View source for βαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=βαίνω
|Medium diacritics=βαίνω
|Low diacritics=βαίνω
|Capitals=ΒΑΙΝΩ
|Transliteration A=baínō
|Transliteration B=bainō
|Transliteration C=vaino
|Beta Code=bai/nw
|Definition=(inf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> βαίμεναι Hsch.), fut. βήσομαι <span class="bibl">Il.2.339</span>, etc., Dor. βᾱσεῦμαι <span class="bibl">Theoc.2.8</span>, etc.: pf. βέβηκα <span class="bibl">Il.15.90</span>, etc., Dor. βέβᾱκα <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>4(3).41</span>, etc., with shortd. forms βεβάᾱσι <span class="bibl">Il.2.134</span>, contr. βεβᾶσι <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 1002</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>76</span>, etc.; subj. <b class="b3">βεβῶσι</b> (ἐμ-) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>252e</span>; inf. βεβάμεν <span class="bibl">Il.17.359</span>, βεβάναι <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>610</span> (lyr.); part. βεβαώς, -αυῖα <span class="bibl">Il.14.477</span>, <span class="bibl">Hom.<span class="title">Epigr.</span>15.10</span>, contr. <b class="b3">βεβώς</b>: plpf. ἐβεβήκειν <span class="bibl">Il.11.296</span>, etc., Ep. βεβήκειν <span class="bibl">6.495</span>; sync. 3pl. βέβᾰσαν <span class="bibl">17.286</span>, etc.: aor. 2 ἔβην <span class="bibl">Il. 17.112</span>, etc., Dor. ἔβᾱν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>13.97</span>, etc.; Ep. 3sg. βῆ <span class="bibl">Il.13.297</span>, Ep. 3dual <b class="b3">βάτην [ᾰ</b>] <span class="bibl">1.327</span>, 3pl. ἔβαν <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>18</span> (lyr.), (κατ-) <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>504</span> (lyr.), Ep. βάν <span class="bibl">Il.20.32</span>; imper. <b class="b3">βῆθι</b>, Dor. βᾶθι <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1196</span> (lyr.); βᾱ in compds. <b class="b3">ἔμβα, κατάβα</b>, etc., 2pl. βᾶτε <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>191</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>1033</span> (lyr.); subj. <b class="b3">βῶ</b>, Ep. 3sg. <b class="b3">βήῃ</b> (ὑπερ-) <span class="bibl">Il.9.501</span>, βήω <span class="bibl">6.113</span>, ἐμ-βέῃ <span class="title">GDI</span>5075.4 (Cret.), Dor. <b class="b3">βᾶμες</b> (for <b class="b3">βῶμεν</b>) <span class="bibl">Theoc.15.22</span>; opt. <b class="b3">βαίην</b>; inf. <b class="b3">βῆναι</b> (Att. Prose only in compds.), Ep. βήμεναι <span class="bibl">Od.19.296</span>, Dor. βᾶμεν <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.39</span>; part. <b class="b3">βάς βᾶσα βάν</b>, Dor. pl. ἐκ-βῶντας <span class="bibl">Th.5.77</span>:— Med., Ep.aor.1 <b class="b3">ἐβήσετο</b> (ἀπ-) <span class="bibl">Il.1.428</span>:—Pass., pres. (v. infr.A.11.1): in compds., aor. <b class="b3">ἀν-, παρ-, ξυν-εβάθην</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>3.4</span>, <span class="bibl">Th.3.67</span>, <span class="bibl">4.30</span>; later παρ-εβάνθην <span class="bibl">D.C.48.2</span>,al.; <b class="b3">ἀνα-, παρα-, ξυμ-βέβᾰμαι</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.Mag.</span>1.4</span>, <span class="bibl">Th.1.123</span>, <span class="bibl">8.98</span>; παρα-βέβασμαι <span class="bibl">D.17.12</span>: fut. <b class="b3">παρα-βαθήσομαι</b> Sch.<span class="bibl">E. <span class="title">Hec.</span>802</span>.—For the Act. fut. and aor. 1, v. infr. B; for pres. part. <b class="b3">βιβάς</b>, v. [[βίβημι]].—In correct Att. Prose the pres. <b class="b3">βαίνω</b> is almost the only tense in use; but in compds. Prose writers used all tenses freely. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> in the above tenses, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> intr., <b class="b2">walk, step</b>, prop. of motion <b class="b2">on foot</b>, ποσὶ βήσετο <span class="bibl">Il.5.745</span>, etc.; but also of all motion <b class="b2">on ground</b>, the direction being commonly determined by a Prep.:—the kind of motion is often marked by a part., <b class="b3">βῆ φεύγων, βῆ ἀΐξασα</b>, <span class="bibl">Il.2.665</span>, <span class="bibl">4.74</span>: c. part. fut., denoting purpose, <b class="b3">βῆ ῥ' Ἶσον . . ἐξεναρίξων</b> <b class="b2">he went to</b> slay, <span class="bibl">Il.11.101</span>: with neut. Adj. as Adv., σαῦλα ποσὶν β. <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>28</span>; ἁβρὸν β. παλλεύκῳ ποδί <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1164</span>, cf. <span class="bibl">830</span> (lyr.); <b class="b3">ἴσα</b> or <b class="b3">ὁμοίως β. τινί</b>, <span class="bibl">D.19.314</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>1.3</span>; ἐν ποικίλοις β. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>936</span>, cf. <span class="bibl">924</span>; <b class="b2">march</b> or <b class="b2">dance</b>, <b class="b3">μετὰ ῥυθμοῦ, ἐν ῥυθμῷ</b>, <span class="bibl">Th.5.70</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>670b</span>: freq. c. inf. in Hom., <b class="b3">βῆ δ' ἰέναι</b> <b class="b2">set out</b> to go, <b class="b2">went</b> his way, <span class="bibl">Il.4.199</span>, etc.; βῆ δ' ἴμεν <span class="bibl">5.167</span>, etc.; <b class="b3">βῆ δὲ θέειν</b> <b class="b2">started</b> to run, <span class="bibl">2.183</span>, etc.; βῆ δ' ἐλάαν <span class="bibl">13.27</span>: c. acc. loci, νέας <span class="bibl">Od.3.162</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>153</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">OC</span>378</span>; <b class="b3">ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν</b> <b class="b2">was going</b> on board ship, <span class="bibl">Od.11.534</span>; but ἐν δὲ ἑκάστῃ [νηῒ] . . ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον <b class="b2">were on board</b>, <span class="bibl">Il.2.510</span>; <b class="b3">ἐφ' ἵππων βάντες</b> <b class="b2">having mounted</b> the chariot, <span class="bibl">18.532</span>; <b class="b3">ἐπὶ πώλου βεβῶσα</b> <b class="b2">mounted</b> on... <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>313</span>; ἐς δίφρον <span class="bibl">Il.5.364</span>; ἐς ἅρματα <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>320</span>; <b class="b3">βαίνειν δι' αἵματος</b> <b class="b2">wade</b> in blood, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span> 20</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in pf., <b class="b2">stand</b> or <b class="b2">be</b> in a place, χῶρος ἐν ᾧ βεβήκαμεν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>52</span>; <b class="b3">βεβηκὼς σφόδρα</b> firmly <b class="b2">poised</b> (opp. <b class="b3">κρεμάμενος</b>) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>62c</span>; <b class="b3">β. μάχη</b> <b class="b2">steady</b> fight, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Phil.