ἐνδύω: Difference between revisions

7,492 bytes added ,  21 August 2017
big3_14
(Bailly1_2)
(big3_14)
Line 18: Line 18:
{{bailly
{{bailly
|btext=<b>I.</b> <i>tr. (prés., impf., f.</i> ἐνδύσω <i>et ao.</i> ἐνέδυσα) faire entrer dans ; vêtir, habiller : τινά [[τι]] qqn de qch;<br /><b>II.</b> <i>intr. (ao.2</i> ἐνέδυν, <i>pf.</i> ἐνδέδυκα, <i>et Moy.</i>);<br /><b>1</b> entrer dans, pénétrer dans : τοῖς ταύροις PLUT s’enfoncer dans le flanc des taureaux <i>en parl. de l’aiguillon ; abs.</i> entrer : τινί dans l’âme de qqn <i>en parl. d’un sentiment, d’un désir, etc. ; avec un suj. de pers.</i> ἐνδύειν [[εἰς]] τὴν ἐπιμέλειαν XÉN se charger du soin de qch (<i>litt.</i> entrer dans, <i>etc.</i>);<br /><b>2</b> se vêtir, se revêtir de, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[δύω]].
|btext=<b>I.</b> <i>tr. (prés., impf., f.</i> ἐνδύσω <i>et ao.</i> ἐνέδυσα) faire entrer dans ; vêtir, habiller : τινά [[τι]] qqn de qch;<br /><b>II.</b> <i>intr. (ao.2</i> ἐνέδυν, <i>pf.</i> ἐνδέδυκα, <i>et Moy.</i>);<br /><b>1</b> entrer dans, pénétrer dans : τοῖς ταύροις PLUT s’enfoncer dans le flanc des taureaux <i>en parl. de l’aiguillon ; abs.</i> entrer : τινί dans l’âme de qqn <i>en parl. d’un sentiment, d’un désir, etc. ; avec un suj. de pers.</i> ἐνδύειν [[εἰς]] τὴν ἐπιμέλειαν XÉN se charger du soin de qch (<i>litt.</i> entrer dans, <i>etc.</i>);<br /><b>2</b> se vêtir, se revêtir de, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[δύω]].
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ἐνι- Dionysius 19ue.5<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> aor. sigm. med. 3<sup>a</sup> sg. ἐνδύσετο <i>Il</i>.2.578 (tm.), ἐνεδύσετο <i>SEG</i> 39.1278.8 (Lidia II d.C.); v. tb. [[ἐνδύνω]]<br /><b class="num">I</b> intr., gener. en sent. fig., c. suj. abstr. [[entrar]], [[meterse]] en v. med., aor. rad. act. o perf. act. τότε πλάττεται καὶ ἐνδύεται τύπος ὃν ἄν τις βούληται ἐνσημήνασθαι ἑκάστῳ entonces se moldea y se introduce el carácter que se quiere imprimir a cada uno</i> Pl.<i>R</i>.377b, τις ἔρως δεινὸς ἐνδέδυκε τῆς περὶ ταῦτα γυμνασίας Pl.<i>Tht</i>.169c, ἡ ... μισανθρωπία ἐνδύεται ἐκ τοῦ σφόδρα τινὶ πιστεῦσαι [[ἄνευ]] τέχνης Pl.<i>Phd</i>.89d, c. rég. en dat. λόγοι οὗτοι ... ἐνδύονται ταῖς ψυχαῖς τῶν ἀκουόντων X.<i>Cyr</i>.2.1.13, (ὁ φόβος) ἐνδεδυμ[ένος τῇ] φύσει (el miedo) que se ha metido en nuestra naturaleza</i> Diog.Oen.35.2.13<br /><b class="num">•</b>c. ac. de direcc., c. o sin prep. τις εὔνοια ... ἐνδύεται ἕκαστον ἡμῶν τῶν προξένων Pl.