ὅσος: Difference between revisions

|btext=η, ον :<br /><b>A.</b> <i>adj.</i> <b>I.</b> <i>dans le disc. direct</i>;<br /><b>1</b> combien grand : [[ὅσσος]] [[ἔην]] οἷός [[τε]] IL combien il était grand et combien beau ! ; ὅσσοι [[τε]] καὶ οἵτινες OD combien nombreux et quels ils sont ! ; <i>en corrélat. avec</i> [[τόσος]], [[τοσόσδε]], [[τοσοῦτος]], autant… que, aussi grand… que ; <i>sans antécéd. exprimé</i> : τὴν δὲ γυναῖκα [[εὗρον]], ὅσην τ’ ὄρεος κορυφτήν OD ils trouvèrent sa femme aussi grande qu'une cime de montagne ; <i>au plur.</i> ὅσοι, ὅσαι, ὅσα, combien (aussi) nombreux que, tous ceux qui : τοσοῦτοι ὄντες ὅσοι [[νῦν]] συνεληλύθατε XÉN étant aussi nombreux que vous voilà en ce moment réunis ; [[μυρίοι]], [[ὅσσα]] <i>épq.</i> [[τε]] φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ IL innombrables autant que naissent dans la saison les feuilles et les fleurs ; ὅσσαι νύκτες [[τε]] καὶ ἡμέραι εἰσίν OD autant qu'il y a de jours et de nuits ; <i>d'où les locut.</i> : ὅσα ἔτη XÉN tous les ans, annuellement ; ὅσαι νύκτες LUC toutes les nuits, chaque nuit ; avec un gén. partit. : κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι IL tous les plus braves des Troyens étaient morts ; avec un rég. à l'accus. : [[λίμνη]] [[μέγαθος]] ὅσητερ ἡ [[ἐν]] Δήλῳ HDT un lac de dimensions aussi grandes que celui de Délos ; <i>joint à</i> [[τις]] : [[ὅσον]] τι [[δένδρον]] [[μέγαθος]] HDT à peu près de la grandeur d'un arbre ; après des adjectifs : πίθηκοι ἄφθονοι ὅσοι γίγνονται HDT des singes en très grand nombre ; χρήματα θαυμαστὰ ὅσα PLAT des richesses en quantité prodigieuse ; [[ὀλίγος]] [[ὅσος]], prodigieusement peu ; <i>adv.</i> • θαυμαστὸν [[ὅσον]] PLAT merveilleusement (<i>cf. lat.</i> mirum quantum) ; avec un Sp. : ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι τῶν [[πολίων]] HDT le plus de villes qu'ils pourraient en détruire (<i>cf. lat.</i> quantas possent plurimas) ; ἀνακραγόντες [[ὅσον]] ἐδύναντο μέγιστον XÉN ayant crié le plus fort qu'ils pouvaient ; [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible (<i>cf. lat.</i> quam celerrime) ; avec un inf. : [[ὅσον]] ἀποζῆν THC assez pour vivre <i>litt.</i> autant qu'il est nécessaire pour vivre ; εὐδαιμονίας τοσοῦτον, [[ὅσον]] δοκεῖν SOPH autant de bonheur qu'(il est nécessaire) pour paraître (heureux) ; <i>en forme de parenthèse dans les locut.</i> ὅσ’ ἀπεικάσαι SOPH autant que je présume ; ὅσσον [[ἔγωγε]] [[γιγνώσκω]] IL autant que je puis juger ; ὅσσον ἐγὼ [[δύναμαι]] IL, ἐφ’ [[ὅσον]] [[δύναμαι]] THC autant que je puis ; εἰς [[ὅσον]] γ’ ἐγὼ [[σθένω]] SOPH autant qu'il est du moins en mon pouvoir ; [[ὅσον]] καθ’ ἕνα ἄνδρα DÉM autant qu'il était au pouvoir d'un seul homme, autant que cela dépend d'un seul ; <i>de même avec</i> ὅσα : ὅσα [[γε]] [[ἦν]] εἰκάσαι THC autant qu'on pouvait prévoir ; ὅσα ἐγὼ [[μέμνημαι]] XÉN autant que je me rappelle ; <i>elliptiq.