</span>9</span>: freq. almost, = [[εἰμί]] (<b class="b2">sum</b>), <b class="b3">εὖ βεβηκώς</b> <b class="b2">on a</b> good <b class="b2">footing</b>, well <b class="b2">established, prosperous</b>, [θεοὶ] εὖ βεβηκότας ὑπτίους κλίνουσ' <span class="bibl">Archil.56.3</span>; τυραννίδα εὖ βεβηκυῖαν <span class="bibl">Hdt.7.164</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>979</span>; <b class="b3">εὖ βίου βεβηκότα</b> prob. for ἐν βίῳ βεβιωκότα Nicom. Com.2; ἀσφαλέως βεβηκὼς ποσσί <span class="bibl">Archil.58.4</span>; ἐπισφαλῶς βεβ. <span class="bibl">LXX <span class="title">Wi.</span>4.4</span>; ἄγαλμα βεβηκὸς ἄνω τὰ κάτω δὲ κεχηνός <span class="bibl">Eub.107.23</span>; <b class="b3">οἱ ἐν τέλει ἐόντες, βεβῶτες</b>, they who <b class="b2">are</b>in office, <span class="bibl">Hdt.9.106</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>67</span>; <b class="b3">τοῦτον οὐχ ὁρῇς ὅκως βέβη-[κεν] ἀνδριάντα</b>; <span class="bibl">Herod.4.36</span>; [λίθους] ἐν ταῖς ἰδίαις χώραις βεβηκότας <span class="title">IG</span>7.3073.163 (Lebad.); ἐν κακοῖς βεβ. <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1057</span>; <b class="b3">μοίρᾳ οὐκ ἐν ἐσθλᾷ β</b>. ib.<span class="bibl">1095</span> (lyr.); <b class="b3">βοῦς, κλεὶς ἐπὶ γλώσσῃ βέβηκεν</b>, v. [[βοῦς]] IV, κλείς <span class="bibl">4</span>; φρόνει βεβὼς ἐπὶ ξυροῦ τύχης <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>996</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> Geom. of figures, <b class="b2">stand</b> on a base, ἐπί τινος <span class="bibl">Arist.<span class="title">IA</span>709a24</span>, cf. <span class="bibl">Apollon.Perg.<span class="title">Con.</span>3.3</span>; πυραμὶς ἐπὶ τετραγώνου βεβηκυῖα Hero <b class="b2">*Stereom</b>.1.31; of an angle, <b class="b2">stand</b> on an arc, <b class="b3">ἐπί τινος, πρός τινι</b>, <span class="bibl">Euc.3</span><span class="title">Def.</span>9, cf. 16.26. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> <b class="b3">βεβηκὼς ῥυθμός</b> <b class="b2">stately</b> rhythm, <span class="bibl">Syrian.<span class="title">in Hermog.</span>1p.69R.</span>; <b class="b3">ἀνάπαυσις</b> ib.<span class="bibl">p.18</span> R. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">go away, depart</b>, ἐν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδ' <span class="bibl">Il.12.16</span>; <b class="b3">ἔβαν ἄγοντες, ἔβαν φέρουσαι</b>, <b class="b2">have gone</b> and taken away, <span class="bibl">1.391</span>, <span class="bibl">2.302</span>; ἄφαρ βέβακεν <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span> 134</span>; θανάσιμος βέβηκεν <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>959</span>, cf. <span class="bibl">832</span>; βεβᾶσι φροῦδοι <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>1289</span>; <b class="b3">βέβηκα</b> euphem. for <b class="b3">τέθνηκα</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>1002</span> (lyr.); of things, <b class="b3">ἐννέα ἐνιαυτοὶ βεβάασι</b> nine years <b class="b2">have come and gone</b>, <span class="bibl">Il.2.134</span>; <b class="b3">πῇ ὅρκια βήσεται</b>; ib.<span class="bibl">339</span>, cf. <span class="bibl">8.229</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">come</b>, τίπτε βέβηκας; <span class="bibl">15.90</span>; <b class="b2">arrive</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>81</span>, <span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>921</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">go on, advance</b>, <b class="b3">ἐς τόδε τόλμης, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>125</span>,<span class="bibl">772</span>; ἐπ' ἔσχατα <span class="bibl">Id.<span class="title">OC</span>217</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> c. part. as periphr. for fut., βαίνω καταγγέλλων <span class="title">PMag.Par.</span>1.2474. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> c. acc., <b class="b2">mount</b>, Hom. only in aor. Med. βήσασθαι δίφρον <span class="bibl">Il.3.262</span>, <span class="bibl">Od.3.481</span>: in Act. (fut. part. Med. βησόμενος <span class="bibl">Them.<span class="title">Or.</span>21.248b</span>), of the male, <b class="b2">mount, cover</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>250e</span>, <span class="bibl">Achae.28</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>575a13</span>, etc.:—in Pass., <b class="b3">ἵπποι βαινόμεναι</b> <b class="b2">brood</b> mares, <span class="bibl">Hdt.1.192</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. acc. cogn., β. Δωρίαν κέλευθον ὕμνων <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>191</span>; Καλλαβίδας <span class="bibl">Eup.163</span>; <b class="b3">ἔβα ῥόον</b> <b class="b2">went down</b> stream, i.e. <b class="b2">died</b>, <span class="bibl">Theoc.1.140</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> metaph. of metre, <b class="b2">scan</b>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span>21</span> (Pass.), Aristid. Quint.1.23,24, etc.; βαίνεται τὸ ἔπος <b class="b2">is scanned</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1093a30</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">χρέος ἔβα με</b> debts <b class="b2">came on</b> me, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>30</span>; ὀδύνα μ' ὀδύνα βαίνει <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>1371</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Poet. with acc. of the instrument of motion, βαίνειν πόδα <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>94</span>, <span class="bibl">1173</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b3">βαίνειν· φιλεῖν, κολακεύειν</b>, Hsch. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">B</span> Causal, in fut. <b class="b3">βήσω,</b> (ἐπι-) <span class="bibl">Il.8.197</span>, (εἰσ-) <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>742</span>: aor. 1 <b class="b3">ἔβησα</b>—<b class="b2">make to go</b>, <b class="b3">φῶτας βῆσεν ἀφ' ἵππων</b> <b class="b2">he made</b> them <b class="b2">dismount</b>, <span class="bibl">Il.16.810</span>; <b class="b3">ἀμφοτέρους ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς</b> <b class="b2">he brought</b> them <b class="b2">down</b> from the chariot in sorry plight, <span class="bibl">5.164</span>; ὄφρα βάσομεν ὄκχον <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span> 6.24</span>.—Rare in Trag. (exc. in compds.), <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>209</span> (lyr.).—The simple Verb is uncommon in later Gr. (For <b class="b3">βάμ</b>-<b class="b2">y</b>ω, cf. Lat. <b class="b2">venio</b>, Skt. <b class="b2">gamyáte</b>; <b class="b3">βάσκω</b> corresponds to Skt. <b class="b2">gácchati</b> (<b class="b2">g[uglide]ṃ-sk-</b>); root <b class="b2">g[uglide]em-</b> in OHG. <b class="b2">quëman</b> 'come'; <b class="b3">ἔβην, βήσομαι</b> fr. root <b class="b2">g[uglide]ā-</b>, Skt. <b class="b2">jigāti</b>, aor. <b class="b2">ágāt</b>.) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0425.png Seite 425]] (entst. aus βανίω; vom Thema βάω, Cratin. Belkk. An. 1 p. 371, 3 προβῶντες Meineke C. G. F. 2, 1 p. 88), fut. βήσομαι, dor. βασεῦμαι Theocr. 2, 8; aor. [[ἔβην]], Hom. auch βάτην, z. B. Il. 1, 327; [[ὑπέρ]] βασαν 12, 469; conj. βείω 6, 113; καταβείομεν 10, 97; ἐπιβέωμεν Her. 7, 50; in derselben Bdtg aor. med. [[βήσετο]] Hom. Iliad. 3, 262. 312. 