκεν [[δορί]] EUR la ville est dévastée par la lance.<br />'''Étymologie:''' [[ἀνά]], [[ἵστημι]].

|elrutext='''ἀνίστημι:''' (fut. ἀναστήσω - эп. [[ἀνστήσω]], aor. 1 ἀνέστησα - эп. ἄνστησα) тж. med. с aor. 2, pf. и ppf. act.<br /><b class="num">1</b> [[поднимать]], [[помогать или велеть встать]] (τινὰ χειρός Hom.; ἐξ ἕδρας Soph.; ἐκ τῆς κλίνης Plat.; [[ἄροτρον]] ἀνίστησι βώλους Plut.): [[ὀρθόν]] τινα ἀ. Xen. ставить кого-л. на ноги; ἀ. τινὰ [[ἔνερθεν]] [[ὄντα]] Soph. поднимать падшего; ἀκούσας ἀνίστησι αὐτόν Thuc. выслушав (просящего), он велел ему встать; ἀ. τινὰ ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] Plut. приглашать кого-л. на трибуну, давать кому-л. слово; med. подниматься, вставать (πάντες ἀνέσταν Hom.): ἀναστὰς [[εἶπε]] Eur. поднявшись, он сказал; ἀνίστατο εἰς [[οἴκημα]] Plat. он встал и вошел в помещение; ἀναστῆναι ἐκ τῆς νόσου Her., Plat.; оправляться от болезни, выздоравливать; ἀναστάντες Thuc. выздоровевшие;<br /><b class="num">2</b> [[поднимать от сна]], [[будить]] (τινά Hom.): ἀ. τινὰ εἰς ἐκκλησίαν Arph. будить кого-л. к собранию; med. просыпаться, вставать (ἐξ εὐνῆς Hom.): κατακοιμηθέντες [[οὐκέτι]] ἀνέστησαν Her. заснув, они больше не вставали;<br /><b class="num">3</b> [[пробуждать]], [[воскрешать]] (λόγοισι τὸν θανόντα Aesch.; δεινὴν νόσον Soph.); med. воскресать (εἰ οἱ τεθνεῶτες ἀνεστέασι Her.): ἀνεστηκὼς παρὰ τῶν πλειόνων Arph. привидение, явившееся с того света;<br /><b class="num">4</b> [[восстанавливать]], [[отстраивать]] (τείχη Dem.; [[θεῶν]] τιμάς Eur.; Μακεδονίαν εἰς τὸ παλαιὸν [[ἀξίωμα]] Plut.): πρὸς τὸ ἀνασταθῆναι τι τῶν κατεφθαρμένων Polyb. для восстановления чего-л. из разрушенного;<br /><b class="num">5</b> (тж. med. в aor. 1 ) воздвигать, возводить, сооружать (στήλην Her.; πόλιν Her., Plut.; πύργον Xen.; [[τρόπαιον]] Plat., Plut.): ἀναστῆσαί τινα [[χαλκοῦν]] Plut. воздвигнуть кому-л. медную статую;<br /><b class="num">6</b> [[выставлять]], [[собирать]] (для войны) (στρατόν Thuc.): τοὺς άναστήσας [[ἄγεν]] Hom. он собрал их и привел; πρόμον ἀ. τινί Hom. выставить единоборца против кого-л.; ἀναστῆσαί τινα ἐπὶ [[τήν]] κατηγορίαν τινός Plut. выдвинуть кого-л. в качестве чьего-л. обвинителя; ἀναστήσασθαί τινα μάρτυρα Plat. выставлять кого-л. в качестве своего свидетеля;<br /><b class="num">7</b> [[выставлять на продажу или на показ]] (παρθένους Her.);<br /><b class="num">8</b> [[поднимать]], [[призывать]], [[подстрекать]] (τινά τινι Hom.; ἔθνη Παιονικά Thuc.);<br /><b class="num">9</b> охот. [[поднимать]], [[вспугивать]] (τὰ θηρία Xen.);<br /><b class="num">10</b> [[перемещать]], [[выселять]], [[переселять]] (δῆμους Her.; Αἰγινήτας ἐξ Αἰγίνης Thuc.): ἀ. τὸ [[στρατόπεδον]] Polyb. снять лагерь, вывести войска; ἡ Ἑλλὰς [[οὐκέτι]] ἀνισταμένη Thuc. Эллада, население которой перестало кочевать; [[χώρα]] ἀνασταθεῖσα