</i> : ὅσα [[γε]] [[τἀνθρώπεια]] PLAT autant que l'humanité le comporte, au moins d'après les vues humaines;<br /><b>2</b> <i>pour</i> [[ὅτι]] [[τοσοῦτος]], que… aussi grand;<br /><b>3</b> <i>joint à des particules</i> : [[ὅσος]] [[ἄν]], aussi grand que, [[ὅσος]] [[δή]], <i>dans Hom.</i> combien grand <i>ou</i> combien nombreux en effet ; <i>après Hom.</i> en assez grande quantité, en assez grand nombre : ζημίην ὅσην [[δή]] HDT une amende assez forte ; γυναῖκας ὅσας [[δή]] HDT des femmes en nombre suffisant ; <i>postér.</i> [[ὁσοσδήποτε]], <i>ion.</i> ὁσοσδήκοτε, <i>m. sign.</i> ; [[ὅσος]] [[οὖν]] <i>ou</i> ὁσοσοῦν, <i>ion.</i> ὁσοσῶν, quelque grand <i>ou</i> quelque nombreux que ; <i>adv.</i> • καὶ [[ὁσονῶν]] HDT si peu que ce soit ; [[ὅσοσπερ]], aussi grand que ; <i>au plur.</i> aussi nombreux que ; [[ὅσος]] [[τε]], <i>c.</i> [[ὅσος]];<br /><b>II.</b> <i>dans le disc. indir.</i> : ὁρᾷς τὴν [[θεῶν]] ἰσχὺν ὅση SOPH tu vois combien est grande la force des dieux !;<br /><b>B.</b> <i>adv.</i> <b>I.</b> • [[ὅσον]] <i>et</i> • ὅσα :<br /><b>1</b> autant que, <i>en corrélat. avec</i> τόσον, τόσονδε, τοσοῦτον;<br /><b>2</b> [[au point que]] ; <i>avec idée de temps</i> ὅσονπερ, aussi longtemps que;<br /><b>3</b> autant que, aussi loin que, <i>càd</i> seulement jusqu'à : [[ὅσον]] [[ἐς]] Σκαίας [[τε]] πύλας ἵκανεν IL <i>litt.</i> il s'avançait aussi loin qu'il y a jusqu'à la porte Scées, <i>càd</i> seulement jusqu'à ; [[οὐκ]] ἐπικομένη [[ἐς]] τὴν γῆν ταύτην…, ἀλλ’ [[ὅσον]] ἐκ Φοινίκης [[ἐς]] Κρήτην HDT n'étant pas venue jusqu'à cette terre…, mais seulement de Phénicie en Crète ; <i>de même</i> [[ὅσον]] μόνον THC, [[ἐγώ]] μιν [[οὐκ]] [[εἶδον]] [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]] γραφῇ HDT quant à moi, je ne l'ai pas vu, sinon seulement en peinture;<br /><b>4</b> <i>avec un accus. de mesure ou de nombre</i> autant que (telle mesure, tel nombre) <i>càd</i> à peu près, environ : [[ὅσον]] τ’ ὄργυιαν OD environ une brasse ; [[ὅσον]] τ’ ἐπὶ ἥμισυ OD environ jusqu à la moitié ; [[ὅσον]] [[τε]] ἑκατὸν σταδίους HDT environ cent stades ; [[ὅσον]] παρασάγγην XÉN environ à une distance d'un parasange;<br /><b>5</b> <i>avec un Cp.</i> d'autant… que : [[καί]] μοι ὑποστήτω, ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι IL qu'il me cède d'autant plus que je suis roi, <i>càd</i> plus puissant ; <i>avec un Sp.</i> autant que : [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible;<br /><b>6</b> [[ὅσον]] [[οὐ]], [[ὅσον]] [[οὐκ]], presque, à peu près (<i>cf. lat.</i> tantum non) : [[οὐχ]] [[ὅσον]] [[οὐκ]], ἀλλ’ οὐδε THC non seulement ne pas, mais pas même ; [[ὅσον]] [[οὐκ]] [[ἤδη]], <i>litt.</i> autant que ce n'est pas dès maintenant, <i>càd</i> bientôt, aussitôt ; [[ὅσον]] [[αὐτίκα]] LUC, [[ὅσον]] [[οὔπω]] THC, [[ὅσον]] [[οὐδέπω]] LUC <i>m. sign.