στύραξ: Difference between revisions

|Definition=[ῠ] (A), -ᾰκος, ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[storax]], Mnesim.4.62 (anap.), [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]'' 534b25, Thphr.''HP''9.7.3, Dsc.1.66, Sor.2.29, Aret.''CD''1.2, ''PSI''4.297.12 (v A.D.).<br><span class="bld">II</span> [[στύραξ]], ὁ or ἡ, the [[tree]] producing this [[gum]], [[Styrax officinalis]], fem. in [[Herodotus|Hdt.]]3.107, masc. in Str.12.7.3, Plu.''Lys.''28.<br><br>[ῠ] (B), -ᾰκος, ὁ, [[spike at the lower end of a spear-shaft]], X. ''HG''6.2.19, Pl.''La.''184a; [[shaft]], ἀκοντίων Onos.10.4 (pl.).

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0959.png Seite 959]] ακος, ἡ, seltener ὁ, der Strauch od. Baum, der das Gummiharz storax, τὸ [[στύραξ]], giebt, Strab., Diosc., Plut. Lys. 28. ακος, τό, storax, ein wohlriechendes, als Räucherwerk gebrauchtes Gummiharz, das der Strauch ἡ [[στύραξ]] giebt, Diosc. ακος, ὁ, wie [[σαυρωτήρ]], das untere Ende des Lanzenschaftes, auch der ganze Schaft; [[ἕως]] ἄκρου τοῦ στύρακος ἀντελάβετο, Plat. Lach. 183 e; auch die ganze Lanze, der Speer selbst, Xen. Hell. 6, 2, 10; Plut. Marcell. 26.

|btext=<span class="bld">1</span>ακος (ὁ) :<br /><b>1</b> [[bout d'une lance]];<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> [[lance]], [[pique]].<br />'''Étymologie:''' DELG apparenté à [[σταυρός]], [[στῦλος]], de la grande famille de [[ἵστημι]].<br /><span class="bld">2</span>ακος (ὁ) :<br />styrax, <i>arbre qui produit la gomme ou résine dont on fait l'encens</i>.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. ignorée, suff. qui se retrouve dans de nombreux noms de plantes : [[δόναξ]], [[θρῖδαξ]], etc.<br /><i><b>Par.</b></i> [[λίβανος]].

|elnltext=στύραξ -ακος, ὁ en ἡ storax of styrax (de boom Styrax officinalis); uitbr. geurige bruinrode, harsachtige, glanzende stof die uit deze boom wordt gehaald: storax of styrax.<br />στύραξ -ακος, ὁ [~ σταυρός?, στῦλος?] [[puntige onderkant van de lansschacht]].

|elrutext='''στύραξ:''' ᾰκος (ῠ) ὁ, ион. ἡ стиракс<br /><b class="num">1</b> [[растение]], [[дающее благовонную смолу]] Her., Plut.;<br /><b class="num">2</b> [[благовонная смола]], [[употреблявшаяся для курений]] Arst.<br />ᾰκος (ῠ) ὁ<br /><b class="num">1</b> досл. [[нижний конец копья]], перен. [[древко]] Plat.;<br /><b class="num">2</b> [[копье]] Xen., Plut.

|mltxt=<b>(I)</b><br />-ακος, ο, ΝΑ, και [[στύραξ]], ἡ, Α<br /><b>βλ.</b> [[στύρακας]].<br /> <b>(II)</b><br />-ακος, ο, ΝΑ<br />(στην [[αρχαιότητα]]) το [[κάτω]] αιχμηρό [[άκρο]] του δόρατος το οποίο έμπηγαν στο [[έδαφος]], ο σταυρωτήρ<br /><b>αρχ.</b><br />[[κοντάρι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>στῠρ</i>-<i>αξ</i> (με [[επίθημα]] -<i>αξ</i>, [[πρβλ]]. [[πίναξ]], [[χάραξ]]) ανήκει, [[κατά]] μία [[άποψη]], στην [[οικογένεια]] του ρ. [[ἵστημι]] και έχει σχηματιστεί από τη λ. [[σταυρός]], [[αλλά]] με τον φωνηεντισμό τών τ. [[στῦλος]], [[στύω]], δηλ. από τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>στ</i>- με βραχύ το [[φωνήεν]] -<i>υ</i>- της παρέκτασης (<b>βλ. λ.</b> [[σταυρός]], [[στύλος]], [[στύω]]). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], η λ. [[στύραξ]] με σημ. «[[κοντάρι]]» προήλθε από τη λ. [[στύραξ]] (Ι) «[[είδος]] δέντρου» (<b>πρβλ.</b> τη φρ. <i>στυράκινα ἀκοντίσματα</i> «ακόντια κατασκευασμένα από [[ξύλο]] στύρακα»). Ανάλογη [[περίπτωση]] χρησιμοποίησης του ον. δένδρου για να δηλωθεί το όπλο που κατασκευαζόταν από το [[ξύλο]] του δένδρου [[αυτού]] έχουμε στη λ. [[μελία]]. Ωστόσο, [[πρόβλημα]] γεννά το [[γεγονός]] ότι το [[φυτό]] [[στύραξ]] εισήχθη στην [[Ελλάδα]] από τους Φοίνικες και δεν [[πρέπει]] να ήταν πολύ διαδομένο στην [[Ελλάδα]]].

