View source for ξηραίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=ξηραίνω
|Medium diacritics=ξηραίνω
|Low diacritics=ξηραίνω
|Capitals=ΞΗΡΑΙΝΩ
|Transliteration A=xēraínō
|Transliteration B=xērainō
|Transliteration C=ksiraino
|Beta Code=chrai/nw
|Definition=fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> -ᾰνῶ <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>575</span>: aor. ἐξήρἀνα <span class="bibl">Th.1.109</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>2.3.2</span>, but ἐξήρηνα <span class="bibl">Id.<span class="title">Hum.</span>1</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mul.</span>2.112</span>, <span class="bibl">Aret.<span class="title">CD</span>1.3</span> :—Pass., fut. ξηρανθήσομαι Gal.1.516, etc., but Med. <b class="b3">ξηρᾰνοῦμαι</b> in same sense, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aff.</span>25</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>356b25</span> : aor. ἐξηράνθην <span class="bibl">Il.21.345</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>5.30</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phlb.</span>31e</span> : pf. ἐξήρασμαι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Vict.</span>2.66</span>, <span class="bibl"><span class="title">Loc.Hom.</span>29</span>, <span class="bibl">Antiph. 217.13</span> ; ἐξήραμμαι <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>5.14.6</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Marc.</span>3.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>1188.19</span> (i A.D.), Sch.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>1082</span> ; inf. ἀπ-εξηράνθαι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.17</span> ; part. <b class="b3">ἐξηρᾱμένος</b> only late, Sch.<span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>2.6</span> : (ξηρός) :<b class="b2">—parch, dry up</b>, <b class="b3">ξηρανεῖ σ' ὁ Βάκχιος</b> E.l.c.; of the sun, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.3.8</span>, etc.; τὸ σῶμα πρὸς ἀέρα ξ. <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>6.203b</span> ; <b class="b2">make costive</b>, τὴν κοιλίην <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span>3.17</span>, cf. <span class="bibl">2.20</span> (Pass.):—Pass., <b class="b2">to be</b> or <b class="b2">become dry, parched</b>, <b class="b3">ἐξηράνθη πεδίον</b> Il.l.c., cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>88d</span>, etc. ; <b class="b2">to be withered</b>, ἐξηράνθη ἡ συκῆ <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span> 21.19</span>, cf. Demetr.Lac.<span class="title">Herc.</span>1012.12, <span class="title">POxy.</span>l.c. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">drain dry</b>, ξηράνας τὴν διώρυχα <span class="bibl">Th.1.109</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph., κακουχεῖ αὑτὸν καὶ ξ. <span class="bibl">Teles p.34</span> H. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> Pass., of a paralytic, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Marc.</span>9.18</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0279.png Seite 279]] ξηρανῶ, perf. pass. ἐξήρασμαι, s. ἀποξ., u. ἐξήραμμαι, Schol. Ar. Plut. 1082, ἐξήραμαι scheint schlerhaft, Schäf. Schol. Ap. Rh. 3, 276 u. Lob. Phryn. 502; <b class="b2">trocknen, dörren</b>, [[πᾶν]] δ' ἐξηράνθη [[πεδίον]], Il. 21, 345, es wurde trocken; ξηρανεῖ σ' ὁ [[Βάκχιος]], Eur. Cycl. 572; ξηράνας τὴν διώρυχα, Thuc. 1, 109; ξηραινόμενον, im Ggstz zum ὑγραινόμενον, Plat. Tim. 88 d; τὸ ξηρανθέν, Phil. 31 e; Gegens. von [[ἁδρύνω]] bei Früchten, Xen. Mem. 4, 3, 8; Theophr. u. Sp.
}}
{{ls
|lstext='''ξηραίνω''': μέλλ. -ᾰνῶ: ἀόρ. ἐξήρᾱνα. - Παθ., μέλλ. ξηρανθήσομαι Γαλην., κλ., ἀλλὰ μέσ. ξηρανοῦμαι ἐπὶ τῆς αὐτῆς σημασίας, Ἱππ. 523. 7. Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 3, 5: ἀόρ. ἐξηηράνθην Ἰλ., Πλάτ.: πρκμ. ἐξήρασμαι Ἱππ. 418. 46., 365. 37, Ἀντιφάν. ἐν «Φίλοθηβαίῳ» 1. 13· ἐξήραμμαι Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 5. 14, 6, Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Πλ. 1082, κτλ. (πρβλ. [[ἀποξηραίνω]])· οὐχὶ ἐξήρᾱμαι, Λοβεκ. Φρύνιχ. 502· ([[ξηρός]]). Ἀποξηραίνω, «στεγνώνω», ξηρανεῖ σ’ ὁ [[Βάκχιος]] Εὐρ. Κύκλ. 575· ἐπὶ τοῦ ἡλίου, Ξεν. Ἀπομν. 4. 3, 8, κτλ., στεγνώνω, καθιστῶ δυσκοίλιον, τὴν κοιλίην Ἱππ. Ἀφ. 1247, πρβλ. [[αὐτόθι]] 1245· - Παθ., ἀποξηραίνομαι, «στεγνώνω», ἐξηράνθη [[πεδίον]] Ἰλ. Φ. 345, πρβλ. Πλάτ. Τιμ. 88D, κτλ. 2) [[ἀποξηραίνω]], ἀφαιρῶ τὸ [[ὕδωρ]], Λατ. siccare, ξηράνας τὴν διώρυχα Θουκ. 1. 109. 3) μεταφορ., κακουχεῖ αὑτὸν καὶ ξ. Τέλης παρὰ Στοβ. 522. 18, πρβλ. Εὐαγγ. κ. Μάρκ. θ΄, 18.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ξηρανῶ, <i>ao.</i> ἐξήρανα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> ξηρανθήσομαι, <i>ao.</i> ἐξηράνθην, <i>pf.</i> ἐξήρασμαι, <i>postér.</i> ἐξήραμμαι;<br />sécher, dessécher ; <i>Pass.</i> se dessécher, être desséché.<br />'''Étymologie:''' [[ξηρός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=only [[pass]]. aor., [[ἐξηράνθη]], [[was]] dried up. (Il.)
