πρίν: Difference between revisions

|elnltext=πρίν [~ πρό] adv. tevoren, eerder: m. b.t. de toekomst; πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν voordat dat gebeurt, zal zelfs ouderdom over haar komen Il. 1.29; πρίν κεν... πατρίδα γαῖαν ἵκοιο voor die tijd zou je in je vaderland terugkeren Od. 3.117; vroeger:; πρὶν μέν μοι ὑπέσχετο..., νῦν δέ vroeger had hij mij beloofd..., maar nu Il. 2.112; vaak τὸ πρίν:; ᾗσιν τὸ πρὶν ἐκέκαστο (boogschietkunst) waarin hij vroeger uitblonk Il. 5.54; Πέρσας δὲ δούλους ἐόντας τὸ πρὶν Μήδων νῦν γεγονέναι δεσπότας Perzen die vroeger slaven waren, zijn nu meesters van de Meden Hdt. 1.129.4; attr..; ἐν τῷ πρὶν χρόνῳ in het verleden Soph. Ph. 1224; soms naar analogie van prep. met gen. vóór:. πρὶν ὥρας voortijdig Pind. voegw. voordat, totdat met inf. voordat:. οὐδέ τις ἔτλη πρὶν ( adv. ) πιέειν, πρὶν ( voegw. ) λεῖψαι ὑπερμενέϊ Κρονίωνι niemand durfde eerder te drinken, voordat hij aan Kronos' zoon had geplengd Il. 7.481; σπεύδωμεν... πρὶν ἡμέραν γενέσθαι laten we ons haasten, voordat het dag wordt Aristoph. Ve. 245; μὴ ἀπιέναι πρὶν ἀφοσιώσασθαι niet weggaan voordat men de heilige plicht vervuld heeft Plat. Phaed. 61a. met indic. voordat (past als vert. vaak bij ontkennende voorzin), totdat (past als vert. vaak bij bevestigende voorzin):. ἐπὶ ἶσα μάχη τέτατο πτόλεμός τε, πρὶν γ’ ὅτε δὴ Ζεὺς κῦδος ὑπέρτερον Ἕκτορι δῶκε de strijd en de oorlog waren in evenwicht, totdat Zeus uiteindelijk aan Hector grotere roem schonk Il. 12.437; ἀνωλόλυξε, πρίν γ’ ὁρᾷ zij slaakte een luide kreet, totdat zij zag Eur. Med. 1173; οὐκ ἔδοσαν ὁμήρους πρὶν αὐτῶν εἷλον κώμην zij gaven geen gijzelaars voordat (de vijand) een dorp van hen had ingenomen Thuc. 3.101.2; οὐκ ἐδύναντο σχεῖν τὸ ῥεῦμα πρὶν ἐλιποψύχησε zij waren niet in staat de bloedstroom te stelpen, voordat hij het bewustzijn verloor Xen. Hell. 5.4.58. met conj. (meestal na ontkennende voorzin), soms met ἄν of κε voordat:; ἐκεῖνο... οὔ κώ σε ἐγὼ λέγω, πρὶν τελευτήσαντα καλῶς τὸν αἰῶνα πύθωμαι dat (nl. ‘gelukkig’) noem ik u nog niet, voordat ik heb vernomen dat u een gelukkig levenseinde hebt gehad Hdt. 1.32.5; φράσῃς μοι μὴ πέρα, πρὶν ἂν μάθω πρῶτον τόδε vertel me niet verder, voordat ik eerst dit heb vernomen Soph. Ph. 332; met ellips van ww.. πρὶν ὥρη voordat het tijd was Od. 15.394. met verplaatsingsopt. (zonder ἄν ) voordat, totdat:. οὐκ ἔθελεν φεύγειν πρὶν πειρήσαιτ’ Ἀχιλῆος hij weigerde te vluchten voordat hij zich met Achilles had gemeten Il. 21.580; ἀπηγόρευε μηδένα βάλλειν, πρὶν Κῦρος ἐμπλησθείη θηρῶν hij verbood iedereen te schieten, totdat Cyrus genoeg had van de jacht Xen. Cyr. 1.4.14.