</i><br /><b>7</b> [[ὅσον]] [[μή]], en tant que ne pas, sauf que ; <i>avec un part.</i> en tant que ne : [[ἴσθι]] [[δοκῶν]] ἐμοὶ εἰργάσθαι, [[ὅσον]] μὴ χερσὶ καίνων SOPH sache que tu me sembles avoir fait cela, mais sans y mettre la main toi-même ; <i>de même</i> ὅσα [[μή]] THC <i>avec un verbe à un mode pers.</i> : πείθεσθαι [[οὐκ]] ἐθέλοντας [[ὅσον]] ἂν μὴ [[ἀνάγκη]] ᾖ XÉN ne voulant pas obéir en tant que cela n'est pas absolument nécessaire;<br /><b>8</b> [[comme]] : τῇ γαστρὶ ὅσα πήρᾳ χρῶνται LUC ils usent de leur ventre comme d'une besace;<br /><b>9</b> [[combien]] <i>dans le disc. indir.</i> : [[ἴστε]] γὰρ ὅσσον ἐμοὶ ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι IL car vous savez combien mes deux chevaux l'emportent en courage ; μαθήσεται [[ὅσον]] τό τ’ ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν [[δίχα]] ESCHL il apprendra combien c'est chose différente d'être maître <i>ou</i> d'être esclave ; <i>avec un Cp.</i> ὄφρ’ [[εὖ]] εἰδῇς ὅσσον φέρτερός εἰμι [[σέθεν]] IL afin que tu saches combien je suis plus fort que toi ; <i>avec un Sp.</i> γνώσεται [[ὅσον]] εἰμὶ [[θεῶν]] [[κάρτιστος]] ἁπάντων IL il apprendra combien je suis le plus puissant de tous les dieux;<br /><b>II.</b> • ὅσῳ :<br /><b>1</b> de combien, d'autant que, d'autant plus que, <i>avec un Cp.</i> : χάριν [[σοι]] [[εἴσομαι]], ὅσῳ ἂν [[πλεονάκις]] εἰσίῃς [[ὡς]] [[ἐμέ]] XÉN je te saurai d'autant plus gré que tu viendras me voir plus souvent;<br /><b>2</b> <i>avec un Sp.</i> ὅσῳ [[μᾶλλον]]…, τοσούτῳ [[μᾶλλον]]… PLAT d'autant plus… d'autant plus… ; <i>invers.</i> τοσούτῳ [[μᾶλλον]]…, ὅσῳ [[μᾶλλον]]… XÉN d'autant plus… que plus;<br /><b>III.</b> <i>Locut. adv. avec</i> [[ὅσον]] <i>précédé d'une prép.</i> • ἐφ’ [[ὅσον]], • [[ἐς]] [[ὅσον]], • καθ’ [[ὅσον]] ATT autant que, en tant que ; • ὅσσον [[ἔπι]], <i>ou</i> • [[ὅσον]] τ’ [[ἔπι]], aussi bien que IL, OD, • ἐπ' [[ὅσον]] HDT, • ἐφ' [[ὅσον]] XÉN <i>m. sign.</i> ; • [[ἐν]] ὅσῳ, pendant que, en attendant que ; • παρ' [[ὅσον]], outre que, excepté que ATT.<br />'''Étymologie:''' [[ὅς]].

|ptext=[[ὅση]], [[ὄσον]], ep. [[ὅσσος]],<br><b class="num">1 [[relativ]]. Korrelativ</b> zu [[πόσος]], [[sowohl]] von der [[Größe]], <i>so groß wie</i>, als vom Raum, <i>so weit wie</i>, von der Zeit, <i>so [[lange]] als</i>, und von der [[Zahl]], <i>so viel wie</i>, auch vom [[Grade]] der [[Kraft]] und [[Anstrengung]], <i>so sehr wie, [[quantus]]</i>; dem demonstrativen [[τόσος]] [[entsprechend]], τόσσον ἔνερθ' Ἀΐδεω, [[ὅσον]] [[οὐρανός]] ἐστ' ἀπὸ γαίης, so weit der [[Himmel]] von der [[Erde]] ist, <i>Il</i>. 8.16; οὔ [[μοι]] Τρώων τόσσον [[μέλει]] [[ἄλγος]] [[ὀπίσσω]], ὅσσον [[σεῖο]], nicht so sehr wie dein [[Schmerz]], 6.454; οὐ μέντοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι, ὅσσον οἱ ἄλλοι, <i>Il</i>. 