View source for σπόνδυλος

{{LSJ2
|Full diacritics=σπόνδῠλος
|Medium diacritics=σπόνδυλος
|Low diacritics=σπόνδυλος
|Capitals=ΣΠΟΝΔΥΛΟΣ
|Transliteration A=spóndylos
|Transliteration B=spondylos
|Transliteration C=spondylos
|Beta Code=spo/ndulos
|Definition=Ionic and later Greek for [[σφόνδυλος]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0924.png Seite 924]] ἡ, att. [[σφόνδυλος]], w. m. s.; Tim. Locr. 100 a; Strab. 2, 5, 6.
}}
{{grml
|mltxt=[[σπόνδυλος]], ο, ΝΜΑ, και αττ. τ. [[σφόνδυλος]] Α<br /><b>1.</b> καθένα από τα βραχέα οστά τα οποία, τοποθετημένα το ένα [[επάνω]] στο [[άλλο]], σχηματίζουν τη σπονδυλική [[στήλη]] (α. «ο [[άνθρωπος]] έχει 33 σπονδύλους» β. «σύγκειται ἡ [[ῥάχις]] ἐκ σφονδύλων», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>αρχιτ.</b> [[καθένας]] από τους κυλινδρικούς λίθους που σχηματίζουν έναν κίονα<br /><b>3.</b> το [[εξάρτημα]] που προσαρμόζεται στην [[άκρη]] του αδραχτιού και ρυθμίζει την περιστροφική του [[κίνηση]], κν. [[σφοντύλι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (στον τ. [[σφόνδυλος]]) [[βαρύς]] και [[μεγάλης]] ακτίνας [[τροχός]] εμβολοφόρου κινητήριας μηχανής [[κατάλληλος]] για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη [[διατήρηση]] της ομοιομορφίας της περιστροφικής κίνησης του [[παραπάνω]] τροχού<br /><b>2.</b> <b>βοτ.</b> α) το [[σύνολο]] τών φύλλων που εκφύονται από το ίδιο [[γόνατο]]<br />β) καθεμιά από τις [[τέσσερεις]] ομάδες μεταμορφωμένων φύλλων του άνθους, αλλ. [[κύκλος]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[είδος]] οστρακοδέρμου<br /><b>2.</b> η [[κεφαλή]] ενός είδους του φυτού [[κινάρα]]<br /><b>3.</b> [[τράχηλος]], [[αυχένας]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (γενικά) [[άρθρωση]] οστών<br /><b>2.</b> η αγκαθωτή [[σειρά]] στο [[κεφάλι]] του ψαριού [[κεστρεύς]]<br /><b>3.</b> [[μηχάνημα]] για το [[άνοιγμα]] θύρας ή καταπακτής<br /><b>4.</b> το [[σχήμα]] του τμήματος της γήινης σφαίρας που βρίσκεται [[μεταξύ]] του ισημερινού και του αρκτικού κύκλου<br /><b>5.</b> η δικαστική [[ψήφος]]<br /><b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>οἱ σπόνδυλοι</i><br />η σπονδυλική [[στήλη]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «σφόνδυλοι μεγάλοι»<br /><b>πιθ.</b> οι σπόνδυλοι κίονα οι οποίοι χρησιμοποιούνταν ως βλήματα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. <i>σφόνδ</i>-<i>υλος</i> / <i>σπόνδ</i>-<i>υλος</i> (με [[εναλλαγή]] κλειστού και δασέος συμφώνου) έχει σχηματιστεί με [[επίθημα]] -<i>υλος</i> ([[πρβλ]]. [[δάκτυλος]], [[κόνδυλος]]), πιθ. μέσω αμάρτυρου <i>σφόνδος</i>. Πιθανή φαίνεται η [[σύνδεση]] της λ. με τα [[σφοδρός]], [[σφεδανός]], [[σφαδάζω]], [[σφενδόνη]] (<b>βλ. λ.</b> [[σφαδάζω]]). Η Λατινική έχει δανειστεί τους τ. <i>spondylos</i>, <i>spondylium</i>, οι οποίοι πέρασαν στις ρομανικές γλώσσες και δημιούργησαν [[πλήθος]] συνθ.].
}}
{{mantoulidis
|mantxt=Ἀπό τήν ἴδια ρίζα μέ τό [[σφαδάζω]].
}}
{{trml
|trtx====[[vertebra]]===
Afrikaans: werwel; Arabic: فَقَرَة‎; Egyptian Arabic: فقرة‎; Armenian: ող; Bashkir: умыртҡа; Belarusian: пазванок; Bulgarian: гръбначен прешлен; Burmese: ကျောရိုးဆစ် sg, ကျောရိုးဆစ်များ; Catalan: vèrtebra; Cebuano: dugokan; Chinese Mandarin: 椎骨, 脊椎, 脊椎骨; Min Nan: 透龍骨／透龙骨; Czech: obratel; Danish: ryghvirvel; Dutch: [[wervel]], [[rugwervel]], [[ruggengraatswervel]]; Evenki: сигдэ, нугды̄; Finnish: nikama, selkänikama; French: [[vertèbre]]; Galician: vértebra; Georgian: მალა, ხერხემალი; German: [[Wirbel]], [[Wirbelknochen]]; Greek: [[σπόνδυλος]]; Ancient Greek: [[σφόνδυλος]], [[σπόνδυλος]]; Hebrew: חֻלְיָה‎; Hungarian: csigolya; Ingrian: piiluu, nikan; Interlingua: vertebra; Inupiaq: ikik; Irish: veirteabra; Italian: [[vertebra]]; Japanese: 椎骨; Korean: 척추(脊椎); Kurdish Northern Kurdish: birrbirre; Latin: [[vertebra]]; Latvian: skriemelis; Macedonian: пршлен; Malayalam: കശേരു; Maori: tangai; Mongolian: нугалам, нурууны үе, нугалмай, сээр; Navajo: íígháán; Norwegian: ryggvirvel; Ottoman Turkish: فقره‎, مهره‎; Persian: مهره‎; Polish: kręg inan; Portuguese: [[vértebra]]; Romanian: vertebră; Russian: [[позвонок]]; Scottish Gaelic: cnàimh an droma, dromaltach; Serbo-Croatian Cyrillic: пршљен, краљежак, краљешак; Roman: pršljen, králježak, králješak; Slovene: vretence; Spanish: [[vértebra]]; Swedish: ryggkota, kota; Tagalog: gulugod; Turkish: omur; Ukrainian: хребець; Walloon: cronzoxh; Welsh: cefngymal, fertebra; Yakut: тоноҕос
}}