βοηθέω: Difference between revisions

βοηθέω (view source)

Revision as of 12:21, 21 August 2017

10,099 bytes added , 21 August 2017

big3_9

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,273,773

edits

@@ Line 18: / Line 18: @@
 {{bailly
 |btext=-ῶ :<br /><i>impf.</i> ἐβοήθουν, <i>f.</i> βοηθήσω, <i>ao.</i> ἐβοήθησα, <i>pf.</i> βεβοήθηκα;<br /><i>Pass. pf.</i> βεβοήθημαι;<br /><i>litt.</i> courir au secours, <i>d’où</i> venir au secours de : τινι, [[πρός]] τινα, de qqn ; <i>p. anal.</i> β. τινι τὰ δίκαια XÉN aider qqn à faire prévaloir son droit ; β. τοῖς νόμοις ESCHN venir au secours des lois ; <i>en parl. d’un médecin</i> donner ses soins (à un malade).<br />'''Étymologie:''' DELG [[βοή]], [[θέω]].
+}}
+{{DGE
+|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> lesb. βᾱθόημι Alc.288.2, <i>IG</i> 12(2).645A.21 (Neso IV a.C.), <i>IG</i> 12(2).526A.27 (Ereso IV a.C.); dór. y délf. βοᾱθοέω <i>IGDS</i> 205.8 (IV/III a.C.), <i>IG</i> 9<sup>2</sup>(1).3.27 (Termo III a.C.), <i>FD</i> 4.23.4, 24.4 (ambas III a.C.); jón. [[βωθέω]] Hdt.8.47 (var.), <i>AP</i> 12.84 (Mel.), Hsch., Eust.812.59; dór. y beoc. βοαθέω <i>IGDS</i> 204.8 (IV/III a.C.), <i>IG</i> 7.188.16, 189.25 (ambas Mégara III a.C.), <i>ICr</i>.4.185.3 (Gortina II a.C.); [[βοιηθέω]] <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.126.1, 237.23 (ambas IV a.C.), <i>IIasos</i> 3.15, 26 (IV a.C.), <i>IEryth</i>.28.4 (III a.C.), <i>BGU</i> 1007.12 (III a.C.)<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [cret. fut. βοαθησίω <i>ICr</i>.l.c.; plusperf. sin aum. 3<sup>a</sup> plu. βεβοηθήκεσαν App.<i>Pun</i>.135]<br /><b class="num">I</b> como verb. de mov. <br /><b class="num">1</b> en cont. bélico y sent. posit. [[acudir al grito de guerra]], [[ir presto a ayudar]] c. indicaciones locales ἐς τὸν Μαραθῶνα Hdt.6.103, cf. Lys.16.13, ἐπὶ τὰ ἄκρα X.<i>Cyr</i>.3.2.1, cf. Isoc.4.87, Aen.Tact.24.10, ἐπὶ τοὺς εὐκαίρους τῶν τόπων Plb.5.76.5, cf. 94.5, 7.18.4, 16.37.3, πρὸς πάντα τὰ μέρη τοῦ τείχους Plb.10.12.3, cf. 4.18.6, [[ἐκεῖσε]] D.4.41, ἐβοήθουν πρὸς τὸ δεόμενον llevaban ayuda donde era necesario</i> Plb.1.45.7, παρ' ἐκείνους Hdt.9.57, πρὸς τοὺς αὑτῶν ψιλούς X.<i>HG</i> 1.2.3<br /><b class="num">•</b>c. dat. [[ir a socorrer]], [[llevar ayuda]] Χαλκιδεῦσι Hdt.5.99, τῇ σφετέρῃ (γῇ) Hdt.1.82, τῷ Ἀντιόχῳ ἐβοήθουν πλείοσι ναυσί X.