5, 745. 8, 389 Odyss. 3, 481, ἐ[[βήσετο]] Iliad. 14, 229 Odyss. 7, 135. 13, 75. 15, 284, v. v. l. l. βήσατο, ἐβήσατο, vgl. Scholl. Didym. Iliad. 3, 262 προκρίνει μὲν τὴν διὰ τοῦ ε γραφὴν <b class="b2">[[βήσετο]]</b>, πλὴν οὐ μετατίθησιν ἀλλὰ διὰ τοῦ α γράφει Ἀρίσταρχος; idem Scholl. Iliad. 14, 229 Ζηνόδοτος καὶ Ἀριστοφάνης <b class="b2">ἐς πόντον ἐ[[βήσετο]]·</b> καὶ [[μήποτε]] [[ἄμεινον]]; – perf. βέβηκα, mit den synkop. Formen, meist bei Dichtern, βεβάασιν, βεβᾶσι, conj. ἐμβεβῶσι, inf. βεβάναι u. ep. [[βεβάμεν]], partic. βεβαώς, βεβαυῖα, zsgz. [[βεβώς]], βεβῶσα, auch in Prosa; perf. pass. [[παραβεβάσθαι]]; aor. p. παρεβάθην, s. unten. Das factitive fut. u. aor. βήσω, ἔβησα s. unten. Auf die Wurzel βάω zurückzuführen sind vielleicht die Formen βάτω Soph. Ai. 1414 im Anap., [[βᾶτε]] Aesch. Suppl. 191 im Trim., die Imperat. [[ἔμβα]], κατάβα u. ä. – 1) Eigtl. den Fuß heben, <b class="b2">ausschreiten</b>, Hom. βῆ δ' [[ἴμεν]], er hob den Fuß zu gehen, er machte sich auf und ging, auch βῆ δὲ θέειν, er begann zu laufen, Il. 11, 617; βῆ δ' ἐλάαν 13, 27; περὶ τρόπιος βεβαῶτα Od. 5, 130; ἀμφ' ἑνὶ δούρατι βαῖνε, er spreitete die Beine aus um einen Balken, 5, 371. Uebh. schreiten, <b class="b2">gehen</b>, wandeln; nähere Bestimmungen werden hinzugefügt, a) mit praeposit. wird die Richtung bezeichnet, wohin, ὡς u. [[πρός]] bei Personen, ἐπί bei Personen u. Sachen im feindlichen Sinn, εἰς bei Sachen. Bei Dichtern, bes. Tragg., auch sp. D., steht auch der bloße acc., καὶ νῦν μ' ὀδύνα βαίνει, kommt über mich, Eur. Hipp. 1371; αἶνον ἔβα [[κόρος]], Sättigung folgte dem Lobe, Pind. Ol. 2, 95; τί [[χρέος]] ἔβα με Ar. Nub. 30, aus einem Trag. entlehnt; [[μετά]] τι, nach etwas gehen, um es zu holen; μετ' ἴχνια βαῖνε θεοῖο Odyss. 2, 406, er folgte der Göttin, u. ä. – b) partic. bestimmen die Art u. Weise des Gehens, so ist βῆ φεύγων Iliad. 2, 665 = er floh, βῆ ἀίξασα Iliad. 4, 74 = sie eilte fort; das partic. fut. drückt die Absicht aus, βῆ ἐξεναρίξων 11, 101. – c) Zuweilen steht ein wirklicher Objects-Accus. dabei, wie κέλευθον Pind. frg. 201; ὁδόν Sp.; Aesch. sagt umgekehrt πόροι βαίνουσι Ch. 71. Anders ist πόδα βαίνειν, den Fuß in Bewegung setzen, zu fassen, Eur. El. 94. 1173; anders ἔβαν [[νέας]] Od. 3, 162, οἱ μὲν ἀποστρέψαντες ἔβαν [[νέας]] ἀμφιελίσσας, entweder ἔβαν [[νέας]] = sie gingen zu den Schiffen, oder zu verbinden ἀποστρέψαντες [[νέας]]. – d) Aehnl. mit adject., bes. im neutr. plur., die Art u. Weise des Gehens bestimmend, ἶσα Πυθοκλεῖ, ebenso wie P. gehen, gleichen Schritt mit ihm halten, Dem. 19, 314, was oft in VLL. citirt u. von aufgeblasenen Menschen verstanden wird; falsch faßte es Ath. V, 113 e auf; ἁβρά (s. [[ἁβρός]]), μεγάλα, Luc. D. Mort. 29, 1, große Schritte machen, einherstolzieren; εὔρυθμα D. Deor. 2, 2; σαῦλα H. h. Merc. 28; ἁβρὸν β. Eur. Med. 1264. Auch μετὰ ῥυθμοῦ, im Takt marschiren, Thuc. 5, 70; ἐν ῥυθμῷ Plat. Legg. II, 670 b. – 2) dem Zusammenbange nach ist es öfter a) <b class="b2">weggehen</b>, dahingehen, entfliehen; Hom. Odyss. 3, 131 βῆμεν δ' ἐν νήεσσι, zu Schiffe fortgehen; [[ἐννέα]] δὴ βεβάασι Διὸς ἐνιαυτοί, sind hingegangen, vergangen, Il. 2, 134; κύματα βάντ' ἐπιόντα τ' [[ἰδεῖν]] Soph. Tr. 115; ἔβα, er floh, Ant. 120 u. öfter; ἐκ βροτῶν βῆναι, aus dem Leben, aus der Welt gehen, O. R. 805 u. so öfter bes. Eur. für sterben, dahingehen, z. B. Suppl. 1163; auch Sp.; so ἰκμὰς ἔβη, die Feuchtigkeit verschwand, Il 17. 392; übertr., πῇ ὅρκια βήσεται ἥμιν; wo werden sie hingehen? was wird aus ihnen werden? 2, 339. – b) ankomm en, ὡς [[ἀκμαῖος]], εἰ βαίη, μὁλοι, wie käme er zu rechter Zeit, Soph. Ai. 904; so ist 36 [[ἔβην]] = ἥκω; vgl. O. C. 314. 845 u. a. O. – c) ein Vordringen, in der Vbdg ἐς [[τόδε]] τόλμης Soph. O. R. 125; ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων 772, so weit in seiner Hoffnung. Vgl. ἐπὶ τοσαύτης βεβηκότες εὐτυχίας Dion. Hal. 6, 71. – 3) Uebh. <b class="b2">sich befinden</b>, wie versari, zu mannigfachen Umschreibungen dienend, δι' ὀδύνης βαίνειν, im Schmerz wandeln, sich in Schmerz befinden, Eur. Phoen. 1554; aber ibd. 20 πᾶς [[οἶκος]] βήσεται δι αἵματος, wird untergehen, eigtl. durch Blut od. Mord wandeln; διὰ μόχθων Heracl. 625; διὰ δίκας ἔβα [[νέμεσις]] ἐς Ἑλέναν, strafend erreichte sie die Hel., Or. 1361. – 4) das perf. drückt bes. <b class="b2">das Sein an einem Orte, das sich in einem Zustande Befinden</b> aus; ἐν κάλλεσιν Aesch. Ag. 898; ἐν κακοῖς Soph. El. 1046; ἐν πόνῳ O. C. 1361; εὖ βεβηκώς, sich in gutem Zustande befinden, gut stehen, Archil. frg. 32; Soph. El. 967; τυραννὶς εὖ βεβηκυῖα Her. 7, 164. Bes. festen Fuß gefaßt habend, fest stehend (VLL. βεβαίως ἑστηκώς); ἐπὶ τῆς γῆς βεβηκότες, dem ἐφ' ἵππων κρέμασθαι entggstzt, Xen. An. 3, 2, 19; vgl. βεβηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ Oec. 8, 17; στασιμωτέρως βέβηκε Plat. Tim. 55 e; ἐπὶ μέσου Parm. 138 c; ἐπὶ σμικροτάτου ποδός Polit. 270 a; ἐπὶ γῆς βεβῶτες Tim. 63 c. So auch Sp., [[γωνία]] ἐπί τινος βεβ. Pol 54, 6; βεβηκυῖα [[μάχη]] Plut. u. A.; τὸ βεβηκός, Festigkeit, Beständigkeit, Sp. Damit ist zu vgl. βοῦς ἐπὶ γλώσσῃ [[μέγας]] βέβηκεν Aesch. Ag. 36, liegt auf der Zunge, verschließt den Mund, wie χρυσέα κλῂς ἐπὶ γλώσσῃ βέβ. Soph. O. C. 1055; βεβὼς ἐπὶ ξύρου τύχης Ant. 983, Eur. Herc. Fur. 630 u. öfter bei Sp., sich in dem entscheidenden Moment, in der höchsten Gefahr befinden; οἱ ἐν τέλει βεβῶτες, = ὄντες, Soph. Ant. 67; ἐν μάχῃ [[βεβώς]] Eur. Suppl. 850. – 5) bei Gramm. =<b class="b2"> scandiren,</b> nach B. A. p. 85 ἐπὶ τοῦ ῥυθμοῦ, τὸν στίχον; [[μέτρον]] κατὰ πόδα δακτυλικὸν βαινόμενον Dion. Hal. C. V. 4. – 6) in trans. Bdtg, <b class="b2">besteigen</b>, vom Begatten bes. der Thiere, βαίνειν καὶ παιδοσπορεῖν Plat. Phaedr. 250 e; pass., besprungen werden, ἵπποι βαινόμεναι Her. 1, 192; vgl. Arist. H. A. 5, 14. – Sonst gehören der trans. Bdtg »in Bewegung setzen«, »gehen machen« das fut. βήσω u. der aor. ἔβησα an; φῶτας βῆσεν ἀφ' ἵππων, ließ sie absteigen, warf sie hinab, Il. 16, 810; ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς ἀέκοντας, brachte sie vom Wagen herunter, 5, 164; βάσομεν ὄκχον κελεύθῳ ἐν καθαρᾷ Pind. Ol. 6, 24; ἔβησεν ἐς Ἑλλάδα Eur. Med. 209; El. 589; βῆσα Ἠμαθίην ἐς Ἄρεα Add. 9 (VII, 238). Vgl. [[βήσετο]] [[δίφρον]] Il. 3, 262, er bestieg den Wagen. – Die 3. pers. sing. plusqpft. activ. βεβήκει und ἐβεβήκει gebraucht Hom. als einfaches praeterit., aor. oder imperfect.; daneben ist die Auffassung als eines wirklichen plusquamperf. nur an einigen Stellen statthaft, vielleicht an keiner nothwendig; wobei noch zu bedenken, daß Hom. auch den eigentlichen aor. überall als plusquamperf. gebraucht; s. βεβήκει Iliad. 1, 221. 6, 313. 495. 16, 751. 856. 864. 17, 137. 706. 22, 362 Odyss. 1, 360. 3, 410. 6, 11. 8, 361. 10, 388. 12, 312. 13, 164. 14, 483. 15, 464. 17, 26. 61. 18, 185. 20, 144. 21, 354. 22, 433. 23, 292, ἐβεβήκει Iliad. 6, 513. 11, 296. 446. 13, 156. 20, 161. 22, 21. 23, 391 (v. l. κοτέουσα βεβήκει Scholl.); in allen diesen Stellen ist βεβήκει ἐβεβήκει. Versende. Die anderen Personen dieses plusquamperf. außer βεβήκει kommen bei Hom. nicht vor. Vgl. die dem βεβήκει ähnliche u. ähnlich gebrauchte Form βεβλήκει s. v. [[βάλλω]].
