View source for πληθύω

{{LSJ1
|Full diacritics=πληθύω
|Medium diacritics=πληθύω
|Low diacritics=πληθύω
|Capitals=ΠΛΗΘΥΩ
|Transliteration A=plēthýō
|Transliteration B=plēthyō
|Transliteration C=plithyo
|Beta Code=plhqu/w
|Definition=aor. subj. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πληθύσῃ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>83e</span>:—intr. form of <b class="b3">πληθύνω</b>, <b class="b2">to be</b> or <b class="b2">become full</b>, c. gen., νεκρῶν π. πέδον <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>1172</span>; ἡ πόλις π. ἀνδρῶν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1270a39</span>; <b class="b3">ἡ τοῦ γάλακτος πληθύουσα τροφή</b> ib.<span class="bibl">1336a7</span>: c. dat., πληθύοι αὐτῷ οἶκος παίδων γοναῖς <span class="title">IG</span>12(9).1179.38 (Euboea, ii A.D.): abs., <b class="b3">ἀγορῆς πληθυούσης</b>, v. [[ἀγορά]] IV; ὁ δῆμος ὁ Ἀθηναίων πληθύων <span class="title">IG</span>12.114.26,al., cf. <span class="title">Schwyzer</span> 412 (Elis); of rivers, <b class="b2">swell, rise</b>, <span class="bibl">Hdt.2.19</span>,<span class="bibl">20</span>, etc.:—Med., <b class="b3">ἐπεὰν πληθύεσθαι ἄρχηται ὁ Νεῖλος</b> (v.l. [[πλήθεσθαι]]) ib. <span class="bibl">93</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">increase in number, multiply</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>1057</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>678b</span>; <b class="b2">increase in time</b>, ὁ πληθύων χρόνος <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>930</span>:—Med., <b class="b3">φῦλον ἐν τῷ ἑνὶ -όμενον</b> <b class="b2">possessing multiplicity</b> in unity, <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Myst.</span>1.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">abound</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>405a</span>; τινι <b class="b2">in</b> a thing, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>54</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">increase, grow</b>, of the <b class="b3">σπέρμα</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1335a27</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">spread, prevail</b>, ὡς ἐπλήθυον λόγοι <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>869</span>; <b class="b3">ὁ πληθύων λόγος</b> the <b class="b2">current</b> story, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>377</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">πληθύνω</b> is generally trans., <b class="b3">-ύω</b> intr.; but <b class="b3">πληθύω</b> is trans. in <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>718</span>, <b class="b3">κύναρος ἄκανθα πάντα πληθύει γύην</b>, and <b class="b3">πληθύομαι</b> is Pass. (in signf. <b class="b2">make multiple, 'plurify'</b>) in <span class="bibl">Procl.<span class="title">Inst.</span>125</span>, <span class="bibl">Dam.<span class="title">Pr.</span>139</span>: <b class="b3">πληθύνω</b> is intr. in later writers, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>351b7</span>, <span class="bibl"><span class="title">GA</span>738a37</span> (in both places with v.l.), <span class="bibl">LXX<span class="title">Ex.</span>1.20</span>, al., v.l. in <span class="bibl">Nic.Dam.19</span> J., <span class="title">Act.Ap.</span>6.1, <span class="bibl">Hdn. 3.8.8</span>; and <b class="b3">πληθύομαι</b> is Med. in <span class="bibl">Hdt.2.93</span> (s.v.l., v. supr.), and in codd. of <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>604</span>; cf. συμπληθύω. [ἐπλήθῠον <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>421</span>; πληθῡεται dub. in <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>604</span>; quantity of υ elsewh. indeterminate.]</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0632.png Seite 632]] = [[πληθύνω]], <b class="b2">voll sein</b>; τί νεκρῶν τῶνδε πληθύει [[πέδον]]; Eur. Herc. F. 1172; von dem Greisenalter, ὁ πληθύων [[χρόνος]], Soph. O. C. 934; πληθυούσης ἀγορῆς, Her. 4, 181 (vgl. [[πλήθω]]); von Flüssen, anschwellen, groß sein, 2, 19. 20; u. so auch als dep., ἐὰν πληθύεσθαι ἄρχηται ὁ [[Νεῖλος]], 2, 93, wo aber eine gute Handschrift πλήθεσθαι hat. Einzeln bei Sp., ἡ [[χώρα]] ποταμοῖς πληθύει, Strab. 5, 1, 5. 16, 4, 5. – Zunehmen, überhand nehmen; ὡς ἐπλήθυον λόγοι, Aesch. Ag. 843, vgl. Soph. O. C. 378; πληθύοντος δ' ἡμῶν τοῦ γένους, Plat. Legg. III, 678 b; ἀκολασίας καὶ νόσων πληθυουσῶν, Rep. III, 405 a.