21.371; und [[umgestellt]], αἴθ' [[ὅσον]] [[ἥσσων]] [[εἰμί]], τόσον [[σέο]] [[φέρτερος]] [[εἴην]], 16.722; χρόνον τοσοῦτον, εἰς [[ὅσον]], Soph. <i>Phil</i>. 1065; τοσοῦτον [[ὅσον]] δοκεῖν, <i>O.R</i>. 1191; ἐς τοσοῦτον αἰκίας πεσεῖν, [[ὅσον]] πέπτωκεν [[ἤδη]], <i>O.C</i>. 753, so tief wie er [[gesunken]]; κλαῦσαι τοσόνδ' [[ὅσον]] [[μοι]] θυμὸς ἡδονὴν φέρει, <i>El</i>. 278, vgl. <i>Aj</i>. 1356; auch in [[Prosa]], τοσοῦτοι ὄντες ὅσοι νῦν συνεληλύθατε, Xen. <i>An</i>. 3.1.36, [[öfter]]; [[allgemeiner]] auch dem [[οὗτος]] [[entsprechend]], ὅσων ψαύοιμι, πάντων [[τῶνδε]] μετειχέτην, Soph. <i>O.R</i>. 1477; [[οἷς]] τοσούτων πέρι [[σκέψις]] ὅσων [[ἡμῖν]] πρόκειται, Plat. <i>Rep</i>. VII.533e; – [[häufiger]] ohne das Demonstratvum, πρῶτον μὲν κατὰ πυρκαϊὴν σβέσαν αἴθοπι οἴνῳ, ὅσσον ἐπὶ φλὸξ ἦλθε, so weit die [[Flamme]] [[gekommen]] war, <i>Il</i>. 23.251; βόθρον [[ὄρυξ]]' ὅσσον τε πυγούσιον [[ἔνθα]] καὶ [[ἔνθα]], so groß wie eine Elle, <i>Od</i>. 11.25, [[öfter]]; [[πᾶν]] [[ὅσον]], Hes. <i>O</i>. 690; Aesch. <i>Prom</i>. 789; τιμίαν ἕδραν, ὅσην παρ' ἄλλων οὔποτ' ἂν σχέθοις βροτῶν, <i>Eum</i>. 819; μηδὲν ἐλλείπειν, [[ὅσον]] χρὴ πονεῖν, Soph. <i>Aj</i>. 1358; [[πᾶν]] [[ὅσον]] κάτοιδ' ἐγώ, <i>El</i>. 370; <i>[[Trach]]</i>. 348; und im plur., alle [[welche]]; mit [[πᾶς]], τοὺς πάντας [[ἐχθαίρω]] θεούς, ὅσοι παθόντες εὖ κακοῦσί μ' [[ἐκδίκως]], Aesch. <i>Prom</i>. 978; πάντων, ὅσ' [[ἐστί]], χρημάτων ὑπέρτερον, Soph. <i>Ant</i>. 680; und ohne [[πᾶς]], ὅσοις δικαστῶν τόδ' ἐπέσταλται [[τέλος]], Aesch. <i>Eum</i>. 713, vgl. <i>Ag</i>. 362; πάντα ποιήσειν, ὅσα δέοι, Xen. <i>An</i>. 2.1.2. – Nach dem geläufigen [[ὅσον]] χρόνον wird auch [[gesagt]] ὅσσαι νύκτες τε καὶ ἡμέραι ἐκ [[Διός]] εἰσιν, d.i. alle [[Nächte]] und Tage, so viel sind, <i>Od</i>. 14.93; und so ὅσοι μῆνες, Dem. 24.142. – Die nähere [[Bestimmung]] wird im accus. [[angegeben]], ὅσην [[δεῖ]] τὸ [[μέγεθος]] τὴν πόλιν ποιεῖν, d.i. wie groß, Plat. <i>Rep</i>. IV.423b. – Eine bei [[οἷος]] erwähnte [[Attraktion]] findet auch hier statt. τὸ μὲν [[ἄμμες]] ἐΐσκομεν εἰσορόωντες ὅσσον θ' ἱστὸν νηὸς ἐεικοσόροιο, <i>Od</i>. 9.321, für τοσοῦτον, ὅσος [[ἱστός]] ἐστι, wie 10.113 τὴν δὲ γυναῖκα [[εὗρον]] ὅσην τε ὄρεος κορυφήν, sie fanden sie so groß, wie ein [[Berggipfel]] ist; Her. στρατοῦ μοῖραν, ὅσην δή [[κοτε]] ἔχων, wie groß er [[immer]] war, 1.157, und ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή, eigtl. τοσούτῳ, ὅσος δὴ ἦν, 1.160, vgl. [[unten]] [[ὅσον]]. – Mit der bei ὅς und [[οἷος]] erwähnten [[Umstellung]] des Objekts, ὁρᾷς οὖν [[ἡμᾶς]], ὅσοι ἐσμέν, Plat. <i>Rep</i>. I.327c. – Auch der [[unter]] ὅς erwähnte Fall, daß ein [[anderer]] [[Casus]] des Demonstrativs vor ὅσος zu [[ergänzen]] ist, kommt vor, λαβόντες ὅσοι [[ἦσαν]] [[βόες]], Xen. <i>An</i>. 7.8.16. – C. gen., [[ὅσον]] πένθεος <i>Il</i>. 