|lsmtext='''στύραξ:''' (Α), -ᾰκος, ὁ,<br /><b class="num">I.</b> [[μοσχολίβανο]], αρωματικό [[ρετσίνι]] που χρησιμοποιείται ως [[θυμίαμα]], σε Αριστ.<br /><b class="num">II.</b> <i>ἡ</i>, δέντρο που παράγει αυτό το [[ρετσίνι]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">• [[στύραξ]]:</b> (Β), -ᾰκος, ὁ, οξύ [[άκρο]] στο [[κάτω]] [[μέρος]] [[δόρατος]], [[λόγχη]], σε Ξεν., Πλάτ.

|lstext='''στύραξ''': (Α), ᾰκος, ὁ, storax, ἡδύοσμόν τι ῥητινῶδες [[κόμμι]] χρησιμεῦον ὡς [[θυμίαμα]], [[ὀσμή]] σεμνὴ μυκτῆρα δονεῖ λιβάνου .. σμύρνης .. στύρακος Μνησίμαχος ἐν «Ἱπποτρόφῳ» 1. 62, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 4. 8, 27, Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 9. 7, 3, Διοσκ. 1. 79. ΙΙ. [[στύραξ]], ἡ, τὸ [[δένδρον]] τὸ παράγον τὸ [[κόμμι]] τοῦτο, Ἡρόδ. 3. 107· ἀλλ’ ἀρσ. παρὰ Στράβ. 570, Πλουτ. Λύσανδρ. 28.

|ftr='''στύραξ''': 1. -ακος<br />{stúraks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[das untere Ende des Lanzenschaftes]], [[Lanzenschaft]] (X., Pl. u.a.)<br />'''Derivative''': mit dem Demin. [[στυράκιον]] n. (Th., Aen. Tact.); -ίζειν· κεντρίζειν H., ''EM''.<br />'''Etymology''': Bildung wie [[χάραξ]], [[κάμαξ]] u.a., nach gewöhnlicher Annahme (z.B. Persson Beitr. 2, 714, WP. 2, 608) zu [[σταυρός]] mit kurzvokalischer Schwundstufe; vgl. [[στῦλος]], [[στύω]]. — Wohl eher mit dem Baumnamen identisch; s. 2. [[στύραξ]].<br />'''Page''' 2,814<br />2. -ακος<br />{stúraks}<br />'''Grammar''': m. f.<br />'''Meaning''': Bez. eines Gummiharzes und des entsprechenden Strauches oder Baumes [[Styrax officinalis]] (Hdt., Arist., Thphr., Str. u.a.).<br />'''Derivative''': Davon [[στυράκιον]] n. Demin. (Pap.), -ινος ‘vom Styraxbaum od. von Styrax’ (LXX, Str., Dsk. u.a.), -ίζω ‘wie Styrax riechen od. schmecken’ (Dsk.).<br />'''Etymology''': Zur Bildung vgl. [[ὄμφαξ]], [[δόναξ]], [[ἄνθραξ]] u.a. — Nach Hdt. 3, 107 von den Phöniziern in Griechenland eingeführt, was für semitische Herkunft spricht. Lagarde und Lewy Fremdw. 41 f. vergleichen hebr. ''ṣŏrī'' [[das Harz des Mastixbaumes und der Terebinthe]]; Bedenken bei Schrader-Nehring Reallex. 2, 501. — Mit dem Baumnamen ist wahrscheinlich 1. [[στύραξ]] identisch; zu bemerken, außer [[μελίη]] [[Esche]] und ‘Lanze(nschaft)’, bes. die στυράκινα ἀκοντίσματα bei Str. 12, 7, 3. —Lat. LW ''styrax'', ''storax'', woraus ags. ''stor'', ahd. ''storr'' ib. (W.-Hofmann s. v. m. Lit.).<br />'''Page''' 2,814-815