Dem. страна, население которой выселено;<br /><b class="num">11</b> [[распускать]], [[закрывать]] (τὴν ἐκκλησίαν Xen.): [[ἐπειδὰν]] ἀναστῇ τὸ [[δικαστήριον]] Dem. после закрытия судебного заседания;<br /><b class="num">12</b> [[отзывать]], [[отвлекать]] (τινὰ ἔκ и ἄπό τινος Dem.; πραγματα νεώτερα ἀνίστησι τινα Plut.);<br /><b class="num">13</b> [[изгонять]], [[разгонять]] (τινάς Hom.; πολεμίους Plut.);<br /><b class="num">14</b> med. [[возникать]], [[рождагься]] (ὁ ποταμὸς ἐκ τῶν [[ὀρῶν]] ἀνιστάμενος Plut.);<br /><b class="num">15</b> med. [[подвергаться разорению или разрушению]] ([[χώρα]] ἀνεστηκυῖα Her.; [[πόλις]] ἀνέστηκεν [[δορί]] Eur.);<br /><b class="num">16</b> [[начинать]], [[предпринимать]] (πόλεμον ἐπί τινα Plut.).

|txtha=[[future]] ἀναστήσω; 1st aorist ἀνέστησα; 2nd aorist ἀνέστην, [[imperative]] ἀνάστηθι and (L WH [[text]] in ἀνάστα (Winer's Grammar, § 14,1h.; (Buttmann, 47 (40))); [[middle]], [[present]] ἀνισταμαι; [[future]] ἀναστήσομαι; (from Homer down); I. Transitively, in the [[present]] 1st aorist and [[future]] [[active]], to [[cause]] to [[rise]], [[raise]] up (הֵקִים):<br /><b class="num">a.</b> [[properly]], of [[one]] [[lying]] down: to [[raise]] up from [[death]]: to [[raise]] up, [[cause]] to be [[born]]: [[σπέρμα]] [[offspring]] (Winer's Grammar, 33 (32)); [[τόν]] Χριστόν, Rec. to [[cause]] to [[appear]], [[bring]] [[forward]], τινα τίνι [[one]] for anyone's succor: προφήτην, [[τόν]] παῖδα αὐτοῦ, II. Intransitively, in the [[perfect]] pluperfect and 2nd aorist [[active]], and in the [[middle]];<br /><b class="num">1.</b> to [[rise]], [[stand]] up; used a. of persons [[lying]] down (on a [[couch]] or [[bed]]): ἀνέστη ἀναγνῶναι); R G); sich aufmachen): קוּם ([[especially]] וַיָּקָם) is [[put]] [[before]] verbs of [[going]], departing, etc., according to the [[well]] [[known]] [[oriental]] [[custom]] to [[omit]] [[nothing]] contributing to the [[full]] pictorial [[delineation]] of an [[action]] or [[event]]; [[hence]], [[formerly]] וַיָקָם and [[ἀναστάς]] were [[sometimes]] [[incorrectly]] said to be [[redundant]]; cf. Winer's Grammar, 608 (565). ἀναστῆναι [[ἀπό]] to [[rise]] up from [[something]], i. e. from [[what]] [[one]] has been doing [[while]] [[either]] [[sitting]] or [[prostrate]] on the [[ground]]: ἐκ νεκρῶν added: R G WH marginal [[reading]]; ἐκ νεκρῶν omitted: L T Tr marginal [[reading]] WH marginal [[reading]]); Rec.; so ([[without]] ἐκ νεκρῶν) in the [[future]] [[middle]] [[also]]: L WH marginal [[reading]]); R G L Tr marginal [[reading]] WH marginal [[reading]]); to [[arise]], [[appear]], [[stand]] [[forth]]; of kings, prophets, priests, leaders of [[insurgents]]: ἀναστῆναι [[ἐπί]] τινα to [[rise]] up [[against]] anyone: עַל קוּם). (Synonym: [[see]] [[ἐγείρω]], at the [[end]] Compare: [[ἐπανίστημι]], [[ἐξανίστημι]].)

