ὑφίημι: Difference between revisions

|btext=<i>f.</i> ὑφήσω, <i>ao.</i> ὑφῆκα, <i>etc.</i><br /><b>A.</b> <i>tr.</i> laisser aller en dessous <i>ou</i> en bas :<br /><b>I.</b> envoyer sous, faire aller sous, placer sous : δᾷδα πυρᾷ PLUT une torche sous un bûcher ; <i>particul.</i> mettre sous les yeux, exposer : δέλεάρ τινι PLUT une amorce sous les yeux de qqn;<br /><b>II.</b> envoyer par-dessous main, envoyer secrètement ; suborner, aposter, acc. ; suborner <i>ou</i> envoyer secrètement qqn pour tramer une intrigue : ἐνέδραν τινί PLUT tendre un piège à qqn;<br /><b>III.</b> faire tomber <i>ou</i> laisser tomber, <i>d'où</i><br /><b>1</b> faire descendre, abaisser, baisser : [[ἱστόν]] IL un mât ; τινι [[τὰς]] ῥάβδους PLUT abaisser les faisceaux devant qqn <i>en parl. des licteurs à Rome ; fig.</i> ὑφιέναι τὸ [[ἄγαν]] [[τοῦ]] φρονήματος PLUT rabattre un orgueil excessif;<br /><b>2</b> laisser tomber, relâcher, abandonner : [[σῶμα]] ἀλγηδόσι EUR abandonner un corps aux souffrances ; <i>fig.</i> permettre, concéder : ὑφιέντες τὴν χώραν [[ἤδη]] ἡμετέραν [[εἶναι]] XÉN laissant cette terre être désormais nôtre, <i>càd</i> nous l'abandonnant désormais;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> se relâcher de : τῆς ὀργῆς HDT de sa colère ; [[τοῦ]] φρονήματος PLUT de son orgueil ; οὐδὲν ὑπιέντες HDT ne cédant en rien;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ὑφίεμαι]] (<i>f.</i> ὑφήσομαι, <i>ao.</i> ὑφηκάμην, <i>ao.2</i> ὑφείμην, <i>etc.</i>);<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> abaisser, baisser, <i>particul.</i> ὑφ. (<i>s.e.</i> τὰ [[ἱστία]]) carguer les voiles ; [[ἐν]] κακοῖς μοι [[πλεῖν]] ὑφειμένῃ δοκεῖ SOPH il me paraît sage dans le malheur de naviguer les voiles baissées, <i>càd</i> d’être humble ; [[ὑφέσθαι]] μοι δοκεῖς AR tu m'as l'air de carguer tes voiles, <i>càd</i> d’en rabattre;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> s'introduire sous, se glisser sous <i>ou</i> dans : κατὰ οἴκους [[ὡς]] ἐχίδνα SOPH dans les demeures comme une vipère ; ὑφ. καὶ ἐνδύεσθαι σώμασι PLUT se glisser et s'introduire dans des corps;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> se porter sous, s'exposer à, s'offrir à : κατθανεῖν ὑφειμένη EUR prête à mourir;<br /><b>3</b> se retirer de, céder : τινι céder à qqn, être inférieur à qqn ; ὑφ. τινί τινος PLUT céder à qqn en qch ; ὑφ. οὐδενὶ τῆς [[ἄνω]] ὁδοῦ LUC ne permettre à personne de remonter vers la terre ; οὐδενὶ ὑφ. avec l'inf. : ne permettre à personne de;<br /><b>4</b> se relâcher de, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[ἵημι]].

