ἄντλος: Difference between revisions

|Definition=ὁ, in Poll.1.92 also [[ἄντλον]], τό:—in Hom.,<br><span class="bld">A</span> [[hold of a ship]], Od.12.411, 15.479.<br><span class="bld">2</span> [[bilgewater]], <b class="b3">πόλις.. ἄντλον οὐκ ἐδέξατο</b> let in no [[water]], metaph. for 'let no enemy come in', A.''Th.''796; <b class="b3">ἄντλον εἴργειν ναός</b> pump out [[water]] from a [[ship]], E.''Tr.''691; <b class="b3">εἰς ἄντλον ἐμβαίνειν πόδα</b>, metaph. for getting into a difficulty, Id.''Heracl.''168.<br><span class="bld">3</span> a [[flood]] of [[water]], Pi.''O.''9.53; ἀλίμενον ὥς τις εἰς ἄντλον πεσών E.''Hec.'' 1025 (lyr.); <b class="b3">ἐν ἄντλῳ τιθέναι</b> [[scuttle]], [[sink]], metaph., ὕβριν Pi.''P.''8.12.<br><span class="bld">II</span> [[bucket]], Man.6.424.<br><span class="bld">III</span> [[heap of corn]], threshed but not yet cleansed, Nic.''Th.''114,546, Q.S.1.352, ''AP''6.258 (Adaeus).

|dgtxt=-ου, ὁ <b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[sentina de un barco]] ὅπλα τε πάντα εἰς [[ἄντλον]] κατέχυνθ' <i>Od</i>.12.411, cf. 15.479, Luc.<i>Cat</i>.1<br /><b class="num">•</b>fig. τιθεῖς ὕβριν ἐν ἄντλῳ ahogas la violencia en una sentina</i> Pi.<i>P</i>.8.12.<br /><b class="num">2</b> [[agua de la sentina]] [[ἄντλος]] ἰστοπέδαν ἔχει el agua de la sentina llega ya hasta el pie del mástil</i> Alc.208a.6, [[ἄντλον]] εἴργων ναός achicando agua de una nave</i> E.<i>Tr</i>.691<br /><b class="num">•</b>fig. πόλις ... [[ἄντλον]] οὐκ ἐδέξατο (de una ciudad atacada) la ciudad no ha hecho agua</i> A.<i>Th</i>.796, [[ἄντλον]] ἐμβήσῃ πόδα para expresar el meterse en complicaciones, E.<i>Heracl</i>.168, ἀλίμενόν τις ὡς εἰς [[ἄντλον]] πεσών E.<i>Hec</i>.1025.<br /><b class="num">3</b> [[agua de una inundación]] ἀλλὰ Ζηνὸς τέχναις ἀνάπωτιν ἐξαίφνας [[ἄντλον]] ἑλεῖν Pi.<i>O</i>.9.53.<br /><b class="num">II</b> [[cubo]] Man.6.424.<br /><b class="num">III</b> [[parva]], [[montón de grano]] trillado pero no aventado, Nic.<i>Th</i>.114, 546, Q.S.1.352, <i>AP</i> 6.258 (Adaeus).<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>a-ta-ra</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Se suele postular *ἅμθλος, con posterior disimilación θ > τ y psilosis, comparando lat. <i>[[sentina]]</i>, lituan. <i>semiù</i> ‘[[sacar]]’. Pero tb. se ha comparado het. <i>ḫan</i>- ‘[[sacar agua]]’.