|mdlsjtxt=A. Causal in pres., imperf. to make to [[stand]] up, [[raise]] up, χειρός by his [[hand]]. Il.:— to [[raise]] from [[sleep]], [[wake]] up, Il.: metaph., ἀν. νόσον Soph.:— to [[raise]] from the [[dead]], Il., Aesch.; from [[misery]], Soph.<br /><b class="num">2.</b> of things, to set up, [[build]], Hdt., etc.; so, ἀν. τινὰ [[χαλκοῦν]] to set up a [[bronze]] [[statue]] of him, Plut.;—aor1 mid., ἀναστήσασθαι πόλιν to [[build]] [[oneself]] a [[city]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> to [[build]] up [[again]], [[restore]], Eur., Dem.<br /><b class="num">4.</b> to put up for [[sale]], Hdt.<br /><b class="num">II.</b> to [[rouse]] to [[action]], [[stir]] up, Il.:— to [[rouse]] to [[arms]], [[raise]] [[troops]], Thuc.; ἀν. πόλεμον ἐπί τινα Plut.<br /><b class="num">III.</b> to make [[people]] [[rise]], [[break]] up an [[assembly]], Il., Xen.<br /><b class="num">2.</b> to make [[people]] [[rise]] from [[their]] [[home]], make them [[emigrate]], [[transplant]], Od., Hdt., etc.<br /><b class="num">3.</b> to make suppliants [[rise]] and [[leave]] [[sanctuary]], Hdt., Thuc.<br /><b class="num">4.</b> of sportsmen, to put up [[game]], [[spring]] it, Xen.<br />B. Intr. in pres. and imperf. ἀνίσταμαι, -μην, in fut. ἀναστήσομαι, in aor2 ἀνέστην, perf. ἀνέστηκα, Attic plup. ἀνεστήκη; also in aor1 [[pass]]. ἀνεστάθην [α]:— to [[stand]] up, [[rise]], to [[speak]], Hom., etc.:— to [[rise]] from one's [[seat]] as a [[mark]] of [[respect]], Lat. assurgere, Il.:— to [[rise]] from bed, Il., etc.:— to [[rise]] from the [[dead]], Il.:— to [[rise]] from an [[illness]], [[recover]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[rise]] as a [[champion]], Il., Soph.: c. dat. to [[stand]] up to [[fight]] [[against]], τινι Il.; πᾶσιν ὃς ἀνέστη θεοῖς Aesch.<br /><b class="num">3.</b> of buiildings and statues, to be set up, to [[rise]] up, [[rear]] itself, Eur., Plut., etc.<br /><b class="num">4.</b> of a [[river]], to [[rise]], Plut.<br /><b class="num">II.</b> to [[rise]] to go, set out, go [[away]], Eur., Thuc., etc.<br /><b class="num">2.</b> to be compelled to [[migrate]], Thuc.; of a [[country]], to be [[depopulated]], Hdt., Eur.; [[οὐκέτι]] ἀνισταμένη no [[longer]] [[subject]] to [[migration]], Thuc.<br /><b class="num">3.</b> of a law-[[court]], to [[rise]], Dem.<br /><b class="num">4.</b> of [[game]], to be put up, Xen.