11.658, ὅσοι ἵππων 5.267; oft in [[Prosa]], τῶν [[νέων]] ὅσοι ἀγαθοί, Plat. <i>Rep</i>. V.468c, ὅσα φανερὰ γῆς τε καὶ οὐρανοῦ <i>Soph</i>. 232c. – Beim superlat. zur [[Verstärkung]] (vgl. [[unten]] [[ὅσον]]); so ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι, Her. 6.44; [[ἄγων]] στρατιὰν ὅσην πλείστην ἐδύνατο, Thuc. 7.21; [[öfter]] bei Sp., wie Pol., vgl. [[οἷος]] und ὡς. Ähnlich ist [[ὅσον]] [[τάχος]], Ar. <i>Thesm</i>. 727, so [[schnell]] wie [[möglich]]. – Auf τοσοῦτον [[bezogen]], welchesauch [[ausgelassen]] [[werden]] kann, wird es auch mit dem inf. [[verbunden]], wie ὥστε, ἡ μὲν ἔφθασεν τοσοῦτον, [[ὅσον]] Πάχητα ἀνεγνωκέναι τὸ [[ψήφισμα]], Thuc. 3.49; ἐλείπετο τῆς νυκτός, [[ὅσον]] σκοταίους [[διελθεῖν]] τὸ [[πεδίον]], Xen. <i>An</i>. 4.1.5, es blieb so viel [[übrig]], daß sie im Finstern durch die [[Ebene]] kamen. Vgl. [[unten]] [[ὅσον]].<br><b class="num">2</b> Steht [[πᾶς]] nicht [[dabei]], so drückt ἄν mit dem Conj. eine bedingte, unbestimmte [[Allgemeinheit]] aus, ὅσ' ἂν θέλῃς κακά, Soph. <i>Phil</i>. 64, vgl. <i>O.R</i>. 1129, <i>O.C</i>. 1630; [[ὅσον]] ἂν ᾖ [[πού]] τι φλαῦρον, Plat. <i>Soph</i>. 227d; [[ὅσον]] ἂν [[ἕκαστος]] βούληται, <i>Symp</i>. 176e; στρατοπεδευσώμεθα προελθόντες [[ὅσον]] ἂν δοκῇ καιρὸς [[εἶναι]], Xen. <i>An</i>. 6.1.14, [[öfter]], und Folgde; – [[wofür]] in der indirekten Rede und in [[Beziehung]] auf die [[Vergangenheit]] der opt. eintritt, ὅσα τῷ σώματι [[αὐτοῦ]] κόσμον πέμποι τις, περὶ τούτων λέγειν αὐτὸν ἔφασαν, Xen. <i>An</i>. 1.9.23, [[öfter]]; aber auch mit ἄν und opt. (opt. [[potent]].), 1.5.9, wo [[Krüger]] zu [[vergleichen]], der es aus einer [[Handschrift]] auch 5.4.25 [[zugesetzt]] hat.<br><b class="num">3</b> zum [[Ausdruck]] einer indirekten [[Frage]] und bes. eines Ausrufs der [[Verwunderung]], ὁρᾷς, Ὀδυσσεῦ, τὴν [[θεῶν]] ἰσχύν, ὅση, wie groß die [[Macht]] der [[Götter]] ist, Soph. <i>Aj</i>. 118; [[ὅσον]] ἦν [[κέρδος]] σιγῇ κεύθειν, <i>[[Trach]]</i>. 984, vgl. <i>El</i>. 961; εἰς [[ὅσον]] κλύδωνα συμφορᾶς ἐλήλυθεν, <i>O.R</i>. 1527; [[ὅσον]] τι [[δένδρεον]] γίγνεται ἐπιστάμενος, Her. 1.193, vgl. 7.236; auch mit τίς, μὴ πύθῃ, ὅσοι τινὲς ἐόντες, 7.102; [[χῶμα]] ἄξιον θωύματος [[μέγαθος]] καὶ [[ὕψος]] [[ὅσον]] τί ἐστι, 1.185, wie groß es ist, wo man wie bei [[οἷος]] (s. [[oben]]) es auch [[auflösen]] kann: ὅτι τόσον [[ἐστί]]; vgl. τὸν [[γενόμενον]] οἱ προσήκοντες ὀλοφύρονται, ὅσα μιν [[δεῖ]] ἀναπλῆσαι κακά, was für große [[Leiden]] er [[ertragen]] muß, d.i. daß er so [[Großes]] [[erdulden]] müsse, 5.4, vgl. 2.175; vgl. noch Plat. τὸ [[γῆρας]] ὑμνοῦσιν ὅσων κακῶν [[σφίσιν]] [[αἴτιον]] <i>Rep</i>. I.329b, οὐδ' ὅσους πόδας εἶχεν εἰδότες VII.522d. – Daraus hat sich die [[Verbindung]] θαυμαστὰ ὅσα, wie <i>mirum quantum, es ist zu [[verwundern]], [[wieviel]]</i>, [[gebildet]], Plat. <i>Hipp. mai</i>. 