}}

|elrutext='''ὑφίημι:''' ион. [[ὑπίημι]] тж. med.<br /><b class="num">1</b> [[спускать]], [[опускать]] (ἱστὸν προτόνοισιν Hom., Hes.): ὑφεῖναί τινι τὰς ῥάβδους Plut. (в Риме) опустить ликторские пучки перед кем-л. (салют старшему военачальнику); ὑφειμένοις [[πλεῖν]] τοῖς ἱστίοις Plut. плыть со спущенными парусами;<br /><b class="num">2</b> med. [[убирать паруса]] Soph.: [[ὑφέσθαι]] μοι δοκεῖ Arph. надо, по-моему, убрать паруса, т. е. действовать без шума;<br /><b class="num">3</b> [[подставлять]], [[подкладывать]] (ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἦκεν Hom.): ὑφεῖναι δᾷδα τῇ πυρᾷ Plut. поднести факел к костру; οἱ περίδρομοι ὑφείσθωσαν ὑπὸ τοὺς βρόχους Xen. стяжные веревки должны быть продеты в петли; ὑφίεσθαι μαστοῖς (''[[sc.]]'' [[βρέφος]]) Eur. приставлять младенца к груди, т. е. кормить грудью; νεοσσοὺς [[ὄρνις]] ὑφειμένη Eur. птица, закрывшая своим телом птенцов; ὑ. ἐνέδρας πολλάς Plut. выставлять много засад; δέλεάρ τινι ὑφεῖναί τι Plut. выставить что-л. в качестве приманки для кого-л.;<br /><b class="num">4</b> [[преподносить]], [[дарить]] (τί τινι Plut.);<br /><b class="num">5</b> досл. подсылать, перен. подговаривать (τινα Soph., Plat.);<br /><b class="num">6</b> [[упускать]]: εἰ ὑφήσεις τοῦδ᾽, ἀπαλλάξει βίου Eur. если ты этого не сделаешь, ты погибнешь; οὐ πόνων ὑφίεσθαι Xen. не уклоняться от труда;<br /><b class="num">7</b> [[ослаблять]], [[уменьшать]]: τὸ [[ἄγαν]] ὑ. τοῦ φρονήματος Plut. умерять (свою) гордыню;<br /><b class="num">8</b> преимущ. med. ослабевать, смягчаться: ὑ. или ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς Her. смягчаться в своем гневе; ὑ. τοῦ ἀπειθεῖν Xen. становиться менее упрямым: ὑπίεσθαι τοῦ ψυχροῦ Her. становиться менее холодным; ὕφεσθε τοῦ τόνου Arph. понизьте голос, говорите тише;<br /><b class="num">9</b> преимущ. med. уступать, предоставлять, покоряться: ὑφίεσθαί τινος Xen. уступать в чем-л., соглашаться с чем-л.; οὐδὲν [[ὑπείς]] Her. ни в чем не делая уступок; ὑ. τι [[ἡμέτερον]] εἶναι Xen. предоставлять что-л. в наше распоряжение, отдавать нам; τοῖς πολεμίοις οὔποθ᾽ ὑφίεσθαι Xen. никогда не отступать перед врагами; μὴ ὑφίεσθαι, ἀλλὰ πειρᾶσθαι [[ὅπως]] σωζώμεθα Xen. (нам следует) не отчаиваться, а пытаться спастись; φρονήματος οὐδενὶ ὑφιέμενος Plut. никому не уступающий в благоразумии; οὐδενὶ τῆς [[ἄνω]] ὁδοῦ ὑφίεσθαι Luc. никому не разрешать вернуться; σῶμ᾽ ὑφεῖσ᾽ ἀλγηδόσι Eur. (Медея) целиком поглощенная своими страданиями; κατθανεῖν ὑφειμένη Eur. готовая умереть;<br /><b class="num">10</b> med. [[вползать]], [[подкрадываться]] (κατ᾽ οἴκους ὡς [[ἔχιδνα]] Soph.; σώμασι Plut.).

