formo: Difference between revisions

1,736 bytes added ,  14 August 2017
D_4
(6_7)
 
(D_4)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>formo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. [[forma]],<br /><b>I</b> to [[shape]], [[fashion]], form ([[class]].; esp. freq. in the trop. [[sense]]).<br /><b>I</b> Lit.: [[omnis]] [[fere]] [[materia]] [[nondum]] formata [[rudis]] appellatur, Paul. ex Fest. p. 265: [[materia]], [[quam]] fingit et format [[effectio]], Cic. Ac. 1, 2, 6: [[utcumque]] [[temperatus]] [[sit]] aër, ita pueros orientes animari [[atque]] formari, id. Div. 2, 42, 89: lapsos formare capillos, to [[adjust]], Prop. 1, 3, 23: classem in [[Ida]], Verg. A. 9, 80: [[vultus]], Plin. 35, 8, 34, § 56: e Pario formatum marmore [[signum]], Ov. M. 3, 419.— Absol.: (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent, Cic. N. D. 1, 39, 110.—<br /><b>II</b> Trop., to [[shape]], form, [[regulate]], [[dispose]], [[direct]]; to [[prepare]], [[compose]], etc. (in Cic. [[only]] [[with]] abstr. objects): verba nos, [[sicut]] mollissimam ceram, ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic. de Or. 3, 45, 177: orationem, id. ib. 2, 9, 36: verba recte formare, Quint. 1, 12, 9; 10, 7, 7: ea quae [[inter]] se [[discrepant]], Cic. de Or. 3, 9, 34: eloquentiam, Quint. 2, 10, 2: actionem, id. 11, 3, 180: disciplinam filii, id. 4 praef. § 1; cf.: studia ejus, id. prooem. § 5: consuetudinem [[partim]] exercitationis assiduitate [[partim]] ratione formare, Cic. Ac. 1, 5, 20: [[mores]], Quint. 12, 2, 27: vitam et [[mores]] juventutis, Plin. [[Pan]]. 47, 1: custodireque in aetate prima pudorem, Quint. 1, 2, 4: nulla res [[magis]] penetrat in animos, eosque fingit, format, flectit, etc., Cic. Brut. 38, 142: quae formabat canendo Heroum mentes, Sil. 11, 452; cf. Quint. 1, 12, 10: animum judicum, id. 4, 1, 60: mentes, id. 2, 16, 10: [[mores]] juventutis [[quam]] [[principaliter]] formas! Plin. [[Pan]]. 47, 1; 88, 3: epistolas orationesque et edicta [[alieno]] formabat ingenio, Suet. Dom. 20; cf.: si [[quid]] res exigeret, Latine formabat, id. Aug. 89: [[inventus]] est ejus de hac re [[sermo]] formatus, id. Ner. 47: personam formare nevam, to [[invent]], Hor. A. P. 126: [[versus]] meos cantat formatque citharā, qs. trims, embellishes [[them]], Plin. Ep. 4, 19, 4: cogitet oratorem institui, rem arduam, [[etiam]] cum ei formando [[nihil]] defuerit, Quint. 1, 1, 10; cf.: (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3: perfectum ora torem, Quint. 2, 15, 33: sapientem, id. 1, 10, 5: virum, id. 12, 1, 44: puerum dictis, Hor. S. 1, 4, 121: feros [[cultus]] hominum recentum dictis, id. C. 1, 10, 3: tenerae [[nimis]] mentes asperioribus formandae studiis, id. ib. 3, 24, 54: poëtam ([[with]] alere), id. A. P. 307: format [[enim]] [[natura]] [[prius]] nos [[intus]] ad omnem Fortunarum habitum, id. ib. 108: ad credendum [[ante]] formatus, Quint. 5, 7, 8; 7, 3, 14: [[opus]] movendi judicum animos [[atque]] in eum quem volumus habitum formandi, id. 6, 2, 1; 11, 1, 2: at quae non tacita formavi gaudia mente, Ov. Am. 3, 7, 63: se in [[mores]] alicujus, Liv. 1, 21, 2: in admirationem formata, i. e. feigning, [[simulans]], Suet. Claud. 37.