282c, ὅλον μένει ἀμήχανον [[ὅσον]] χρόνον <i>Phaed</i>. 80d; ἀμηχάνῳ δὴ ὅσῳ [[πλεῖον]] νικήσει <i>Rep</i>. IX.588a. – Vgl. noch Eur. <i>Suppl</i>. 66, μετάδος δ', ὅσσον ἐπαλγῶ μελέα τῶν φθιμένων, da ich so sehr betraure. Geradezu für das [[Demonstrativ]] τόσον soll es bei Theocr. 4.39 [[stehen]]: [[ὅσον]] αἶγες ἐμὶν φίλαι, ὅσσον ἀπέσβας, wo aber [[einige]] mss. für das [[zweite]] τόσσον haben und sich bes. die [[Änderung]] φίλα empfiehlt. In <i>B.A</i>. 4.20 wird auch ἀνεβόησεν οὐράνιον [[ὅσον]] [[angeführt]].<br><b class="num">4</b> sehr gew. wird [[ὅσον]], p. auch ὅσα, <i>Il</i>. 23.431, <span class="ggns">Adverbial</span> [[gebraucht]], von der [[Stimme]] <i>so [[laut]]</i>, vom Raume <i>[[soweit]]</i>, von der [[Zahl]] <i>so viel</i>, von der Zeit <i>so [[lange]]</i>, [[ὅσον]] τε, <i>[[soweit]] als</i>, 10.351, 23.327, <i>Od</i>. 10.113, Hes. <i>O</i>. 681. – Steht die [[Bestimmung]] des Raumes im accus. [[dabei]], so nimmt es die [[Bedeutung]] [[ungefähr]] an, [[ὅσον]] τ' ὄργυιαν, <i>Od</i>. 9.325, 10.167, [[ὅσον]] τε πυγούσιον, 10.517, 11.25, [[ὅσον]] τ' ἐπὶ ἥμισυ, [[ungefähr]] bis zur [[Hälfte]], 13.114; ξύλα [[ὅσον]] τε διπήχεα, Her. 2.96; νεκρὸν ξύλινον, [[μέγαθος]] [[ὅσον]] τε πηχυαῖον ἢ δίπηχυν, 2.78; und [[häufig]] [[ὅσον]] τε [[δέκα]] στάδια, 9.57, vgl. [[ὅσον]] τε ἐπὶ [[τρεῖς]] ἡμέρας, 2.5, 30; [[ὅσον]] δύ' ἢ [[τρία]] στάδια, Plat. <i>Phaedr</i>. 229c; Xen. oft und Folgde, [[ὅσον]] [[εἴκοσι]] πόδας ἀπέστη, Pol. 39.1.3. – Τοσοῦτον διαφέρειν … [[ὅσον]] [[entspricht]] [[einander]] Xen. <i>Cyr</i>. 8.1.4; [[ὅσον]] αἱ ἄλλαι ἡδοναὶ ἀπομαραίνονται, τοσοῦτον αὐξάνονται, Plat. <i>Rep</i>. I.328d; und so bes. im Kompar., wo aber <b>ὅσῳ … τοσούτῳ</b>, <i>um so viel … als, je … desto</i>, [[üblicher]] ist, ὅσῳ δὲ [[μᾶλλον]] [[πιστεύω]], τοσούτῳ [[μᾶλλον]] ἀπορῶ, II.368b, vgl. <i>Phaedr</i>. 244d, <i>[[Euthyphr]]</i>. 11d; ὅσῳ μὲν ἂν θᾶττον ἔλθοι, τοσούτῳ ἀπαρασκευαστοτέρῳ βασιλεῖ μαχεῖσθαι, Xen. <i>An</i>. 1.5.9, [[öfter]]; und beim superl., ἀνακραγόντες [[ὅσον]] ἐδύναντο μέγιστον, so [[laut]] wie sie konnten, 4.5.18, [[öfter]], und A. Auch ohne den Komparat. [[brauchen]] Sp., wie Pol., so ὅσῳ, wo man [[μᾶλλον]] [[ergänzt]], 1.45.9; 2.30.3 ist ὅσῳ γυμνὰ καὶ μείζω τὰ σώματα ἦν, τοσούτῳ [[μᾶλλον]] [[verbunden]]. – An die [[oben]] erwähnte [[Attraktion]] reihen sich [[Verbindungen]] wie ἀλλ' [[ὅσον]] ἐς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν, er kam so weit, wie es bis zum skaiischen Tor ist, nur bis zu dem Tore, <i>Il</i>. 9.354, und so [[öfter]]; [[ὅσον]] μόνον, nur, Thuc. 6.105; πρόβατα, [[ὅσον]] θύματα, Xen. <i>An</i>. 7.8.19, [[Schafe]], nur zu den [[Opfern]] [[hinreichend]]; [[ὅσον]] παιδείας χάριν, Plat. <i>Gorg</i>. 485a; [[ὅσον]] μὲν ἐμαυτῷ μόνον [[ἱκανός]], <i>Phaedr</i>. 