}}

{{ls

|lstext='''ὑφίημι''': Ἰων. [[ὑπίημι]] Ἡρόδ.· μέλλ. ὑφήσω· (ἴδε [[ἵημι]]). Ἀφίνω πρὸς τὰ [[κάτω]], χαμηλώνω, [[καταβιβάζω]], χαλῶ, ἱστὸν δ’ ἱστοδόκῃ πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες Ἰλ. Α. 434, πρβλ. Πολυδ. Α΄, 107· ὑφ’ ἱστία, Λατ. submittere vela, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 504 (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ)· ἐκέλευσεν ὑφεῖναι τὰς ῥάβδους, ἐκέλευσε τοὺς ῥαβδούχους νὰ καταβιβάσωσι τὰς ῥάβδους [[χάριν]] [[τιμῆς]], Πλουτ. Πομπ. 19. 2) θέτω [[ὑποκάτω]], ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἧκεν Ἰλ. Ξ. 240, Ὁδ. Τ. 57· τι ὑπό τι Ξεν. Κυνηγ. 10, 2· ― θέτω τὸ νεογνὸν ὑπὸ τὴν μητέρα του [[ὅπως]] θηλάσῃ, ὑπ. [[ἔμβρυον]] ἧκεν ἑκάστῃ Ὀδ. Ι. 205, 309· ὑφίητι τὰ μοσχία Θεόκρ. 4. 4· ἀλλ’ ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ὑφίεσθαι μαστοῖς, θέτω τὸ νεογνὸν ὑπὸ τοὺς ἰδίους μου μαστούς, [[θηλάζω]] αὐτό, Εὐρ. Φοίν. 31. 3) ὑφ. τινά, [[πέμπω]] τινὰ κρυφίως [[χάριν]] ἰδιοτελοῦς σκοποῦ, [[παρασκευάζω]] αὐτὸν [[ὅπως]] ὑποκριτικῶς πράξῃ τι [[χάριν]] ἐμοῦ, Λατ. submittere, (πρβλ. [[ὑφεῖσα]]), ὑφεὶς μάγον τοιόνδε μηχανορράφον, δόλιον, ἀγύρτην Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 387, ἴδε Σουΐδ. ἐν λ. ὑφείς, πρβλ. Πλάτ. Ἀξίοχ. 368D· [[ἐντεῦθεν]] ἐν τῇ μετοχ. τοῦ παθ. πρκμ., ὡς ἔχιδν’ ὑφειμένη, ἐλλοχῶσα, Σοφ. Ἀντ. 531· ― [[ὡσαύτως]], ὑφ. ἐνέδραν τινὶ Πλουτ. Πύρρ. 30· πάγας τινὶ Σουΐδ.· [[δέλεαρ]] ὑπ. τί τινι Πλουτ. Πομπ. 20, πρβλ. Περικλ. 13. 4) [[παραδίδωμι]], σῶμ’ ὑφεῖσ’ ἀλγηδόσι Εὐρ. Μήδ. 24· ὑφ. χώραν ἡμετέραν [[εἶναι]] Ξεν. Ἀν. 3. 5. 5. 5) χαλαρώνω, [[μετριάζω]], [[κατευνάζω]], τὸ [[ἄγαν]] τινὸς Πλούτ. 2. 68Ε. ΙΙ. ἀμετάβ., μετὰ γεν. [[μετριάζω]], ὑπεὶς τῆς ὀργῆς Ἡρόδ. 1. 156· τῆς ἀγνωμοσύνης ὁ αὐτ. 9. 4, πρβλ. Εὐριπίδ. Ἴωνα 847, Ἡρακλ. Μαιν. 866· ἀπολ., ὑποχωρῶ, οὐδὲν ὑπιέντες Ἡρόδ. 7. 162· ― οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσ., ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς ὁ αὐτ. 2. 121, 4· ὕφεσθε τοῦ τόνου Ἀριστοφ. Σφ. 337· τοῦ μέγα φρονεῖν Ξεν. Κύρ. Παιδ. 7. 5, 62· τῆς δυνάμεως μηδὲν ὁ αὐτ. ἐν Ἀπομν. 4. 3. 17· τῆς χώρας Διονύσ. Ἁλ. 8. 84· [[οὕτως]] ἐπὶ πραγμάτων, τὸ [[ὕδωρ]] ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ, ἐλαττοῦται ἡ [[ψυχρότης]] [[αὐτοῦ]], Ἡρόδ. 4. 181· οὐ πόνων ὑφ. Ξεν. Ἀγησ. 7. 1· τοῦ στόματός γε ὑφ., ὑποχωρῶ ὡς πρὸς τό..., ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 5. 7· ― μετὰ δοτ., ὑποχωρῶ εἴς τινα, τοῖς πολεμίοις ὁ αὐτ. ἐν Κύρου Παιδ. 5. 2, 12· φρονήματος οὐδενί... ὑφιέμενος, οὐδενὸς [[κατώτερος]] κατὰ τὸ [[φρόνημα]], Πλουτ. Κάτων Νεώτ. 1, πρβλ. τὸν αὐτ. 2. 54C, Wytt.· ὑφ. τινὶ τῆς ὁδοῦ Λουκ. περὶ Πένθ. 2· ― μετὰ δοτ. καὶ ἀπαρ., οὐδενὶ ὑφείμην ἂν ἥδιον ἐμοῦ βεβιωκέναι Ξεν. Ἀπομν. 4. 8, 6, πρβλ. Ἑλλ. 7. 4, 9, Οἰκ. 12. 24. ΙΙΙ. ἐν τῷ μέσ. καὶ παθ., [[καταβιβάζω]] τὰ ἱστία (ἴδε Ι. 1), Ἀριστοφ. Βάτρ. 1220· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κατὰ μετοχ. πρκμ., ἐν κακοῖς μοι [[πλεῖν]] ὑφειμένῃ δοκεῖ, συνεσταλμένοις τοῖς ἱστίοις, δηλ. μετὰ μετριότητος, ὡς τὸ Λατ. summisse agere, Σοφ. Ἠλ. 335· [[οὕτως]], ὑφειμένοις [[πλέων]] ἱστίοις καὶ ταπεινοῖς Πλουτ. Λούκουλλ. 3· μεταφορ., ὑφειμένῃ τῇ φωνῇ, «ἐκλελυμένῃ» Ἀνώνυμ. παρὰ Σουΐδ.· τὸ ὑφειμένον, ἡ [[ἐλάττωσις]], Θεοφρ. περὶ Φυτ. Αἰτ. 6. 14, 12. 2) [[σώζω]] νεοσσοὺς [[ὄρνις]] ὡς ὑφειμένη..., ὡς [[ὄρνις]] καλύπτουσα αὐτοὺς ὑπὸ τὰς πτέρυγάς μου, (ὁ Kirchhoff. διορθοῖ ὑφειμένους οὐχὶ ἀπιθάνως), Εὐρ. Ἡρακλ. Μαιν. 72. 3) [[καθόλου]], παραμελῶ ἐμαυτόν, καὶ μὴν εἰ ὑφησόμεθα καὶ ἐπὶ βασιλεῖ γενησόμεθα, ἐὰν παραμελήσωμεν ἑαυτοὺς καὶ πέσωμεν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ βασιλέως, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 17., 3. 2, 3, κ. ἀλλ. ― μετ’ ἀπαρ., κατθανεῖν ὑφειμένη Εὐρ. Ἄλκ. 524. ― Ἐπίρρ. [[ὑφειμένως]], «[[ἐνδεδομένως]] ἢ [[ἐκλελυμένως]]» Σουΐδ.