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[βήσομαι]], <i>ao. tr.</i> [[ἔβησα]], <i>ao.2 intr.</i> [[ἔβην]], <i>pf.</i> [[βέβηκα]];<br /><b>A.</b> <i>intr.</i><br /><b>I.</b> <i>propr.</i> écarter les jambes;<br /><b>1</b> <i>abs.</i> ἀμφὶ δούρατι OD, περὶ [[τρόπιος]] OD enfourcher une poutre, une quille de navire <i>en parl. de naufragés</i>;<br /><b>2</b> écarter les jambes pour marcher : [[βῆ]] δ’ [[ἰέναι]] IL, [[βῆ]] δ’ [[ἴμεν]] IL il se mit en marche pour aller ; [[βῆ]] δὲ [[θέειν]] IL il se mit en marche pour courir, il se mit à courir;<br /><b>II.</b> marcher, <i>d’où</i><br /><b>1</b> aller <i>en gén.</i> : [[ἐς]] δίφρον IL, ἐφ’ ἵππων IL monter sur un char ; ἐπὶ [[νηός]] OD monter sur un navire ; προτὶ [[ἄστυ]] IL aller vers la ville ; κατὰ [[νῆας]] IL descendre vers les navires ; μετ’ ἴχνια OD suivre les pas ; δόμον [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]] IL, OD aller dans la demeure d’Hadès ; οἰκόνδε IL aller dans sa maison ; <i>avec un participe</i> : ἔβη ἀΐξασα IL elle s’élança <i>litt.</i> elle alla s’étant élancée ; ἁβρὸν β. EUR marcher d’une allure efféminée ; [[μεγάλα]] β. LUC marcher d’un grand air, d’un air hautain ; β. [[ἐπί]] τινι IL marcher contre qqn (<i>mais</i> β. [[ἐπί]] τινι IL se dresser au-dessus d’un cadavre pour le défendre) ; πόροι [[ἐκ]] μιᾶς ὁδοῦ βαίνοντες ESCHL chemins qui partent d’une seule et même route ; <i>fig.</i> καὶ [[νῦν]] μ’ ὀδύνα βαίνει EUR et maintenant la douleur vient sur moi, <i>càd</i> m’atteint;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> venir, arriver : [[ὡς]] [[ἀκμαῖος]], [[εἰ]] βαίη, ἂν μόλοι SOPH comme il serait arrivé à point, s’il était venu ! <i>fig.</i> en venir à : [[ἐς]] [[τόδε]] τόλμης SOPH, [[ἐς]] τοσοῦτον ἐλπίδων SOPH en venir à ce degré d’audace, réduit à cette unique espérance;<br /><b>3</b> s’en aller : [[ἐξ]] οἴκου OD hors de la maison ; ἀπὸ πύργου [[χαμᾶζε]] IL descendre d’une tour à terre ; κατ’ Οὐλύμποιο καρήνων IL, OD descendre des sommets de l’Olympe ; [[ἐν]] νηυσὶ [[ἐς]] πατρίδα IL s’en retourner sur des navires dans sa patrie ; <i>abs.</i> avec un part. [[ἔβαν]] ἄγοντες IL ils sont partis emmenant ; [[βῆ]] φεύγων IL il s’enfuit <i>litt.</i> il s’en alla fuyant ; [[ἐκ]] βροτῶν [[βῆναι]] SOPH disparaître d’entre les mortels ; [[θανάσιμος]] βέβηκεν SOPH mortel il s’en est allé ; [[βεβᾶσι]] ESCHL ils sont partis, <i>càd</i> ils sont morts ; <i>en parl. de choses</i> [[ἐννέα]] βεβάασι ἐνιαυτοί IL neuf années se sont écoulées ; [[πῆ]] ὅρκια βήσεται ; IL où s’en iront les serments ?;<br /><b>4</b> venir sur, monter, saillir : ἵπποι βαινόμεναι HDT cavales que l’on fait saillir;<br /><b>5</b> <i>au pf.</i> [[βέβηκα]] <i>et</i> [[βέβαα]], <i>et au pqp.</i> [[ἐβεβήκειν]] : être venu ; se trouver, être : [[ἐν]] χώρῳ SOPH dans un lieu ; <i>fig.</i> φρόνει [[βεβώς]] SOPH sache que tu es ; [[βεβώς]] SOPH qui séjourne ; β. [[ἐν]] τέλει HDT, SOPH être en charge, exercer une charge ; [[ἐν]] κακοῖς SOPH être dans le malheur ; être établi, être fixé : [[ἐν]] δαπέδῳ XÉN dans le sol ; <i>fig.</i> τυραννὶς [[εὖ]] βεβηκυῖα HDT royauté solidement établie ; βεβηκυῖα [[μάχη]] PLUT combat de pied ferme;<br /><b>B.</b> <i>tr. (seul. ao.</i> [[ἔβησα]]) faire aller, acc. : τινα ἀφ’ ἵππωνIL <i>οu</i> [[ἐξ]] ἵππων IL faire tomber <i>ou</i> renverser un guerrier de son char;<br /><i><b>Moy.</b> seul. ao. 3ᵉ sg.</i> [[ἐβήσετο]] <i>ou</i> [[βήσετο]];<br /><b>1</b> <i>tr.</i> faire aller : δίφρον IL son char (près de qqn);<br /><b>2</b> <i>intr.</i> aller.<br />'''Étymologie:''' R. Βα, aller, développée en Βαν ; cf. <i>lat.</i> ven-io.