242c, vgl. <i>Rep</i>. X.607a; νῦν δὲ μόνον [[ὅσον]] τινὰ τόπον αὐτῶν δι' ὀλίγων ἐπεξέλθωμεν, <i>Legg</i>. VI.778c; τὰ [[κρέα]] (διερρίπτει) [[ὅσον]] μόνον γεύσασθαι ἑαυτῷ καταλιπών, Xen. <i>An</i>. 7.3.22, nur zum [[Kosten]]; und Sp., [[ὅσον]] [[εἶπα]], ich habe es nur [[gesagt]], Diosc. 4 (XII.169); vgl. Theocr. 1.45, 25.73; Luc. verbindet so auch das adj., ὀλίγους ὅσους κοφίνων ἐκφορήσας, nur [[wenige]], <i>Alex</i>. 1, [[womit]] man Dem. 27.23 ὅσα ἔνια [[vergleichen]] kann; τυτθὸν [[ὅσον]] Theocr. 1.45. – Ὅσον οὐ, auch in einem [[Worte]] [[ὁσονού]] [[geschrieben]], wie das lat. <i>tantum non, fast, [[beinahe]]</i>, ἐλέγετο δὲ ὅτι καὶ ὁ [[ναύαρχος]] [[διάδοχος]] [[ὅσον]] οὐ παρείη, Xen. <i>An</i>. 7.2.5; ἐνόμιζε δὲ [[ὅσον]] οὐκ [[ἤδη]] ἔχειν τὴν πόλιν, <i>Hell</i>. 5.2.16, wie Eur. ἥξει δ' Ὀδυσεὺς [[ὅσον]] οὐκ [[ἤδη]], <i>Hec</i>. 138; vgl. Pol. 4.41.14, 9.26.9; – [[ὅσον]] [[ὅσον]], ein [[klein]] [[wenig]], Ar. <i>Vesp</i>. 213; Philet. 18; οὐδ' [[ὅσον]], erkl. Phryn. in <i>B.A</i>. 3.24 οὐδὲ τὸ βραχύτατον; – [[ὅσον]] [[αὐτίκα]], [[ὅσον]] [[οὔπω]], <i>in nicht gar langer Zeit, gar bald</i>, oft bei Pol., vgl. 2.52.7, 5.110.4; Jacobs Ach.Tat. p. 883. – Besonders zu [[merken]] ist [[ὅσον]] cum inf., <i>nur in [[soweit]] daß</i>; [[ὅσον]] γ' ἔμ' [[εἰδέναι]], Ar. <i>Nub</i>. 1233, wie Plat. <i>Theaet</i>. 145a, vgl. [[ὅσον]] μόνον τὴν δυσχέρειαν κατασβέσαι, <i>nur so viel, um zu</i> [[verlöschen]], <i>Prot</i>. 334c. – Eben so mit einem nomen [[absolut]], ὅσα ἄνθρωποι, <i>in so weit, in so fern</i> sie [[Menschen]] sind, Plat. <i>Rep</i>. V.467c; vgl. ὅσα κατὰ τὴν ἐμὴν ἡλικίαν, Isae. 7.41. – Genauer mit [[Präpositionen]] [[bestimmt]], εἰς [[ὅσον]] ἀνθρώπῳ δυνατὸν [[μάλιστα]], so weit es nur einem [[Menschen]] [[möglich]] ist, Plat. <i>Phaedr</i>. 277a; ἐφ' [[ὅσον]], <i>Polit</i>. 268b, wie Xen. <i>An</i>. 6.1.19; καθ' [[ὅσον]], Plat. <i>Prot</i>. 351c und [[öfter]]; καθ' [[ὅσον]] μή, <i>[[außer]] daß, Phaed</i>. 64d; [[πρᾷος]] ὅσα μὴ [[σφόδρα]] [[μισοτύραννος]], Plut. <i>[[Timol]]</i>. 3.

|mdlsjtxt=like Lat.]<br /><b class="num">I.</b> [[quantus]], of Size, as [[great]] as, how [[great]]; of Quantity, as [[much]] as, how [[much]]; of Space, as far as, how far; of [[time]], as [[long]] as, how [[long]]; of Number, as [[many]] as, how [[many]]; of Sound, as [[loud]] as, how [[loud]]; in plural as [[many]] as, Lat. [[quot]]:—its [[antecedent]] is [[τόσος]], [[after]] [[which]] [[ὅσος]] is [[simply]] as; τόσσον χρόνον, ὅσσον ἄνωγας so [[long]] [[time]] as thou dost [[order]], Il.:—often the antec. is omitted, φωνὴ ὅση σκύλακος Od.<br /><b class="num">2.</b> with τις, to [[denote]] [[indefinite]] [[size]] or [[number]], [[ὅσον]] τι [[δένδρον]] Hdt., etc.<br /><b class="num">3.</b> with Adjs. expressing Quantity, [[ὄχλος]] ὑπερφυὴς [[ὅσος]] [[prodigiously]] [[large]], Ar.; θαυμαστὸν [[ὅσον]] διαφέρει differs [[amazingly]], Plat.;—so in Lat. mirum [[quantum]], [[immane]] [[quantum]].