|lstext='''ἄντλος''': ὁ, παρὰ Πολυδ. Α΄, 92· [[ὡσαύτως]], ἄντλον, τό, (περὶ τῆς ῥίζης ἴδε *[[τλάω]]): - Παρ’ Ὁμ. τὸ ἐντὸς κοῖλον τῆς νεὼς [[ἔνθα]] «[[ὕδωρ]] συρρέει τό τε [[ἄνωθεν]] καὶ τὸ ἐκ τῶν ἁρμονιῶν» Λατ. sentina, «σεντίνα»· ὅπλα τε πάντα εἰς ἄντλον κατέχυνθ’, ἔπεσον ἀθρόως εἰς τὸ [[κύτος]] τοῦ πλοίου, Ὀδ. Μ. 411., Ο. 479· ἀκολούθως, 2) τὸ ἐν τῷ κύτει τοῦ πλοίου ῥυπαρὸν [[ὕδωρ]], [[πόλις]] ... ἄντλον οὐκ ἐδέξατο, δὲν ἐπέτρεψεν [[ὕδωρ]] νὰ συναχθῇ· μεταφ. ἀντὶ τοῦ εἰς οὐδένα ἐχθρὸν ἐπέτρεψε νὰ εἰσχωρήσῃ, Αἰσχύλ. Θ. 796· ἄντλον εἴργων [[ναός]], ἐκχέων τὸν ἄντλον τοῦ πλοίου, Λατ. sentinam exhaurire, Εὐρ. Τρῳ. 686· εἰς ἄντλον ἐμβαίνειν [[πόδα]], μεταφ., [[ἐμπίπτω]] εἰς δυσκολίαν τινά, ὁ αὐτ. Ἡρακλ. 168, [[ἔνθα]] ἴδε Ἐλμσλ. 3) [[καθόλου]], τὸ θαλάσσιον [[ὕδωρ]], ἡ [[θάλασσα]], Πινδ. Ο. 9.79, Εὐρ. Ἑκ. 1025· ἐν ἄντλῳ τιθέναι, [[ῥίπτω]] εἰς τὴν θάλασσαν, ὅ ἐ. [[κάμνω]] τι νὰ ἐξαφανισθῇ, Πινδ. Π. 8. 14. ΙΙ. [[καδίσκος]] πρὸς ἄντλησιν, «κουβᾶς», Μανέθ. 6. 434. ΙΙΙ. σωρὸς σίτου ἠλοημένου, δηλ. ἡλωνισμένου, [[ὅστις]] δὲν ἐλικμήθη ἔτι, ἀλλὰ μένει μετὰ τῶν ἀχύρων, Ν. Θ. 114, 545, Κόϊντ. Σμ. 1. 352.

|sltr=[[ἄντλος]] floodwater ἀνάπωτιν ἐξαίφνας [[ἄντλον]] [[ἑλεῖν]] (O. 9.53) met., [[τιθεῖς]] ὕβριν ἐν ἄντλῳ (i. e. [[obscurity]]. ἀφανίζεις. Σ.) (P. 8.12)

{{grml

|mltxt=[[ἄντλος]], ο κ. [[ἄντλον]], το (Α)<br /><b>1.</b> [[αμπάρι]] πλοίου<br /><b>2.</b> το ακάθαρτο [[νερό]] που συρρέει στο εσωτερικό του πλοίου<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[συσσώρευση]] δεινών, δυσχερειών<br /><b>4.</b> η [[θάλασσα]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «ἐν ἄντλῳ τιθέναι» — [[ρίχνω]] στη [[θάλασσα]], [[εξαφανίζω]]<br /><b>6.</b> [[κάδος]], [[κουβάς]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πιθ. ο τ. [[ἄντλος]] <span style="color: red;"><</span> <i>ἅν</i>-<i>τλος</i>, με [[ψίλωση]] <span style="color: red;"><</span> <i>ἅμ</i>-<i>θλος</i>, με [[ανομοίωση]] του δασέος και [[αφομοίωση]] του -<i>μ</i>- σε -<i>ν</i>-, ενώ το [[επίθημα]] -<i>τλος</i> <span style="color: red;"><</span> -<i>θλος</i>, με [[ανομοίωση]]. Η [[σύνδεση]] με το <i>ἅμθλος</i> επιτρέπει τη [[σύγκριση]] με λιθ. <i>semiu</i> «[[αντλώ]]», (χεττ. <i>han</i> «[[αντλώ]] [[νερό]]», <b>αρχ.</b> <i>αμώμαι</i> (II), <b>λατ.</b> <i>sentina</i>. Ο τ. [[άντλος]] χρησιμοποιείται αρχικά ως [[ναυτικός]] όρος για να προσδιορίσει το «εσωτερικό [[κοίλο]] του πλοίου» [[αλλά]] και το «[[νερό]] που συγκεντρώνεται στο [[αμπάρι]] πλοίου». Μτφ. σημαίνει «τον σωρό σταριού που δεν έχει [[ακόμη]] λιχνιστεί», ενώ στον <b>Ησύχ.</b> απαντά η φρ. [[ἄντλον]] δέχεσθαι</i> «[[κάνω]] νερά». Το ουδ. [[ἄντλον]] μαρτυρείται ήδη στη Μυκην. ως όνομα δοχείου.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αντλία]], [[αντλώ]]. <b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> αντλίαν -τλητήρ].

