προβαίνω: Difference between revisions

|Definition=fut. προβήσομαι: pf. <b class="b3">προβέβηκα</b>: aor. 2 [[προὔβην]], imper. πρόβᾱ, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''262, [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''872 (lyr.), pl.<br><span class="bld">A</span> πρόβᾱτε [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''841 (lyr.), E. ''HF''1047 (lyr.): Hom. has only pf.and pres. part. [[προβιβάς]] (as if from [[βίβημἰ]], Il.13.18, but [[προβιβῶντα]] (-τἰ (as if from [[βιβάὠ]] ib.807, al. codd. (v. infr.); imper. προβιβάσθων [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]; part. [[προβάοντε]], read by Aristarch. for [[προβοῶντε]], Il.12.277; προβῶντες Cratin.126:—[[step forward]], [[advance]], <b class="b3">κραιπνά, κοῦφα ποσὶ προβιβάς</b>, Il.13.18, 158, Od.17.27; <b class="b3">τὸν δ' ὦκα προβιβάντα</b> (<b class="b3">προβιβῶντα</b> codd.) πόδες φέρον 15.555; <b class="b3">ὑπασπίδια προβιβάντι</b> (<b class="b3">προβιβῶντι</b> codd.) Il.13.807, cf. 16.609; π. εὐθέσι τοῖς σκέλεσι [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''604b5: c. acc. cogn., οἵαν ὁδὸν ἁ δειλαιοτάτα π. [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''263 (lyr.); [[μέγα προβαίνω]] = [[take a big stride forward]], Hp.''Art.''60.<br><span class="bld">b</span> of hair, [[grow]], Lib.''Or.''64.50.<br><span class="bld">2</span> as a mark of [[time]], <b class="b3">ἄστρα προβέβηκε</b> they [[are far gone]] in heaven, i.e. it is past midnight. Il.10.252; <b class="b3">ἡ νὺξ π.</b> the night [[is wearing fast]], X.''An.''3.1.13: hence of [[time]] itself, <b class="b3">τοῦ χρόνου προβαίνοντος</b> as time [[went on]], [[Herodotus|Hdt.]]3.53, 140; ὁ μὲν χρόνος δὴ διὰ χρόνου προὔβαινέ μοι S.''Ph.''285; also <b class="b3">τὰ μὲν προβέβηκεν</b> the [[past]], Thgn.583; <b class="b3">προβαίνοντος τοῦ ἔργου, τοῦ πολέμου</b>, [[Herodotus|Hdt.]]7.23, Plb.2.47.3; τοῦ κώθωνος εὖ μάλα προβεβηκότος Hegesand.21; <b class="b3">ἐκ τοῦ προβεβηκότος</b>, [[e re nata]], [[on the spur of the moment]], Plb.7.12.2: of Age, προβήσεται ἡ ἡλικία X.''Ap.''6; of persons, <b class="b3">οἱ προβεβηκότες τῇ ἡλικίᾳ</b> [[advanced]] in age, Lys.24.16, cf. [[Diodorus Siculus|D.S.]]12.18; <b class="b3">π. τῶν ἡμερῶν, ταῖς ἡμέραις</b>, [[LXX]] ''Jo.''13.1, 23.1: abs., οἱ π. Bato 7.9, Luc.''Nigr.'' 24; ἐπεὶ προέβη τοῖς ἔτεσιν Macho ap.Ath.13.580c; προβεβηκότες ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῶν ''Ev.Luc.''1.7, cf. 18; ἡλικίας εἰς τὸ πρόσθε π. Pl.''Ep.'' 325c; π. εἰς πεντήκοντα ἔτη D.C.68.4 ([[nisi legendum|nisi leg.]] [[προεβεβιώκεἰ]].<br><span class="bld">3</span> metaph. of narrative, argument, action, events, μὴ πέρα προβῇς λόγου Cratin.66; προβήσομαι ἐς τὸ πρόσω τοῦ λόγου [[Herodotus|Hdt.]]1.5; προβάς φησιν… [[further on]], Demetr.Lac.''Herc.''1012.12, cf. Phld.''Rh.''1.87 S.; π. ἐκ τῶν κνημέων ἐς τοὺς μηρούς [[went on]]…, [[Herodotus|Hdt.]]6.75; <b class="b3">προέβαινε τὸ ἔθνος ἄρχον καὶ ἐπιτροπεῦον</b> the nation [[was organized in a series]] of overlordships and mandates, Id.1.134; προὔβης τῶνδε καὶ περαιτέρω [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]'' 249; π. ἐπ' ἔσχατον θράσους [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''853 (lyr.); οἷ προβαίνει τὸ πρᾶγμα τοῦ βουλεύματος [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''836; ποῖ προβήσεται λόγος; E.''Hipp.''342; πέρας δὴ ποῖ κακῶν προβήσεται; Id.''Or.''511, cf. 749; τὸ τῆς τύχης ἀφανὲς οἷ προβήσεται Id.''Alc.''785; μὴ προβαίη μεῖζον ἢ τὸ νῦν κακόν Id.''Med.''907; τὸ ἔθος ἐπὶ πολὺ προβαίνει Aeschin.1.179: impers., <b class="b3">εἰς τοῦτο προβέβηκε ὥστε .