<br /><b class="num">4.</b> with Sup., ὅσα [[πλεῖστα]] the [[most]] [[possible]], Hdt., etc.; v. infr. III. 4.<br /><b class="num">5.</b> c. inf. so [[much]] as is [[enough]], [[ὅσον]] ἀποζῆν [[enough]] to [[live]] off, Thuc.; [[ὅσον]] δοκεῖν [[enough]] for [[appearance]], Soph.<br /><b class="num">6.</b> with ind., ὅσσον [[ἔγωγε]] [[γιγνώσκω]] so far as I [[know]], Il.; ὅσονπερ [[σθένω]] Soph., etc.<br /><b class="num">II.</b> followed by Particles: [[ὅσος]] ἄν how [[great]] [[soever]], with Subjunct., Hom., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[ὅσος]] δή how [[much]], ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή for [[payment]] of a [[certain]] [[amount]], Hdt.:— ὁσοσοῦν, ionic -ῶν, [[ever]] so [[small]], Hdt.<br /><b class="num">III.</b> [[ὅσον]] and ὅσα as adv.:<br /><b class="num">1.</b> so far as, so [[much]] as, οὐ [[μέντοι]] ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι, ὅσσον οἱ ἄλλοι Il.; c. inf., [[ὅσον]] γ' ἔμ' [[εἰδέναι]] so far as I [[know]], Ar.<br />b. how far, how [[much]], [[ἴστε]] ὅσσον περιβάλλετον ἵπποι ye [[know]] how [[much]] they [[excel]], Il.;—with Adjs. how, [[ὅσον]] [[μέγα]] Hes., etc.<br /><b class="num">2.</b> only so far as, only [[just]], [[ὅσον]] ἐς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν Il.; εἰ μὴ [[ὅσον]] γραφῇ [[except]] only by a [[picture]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> in [[reference]] to distances, [[ὅσον]] τε, [[about]], [[nearly]], [[ὅσον]] τ' ὄργυιαν Od.; [[ὅσον]] τε [[δέκα]] στάδια Hdt.<br /><b class="num">4.</b> with Adjs., ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι so far as, inasmuch as I am a greater [[king]], Il.; [[ὅσον]] [[εἰμὶ]] [[κάρτιστος]] how I am far the strongest, Il.: —so with Advs., [[ὅσον]] [[τάχιστα]] [[attic]]; [[ὅσον]] [[μάλιστα]] Aesch.<br /><b class="num">5.</b> with negatives, [[ὅσον]] οὐ or ὁσονού, Lat. [[tantum]] non, only not, all but, Thuc.; [[ὅσον]] οὐκ ἤδη [[immediately]], Eur.: οὐχ [[ὅσον]] οὐκ ἠμύναντο, ἀλλ' not only did they not [[avenge]] [[themselves]], Thuc.:— [[ὅσον]] μή so far as not, [[save]] or [[except]] so far as, [[ὅσον]] γε μὴ ποτιψαύων so far as I can without [[touching]] . ., Soph., etc.<br /><b class="num">IV.</b> ὅσῳ, ὅσῳ περ, by how [[much]], ὅσῳ [[πλέον]] Hes.; [[διέδεξε]], ὅσῳ ἐστὶ [[τοῦτο]] [[ἄριστον]] Hdt.<br /><b class="num">2.</b> ὅσῳ with comp. [[when]] followed by [[another]] comp. with τοσούτῳ, like Lat. quo or [[quanto]] [[melior]], eo [[magis]], ὅσῳ [[μᾶλλον]] [[πιστεύω]], τοσούτῳ [[μᾶλλον]] ἀπορῶ Plat.<br /><b class="num">V.</b> ἐς [[ὅσον]], ἐφ' [[ὅσον]], καθ' [[ὅσον]] are often used [[much]] like [[ὅσον]], εἰς [[ὅσον]] [[σθένω]] Soph.; ἐφ' [[ὅσον]] ἠδύνατο Thuc.<br /><b class="num">2.</b> ἐν ὅσῳ, [[while]], Ar., Thuc.