<i>HG</i> 1.5.13, cf. 1.6.22, 4.8.38, <i>IEryth</i>.9.14 (IV a.C.), τοῖς κινδυνεύουσι Plb.3.105.5, cf. 69.10, 4.15.2<br /><b class="num">•</b>abs. [[acudir con refuerzos]] πάντες δ' Ἀθηναῖοι τότε ἐβοήθησαν καὶ ὁπλῖται καὶ ἱππεῖς X.<i>HG</i> 5.1.22, cf. 6.5.8, Ar.<i>Pax</i>.302, D.16.17, 18.33, Isoc.5.43, Aen.Tact.16.2, <i>IIasos</i> ll.cc., Plb.1.18.7, c. instrum. πεζοῖς χιλίοις <i>IG</i> 9<sup>2</sup>(1).3.27 (Termo III a.C.), cf. Plb.7.4.2<br /><b class="num">•</b>fig. c. dat. de pers. καὶ ἐβοήθησεν ἡ γῆ τῇ γυναικί y acudió la tierra en ayuda de la mujer</i>, <i>Apoc</i>.12.16.<br /><b class="num">2</b> en cont. bélico y sent. neg. βοηθεῖν ἐπί y ac. [[acudir en ayuda contra]], [[ir a proteger de]] ἐπ' αὐτόν Hdt.1.62, ἐπὶ τὰς ναῦς Th.8.11, cf. 1.126.<br /><b class="num">II</b> sin idea de mov., c. suj. pers.<br /><b class="num">1</b> [[ayudar]], [[socorrer]], [[defender]] c. dat. de pers. o asimilados τοῖσιν ἠδικημένοις E.<i>IA</i> 79, ἐμαῖς δημότισιν Ar.<i>Lys</i>.334, cf. <i>Eq</i>.226, <i>Pl</i>.1026, Isoc.6.31, 10.40, Lys.2.14, Plb.1.10.2, 3.25.3, Diog.Oen.3.5.1, Philostr.<i>VS</i> 575, τῷ δήμῳ Isoc.16.41, τῇ πόλει ἡμῶν X.<i>HG</i> 3.5.8, cf. 6.5.2, <i>IG</i> 12(2).526A.27 (Ereso IV a.C.), Plb.5.74.7, <i>FD</i> 4.23.4 (III a.C.), 4.24.4 (III a.C.), <i>Hell.Oxy</i>.4.3, αὑτοῖς βοηθεῖν defenderse</i> Plb.3.84.4, cf. 5.56.3, LXX <i>Ib</i>.4.20, τῷ θεῷ ... βοηθεῖν defender los derechos del dios</i> Philipp.Maced.6, en v. pas. βοηθεῖσθαι παρὰ τῶν ἧττον εὐπόρων Arist.<i>Rh</i>.1383<sup>b</sup>26, cf. <i>PGrenf</i>.1.37.13 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>jur. [[defender]], [[salvaguardar el derecho de]] ταῖς ἐπικλήροις Is.3.46, cf. 5.20, 9.35, Isoc.1.37, 15.143, Lys.8.18, en v. pas. <i>PRyl</i>.122.12 (II d.C.), abs. ὁ βοηθήσων el defensor</i> Isoc.<i>Ep</i>.1.3, en v. pas. Mitteis <i>Chr</i>.961.5 (IV d.C.), <i>PCol</i>.174.6, 17 (IV d.C.), <i>SB</i> 10989.20 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>β. τῷ τεθνεῶτι vengar la muerte</i> de uno, Isoc.6.23, cf. Antipho 1.31<br /><b class="num">•</b>acompañado de otros compl., c. gen. [[librar de]] τοῖς φίλοις ἀπορίας Ps.Democr.B 302<br /><b class="num">•</b>c. instrum. [[ayudar con]] χρημάτεσσι ... τοῖς πολίταισι εἰς σιτωνίαν <i>IG</i> 12(2).645A.21 (Neso IV a.C.), cf. Arist.