|sltr=<b>πρῐν</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> adv., [[before]] [[ἐπεί]] νιν Ἀλκαθόου τ' ἀγὼν σὺν τύχᾳ ἐν Ἐπιδαύρῳ τε νεότας δέκετο [[πρίν]] (Hermann: πρὶν [[ἔδεκτο]] cod. πρὶν [[ἔδεκτο]] νεότας Bergk) (I. 8.68) πρὶν ὀδυνηρὰ γήραος ς[ μ]ολεῖν, [[πρίν]] [[τις]] εὐθυμίᾳ σκιαζέτω νόημ' (Pae. 1.2) πρὶν μὲν ἕρπε σχοινοτένειά τ ἀοιδὰ Δ. 2. 1. τὸ γὰρ πρὶν γενέ[σθαι Παρθ. 1. 20. c. [[art]]., ἦρ' ωλτ;γτ; φίλοι, κατ ἀμευσίπορον τρίοδον ἐδινάθην, ὀρθὰν κέλευθον ἰὼν τὸ [[πρίν]] (P. 11.39) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> prep. c. gen., [[before]] “κέχυται Λιβύας εὐρυχόρου [[σπέρμα]] πρὶν ὥρας” (P. 4.43) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> conj.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> [[before]] c. inf. ἐνέπαξαν [[ἕλκος]] ὀδυναρὸν ἑᾷ [[πρόσθε]] καρδίᾳ πρὶν ὅσα φροντίδι μητίονται [[τυχεῖν]] (P. 2.92) τὸν μὲν πρὶν τελέσσαι ματροπόλῳ σὺν Ἐλειθυίᾳ, εἰς Ἀίδα δόμον κατέβα (P. 3.9) ἄκουσεν Δαναόν ποτ' ἐν Ἄργει [[οἷον]] εὗρεν [[τεσσαράκοντα]] καὶ ὀκτὼ παρθένοισι πρὶν [[μέσον]] [[ἆμαρ]] [[ἑλεῖν]] ὠκύτατον γάμον ([[post]] [[ἑλεῖν]] distinxerunt codd.: [[post]] [[ἆμαρ]] Bergk.: ''[[sc.]]'' [[γενέσθαι]]) (P. 9.113) ([[ἄκων]]) ἐξέπεμψεν παλαισμάτων αὐχένα καὶ [[σθένος]] ἀδίαντον, αἴθωνι πρὶν ἁλίῳ [[γυῖον]] [[ἐμπεσεῖν]] (N. 7.73) [[ἵσταμαι]] δὴ ποσσὶ κούφοις, ἀμπνέων τε [[πρίν]] τι φάμεν (N. 8.19) ἧν γε μὰν [[ἐπικώμιος]] [[ὕμνος]] δὴ [[πάλαι]], καὶ πρὶν [[γενέσθαι]] τὰν Ἀδράστου [[τάν]] τε Καδμείων ἔριν (N. 8.51) κρύψεν δ' ἅμ ἵπποις, δουρὶ Περικλυμένου πρὶν νῶτα τυπέντα μαχατὰν θυμὸν αἰσχυνθῆμεν (N. 9.26) ἔστιν δ' [[ἀφάνεια]] τύχας καὶ μαρναμένων, πρὶν [[τέλος]] [[ἄκρον]] [[ἱκέσθαι]] (I. 4.32) πρὶν ὀδυνηρὰ γήραος ς[ μ]ολεῖν, [[πρίν]] [[τις]] εὐθυμίᾳ σκιαζέλτ;γτ;ω νόημ (Pae. 1.1) ]πρὶν Στυγὸς [[ὅρκιον]] ἐς ευ[ (Pae. 6.155)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b>c. ind., [[until]] ἐγχώριοι βασιλῆες [[αἰεί]], πρὶν Ὀλυμπιος ἁγεμὼν μίχθη (O. 9.57) ἦ πόλλ' ἔπαθεν, [[πρίν]] γέ οἱ χαλινὸν Παλλὰς ἤνεγκ (O. 13.65) πόρθησε καὶ Μέροπας καὶ τὸν μέγαν πολεμιστὰν ἔκπαγλον Ἀλκυονῆ, οὐ τετραορίας γε πρὶν [[δυώδεκα]] πέτρῳ ἥροάς τ' ἐμβεβαῶτας ἱπποδάμους ἕλεν δὶς τόσους (N. 4.28)

|etymtx=Grammatical information: Adv. a. conj., rarely also prep. w. gen.<br />Meaning: [[before]], [[previously]] (Il.).<br />Other forms: Hom. also [[πρίν]], Gort. [[πρειν]] (once beside requent [[πριν]]), Locr. [[φριν]]<br />Origin: IE [Indo-European] [811] *prei [[earlier]], [[before]]<br />Etymology: Ending as in [[νῦν]], <b class="b3">νύν</b>, [[πάλιν]] a.o. Clearly to the group of [[πρό]] (s.v.) with [[ι]] as in Lat. [[prior]], [[prīscus]] etc. (cf. below); further analysis quite uncertain. After Brugmann Grundr. 2 II: 1, 555 for <b class="b3">*πρῖς</b> from <b class="b2">*pri-is</b> to Lat. <b class="b2">prīs-cus</b>, [[prīmus]] (< <b class="b2">*pris-mo-s</b>) etc.; thus [[πρειν]] for <b class="b3">*πρεις</b>. Cf. Lith. <b class="b2">priẽ</b> < <b class="b2">*prei</b>. Diff. Pisani Stud. itfilcl. N.S. 12, 293f.: from <b class="b3">*πρεσίν</b>. -- Cf. also Schwyzer 631 w. lit.; on the use etc. Schw.- Debr. 654ff.

|ftr='''πρίν''': (seit Il.),<br />{prín}<br />'''Forms''': Hom. auch πρί̄ν, gort. πρειν (1mal neben mehrfachem πριν), lokr. φριν<br />'''Grammar''': Adv. u. Konj., vereinzelt auch Präp. m. Gen.<br />'''Meaning''': [[vorher]], [[bevor]], [[vor]].<br />'''Etymology''': Ausgang wie in [[νῦν]], νύν, [[πάλιν]] u.a. Offenbar zur Sippe von [[πρό]] (s.d.) mit ι wie in lat. ''prior'', ''prīscus'' usw. (vgl. unten); weitere Analyse ganz unsicher. Nach Brugmann Grundr. ² II: 1, 555 für *πρῖς aus *''pri''-''is'' zu lat. ''prīs''-''cus'', ''prīmus'' (aus *''pris''-''mo''-''s'') usw.; ebenso πρειν für *πρεις. Anders Pisani Stud. itfilcl. N.S. 12, 293f.: aus *πρεσίν. —Vgl. noch Schwyzer 631 m. Lit.; zum Gebrauch usw. Schw.- Debr. 654ff.<br />'''Page''' 2,595