}}
{{ls
|lstext='''πληθύω''': ἀόρ. ὑποτ. πληθύσῃ Πλάτ. Τίμ. 83Ε· ― ἀμετάβ. [[τύπος]] τοῦ [[πληθύνω]], εἶμαι ἢ [[γίνομαι]] [[πλήρης]] τινὸς πράγματος, τινός, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1172. ἡ [[πόλις]] πλ. ἀνδρῶν Ἀριστ. Πολ. 2. 9, 17· ἡ τοῦ γάλακτος πληθύουσα τροφὴ [[αὐτόθι]] 7, 17, 1· ― ἀπολ., ἀγορῆς πληθυούσης, ἴδε ἐν λ. ἀγορὰ IV· ὁ [[δῆμος]] ὁ Ἀθηναίων πληθύων Ἐπιγραφ. ἐν Ραγκαβ. Ἀνθ. 278, πρβλ. 272· ― ἐπὶ ποταμῶν, ἐξογκοῦμαι, ὑψοῦμαι, φουσκώνω, Ἡρόδ. 2. 19, 20, κτλ.· ― [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, ἐπεὰν πληθύεσθαι ἄρχηται ὁ [[Νεῖλος]], ([[ἔνθα]] δόκιμόν τι Ἀντίγραφον ἔχει πλήθεσθαι, ὁ Δινδ. γράφει πληθύνεσθαι), [[αὐτόθι]] 93. 2) αὐξάνομαι κατ’ ἀριθμόν, πολλαπλασιάζομαι, [[ἄναξ]] Ἄπολλον, αἵδε πληθύουσι δὴ Αἰσχύλ. Χο. 1057, Πλάτ. Νόμ. 678Β. 3) [[ὑπάρχω]] ἐν ἀφθονίᾳ, Σοφ. Ἀποσπ. 643· ἀκολασίας δὲ καὶ νόσων πληθουσῶν ἐν τῇ πόλει Πλάτ. Πολ. 405Α· τινι, ἔν τινι, Σοφ. Τρ. 54· ― [[ὡσαύτως]], αὐξάνομαι κατὰ τὸ [[μέγεθος]], ἐξακολουθῶ αὐξανόμενος, ἐπὶ τοῦ σώματος, Ἀριστ. Πολ. 7. 16, 8. 4) ἐκτείνομαι, ἐπικρατῶ, Λατ. invalescere, ὡς ἐπλήθυον λόγοι Αἰσχύλ. Ἀγ. 860· ὁ πληθύων [[λόγος]], ὁ κυκλοφορῶν [[λόγος]], Σοφ. Ο. Κ. 377· ὁ πληθύων [[χρόνος]], ὁ αὐξόμενος [[χρόνος]], [[αὐτόθι]] 930 ΙΙ. ἡ [[διάκρισις]] μεταξὺ τοῦ [[πληθύνω]] καὶ -ύω, ὡς μεταβ. καὶ ἀμεταβ., γίνεται καταφανὴς ἐκ τῶν παραδειγμάτων, καὶ ἐκ τῆς συνήθους χρήσεως τῶν ῥημάτων εἰς -ύνω. Ἀλλὰ παρὰ μεταγεν. συγγραφεῦσιν ἡ διαφορὰ αὕτη φαίνεται ὅτι παρημελήθη· τὸ [[πληθύνω]] ἀπαντᾷ ὡς ἀμετάβ. ἐν Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 14, 4, π. Ζ. Γεν. 2. 4, 12, (ἀλλ’ ἐν ἀμφοτέροις τοῖς χωρίοις [[μετὰ]] διαφ. γραφ.), Ἡρῳδιαν. 3. 8, Πράξ. Ἀποστ. ς΄, 1· καὶ πληθύομαι ὡς μέσ. παρ’ Ἡροδ. (ἴδε ἀνωτ.), καὶ ἐν τοῖς Ἀντιγράφ. τῶν τοῦ Αἰσχύλ. Ἱκ. 604· ― ἀφ’ ἑτέρου εὑρίσκομεν [[συμπληθύω]] ὡς μεταβ. παρ’ Ἡροδ. 4. 48, 50, Λογγίν. 23· πρβλ. διάφ. γραφ. ἐν Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 1. 19, 5, Πλούτ. 2. 1005F.