<i>Lg</i>.642b, cf. <i>R</i>.577a, <i>Ti</i>.66a, εἰς ἀλλοτρίας γαστέρας ἐνδὺς κωμῳδικὰ πολλὰ χέασθαι metiéndose en vientres ajenos (de otros poetas) para infundirles muchos recursos cómicos</i> Ar.<i>V</i>.1020, ἐνέδυ ... εἰς τὴν ἐπιμέλειαν X.<i>Cyr</i>.8.1.12, ὥσπερ ἐνδεχόμενον ... τὴν τυχοῦσαν ψυχὴν εἰς τὸ τυχὸν ἐνδύεσθαι σῶμα como si fuera posible que cualquier alma se metiera en cualquier cuerpo</i> Arist.<i>de An</i>.407<sup>b</sup>23, c. otras constr. (ἡ [[ἀκοή]]) κακίᾳ ... μέρη τοῦ σώματος παρέχει δι' αὑτῶν ἐνδῦσαν ἅψασθαι τῆς ψυχῆς (el oído) ofrece partes del cuerpo al vicio, para que éste metiéndose a través de ellas alcance al alma</i> Plu.2.38a<br /><b class="num">•</b>c. suj. de anim., pers. o cosa τοῖς ... ταύροις ὁ οἶστρος ἐνδύεται Plu.2.55e, (κωλώτης) εἰς τοῦς μυκτῆρας ἐνδυόμενος Arist.<i>HA</i> 609<sup>b</sup>21, cf. Plu.2.781d, τὸ (παράδειγμα) τοῦ κυβερνήτου τοῦ ἐνδύντος πρὸς τὸν οἴακα el (ejemplo) del timonel que se mete dentro del timón</i> como el alma en el cuerpo, Plot.4.3.21, νεόδαρτος ἐνὶ χροὶ δύετο ῥινὸς [[ἐντυπάς]] la piel recién desollada se adhería a la carne modelándola</i> Dionysius l.c. (tm.)<br /><b class="num">•</b>part. de perf. act. [[que está metido dentro de]] τοῦ τρίβου ... ἐνδεδυκότος ... ταῖς τραχύτησι camino metido entre ásperas rocas</i> Plu.<i>Arat</i>.22, τὸ ξίφος ἐνδεδυκὸς ἤδη τῇ πλευρᾷ metida ya la espada dentro del costado</i> Philostr.<i>Im</i>.1.4<br /><b class="num">•</b>abs. ῥὶς ἐνδεδυκυῖα nariz chata</i> Plu.<i>Publ</i>.16.<br /><b class="num">II</b> tr., c. suj. de pers.<br /><b class="num">1</b> en pres., fut. y aor. sigm. med. y aor. rad. act. [[ponerse]], [[vestirse]] c. ac. de lo que se pone ἡ δὲ χιτῶν' ἐνδῦσα <i>Il</i>.5.736, ἐνδύντες τὰ ὅπλα Hdt.1.172, ὁ δὲ ἐνδὺς ... πᾶσαν τὴν σκευήν Hdt.1.24, ὃν (πέπλον) κεῖνος ἐνδύς S.<i>Tr</i>.759, ἐν δ' αὐτὸς ἐδύσετο ... χαλκόν <i>Il</i>.2.578 (tm.), cf. 11.16, ἄνδρες ἐνδυόμενοι ὅπλα Hdt.7.218, cf. Th.1.130, θῆλυν ... στολήν E.<i>Ba</i>.852, cf. Men.<i>Fr</i>.327.2, <i>SEG</i> l.c.<br /><b class="num">•</b>abs. [[vestirse]] ἀναστᾶσα οὖν ὄρθρου καὶ ἐνδυσαμένη habiéndose levantado al alba y vestido</i> Pall.<i>H.Laus</i>.60.1.<br /><b class="num">2</b> en perf. act. c. ac. del vestido [[llevar puesto]] ἐνδεδύκασι δὲ κιθῶνας λινέους Hdt.2.81, ἀναξυρίδας δὲ ἐνεδεδύκεσαν Hdt.7.64, cf. 9.22, λεοντῆν ἐνδέδυκα Pl.