{{mdlsj

|mdlsjtxt=ionic ὑπ-ίημι fut. ὑφ-ήσω [v. [[ἵημι]]<br /><b class="num">I.</b> to let [[down]], ὑφ. [[ἱστόν]] to [[lower]] the [[mast]], Il.; ὑφ. [[ἱστία]], Lat. submittere [[vela]], Hhymn.<br /><b class="num">2.</b> to put under, τί τινι Hom.; τι ὑπό τι Xen.:— to put a [[young]] one under its dam, put it to [[suck]], Od., Theocr.; in Mid., of the [[mother]], ὑφίεσθαι μαστοῖς to put it to her [[breast]], to [[suckle]] it, Eur.<br /><b class="num">3.</b> ὑφ. τινά to [[engage]] any one [[secretly]], to [[prepare]] him to [[play]] a [[part]], to [[suborn]], Soph.: Pass., ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη like a [[snake]] [[secretly]] introduced, slipped in, Soph.<br /><b class="num">4.</b> to [[give]] up, [[surrender]], Xen.<br /><b class="num">II.</b> intr. to [[slacken]], [[relax]] or [[abate]] from a [[thing]], c. gen., ὑπεὶς τῆς ὀργῆς Hdt.; absol. to [[give]] in, [[abate]], οὐδὲν ὑπιέντες Hdt.:—so too in Mid., Hdt.; so of things, τὸ [[ὕδωρ]] ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ abates from its [[chill]], Hdt.; τοῦ στόματός γε ὑφ. I [[give]] way as to it, Xen.; c. dat. to [[yield]], [[give]] way to any one, τοῖς πολεμίοις Xen.<br /><b class="num">III.</b> in Mid. and Pass. to [[lower]] one's sails, Ar.; [[mostly]] in [[part]]. perf., [[πλεῖν]] ὑφειμένῃ δοκεῖ μοι [[methinks]] I should run with lowered sails, i. e. to [[lower]] my [[tone]], Soph.<br /><b class="num">2.</b> [[σώζω]] νεοσσοὺς [[ὄρνις]] ὣς ὑφειμένη, like a [[cowering]] hen, —or [[perhaps]] with my nestlings under me, Eur.<br /><b class="num">3.</b> [[generally]], to [[submit]], Xen.; c. inf., κατθανεῖν ὑφειμένη [[submissively]] [[prepared]] to die, Eur.

}}