}}
{{Autenrieth
|auten=fut. [[βήσομαι]], aor. 1 [[ἔβησα]], aor. 2 [[ἔβην]] or [[βῆν]], βῆ, du. [[ἐβήτην]], [[βήτην]], [[βάτην]], pl. ἔβησαν, βῆσαν, [[ἔβαν]], [[βάν]], subj. βῶ, [[βείω]], βήῃς, βήῃ, inf. [[βήμεναι]], perf. [[βέβηκα]], 3 pl. [[βεβάᾶσι]], inf. [[βεβάμεν]], [[part]]. [[βεβαώς]], -ῶτα, fem. [[βεβῶσα]], plup. 3 [[sing]]. βεβήκειν, 3 pl. [[βέβασαν]], [[mid]]. aor. (ἐ）[[βήσετο]]: [[walk]], [[step]], go, perf., [[tread]], [[stand]] ([[have]] a [[footing]]); [[strictly]] of [[moving]] the legs [[apart]], [[hence]] to [[denote]] the [[attitude]] of [[standing]] [[over]] to [[protect]] [[one]], ἀμφὶ δ' ἄῤ [[αὐτῷ]] βαῖνε [[λέων]] ὥς, Il. 5.299; [[hence]], [[too]], the [[phrase]] βῆ δ' [[ἰέναι]], βῆ δὲ [[θέειν]], ‘started [[for]] to go,’ a [[graphic]] periphrasis [[for]] [[ᾔει]], etc.; [[often]] in the [[sense]] of departing, ἣ δ' Οὔλυμπόνδε βηβήκει, ‘[[was]] [[gone]],’ Il. 1.221 ; [[ἐννέα]] βεβάᾶσιν ἐνιαυτοί, ‘[[have]] passed,’ Il. 2.134 ; πῇ δὴ συνθεσίαι τε καὶ ὅρκια βήσεται ἥμιν, ‘[[what]] is to [[become]] of?’ Il. 2.339; so, [[ἔβαν]] φέρουσαι, βῆ φεύγων, etc.; [[βήσετο]] [[δίφρον]], ‘[[mounted]],’ [[apparently]] trans., [[really]] w. acc. of [[limit]] of [[motion]], Il. 3.262; causative, aor. 1 [[act]]., φῶτας [[ἐείκοσι]] βῆσεν ἀφ' ἵππων, made to go, ‘brought’ [[down]] [[from]] [[their]] cars, Il. 16.180 ; βῆσαι ἵππους ἐπὶ Βουπρασίου, ‘[[bring]]’ horses to B., Il. 11.756.
}}
{{Slater
|sltr=[[βαίνω]] (βαίνει; -ων, -οισα, -ον: impf. ἔβαινον, -ε: aor. 2, intrans. ἔβᾶν, -ᾶ, -ᾰν; βάντες; βᾶμεν: pf. βέβᾶκεν: aor. 1 subj., trans. βάσομεν) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[come]], go <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> abs. “[[πεύθομαι]] δ' αὐτὰν (= βώλακα) κατακλυσθεῖσαν ἐκ [[δούρατος]] ἐναλίαν βᾶμεν σὺν ἅλμᾳ ἑσπέρας ὑγρῷ πελάγει σπομέναν” (P. 4.39) ταχέες [[ἔβαν]] (P. 4.180) ἀκλεὴς δ' [[ἔβα]] fr. 105b. 3. Μοίσαις γὰρ ἀγλαοθρόνοις ἑκὼν Ὀλιγαιθίδαισίν τ' [[ἔβαν]] [[ἐπίκουρος]] (O. 13.97) Θεανδρίδαισι δ' ἀεξιγυίων ἀέθλων [[κάρυξ]] [[ἑτοῖμος]] [[ἔβαν]] (N. 4.74) [[ἄγγελος]] [[ἔβαν]], πέμπτον ἐπὶ [[εἴκοσι]] [[τοῦτο]] γαρύων [[εὖχος]] (N. 6.57) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> followed by subs. [[with]] [[local]] suffix. [[Ἀμύκλαθεν]] γὰρ [[ἔβα]] (N. 11.34) ὅσοι Τροίανδ' [[ἔβαν]] (I. 4.36) ὃς Οὔλυμπόνδ' [[ἔβα]] (I. 4.55) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> c. prep.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> [[ἐπί]], ἄλλα δ' ἐπ ἄλλον [[ἔβαν]] ἀγαθῶν (O. 8.12) καὶ πάγκαρπον ἐπὶ χθόνα καὶ διὰ πόντον βέβακεν ἐργμάτων ἀκτὶς [[καλῶν]] [[ἄσβεστος]] [[αἰεί]] (I. 4.41) ἁλὸς ἐπὶ [[κῦμα]] βάντες [[ἦλθον]] ἄγγελοι (Pae. 6.100) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> ἐς, ῥοαὶ δ' ἄλλοτ ἄλλαι ἐς ἄνδρας [[ἔβαν]] (O. 2.34) ἐς θαλάμου μυχὸν εὐρὺν [[ἔβαν]] (N. 1.42) ἐς [[δίφρον]] Μοισᾶν ἔβαινον κλυτᾷ φόρμιγγι συναντόμενοι (I. 2.2) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> [[πρός]], οἶοι Λιβύσσας ἀμφὶ γυναικὸς [[ἔβαν]] Ἴρασα πρὸς πόλιν (P. 9.105) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>IV</b> [[σχεδόν]], τὶν γὰρ [[εὔφρων]] ἕψεται πρώτα [[θυγάτηρ]] ὁδοῦ δάφνας εὐπετάλου σχεδὸν βαίνοισα πεδίλοις v. [[σχεδόν]] Παρθ. 2. 70.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> c. acc. cogn. Αἰολεὺς ἔβαινε Δωρίαν κέλευθον ὕμνων *fr. 191*<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>e</b> [[part]]., [[going]], [[walking]] ἀσθενεῖ μὲν χρωτὶ βαίνων sc. Philoktetes (P. 1.55) κατ' Ὄλυμπον [[ἄλοχος]] Ἥβα τελείᾳ παρὰ ματέρι βαίνοισ ἔστι, καλλίστα [[θεῶν]] (N. 10.18) cf. Παρθ. 2. 70, supra.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>f</b> met. [[τῶν]] [[νῦν]] δὲ καὶ [[Θρασύβουλος]] πατρῴαν [[μάλιστα]] πρὸς στάθμαν [[ἔβα]] (P. 6.45) τὸ [[τὠργείου]] φυλάξαι ῥῆμ' ἀλαθείας λτ; -γτ; [[ἄγχιστα]] βαῖνον (ὁδῶν supp. Hermann, ἐτᾶς Bergk) (I. 2.10) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> aor. 1 trans., made to [[travel]] [[ὄφρα]] κελεύθῳ τ' ἐν καθαρᾷ βάσομεν ὄκχον (O. 6.24) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> frag. ]βαμεν ἐξ Ὀλύμπου[ Πα. 22b. 6. ἐπὶ λεπτῷ δενδρέῳ (βαίνειν) ubi [[fort]]. βαίνειν Pindaro tribuendum fr. 230.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b> in tmesis. ἐπὶ μὰν βαίνει v. [[ἐπιβαίνω]] (O. 7.45)
