View source for στέμβω

{{LSJ1
|Full diacritics=στέμβω
|Medium diacritics=στέμβω
|Low diacritics=στέμβω
|Capitals=ΣΤΕΜΒΩ
|Transliteration A=stémbō
|Transliteration B=stembō
|Transliteration C=stemvo
|Beta Code=ste/mbw
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">shake about, agitate</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>440</span>; <b class="b2">misuse, handle roughly</b>, <span class="bibl">Eust.235.8</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0934.png Seite 934]] = [[στείβω]], bes. durch Stampfen erschüttern, Eust.; übtr., mißhandeln, schelten, schmähen.
}}
{{ls
|lstext='''στέμβω''': κινῶ ἐδῶ καὶ [[ἐκεῖ]], [[σείω]], ἀνακινῶ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 412· κακῶς μεταχειρίζομαι, [[μετὰ]] τραχύτητος χειρίζομαι, Εὐστ. 235. 8. (Ἐκ τῆς √ΣΤΕΜΒ ἢ ΣΤΕΜΦ, πρβλ. ἀστεμφής, [[στέμφυλον]]. Σανσκρ. stambh, stambh-nômi, stambh-nâmi (fulcio, mnitor), stamb’ -as (postis)· Ἀρχ. Γερμαν. stamph (pilum), stamph-ôn (stampfen, stamp)· ἡ √ΣΤΙΒ, [[στείβω]] [[εἶναι]] πιθαν. [[συγγενής]], ὡς φαίνεται ἐκ τοῦ [[στέμφυλον]] καὶ τῶν μνημονευθεισῶν Τευτον. λέξεων).
}}
{{bailly
|btext=<i>c.</i> [[στείβω]].<br />'''Étymologie:''' R. Στεμβ, fouler sous les pieds.
}}
{{grml
|mltxt=ΜΑ<br />[[κινώ]] εδώ και [[εκεί]], [[ανακινώ]]<br /><b>μσν.</b><br />κακομεταχειρίζομαι, [[υβρίζω]], [[χλευάζω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>στέ</i>-<i>μ</i>-<i>βω</i>, όπως και οι τ. <i>ἀ</i>-<i>στε</i>-<i>μ</i>-<i>φής</i> «στέρεος, [[αμετακίνητος]]», <i>στέ</i>-<i>μ</i>-<i>φυλο</i> «[[πολτώδης]] [[μάζα]] που απομένει [[μετά]] τη [[σύνθλιψη]] σταφυλιών ή ελιών» και <i>στό</i>-<i>μ</i>-<i>φος</i> / <i>στό</i>-<i>μ</i>-<i>φαξ</i> «[[ηχηρός]], [[εμφατικός]] [[λόγος]], [[λοιδορία]]», [[είναι]] εκφραστικοί τ. της καθημερινής γλώσσας τών Αρχαίων, [[γεγονός]] που επιβεβαιώνουν αφ' ενός η [[παρουσία]] έρρινου ενθήματος -<i>μ</i>- στους περισσότερους τ. ([[εκτός]] του τ. [[στόβος]] «[[λοιδορία]]», που θεωρείται [[δευτερογενής]] και μτγν., <b>πρβλ.</b> [[νύμφη]]: [[νύφη]]) και αφ' ετέρου η [[εναλλαγή]] στους τ. άηχου δασέος συμφώνου -<i>φ</i>- και ηχηρού μέσου συμφώνου -<i>δ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[στρεβλός]]: [[στρόμβος]]: [[στρέφω]], [[θρόμβος]]: [[τρέφω]], [[θάμβος]]: <i>ταφεῖν</i>). Εκτός της Ελληνικής, οι τ. θα μπορούσαν να συνδεθούν με αρχ. άνω γερμ. <i>stampfon</i> και μσν. άνω γερμ. <i>stampfen</i> «[[χτυπώ]], [[συνθλίβω]]». Η [[σύνδεση]], εξάλλου, τών τ. με το ρ. [[στέφω]] και η [[αναγωγή]] τους σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>steb</i>(<i>h</i>)- «[[στηρίζω]]», ενώ μορφολογικά θα μπορούσε να σταθεί, προσκρούει σε σοβαρές σημασιολογικές δυσχέρειες (<b>βλ.</b> και λ. [[στέφω]]). Οι σημασιολογικές, [[άλλωστε]], δυσχέρειες εντοπίζονται και στην [[ίδια]] τη σημ. του ρ. <i>στέμδω</i>. Αρχική σημ. του ρ. [[είναι]] η «[[σείω]], [[τινάζω]], [[ανακινώ]]» (<b>πρβλ.</b> <i>ἀ</i>-<i>στεμφής</i> «στέρεος, [[αμετακίνητος]]»), απ' όπου «[[προσκρούω]], [[συνθλίβω]]» στο παράγωγο [[στέμφυλο]](<i>ν</i>) «[[μάζα]] που απομένει [[μετά]] την [[σύνθλιψη]] σταφυλιών ή ελιών». Στη Μεσαιωνική η σημ. του ρ. εξελίχθηκε «ἐπί κακῷ» σε «κακομεταχειρίζομαι, [[υβρίζω]], [[χλευάζω]], [[λοιδορώ]]», απ' όπου το παράγωγο [[στόβος]] «[[λοιδορία]]». Από τη σημ., [[τέλος]], «[[υβρίζω]], [[χλευάζω]]» στα παράγωγα [[στόμφος]] / [[στόμφαξ]] το θ. του ρήματος χρησιμοποιήθηκε με την [[έννοια]] «[[φωνάζω]], [[κραυγάζω]]» για να δηλώσει το ηχηρό, εμφατικό και επικριτικό ύφος στον λόγο].
}}