<i>Cra</i>.411a, ἐγύμνωσεν ὅν ἐνδέδυκει σάκκον descubrió el ropaje basto de luto que tenía vestido</i> LXX <i>Iu</i>.9.1, cf. 10.3, Aen.Tact.31.23, Posidon.58<br /><b class="num">•</b>abs., en perf. med. [[estar vestido]] ἐνδεδυμένη μὲν εὐπροσωποτάτη ἐστίν Aristaenet.1.1.26.<br /><b class="num">3</b> en v. act. [[vestir]], [[poner]] c. doble ac., del vestido y la pers. τὴν ἐξωμίδ' ἐνδύσω σε Ar.<i>Lys</i>.1021, ὅς ἐμὲ κροκόεν τόδ' ἐνέδυσεν Ar.<i>Th</i>.1044, cf. X.<i>Cyr</i>.1.3.3, en v. pas. ἐνδεδυμένος κύπασσιν A.<i>Fr</i>.473<br /><b class="num">•</b>sólo c. ac. de pers. o asim. [[vestir]], [[poner o dar un vestido]] κατὰ τὠυτὸ ἐνδύουσι τὤγαλμα τοῦ [[Διός]] Hdt.2.42, πένητα γυμνόν Men.<i>Comp</i>.1.225, σοι εὐχαριστήσω ... ὅτι σύ με ἐνδέδυκας <i>PUniv.Giss</i>.77.8 (II a.C.).<br /><b class="num">4</b> fig., en v. med. y aor. rad. act., c. ac. de pers., animal o abstr. [[revestirse de]] fingiendo ser otro, [[imitar]] ἢν ἁλῶμεν ἐνδυόμεναι κατὰ σκότον τόλμημα τηλικοῦτον si nos pillan en la obscuridad vestidas de tamaña audacia</i>, e.e. fingiendo ser hombres, c. juego de palabras cóm., Ar.<i>Ec</i>.288, ἡ (ψυχή) τοῦ ... Θερσίτου πίθηκον ἐνδυομένη el (alma) de Tersites revestida de un cuerpo de mono</i> Pl.<i>R</i>.620c, οἱ ἱερεῖς σου ἐνδύσονται δικαιοσύνην tus sacerdotes se revestirán de justicia</i> LXX <i>Ps</i>.131.9, τὸν Ταρκύνιον ... ἐνδυόμενοι D.H.11.5, αὐτὸν βακχευτὴν ἐνέδυ θεόν se revistió del aspecto del propio dios báquico</i> de un bailarín <i>AP</i> 16.290 (Antip.Thess.), σώματα Plot.2.9.10, ἐνδύσασθαι τὸν καινὸν ἄνθρωπον revestirse del hombre nuevo</i>, <i>Ep.Eph</i>.4.24, cf. Clem.Al.<i>Strom</i>.4.21.130, ἐνδεδύσθαι δέ φασι τὸν Ἰησοῦν τὴν δύναμιν ἐκείνην τὴν μονογενῆ Hippol.<i>Haer</i>.10.16.6, cf. Epiph.Const.<i>Anac</i>.1.30, ἐνεδύσατο τὸν ἀσώματον τοῦ Θεοῦ Λόγον se revistió de la incorpórea Palabra de Dios</i> Ath.Al.<i>Inc</i>.44, c. suj. abstr. οἱ λογισμοὶ οἱ ἐνδεδύμενοι τὴν ἀπιστίαν los razonamientos que revisten incredulidad</i> Manes 71.13.<br /><b class="num">5</b> fig., en aor. sigm. act. c. doble ac. [[revestir de]], [[investir de]] c. doble ac. de pers. ἑαυτὸν τοὺς νεοφωτίστους ἐνέδυσε (Cristo) ha revestido de sí mismo a los recién bautizados</i> Bas.Sel.<i>Pasch</i>.1.24, c. ac. de pers. y ac. de abstr. ἵνα ... ἡμᾶς ἐνδύσῃ τὴν ἀφθαρσίαν para investirnos de inmortalidad</i> Ath.Al.M.28.1084A.
}}
}}