|lshtext=<b>formo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. [[forma]],<br /><b>I</b> to [[shape]], [[fashion]], form ([[class]].; esp. freq. in the trop. [[sense]]).<br /><b>I</b> Lit.: [[omnis]] [[fere]] [[materia]] [[nondum]] formata [[rudis]] appellatur, Paul. ex Fest. p. 265: [[materia]], [[quam]] fingit et format [[effectio]], Cic. Ac. 1, 2, 6: [[utcumque]] [[temperatus]] [[sit]] aër, ita pueros orientes animari [[atque]] formari, id. Div. 2, 42, 89: lapsos formare capillos, to [[adjust]], Prop. 1, 3, 23: classem in [[Ida]], Verg. A. 9, 80: [[vultus]], Plin. 35, 8, 34, § 56: e Pario formatum marmore [[signum]], Ov. M. 3, 419.— Absol.: (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent, Cic. N. D. 1, 39, 110.—<br /><b>II</b> Trop., to [[shape]], form, [[regulate]], [[dispose]], [[direct]]; to [[prepare]], [[compose]], etc. (in Cic. [[only]] [[with]] abstr. objects): verba nos, [[sicut]] mollissimam ceram, ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic. de Or. 3, 45, 177: orationem, id. ib. 2, 9, 36: verba recte formare, Quint. 1, 12, 9; 10, 7, 7: ea quae [[inter]] se [[discrepant]], Cic. de Or. 3, 9, 34: eloquentiam, Quint. 2, 10, 2: actionem, id. 11, 3, 180: disciplinam filii, id. 4 praef. § 1; cf.: studia ejus, id. prooem. § 5: consuetudinem [[partim]] exercitationis assiduitate [[partim]] ratione formare, Cic. Ac. 1, 5, 20: [[mores]], Quint. 12, 2, 27: vitam et [[mores]] juventutis, Plin. [[Pan]]. 47, 1: custodireque in aetate prima pudorem, Quint. 1, 2, 4: nulla res [[magis]] penetrat in animos, eosque fingit, format, flectit, etc., Cic. Brut. 38, 142: quae formabat canendo Heroum mentes, Sil. 11, 452; cf. Quint. 1, 12, 10: animum judicum, id. 4, 1, 60: mentes, id. 2, 16, 10: [[mores]] juventutis [[quam]] [[principaliter]] formas! Plin. [[Pan]]. 47, 1; 88, 3: epistolas orationesque et edicta [[alieno]] formabat ingenio, Suet. Dom. 20; cf.: si [[quid]] res exigeret, Latine formabat, id. Aug. 89: [[inventus]] est ejus de hac re [[sermo]] formatus, id. Ner. 47: personam formare nevam, to [[invent]], Hor. A. P. 126: [[versus]] meos cantat formatque citharā, qs. trims, embellishes [[them]], Plin. Ep. 4, 19, 4: cogitet oratorem institui, rem arduam, [[etiam]] cum ei formando [[nihil]] defuerit, Quint. 1, 1, 10; cf.: (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3: perfectum ora torem, Quint. 2, 15, 33: sapientem, id. 1, 10, 5: virum, id. 12, 1, 44: puerum dictis, Hor. S. 1, 4, 121: feros [[cultus]] hominum recentum dictis, id. C. 1, 10, 3: tenerae [[nimis]] mentes asperioribus formandae studiis, id. ib. 3, 24, 54: poëtam ([[with]] alere), id. A. P. 307: format [[enim]] [[natura]] [[prius]] nos [[intus]] ad omnem Fortunarum habitum, id. ib. 108: ad credendum [[ante]] formatus, Quint. 5, 7, 8; 7, 3, 14: [[opus]] movendi judicum animos [[atque]] in eum quem volumus habitum formandi, id. 6, 2, 1; 11, 1, 2: at quae non tacita formavi gaudia mente, Ov. Am. 3, 7, 63: se in [[mores]] alicujus, Liv. 1, 21, 2: in admirationem formata, i. e. feigning, [[simulans]], Suet. Claud. 37.
}}
{{Gaffiot
|gf=<b>fōrmō</b>,¹⁰ āvī, ātum, āre ([[forma]]), tr.,<br /><b>1</b> donner une forme, former, conformer : materiam fingere et formare Cic. Ac. 1, 6, pétrir la matière et lui donner une forme, cf. Cic. Div. 2, 89 ; Fin. 5, 59 ; orationem Cic. de Or. 2, 36, donner une forme au style, cf. Quint. 10, 7, 7 ; verba Cic. de Or. 3, 177, donner une forme aux mots = les disposer dans la phrase || mais verba [[recte]] formare Quint. 1, 12, 9, donner aux mots leur forme correcte, bien prononcer les mots<br /><b>2</b> arranger, organiser, régler : formatis omnibus et ad belli et ad [[pacis]] [[usus]] Liv. 1, 45, 1, tout étant organisé pour les usages aussi bien de la guerre que de la paix ; studia alicujus Quint. 1, pr.&nbsp;5, organiser les études de qqn, cf. Quint. 4, pr.&nbsp;1 ; Plin. Min. [[Pan]]. 47, 1, etc. || former, modeler, dresser, instruire : puerum dictis Hor. S. 1, 4, 121, former un enfant par des entretiens, cf. Hor. O. 1, 10, 3 ; 3, 24, 54 ; se in [[mores]] alicujus Liv. 1, 21, 2, se modeler sur qqn ; ad credendum [[ante]] [[formatus]] Quint. 5, 7, 8, disposé préalablement (préparé) à croire<br /><b>3</b> façonner, donner telle ou telle disposition aux esprits : Cic. Br. 142 ; Quint. 4, 1, 60<br /><b>4</b> faire en façonnant, former, confectionner : e Pario formatum [[signum]] Ov. M. 3, 419, statue tirée du marbre de [[Paros]] ; speciem ([[natura]]) [[ita]] formavit oris, ut... Cic. Leg. 1, 26, (la nature) a formé les traits du visage de telle sorte que... ; classem Virg. En. 9, 80, construire une flotte ; personam novam Hor. P. 126, créer un personnage nouveau [théâtre] || [fig.] créer, produire : consuetudinem Cic. Ac. 1, 20, créer (faire naître) une habitude.
}}
}}