</b>. it [[has gone]] so [[far]] that...[[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''839c; <b class="b3">π. πόρρω μοχθηρίας</b> to [[be]] far [[gone]] in knavery, X.''Ap.''30; π. εἰς τοῦτο ἔχθρας ὥστε… D.12.16; εἰς ἀταξίαν Aeschin.3.38; μέχρι τίνος Plb. 2.1.3; ἐπὶ τὸ χεῖρον π. τὰ πράγματα Id.5.30.6: in good sense, [[make progress]], τοσοῦτον προβεβήκαμεν ὥστε… [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''187a; of an enterprise, [[prosper]], [[succeed]], ''BGU''1209.10 (i B.C.), etc.<br><span class="bld">II</span> [[go before]], i.e. [[be superior to]], another, πολὺ προβέβηκας ἁπάντων σῷ θάρσει Il.6.125; κράτεϊ 16.54, cf. 23.890; <b class="b3">δυνάμει τε καὶ αἰδοῖ Τρηχῖνος προβέβηκε</b> by might and awe [[he is over]], i.e. [[rules]], Trachis, Hes. ''Sc.''355, cf. Call. ''Epigr.''1.5.<br><span class="bld">III</span> c. acc. rei, [[overstep]], <b class="b3">τέρμα προβάς</b> Pi ''N.''7.71.<br><span class="bld">IV</span> with acc. of the instrum. of motion, πόδα π. Thgn.283; οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδα τὸν ἕτερον Ar.''Ec.''161, cf. Luc.''Hist. Conscr.''29; προβὰς δὲ κῶλον E.''Ph.''1412; ἀρβύλαν προβάς Id.''Or.''1470 (lyr.); <b class="b3">προβεβήκασι τὰ ἀριστερά</b> [[have]] their [[left legs foremost]] ([[varia lectio|v.l.]] [[προβεβλήκασι]], v. [[προβάλλω]] A. Il.1), Arist.''IA''706a7; προβὰς τὸν πόδα τὸν ἀριστερὸν καὶ τὸν δεξιὸν ὑποβάς Poll.5.23.<br><span class="bld">V</span> Causal, in fut. Act., [[move forward]], [[advance]], <b class="b3">τίς τρόπος ἄνδρα προβάσει [ᾱ];</b> Pi.''O.''8.63.

|elnltext=προ-βαίνω, ep. ptc. praes. προβιβάς (alleen in nom.) en προβιβῶν (alle vormen behalve nom.); aor. imperat. πρόβᾱ, plur. πρόβᾱτε; causat. fut. 3 sing. Dor. προβᾱ́σει voortgaan, vooruit lopen:; κοῦφα ποσὶ προβιβάς lichtvoetig vooruitgaand, vooruit lopend Il. 13.158; ἄστρα προβέβηκε de sterren zijn al ver in hun baan Il. 10.252; met gen. voor iem. uitlopen:; πολὺ προβέβηκας ἁπάντων jij bent ver voor de anderen (in de slaglinie) uitgelopen Il. 6.125; perf. ook overdr. voor zijn, overtreffen:; ἴδμεν... ὅσον προβέβηκας ἁπάντων wij weten hoezeer u allen overtreft Il. 23.890; met acc. v. h. inw. obj..; οἵαν ὁδόν... προβαίνω wat een weg moet ik gaan Eur. Alc. 263; anders oortige acc. v. h. inw. obj..; οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδα τὸν ἕτερον ik kan de ene voet niet meer voor de andere krijgen Aristoph. Eccl. 161; Μυκηνίδ’ ἀρβύλαν προβάς een Myceense laarsstap zettend Eur. Or. 1470; van tijd voortgaan, voorbijgaan:; ἡ νὺξ προβαίνει de nacht vordert Xen. An. 3.1.13; van pers.. οἱ προβεβηκότες τῇ ἡλικίᾳ de mensen van gevorderde leeftijd Lys. 24.16 = οἱ προβεβηκότες Luc. 8.24. overdr. verdergaan, vervolgen:; προύβης τῶνδε καὶ περαιτέρω; ben je nog verder gegaan dan dit? Aeschl. PV 247; met ἐπί + acc..; προβᾶσ’ ἐπ’ ἔσχατον θράσους doorgestoten tot de hoogste mate van durf Soph. Ant. 853; met εἰς + acc..; προβήσομαι ἐς τὸ πρόσω τοῦ λόγου ik zal verdergaan met mijn verhaal Hdt. 1.5.3; ποῖ προβήσεται λόγος waar zal het gesprek op uitdraaien? Eur. Hipp. 342; μὴ προβαίη μεῖζον ἢ τὸ νῦν κακόν moge de rampspoed niet verdergaan dan hij nu al is Eur. Med. 907; ἐπιτάμνων προέβαινε ἐκ τῶν κνημέων ἐς τοὺς μηρούς al snijdend ging hij verder van zijn onderbenen naar zijn bovenbenen Hdt. 6.75.3; onpers..; εἰς τοῦτο προβέβηκε νῦν ὥστε... het is nu zo ver gekomen dat... Plat. Lg. 839c; voortgang maken:. τοσοῦτόν γε προβεβήκαμεν ὥστε μὴ ζητεῖν we zijn in ieder geval zo ver gevorderd, dat we niet hoeven te zoeken Plat. Tht. 187a.