}}
{{eles
|esgtx=[[secar]]
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[ξηρός]]; to desiccate; by [[implication]], to [[shrivel]], to [[mature]]: [[dry]] up, [[pine]] [[away]], be [[ripe]], [[wither]] ([[away]]).
}}
{{Thayer
|txtha=1st aorist ἐξηρανα (ξηραίνομαι; [[perfect]] 3rd [[person]] [[singular]] ἐξήρανται (ἐξηραμμενος; 1st aorist ἐξηράνθην; cf. Buttmann, 41 (36); (from [[ξηρός]], [[which]] [[see]]); from [[Homer]] [[down]]; the Sept. [[chiefly]] for יִבֵּשׁ and הובִישׁ; to [[make]] [[dry]], [[dry]] up, [[wither]]: [[active]], [[τόν]] [[χόρτον]], to [[become]] [[dry]], to be [[dry]], be [[withered]] (cf. Buttmann, 52 (45)) (the Sept. for יָבֵשׁ): of plants, ἡ [[πηγή]], τό [[ὕδωρ]], to [[waste]] [[away]], [[pine]] [[away]]: ἐξηραμμενη [[χείρ]], a [[withered]] [[hand]], R G in 3.
}}
{{grml
|mltxt=και [[ξεραίνω]] (ΑΜ [[ξηραίνω]]) [[ξηρός]]<br />[[καθιστώ]] [[κάτι]] ξηρό αφαιρώντας το [[νερό]], την [[υγρασία]], [[αποξηραίνω]], [[στεγνώνω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αναισθητοποιώ]]<br /><b>2.</b> [[σκοτώνω]]<br /><b>3.</b> <b>μέσ.</b> <i>ξεραίνομαι</i><br />α) [[πεθαίνω]]<br />β) <b>μτφ.</b> i) [[κοιμάμαι]] [[βαθιά]]<br />ii) [[μένω]] [[κατάπληκτος]], αποσβολωμένος<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «ξηραινόμενα έλαια» — υλικά τα οποία [[κατά]] την [[εφαρμογή]] τους υπό [[μορφή]] λεπτών επικαλύψεων [[πάνω]] στην [[επιφάνεια]] άλλων σωμάτων μεταπίπτουν αναντίστροφα από την υγρά στη [[στερεά]] [[κατάσταση]]<br />β) «ξεραίνομαι στα γέλια» — [[γελώ]] υπερβολικά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάνω]] κάποιον δυσκοίλιο («[[ξηραίνω]] τὴν κοιλίην», Ιπποκρ.)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[υποβάλλω]] κάποιον σε κόπους και σωματικά βασανιστήρια, [[ταλαιπωρώ]]<br /><b>3.</b> <b>παθ.</b> [[μένω]] [[παράλυτος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ξηραίνω:''' ([[ξηρός]]), μέλ. <i>-ᾰνῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξήρᾱνα</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐξηράνθην</i>, παρακ. <i>ἐξήρασμαι</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[ξηραίνω]], [[στεγνώνω]] με υψηλή [[θερμοκρασία]] (καύσωνα), [[αποξηραίνω]], σε Ευρ., Ξεν. — Παθ., [[γίνομαι]] ή είμαι [[ξηρός]], [[καταντώ]] αποξηραμένος, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[αποξηραίνω]], [[στεγνώνω]] αφαιρώντας το [[νερό]], Λατ. siccare, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''ξηραίνω:''' (aor. ἐξήρᾱνα - ион. ἐξήρηνα; pass.: fut. ξηρανθήσομαι, aor. [[ἐξηράνθην]], pf. [[ἐξήρασμαι]] - поздн. [[ἐξήραμμαι]])<br /><b class="num">1)</b> сушить, высушивать (τὴν διώρυχα Thuc.); pass. сохнуть, засыхать ([[πᾶν]] δ᾽ ἐξηράνθη [[πεδίον]] Hom.; ἡ [[συκῆ]] ἐξηράνθη NT): ἐξηραμμένην ἔχων τὴν χεῖρα NT сухорукий;<br /><b class="num">2)</b> pass. чахнуть, изнемогать NT.
}}