<i>EN</i> 1130<sup>a</sup>19, πολλοῖς ... βοηθοῦντος καὶ ἰδίᾳ καὶ κοινῇ <i>IIasos</i> 4.44 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. ac. de rel. τοῖς φίλοις τὰ δίκαια βοηθεῖν X.<i>Mem</i>.2.6.25, cf. D.35.5, Lys.32.3, πατρὶ βοηθῶν θάνατον protegiendo a su padre de un peligro de muerte</i> Pl.<i>Lg</i>.874c, tb. en v. pas. βοηθηθήσονται βοήθειαν μικράν recibirán poca ayuda</i> LXX <i>Da</i>.11.34Θʹ<br /><b class="num">•</b>c. giros prep. ἀλλήλοις εἰς τὸν πόλεμον Plb.7.9.15, Αἰτωλοῖς ... κατὰ Φιλίππου Plb.11.6.2, σφίσι βοηθεῖν ὑπὲρ τῶν ἡμαρτημένων exculparlos de sus errores</i> Plb.38.1.5<br /><b class="num">•</b>abs. [[ayudar]], [[prestar ayuda]] τὸν μὴ βοηθήσαντα ... ἄτιμον εἶναι A.<i>Supp</i>.613, cf. Vett.Val.333.6, <i>PMasp</i>.77.12 (biz.), βοηθεῖν εἰς χρήματα ayudar con dinero</i> Arist.<i>Rh</i>.1383<sup>b</sup>25, ὑπὲρ τῆς πόλεως Lys.7.38, οἱ βοηθοῦντες Plb.1.48.6, 1.48.8<br /><b class="num">•</b>frec. imperat. en cont. de súplica [[ayuda]] Ὦ Μίδα καὶ Φρὺξ βοήθει Ar.<i>V</i>.433, μᾶτερ, ἐμοὶ βοίθει <i>Epigr.Adesp.SHell</i>.975.5, βοήθησόν μοι, Κύριε LXX <i>Ps</i>.108.26, cf. 118.86, <i>Eu.Marc</i>.9.22, <i>Eu.Matt</i>.15.25, <i>Act.Ap</i>.21.28, muy frec. en inscr. crist., Κύριε, βοήθει ¡Señor, ayuda!</i>, <i>IIasos</i> 418, 422, 640.3, cf. <i>SEG</i> 30.1397 (Lidia III/IV d.C.), 32.1546, <i>SEG</i> 33.840 (Menorca), K(ύριε) βοήθη τὸν δοῦλον σοῦ <i>IG</i> 12(1).757, 916 (Rodas), cf. <i>SEG</i> 31.1389 (Siria VI d.C.), <i>IKeramos</i> 73, <i>MAMA</i> 8.51 (Listra), <i>Denkmäler</i> 83a, <i>SEG</i> 31.1578 (Cirene IV d.C.), <i>Sardis</i> 190 (V/VI d.C.).<br /><b class="num">2</b> c. dat. de cosas y abstr., cont. posit. [[salvaguardar]], [[proteger]], [[preservar]] τοῖς νόμοις Ar.<i>Pl</i>.914, Aeschin.1.33, (σπονδαῖς) Th.1.123, cf. Isoc.18.4, τοῖς παροῦσι Th.1.123, τοῖς ἰδίοις Aeschin.2.41, τῷ λόγῳ Pl.<i>Phd</i>.88e, cf. Isoc.15.63, βοηθῶν τῷ θεῷ dando la razón al oráculo</i> Pl.<i>Ap</i>.23b, en v. pas. impers. ταύτῃ μοι βεβοηθημένον ἐγεγόνει φιλοσοφίᾳ de este modo he ayudado a la filosofía</i> Pl.<i>Ep</i>.347e<br /><b class="num">•</b>[[vengar]], [[reparar]] τοῖς τῶν προγόνων ἀτυχήμασι Aeschin.3.169, cf. Plb.1.81.1.