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. part. fem. βαίνοισ' Pi.<i>N</i>.10.18, impf. βαῖνον <i>Od</i>.3.30, 7.38, Pi.<i>I</i>.2.10; fut. dór. βάσομαι A.<i>Supp</i>.861, E.<i>Fr</i>.911, βασεῦμαι Theoc.2.8; aor. rad. ind. ἔβαν Pi.<i>O</i>.13.97, sg. 3<sup>a</sup> βῆ <i>Il</i>.13.297, plu. 3<sup>a</sup> ἔβαν A.<i>Pers</i>.18, [[βάν]] <i>Il</i>.20.32, du. 3<sup>a</sup> βάτην <i>Il</i>.9.192, imper. sg. 2<sup>a</sup> βᾶθι S.<i>Ph</i>.1196, 3<sup>a</sup> βάτω S.<i>Ai</i>.1414, plu. 2<sup>a</sup> [[βᾶτε]] A.<i>Supp</i>.191, subj. sg. 3<sup>a</sup> βήω <i>Il</i>.6.113 (pero [[βείω]] Sch.Er.<i>Il</i>.6.113, Hsch.β 468), dór. plu. 1<sup>a</sup> [[βᾶμες]] Theoc.15.22, inf. [[βήμεναι]] <i>Od</i>.8.518, βᾶμεν Pi.<i>P</i>.4.39, sigm. sg. 3<sup>a</sup> βῆσεν <i>Il</i>.16.810, ἔβασεν E.<i>Med</i>.209, plu. 1<sup>a</sup> βάσομεν Pi.<i>O</i>.6.24, inf. βᾶσαι E.<i>Andr</i>.817, med. ind. sg. 2<sup>a</sup> ἐβήσαο <i>h.Ap</i>.141, 3<sup>a</sup> [[βήσετο]] <i>Il</i>.5.745; perf. sg. 1<sup>a</sup> βέβακα Pi.<i>I</i>.3(4).59, plu. 3<sup>a</sup> βεβάασι <i>Il</i>.2.134, contr. βεβᾶσι A.<i>Pers</i>.1002, inf. βεβάμεν <i>Il</i>.17.359, part. masc. βεβαώς <i>Il</i>.14.477, Hp.<i>Off</i>.3, βεβῶτα Hsch., fem. βεβῶσαν S.<i>OC</i> 313; plusperf. sg. 3<sup>a</sup> βεβήκει <i>Il</i>.6.495, plu. 3<sup>a</sup> βέβασαν <i>Il</i>.17.286]<br /><b class="num">I</b> intr.<br /><b class="num">1</b> en pres. y fut., gener. [[andar]], [[caminar]], [[ir]] ἀμφὶ δ' ἄρ' αὐτῷ βαῖνε <i>Il</i>.5.299, ἐν ... ἑκάστῃ (νηΐ) ... ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον <i>Il</i>.2.510, οὐκ ἐπαΐων ὅκη βαίνει Heraclit.B 117, Ἥβα ... παρὰ ματέρι βαίνοισ' Pi.<i>N</i>.10.18, ξίφους [[βαίνω]] μεταξὺ καὶ πυρᾶς E.<i>Hec</i>.437, βαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς LXX <i>De</i>.28.56, οὐ πάνυ τοῖς ποσὶ βαίνειν δυνάμενον I.<i>AI</i> 19.220, c. part. pred. precisando el mov. βῆ φεύγων <i>Il</i>.2.665, ἔβαν ... ἄγοντες <i>Il</i>.1.391, βῆ ... ἀΐξασα <i>Il</i>.4.74, ἀποστρέψαντες ἔβαν νέας <i>Od</i>.3.162, μῦες ἐν βατράχοισιν ἀριστεύσαντες ἔβησαν <i>Batr</i>.6, c. part. fut. indicando intención ὁ βῆ ... ἐξεναρίξων <i>Il</i>.11.101, formando una perífr. de fut. [[βαίνω]] γὰρ καταγγέλλων anunciaré</i>, <i>PMag</i>.4.2474, c. adv. o adj. neutr. adverb. precisando el tipo de mov. σαῦλα ποσὶν βαίνουσα <i>h.Merc</i>.28, cf. Anacr.138, ἁβρὸν βαίνουσα E.<i>Med</i>.1164, cf. 830, θῆλυ βαίνειν Philostr.<i>Im</i>.1.2, κορωνὰ βαίνων Anacr.133, cf. Philostr.<i>Her</i>.26.5, μεγάλα βαίνων Luc.<i>DMort</i>.23.1, cf. Ael.<i>Fr</i>.98, εὔρυθμα βαῖνε Luc.<i>DDeor</i>.6.2, μετὰ ῥυθμοῦ, ἐν ῥυθμῷ βαίνειν moverse al ritmo</i> Th.5.70, Pl.<i>Lg</i>.670b, cf. Arr.<i>Ind</i>.14.6, Luc.<i>Harm</i>.1, ᾄδοντα [[δεῖ]] ... βαίνειν conviene que el cantante se mueva al compás</i> Pl.<i>Alc</i>.1.108a<br /><b class="num">•</b>ἴσα o ὁμοίως βαίνειν y dat. [[andar igual que]] ἴσα βαίνων Πυθοκλεῖ D.19.314, cf. Philostr.<i>VA</i> 6.11, Longin.44.7, ὁμοίως βαίνουσι τῷ ... ἰσχυροτάτῳ X.<i>Eq</i>.1.3<br /><b class="num">•</b>fig. ἐπ' ἔσχατα βαίνεις estás en una situación extrema</i> S.<i>OC</i> 217, οἶκος βήσεται δι' αἵματος la casa nadará en sangre</i> E.<i>Ph</i>.20, μὴ περαιτέρω βαίνοντες sin ir más lejos</i> Ath.Al.<i>Gent</i>.9<br /><b class="num">•</b>tb. en aor. c. matiz puntual que puede exigir distintas trad. βῆ ... παρὰ θῖνα echó a andar bordeando la ribera</i>, <i>Il</i>.1.34, cf. 17.3, τὸν δ' ὑπὲρ οὐδοῦ βάντα a él que había traspasado el umbral</i>, <i>Od</i>.17.575, βῆ ... παρὰ Κρουνούς pasó de largo Cronos</i>, <i>h.Ap</i>.425, οὐδ' ἔβας ἐν νηυσίν no te fuiste en las naves</i> Stesich.15, ἐν ποικίλοις ... βῆναι pisar sobre tejidos variopintos</i> A.<i>A</i>.936, ἐν δ' ἄκροισι βὰς ποσί dando un paso de puntillas</i> E.<i>Io</i> 1166, ὀρθῷ ... βῆναι ποδί dar pasos con pie recto e.d. tener fortuna</i> E.<i>Hel</i>.1449.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de dir. c. o sin prep.<br /><b class="num">a)</b> [[ir a]], [[dirigirse hacia]] ἐς κλισίην <i>Il</i>.19.241, προτὶ [[ἄστυ]] <i>Il</i>.22.21, μετ' ἴχνια βαῖνε θεοῖο <i>Od</i>.2.406, ἔβη κατὰ δαῖτα <i>Il</i>.1.424, βῆσαν ἐς ... δόμον ... Ἀίδαο Hes.<i>Op</i>.153, [[βᾶτε]] κατ' ἀντιθύρων S.<i>El</i>.1433, ἐς ὁδόν Parm.B 1.2, ἐς τὸν ποταμόν Hdt.2.47, [[Δάφνις]] ἔβα ῥόον Theoc.1.140<br /><b class="num">•</b>c. ac. de pers. [[ir al encuentro de]] βῆ ... ἐπ' Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα <i>Il</i>.2.18;<br /><b class="num">b)</b> c. adv. [[acercarse]] ῥῆμ' ἀλαθείας ἄγχιστα βαίνων Pi.<i>I</i>.2.10, βαῖνε δίκης [[ἆσσον]] acércate más a la justicia</i> Orác. en Plu.2.555c, μᾱλλον ἐγγὺς Ξενοφῶντος ... βαίνοντα acercándose más a Jenofonte</i> D.H.<i>Rh</i>.2.9, cf. 6.6, fig. πῇ ... ὅρκια βήσεται a dónde irán a parar los juramentos</i>, <i>Il</i>.2.339<br /><b class="num">•</b>[[entrar]] βαίην δόμον [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]] querría entrar en la morada de Hades</i>, <i>Il</i>.24.246, βαῖνε δωμάτων ἔσω entra en el palacio</i> E.<i>Med</i>.1019, βᾶθι νηδύν entra en la matriz</i> E.<i>Ba</i>.527;<br /><b class="num">c)</b> en aor. [[llegar]] τίς ... τᾶς ... Πυθῶνος ... ἔβας Θήβας; ¿con qué espíritu has llegado de Pito a Tebas?</i> S.<i>OT</i> 153, ἔβα ... νέμεσις ἐς Ἑλέναν E.<i>Or</i>.1361, νᾶες αἵ ποτ' ἔβατε Τροίαν E.<i>El</i>.432, ἔβα ... Οἰδίπους ... Θηβαίαν ... [[γᾶν]] E.<i>Ph</i>.1043, εἰ ... ἐν τύχῃ γέ τῳ σωτῆρι βαίη si llegara con alguna esperanza salvadora</i> Creonte, S.<i>OT</i> 81, abs. ὡς [[ἀκμαῖος]], εἰ βαίῃ S.<i>Ai</i>.921<br /><b class="num">•</b>fig. [[llegar a]] ἐς τόδ' ... τόλμης ἔβη S.<i>OT</i> 125<br /><b class="num">•</b>[[volver]], [[regresar]] ἔβη οἰκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν <i>Il</i>.4.180, cf. 12.16, βάτε δόμῳ volved a casa</i> A.