View source for κάπηλος

{{LSJ1
|Full diacritics=κάπηλος
|Medium diacritics=κάπηλος
|Low diacritics=κάπηλος
|Capitals=ΚΑΠΗΛΟΣ
|Transliteration A=kápēlos
|Transliteration B=kapēlos
|Transliteration C=kapilos
|Beta Code=ka/phlos
|Definition=[ᾰ], ὁ(also ἡ, <span class="title">AP</span>9.180 (Pall.)), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">retail-dealer, huckster</b>, <span class="bibl">Hdt. 1.94</span>, <span class="bibl">2.141</span>, <span class="bibl">Sophr.1</span>, etc.; opp. <b class="b3">ἔμπορος</b>, <span class="bibl">Lys.22.21</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.5.42</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>371d</span>, <span class="bibl"><span class="title">Prt.</span>314a</span>; also opp. the producer (αὐτοπώλης), <span class="bibl">Id.<span class="title">Sph.</span> 231d</span>, <span class="bibl"><span class="title">Plt.</span>260c</span>; applied to Darius, <span class="bibl">Hdt.3.89</span>; <b class="b3">κ. ἀσπίδων, ὅπλων</b>, <b class="b2">a dealer in</b>... <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>447</span>, <span class="bibl">1209</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> esp. <b class="b2">tavern-keeper</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>347</span>, <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>1</span>, <span class="bibl"><span class="title">PMagd.</span>26.2</span> (iii B.C.), <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>612</span>(i/ii A. D.), <span class="bibl">Luc.<span class="title">Herm.</span>58</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph., <b class="b3">κ. πονηρίας</b> <b class="b2">dealer in petty</b>roguery, <span class="bibl">D.25.46</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> as Adj., ος, ον, = [[καπηλικός]], [[βίος]] <span class="bibl">D.H.9.25</span>; esp. <b class="b2">cheating, knavish</b>, κ. προσφέρων τεχνήματα <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>322</span>; κ. φρόνημα <span class="title">Com.Adesp.</span>867.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1323.png Seite 1323]] ὁ (vgl. [[κάπη]], [[κάπτω]]), eigtl. der mit Lebensmitteln handelt, Plat. Prot. 314 a σιτία καὶ ποτὰ πριάμενον παρὰ τοῦ καπήλου καὶ ἐμπόρου; übh. jeder Kleinhändler, Krämer, Ar. Av. 1292 Th. 347; der die von einem andern Kaufmann entnommenen Waaren im Lande, in der Stadt im Einzelnen verkauft; im Ggstz zum Großhändler, [[ἔμπορος]], Lys. 22, 21; Xen. Cyr. 4, 3, 42; vgl. [[αὐτοπώλης]]. Sie hatten als Höker auf dem Markte Waaren feil, Plat. Rep. II, 371 d; Her. vrbdt 2, 141 κάπηλοι καὶ χειρώνακτες καὶ ἀγοραῖοι. Auch mit besonderen Bestimmungen, ἀσπίδων, ὅπλων, Ar. Pax 439. 1175. Bes. Weinschenker, auch wohl Weinverfälscher, οἱ τὸν [[οἶνον]] κεραννύντες B. A. p. 102, 16; Poll. 7, 193; Luc. Hermotim. 58. Auch übertr., πονηρίας Dem. 25, 45. – Adj., [[βίος]], Hökerleben, D. Hal. 9, 25. – Weil diese Kleinhändler als Betrüger u. Wucherer verrufen waren, wird [[κάπηλος]] auch adj. für betrügerisch od. verfälscht gebraucht, κάπηλα προσφέρων τεχνήματα Aesch. frg. 339; κάπηλον [[φρόνημα]] erkl. Phryn. in B. A. 49 παλίμβολον καὶ οὐχ ὑγιές. – Bei Schol. Ar. Ach. 267, wo [[φέψαλος]] durch [[κάπηλος]] erklärt wird, muß [[καπνεῖον]] od. Aehnliches geändert werden.
}}
{{ls
|lstext='''κάπηλος''': ὁ, [[μικρέμπορος]], λιανοπωλητής, [[μεταπράτης]], Λατ. propola, institor, Ἡρόδ. 1. 94., 2. 141, καὶ Ἀττ.· κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸν ἔμπορον, Λυσ. 166. 17, Ξεν. Κύρ. 4. 5, 42, Πλάτ. Πολ. 371D, Πρωτ. 314Α· ἢ πρὸς τὸν παράγοντα τὸ πωλούμενον (τὸν αὐτοπώλην), ὁ αὐτ. ἐν Σοφιστ. 231D. Πολιτικ. 260D· λέγεται ἐπὶ τοῦ Δαρείου διὰ τὰς αὐστηρὰς [[αὐτοῦ]] οίκονομικὰς διακανονίσεις, Ἡρόδ. 3. 89: - [[κάπηλος]] ἀσπίδων, ὅπλων Ἀριστοφ. Εἰρ. 477, 1209· οὕτω δὲ καὶ ἐν συνθέσει, ἀνδραποδο-, βιβλιο-, ἱματιο-, σιτο-[[κάπηλος]]. 2) ἰδίως ὁ διατηρῶν [[καπηλεῖον]], Λατ. caupo, Ἀριστοφ. Θεσμ. 347, Λυσ. Ἀποσπ. 3, Λονκ., κλ. 3) μεταφορ. κ. πονηρίας, ὁ μεταχειριζόμενος δόλους, Δημ. 784. 7. ΙΙ. ὡς ἐπίθ. [[κάπηλος]], ον = [[καπηλικός]], [[κάπηλος]] [[βίος]] Διον. Ἁλ. 9. 25· ἰδίως, ἐξαπατῶν, [[δόλιος]] [[πανοῦργος]], κ. προσφέρων τεχνήματα Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 338. «κάπηλον [[φρόνημα]]: παλίμβουλον καὶ οὐχ ὑγιές, ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τῶν καπήλων τῶν μὴ πιπρασκόντων εἰλικρινῆ καὶ ἀκέραια τὰ ὤνια» Α. Β. 49. ([[κάπηλος]], καπηλὶς = Λατ. caupo, copa: - Γοτθ. kaupôn, Ἀρχ. Σκανδ. kaupa, Ἀρχ Ὑψηλ. Γερμ. koufan, kaufon, Ἀγγλο-Σαξον. ceapian, τὰ δὲ Ἀγγλικὰ chaffer, cheap, Chipping, chap-man, horse-couper, κτλ. φαίνεται ὅτι παρελήφθησαν ἐκ τῆς Λατ.· [[διότι]] τὸ Ἑλλ. κ (c) ἔπρεπε νὰ ἐκφέρηται διὰ τοῦ Τευτον. k ἢ g).