<br /><b class="num">3</b> c. dat. de abstr., cont. neg. [[socorrer]], [[combatir]], [[poner remedio]] βοηθοῦντες ταῖς αὑτῶν ἀσθενείαις Isoc.<i>Ep</i>.9.16, ἐκ δὲ τῶν κοινῶν ταῖς ἰδίαις ἀπορίαις βοηθεῖν sacar de apuros su propia indigencia a costa del tesoro</i> Isoc.12.140, τοῖς ὑποκειμένοις Plb.15.26.10, ἀναγκαίοις κακοῖς Phld.<i>Mus</i>.4.33.20, βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ líbrame de mi incredulidad</i>, <i>Eu.Marc</i>.9.24<br /><b class="num">•</b>tb. c. πρός y ac. βοηθεῖ πρὸς τὴν φθοράν pone remedio a la destrucción</i>, e.e. protege contra ella</i> Arist.<i>Iuu</i>.474<sup>b</sup>24, πρὸς ταύτην τὴν ἐπιβολήν Plb.3.104.3.<br /><b class="num">III</b> sin mov., gener. c. suj. de abstr. o cosa<br /><b class="num">1</b> [[favorecer]], [[fomentar]], [[ayudar]] c. dat. ἐμοὶ δὲ πάντες (νόμοι) βοηθοῦσιν Isoc.19.15, ἡ σοφία βοηθήσει τῷ σοφῷ LXX <i>Ec</i>.7.19, en v. pas. οὔτε βοηθεῖται διὰ μουσικῆς καὶ ποιητικῆς ἔρως y no se fomenta el amor por medio de la música y la poesía</i> Phld.<i>Mus</i>.4.6.5, ὑπὸ δὲ Διὸς βοηθούμενοι (Ἑρμῆς καὶ [[Ἀφροδίτη]]) εὐτεκνίας εἰσὶν αἴτιοι Vett.Val.116.17.<br /><b class="num">2</b> medic. [[poner remedio]], [[tratar]], incluso [[curar]] c. dat. de pers. κατὰ τὴν τέχνην τὴν ἰατρικὴν πολλοῖς βεβοήθηκεν <i>IG</i> 11(4).693.4 cf. 633 (ambas Delos III a.C.)<br /><b class="num">•</b>en v. pas. de los pacientes [[ser asistido]], [[ser tratado]] Dsc.4.82, Plu.2.687f<br /><b class="num">•</b>c. dat. del miembro u órgano enfermos βοηθοῖεν ... τῇ κοιλίᾳ καὶ ἄπιοι Dieuch.15.61, cf. Hp.<i>Mul</i>.2.201, 2.208<br /><b class="num">•</b>c. dat. de la propia enfermedad τῷ μὲν ἕλκει βοηθεῖν Hp.<i>Medic</i>.12, δυσχερὲς δὲ γενομένοις (<i>sc</i>. φύμασι καὶ νόσοις) βοηθεῖν Plb.11.25.2, cf. 11.25.2, en v. pas. ἃ δὲ μετὰ χειρουργίης ἰώμενα, ἃ δὲ βοηθούμενα θεραπευόμενα Hp.<i>Decent</i>.6<br /><b class="num">•</b>c. otros compl. prep. βοηθεῖν τῷ μὲν θερμῷ ἐπὶ τὸ ψυχρόν curar el frío con el calor</i> Hp.<i>VM</i> 13, cf. Thphr.<i>HP</i> 9.20.1<br /><b class="num">•</b>abs. [[poner remedio]] αὐτόματα γὰρ ταῦτα βοηθεῖν δοκεῖ καλῶς Hp.<i>Medic</i>.2, cf. Plu.<i>Alex</i>.19, οἱ βοηθοῦντες Gal.17(2).226.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. formado a partir de la expresión ἐπὶ βοὴν θεῖν ‘acudir corriendo a la llamada’.
 }}