}}
{{bailly
|btext=<i>seul. prés., impf. et ao.</i><br /><b>1</b> être plein, être rempli ; abonder en, τινι;<br /><b>2</b> s’accroître en nombre, se multiplier ; <i>p. ext.</i> s’accroître en volume, grossir ; <i>fig.</i> s’accroître, prendre de la force : ὁ πληθύων [[λόγος]] SOPH le bruit le plus répandu ; ὁ πληθύων [[χρόνος]] SOPH le temps qui croît, <i>càd</i> le grand nombre des années, la vieillesse;<br /><i><b>Moy.</b></i> πληθύομαι se remplir, se grossir <i>en parl. d’un fleuve</i>.<br />'''Étymologie:''' [[πληθύς]].
}}
{{grml
|mltxt=ΜΑ<br />[[είμαι]] ή [[γίνομαι]] [[πλήρης]], [[είμαι]] [[γεμάτος]] ή [[γεμίζω]] με [[κάτι]] (α. «νεκρῶν... πληθύει [[πέδον]]», <b>Ευρ.</b><br />β. «ἡ τοῡ γάλακτος πληθύουσα [[τροφή]]», <b>Αριστοτ.</b><br />γ. «ὁ [[δῆμος]] ὁ Ἀθηναίων πληθύων», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυξάνομαι ως [[προς]] τον αριθμό («πληθύοντος ἠμῶν τοῡ γένους», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αφθονώ]] («ἀκολασίας καὶ νόσων πληθυουσὼν ἐν πόλει», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> (για το [[σπέρμα]]) αυξάνομαι ως [[προς]] το [[μέγεθος]], [[μεγαλώνω]]<br /><b>4.</b> (για [[ποτάμι]]) [[φουσκώνω]], [[πλημμυρίζω]] («κατέρχεται μὲν ὁ Νεῑλος πληθύων ἀπὸ τροπέων τῶν θερινέων ἀρξάμενος», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> (για τη [[φήμη]] και τις διαδόσεις) επεκτείνομαι, [[επικρατώ]] («εἰ δ' ἦν τεθνηκώς, ὡς ἐπλήθυον λόγοι», Αισχύλ)<br /><b>6.</b> <b>μέσ.</b> <i>πληθύομαι</i><br />έχω [[πολλαπλότητα]] [[μέσα]] στην [[ενότητα]] («φῡλον ἐν τῷ ἑνὶ πληθυόμενον», Ιάμβλ.)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «ὁ πληθύων [[χρόνος]]» — τα [[πολλά]] [[χρόνια]], τα [[γεράματα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Παρλλ. τ. του <i>πληθύνομαι</i> / [[πληθύνω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πληθύω:''' αμτβ. [[τύπος]] του [[πληθύνω]], [[κυρίως]] στον ενεστ. και παρατ.,<br /><b class="num">1.</b> είμαι ή [[γεμίζω]], <i>τινός</i>, από ένα [[πράγμα]], σε Ευρ.· απόλ., <i>ἀγορῆς πληθυούσης</i>, βλ. [[ἀγορά]]· λέγεται για ποτάμια, [[φουσκώνω]], υψώνομαι, εξογκώνομαι, σε Ηρόδ.· ομοίως στη Μέσ., στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> αυξάνομαι στον αριθμό, πολλαπλασιάζομαι, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> [[αφθονώ]], <i>τινί</i>, σ' ένα [[πράγμα]], σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> εκτείνομαι, [[επικρατώ]], Λατ. invalescere, λέγεται για τα [[λόγια]], σε Αισχύλ., Σοφ.· ὁ πληθύων [[χρόνος]], ο [[χρόνος]], η [[ηλικία]] που αυξάνεται, σε Σοφ.
}}