<i>Eu</i>.1032.<br /><b class="num">3</b> en perf. c. valor de reposo, abs. o c. giro prep. [[haber llegado]], [[encontrarse]], [[estar]] de pers. τίπτε βέβηκας; ¿por qué has venido?</i>, <i>Il</i>.15.90, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων ἐμοῦ βεβῶτος S.<i>OT</i> 125, οἱ ἐν τέλει βεβῶτες los que están en un cargo</i> S.<i>Ant</i>.67, ὅταν ... ἐν κακοῖς ... βεβήκῃς S.<i>El</i>.1057, ἐπείσ' ἐφεύρηκα μοίρᾳ μὲν οὐκ ἐν ἐσθλᾷ βεβῶσαν S.<i>El</i>.1095, cf. <i>Ant</i>.996, τίς ... ὁ χῶρος ... ἐν ᾧ βεβήκαμεν; S.<i>OC</i> 52, παρὰ σκύμνοισι βεβηκώς Ar.<i>Eq</i>.1039, περιπρὸ ... εὐρὺ βέβηκεν está ampliamente por delante</i> Call.<i>Iou</i>.86<br /><b class="num">•</b>[[estar apoyado]] ἀσφαλέως βεβηκὼς ποσσί firmemente apoyado en sus pies</i> Archil.166.4, (ἄνδρας) εὖ βεβηκότας hombres que están seguros sobre sus pies</i> Archil.207.3, ἐπ' ἀμφοτέρων βεβαῶτα ἐξ ἴσου τῶν ποδῶν [[ἅλις]] fuertemente apoyado por igual en ambos pies</i> Hp.<i>Off</i>.3, ἐπὶ δίφρων ἡνίοχοι βεβαῶτες los aurigas en pie sobre los carros</i> Hes.<i>Sc</i>.307, γυναῖχ' ὁρῶ ... ἐπὶ πώλου βεβῶσαν veo a una mujer montada a caballo</i> S.<i>OC</i> 313, χοιράδων βεβὼς ἔπι subido en un escollo</i> Lyc.1036, cf. βεβηκυῖα μάχη batalla a pie firme</i> Plu.<i>Phil</i>.9, τοῦτον οὐχ ὁρῇς ... ὅκως βέβηκεν ἀνδρ[ι] άντα Herod.4.36<br /><b class="num">•</b>de cosas [[estar situado, asentado, constituido]] ἐπὶ χθόνα καὶ διὰ πόντον βέβακεν ἐργμάτων ἀκτὶς καλῶν Pi.<i>I</i>.3(4).41, τυραννίδα ... εὖ βεβηκυῖαν Hdt.7.164, cf. S.<i>El</i>.979, LXX <i>Sap</i>.4.4, βεβηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ X.<i>Oec</i>.8.17, χθόνα ... βεβῶσαν Lyc.1361, (λίθους) ἐν ταῖς ἰδίαις χώραις βεβηκότας <i>IG</i> 7.3073.163 (Lebadea II a.C.), ὁ ... σοῦ λόγος βεβήκει δ' ἐπὶ γῆς LXX <i>Sap</i>.18.16, ἁ ... [[δόξα]] ... [[ἄγχι]] βέβακε θρόνων <i>AP</i> 16.6, βεβηκυίας τῆς κλίμακος εἰς ἀμφοτέρας τὰς ναῦς Plb.8.4.10, cf. 9.26a.8, λογισμῷ ... στερρῷ καὶ βεβηκότι οὐ ... ἐχρῆτο no usaba de un cálculo sólido y firme</i> Agath.4.27.3, del ritmo βεβηκὼς ῥυθμός ritmo reposado, majestuoso</i> Syrian.<i>in Hermog</i>.2.91<br /><b class="num">•</b>geom., ref. a las figuras apoyadas sobre una base πυραμὶς ἐπὶ τετραγώνῳ βεβηκυῖα Hero <i>Stereom</i>.2.55, cf. Arist.<i>IA</i> 709<sup>a</sup>24, Apollon.Perg.<i>Con</i>.3.3, de ángulos sobre curvas, Euc.3 <i>Def</i>.9, cf. 3.26, τὸ ... βεβηκὸς σφόδρα lo que está sólidamente asentado</i> Pl.<i>Ti</i>.62c, cf. <i>Parm</i>.138c, <i>Criti</i>.121c.<br /><b class="num">4</b> c. mov. hacia arriba [[subir]] ἐς δ' ὄχεα ... [[βήσετο]] <i>Il</i>.5.745, ἐς δίφρον <i>Il</i>.5.364, Hes.<i>Sc</i>.338, ἐς ταὐτὰ βαίνων ἅρματ' E.<i>El</i>.320, ὃς ... ἀνὰ δέμνια βαίνῃ Hes.<i>Op</i>.328, ἀνὰ νηός ἔβην embarcar</i>, <i>Od</i>.9.177, ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν <i>Od</i>.11.534, abs., Call.<i>Del</i>.320, ἐφ' ἵππων βαίνειν montar</i>, <i>Il</i>.18.532, cf. Plot.6.1.19.<br /><b class="num">5</b> c. mov. hacía abajo [[descender]] ἔβη κατὰ νῆας <i>Il</i>.2.47, ἀπὸ πύργου ... χαμᾶζε <i>Il</i>.21.529, κατ' Ὀλύμποιο καρήνων <i>Il</i>.4.74, φάτο βῆμεν ὑπὸ ζόφον Hes.<i>Fr</i>.280.23.<br /><b class="num">6</b> [[irse]], [[marcharse]], [[partir]] c. gen. separ. c. o sin prep. ἐξ οἴκου <i>Od</i>.21.188, sin rég. βεβᾶσι ἀγρέται στρατοῦ A.<i>Pers</i>.1002, βὰς φυγάς S.<i>OC</i> 378, [[ἄφαρ]] βέβακε S.<i>Tr</i>.134, βεβᾶσι ... νεανίαι E.<i>IT</i> 1289, de los muertos como eufemismo ἴσθ' ἐκεῖνον θανάσιμον βεβηκότα S.<i>OT</i> 959, fig. ἂν δ' ἐκτὸς τοῦ καλοῦ βαίνῃ (νόμιμα) Pl.<i>Lg</i>.793b, οὐκ ἐῶν (νοῦν) ἐκτὸς [[ἑαυτοῦ]] βαίνειν Ph.1.61, τοὺς ἔξω βαίνοντας ἀρετῆς I.<i>AI</i> 1.20, ἔξω τοῦ εὐαγγελίου μὴ βαίνοιμεν Origenes <i>Io</i>.32.1<br /><b class="num">•</b>frec. en Hom. c. inf. [[ponerse a]], [[echar a]] βῆ δ' ἰέναι, βῆ δ' ἴμεν echó a andar</i>, <i>Il</i>.4.199, 5.167, βῆ ... θέειν echó a correr</i>, <i>Il</i>.2.183, βῆ δ' [[ἐλάαν]] <i>Il</i>.13.27.<br /><b class="num">7</b> de períodos de tiempo [[pasar]], [[transcurrir]] [[ἐννέα]] ... βεβάασι ... ἐνιαυτοί han pasado nueve años</i>, <i>Il</i>.2.134.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. [[montar en]] [[βήσετο]] δίφρον <i>Il</i>.3.262, <i>Od</i>.3.481<br /><b class="num">•</b>c. suj. de anim. [[montar]], [[cubrir]] el macho a la hembra, Thgn.185, τετράποδος νόμον βαίνειν cubrir a la manera de un cuadrúpedo</i> Pl.<i>Phdr</i>.250e, cf. Achae.28, Arist.<i>HA</i> 575<sup>a</sup>13, <i>AP</i> 9.730 (Demetrius Bithynius), Longus 3.13.1, 4.12.2, en v. pas. αἱ ... βαινόμεναι las yeguas</i> op. οἱ ἀναβαίνοντες (ἵπποι) Hdt.1.192, cf. Arr.<i>Ind</i>.14.7, Ar.Byz.<i>Epit</i>.2.169.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de pers. y compl. de espacio [[recorrer]] ἔβαινε Δωρίαν κέλευθον ὕμνων Pi.<i>Fr</i>.191, τὰς Κασταλίας ... βαίνετε δίνας E.