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> qui vend en détail ; petit marchand, brocanteur ; <i>fig., en mauv. part</i>, qui trafique de qch;<br /><b>2</b> débitant de vin, cabaretier.<br />'''Étymologie:''' DELG soit de [[κάπη]], soit emprunt.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (AM [[κάπηλος]], ὁ Α και [[κάπηλος]], ἡ)<br /><b>1.</b> ο [[ταβερνιάρης]], ο [[κάπελας]] («περιῄεις ἄπαντας ἐν κύκλῳ τοὺς ἐν τῇ πόλει καπήλους ἀπογευόμενος καὶ παραβάλλων καὶ ἀντεξετάζων τοὺς οἴνους», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>2.</b> αυτός που χρησιμοποιεί ή εκμεταλλεύεται [[κάτι]] με [[ιδιοτέλεια]] («εἰ δὲ κάπηλός ἐστιν πονηρίας», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />αυτός που εκμεταλλεύεται υψηλή [[ιδέα]] ή [[αίσθημα]], ο [[καπηλευτής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μικρέμπορος]], μικροπωλητής («πωλεῑν δὲ τοὺς καπήλους ὅ, τι ἔχει [[ἕκαστος]] πράσιμον», <b>Ξεν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. παράγεται πιθ. από το ουσ. [[κάπη]] «[[κουτί]]», ενώ κατ' άλλους πρόκειται για [[δάνειο]], όπως και το λατ. <i>caup</i><i>ō</i>, -<i>onis</i> «[[κάπηλος]]». Στην Αρχαία Ελληνική ο τ. χρησιμοποιούνταν και ως επίθ. με σημ. «[[καπηλικός]]». Η λ. ήδη στην Αρχαία έχει προσλάβει κακόσημη [[έννοια]], χρησιμοποιούμενη και με την αρχ. σημ. «[[ταβερνιάρης]], [[οινοπώλης]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[καπηλειό]] (-<i>εῖον</i>), [[καπηλικός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[καπήλιον]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[καπηλίς]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[καπηλοτριβώ]]. (Β' συνθετικό) [[βιβλιοκάπηλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ακάπηλος]], <i>ανδραποδοκάπηλος</i>, <i>ανδροκάπηλος</i>, <i>αρτοκάπηλος</i>, [[βουκάπηλος]], <i>ελαιοκάπηλος</i>, [[ιματιοκάπηλος]], [[οινοκάπηλος]], [[οπωροκάπηλος]], [[ορνιθοκάπηλος]], [[παλιγκάπηλος]], [[πολιτοκάπηλος]], [[προβατοκάπηλος]], [[σιτοκάπηλος]], [[σωματοκάπηλος]], [[υποκάπηλος]], [[χριστοκάπηλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αρχαιοκάπηλος]], <i>γλωσσοκάπηλος</i>, <i>εθνοκάπηλος</i>, <i>εργατοκάπηλος</i>, [[θεοκάπηλος]], [[πατριδοκάπηλος]], [[πολεμοκάπηλος]]].———————— <b>(II)</b><br />[[κάπηλος]], -ον (Α)<br />[[καπηλικός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. [[κάπηλος]] (Ι)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κάπηλος:''' ὁ,<br /><b class="num">1.</b> μικροέμπορος, [[μεταπωλητής]], [[γυρολόγος]], [[πλανόδιος]] [[έμπορος]], [[πωλητής]] του δρόμου, [[πραματευτής]], [[άνθρωπος]] που κάνει παζάρια, Λατ. [[institor]], σε Ηρόδ., Αττ.· αντίθ. προς το [[ἔμπορος]], σε Ξεν. κ.λπ.· λέγεται για το Δαρείο και για τις αυστηρές οικονομικές του ρυθμίσεις, σε Ηρόδ.· <i>κ. ἀσπίδων</i>, <i>ὅπλων</i>, [[προμηθευτής]] σε..., σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[ιδιοκτήτης]] καπηλειού, [[ταβερνιάρης]], [[οινοπώλης]], [[πανδοχέας]], Λατ. [[caupo]], στον ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., <i>κ. πονηρίας</i>, αυτός που μεταχειρίζεται δόλους, [[πανούργος]], σε Δημ.
}}