|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[bilge-water]] (Od.).<br />Dialectal forms: Myc. [[atara]] a vase, has been taken as /[[antla]]/, but this may be doubted.<br />Derivatives: Denom. vb.: [[ἀντλέω]] [[bale out bilge-water]] (Hdt.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: [[ἄντλος]] is often taken as a psilotic form of <b class="b3">*ἅντλος</b>, with assimilation of [[μ]] from <b class="b3">*ἅμ-θλο-ς</b>, cognate with Lat. [[sentīna]] (Solmsen Wortforsch. 189; Chantr. Form. 375), but this is simply impossible: <b class="b2">*sm̥-</b> would give <b class="b3">ἁ-</b>. The Myc. form, if reliable, would exclude orig. <b class="b2">*s-</b>. Benveniste (BSL 50, 1954, 39) compared Hitt. [[han-]] [[draw warer]], which is quite convincing, though it gives the unusual suffix <b class="b3">-τλος</b> (thus DELG). Improbable vW. (<b class="b3">*αντι-τλος</b> from [[τέλλω]], "of the rising water"). As to Lith. [[semiù]], [[sémti]] [[scoop]], it has a root <b class="b2">*semH-</b> which is impossible in the Greek form. It is tempting to compare Lat. [[sentīna]] [[bilge-water]], which has always been done, but in that case the word cannot be IE, which seems quite possible for such a technical term. Connection with 2. [[ἀμάομαι]] seems formally improbable.

|mdlsjtxt=[[perhaps]] for ἀνά-τλος, the Root of -τλος [[being]] ΤΛΕ, [[τλάω]]<br /><b class="num">1.</b> the [[hold]] of a [[ship]], [[where]] the bilgewater settles, Lat. [[sentina]], Od.<br /><b class="num">2.</b> the [[bilge]]-[[water]] in the [[hold]], Eur.; [[ἄντλον]] οὐκ ἐδέξατο let in no bilgewater, metaph. for "let no [[enemy]] [[come]] in, " Aesch.; εἰς [[ἄντλον]] ἐμβαίνειν [[πόδα]], metaph. for getting [[into]] a [[difficulty]], Eur.

|ftr='''ἄντλος''': {ántlos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schiffsbodenwasser]], [[Kielwasser]] (ep. poet.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἀντλία]] [[Kielraum]], [[Kielwasser]] (Ar. u. a.), auch [[Behälter]] (Pap.), [[ἀντλίον]] ib. (Ar.). Denominatives Verb: [[ἀντλέω]] ‘(das Schiffsbodenwasser) schöpfen, pumpen, ausschöpfen, erschöpfen’ (vorw. ion. poet.) mit mehreren späten Verbalnomina: [[ἄντλησις]] [[das Ausschöpfen]], [[ἀντλησμός]] ib., [[ἄντλημα]] [[Schöpfeimer]].<br />'''Etymology''': [[ἀντλητήρ]] [[Ausschöpfer]], [[Schöpfkelle]] mit dem Fem. [[ἀντλήτρια]] (Schol.) und dem Adj. [[ἀντλητήριος]]; [[ἀντλητής]] m. ib.. — [[ἀντλητικός]] [[zur Bewässerung dienend]] (Pap.). [[ἄντλος]] steht wahrscheinlich psilotisch (als ionisches Wort, Chantraine Étrennes Benveniste 23) für *ἅντλος mit Hauchdissimilation und Assimilation des μ für *ἅμθλος (Solmsen Wortforsch. 189; vgl. Chantraine Formation 375); vgl. lat. ''sentina'' [[Schiffsbodenwasser]] und lit. ''semiù'' [[schöpfen]]; weiteres s. 2. [[ἀμάομαι]].<br />'''Page''' 1,114