<i>Io</i> 96, [[ἄτριπτος]] ... ὁ ἀρετῆς χῶρος, ὀλίγοι γὰρ βαίνουσιν αὐτόν Ph.1.84<br /><b class="num">•</b>métr. [[recorrer paso a paso]] e.d. [[escandir]], [[medir]] versos, Aristid.Quint.47.27, en v. pas. (μέτρον) κατὰ [[δάκτυλον]] πόδα βαινόμενον D.H.<i>Comp</i>.4, cf. Arist.<i>Metaph</i>.1093<sup>a</sup>30, Aristid.Quint.46.3, βῆθι· βάδιζε. μέτρει Hsch., pero cf. tb. βαίνονται ... οἱ ῥυθμοί, διαιρεῖται δὲ τὰ μέτρα, οὐχὶ βαίνεται Sch.A.<i>Th</i>.128.<br /><b class="num">3</b> c. suj. de cosa y ac. de pers. [[sobrevenir]] a uno algo τί χρέος ἔβα με ...; Ar.<i>Nu</i>.30, νῦν ὀδύνα μ' ὀδύνα βαίνει E.<i>Hipp</i>.1371.<br /><b class="num">4</b> [[mover]] τειχέων ... ἐντὸς οὐ [[βαίνω]] πόδα E.<i>El</i>.94, οἵδε πεφυρμένοι βαίνουσιν ἐξ οἴκων πόδα E.<i>El</i>.1173.<br /><b class="num">5</b> βαίνειν· φιλεῖν, κολακεύειν Hsch.<br /><b class="num">III</b> fact. en aor. sigm. [[hacer ir]] φῶτας βῆσεν ἀφ' ἵππων les hizo desmontar</i>, <i>Il</i>.16.810, ἀμφοτέρους ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς a entrambos los hizo desmontar de mala manera</i>, <i>Il</i>.5.164, ὄφρα κελεύθῳ τ' ἐν καθαρᾷ βάσομεν ὄκχον para que hagamos ir el carro (de mis versos) por una senda limpia</i> Pi.<i>O</i>.6.24, Θέμιν, ἅ νιν ἔβασεν Ἑλλάδ' ἐς ἀντίπορον Temis que la condujo a la costa opuesta de Grecia</i> E.<i>Med</i>.209.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>g<sup>u̯</sup>em</i>-/*<i>g<sup>u̯</sup>m̥</i>- y suf. yod, cf. lat. <i>uenio</i>, gót. <i>qiman</i>, ai. aor. <i>ágaman</i>, lit. <i>gemù</i> ‘nacer’. Otra forma de la raíz es *<i>g<sup>u̯</sup>eH2</i>- de donde procede el aor. ἔβην, ai. <i>agāt</i> cf. [[βίβημι]], ai. <i>jigāti</i>, etc.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[βαίνω]])<br />[[προχωρώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />εξελίσσομαι, φέρομαι («βαίνει [[προς]] βελτίωσιν»)<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[βαδίζω]], [[περπατώ]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[περνώ]], [[διαβαίνω]]<br /><b>2.</b> [[προπορεύομαι]]<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[ανεβαίνω]] («ἐπὶ [[νηός]] ἔβαινεν», «ἐφ' ἵππων βάντες», «ἐπί πῶλον βεβῶσα», «βήσασθαι [[δίφρον]]»)<br /><b>2.</b> [[φεύγω]], [[αναχωρώ]] («φίλην ἐς πατρίδ' ἔβησαν»)<br /><b>3.</b> [[πεθαίνω]]<br /><b>4.</b> [[έρχομαι]]<br /><b>5.</b> [[προχωρώ]], [[φθάνω]] («ἐς τοσοῡτον ἐλπίδων»)<br /><b>6.</b> [[οχεύω]], [[βατεύω]]<br /><b>7.</b> <b>(παρακμ.)</b> [[στέκομαι]] ή [[είμαι]] σ' ένα [[μέρος]] («ἐν ᾦ βεβήκαμεν»)<br />II. <b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «εὖ βεβηκώς» — καλά στερεωμένος, [[ευτυχισμένος]]<br /><b>2.</b> «ἀσφαλέως βεβηκώς» — [[σταθερός]]<br /><b>3.</b> «οἱ ἐντέλει βεβῶτες» — οι άρχοντες, οι αξιωματούχοι<br /><b>4.</b> «[[ἐννέα]] ἐνιαυτοὶ βεβάασιν» — πέρασαν [[εννιά]] [[χρόνια]]<br /><b>5.</b> «[[βαίνω]] [[μέτρον]]» — [[κάνω]] [[μετρική]] [[ανάλυση]]<br /><b>6.</b> «[[χρέος]] ἐβαμε» — με κυρίεψαν τα χρέη<br /><b>7.</b> «αἶνον ἔβα [[κόρος]]» — επήλθε [[κορεσμός]] από τους επαίνους.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>βαν</i>-<i>j</i><i>ō</i> <span style="color: red;"><</span> <i>βαμ</i>-<i>j</i><i>ō</i> <span style="color: red;"><</span> <i>g</i><sup>w</sup><i>m</i> -<i>j</i><i>ō</i>, συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>g</i><sup>w</sup><i>em</i>- (πιθ. παρεκτεταμένης μορφής της <i>g</i><sup>w</sup><i>eo</i><sub>2</sub>-) «[[πηγαίνω]], [[έρχομαι]]». Στον ενεστ. [[βαίνω]] αντιστοιχεί το λατ. <i>venio</i> [[καθώς]] και διάφοροι τύποι σε -<i>m</i>: γοτθ. <i>qiman</i> «[[έρχομαι]]», αρχ. ινδ. αόρ. <i>agamam</i> «πήγα», παρακμ. <i>jag</i><i>ā</i><i>ma</i>, λιθ. <i>gemu</i> «γεννιέμαι». Η [[τροπή]] του -<i>m</i>- σε -<i>η</i>- στον τ. [[βαίνω]] (<i>nj</i> <span style="color: red;"><</span> <i>mj</i>) από αφομοιωτική [[επίδραση]] του ουρανικού -<i>j</i>-. Ο μελλ. του ρήματος, <i>βήσομαι</i>, ο αόρ. <i>έβην</i>, ορισμένοι ονοματικοί (<b>[[πρβλ]].</b> [[βηλός]], [[βήμα]]), [[καθώς]] και ρηματικοί τύποι που συνδέονται με το [[βαίνω]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[βίβημι]]), παρουσιάζουν [[θέμα]] <i>βᾱ</i> (ιων.-αττ. <i>βη</i>-), το οποίο ανάγεται σε διαφορετική [[ρίζα]] <i>g</i><sup>w</sup><i>ā</i> με την [[ίδια]] [[σημασία]]<br /><b>[[πρβλ]].</b> τις σημασιολογικά συγγενείς ρίζες <i>dr</i><i>ā</i> (<i>ἀπο</i>-<i>δι</i>-<i>δρά</i> -<i>σκω</i>) και <i>sth</i><i>ā</i>- (<i>ί</i>-<i>στη</i>-<i>μι</i>). Η [[σχέση]] [[μεταξύ]] των δύο ριζών <i>g</i><sup>w</sup><i>em</i>- και <i>g</i><sup>w</sup><i>ā</i>- παραμένει [[ασαφής]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[βάδην]], [[βαθμός]], [[βάθρο]](<i>ν</i>), [[βάση]] (-<i>ις</i>), [[βατήρ]](-<i>ας</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αναβαίνω]], [[αντιβαίνω]], [[αποβαίνω]], [[διαβαίνω]], [[εισβαίνω]], [[εκβαίνω]], [[εμβαίνω]], [[επιβαίνω]], [[καταβαίνω]], [[μεταβαίνω]], [[παραβαίνω]], [[προβαίνω]], [[συμβαίνω]], [[υπερβαίνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αμφιβαίνω]], [[περιβαίνω]], [[προσβαίνω]], [[υποβαίνω]].
}}