View source for ἐξορύσσω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐξορύσσω
|Medium diacritics=ἐξορύσσω
|Low diacritics=εξορύσσω
|Capitals=ΕΞΟΡΥΣΣΩ
|Transliteration A=exorýssō
|Transliteration B=exoryssō
|Transliteration C=eksorysso
|Beta Code=e)coru/ssw
|Definition=Att. ἐξορύττω, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">dig out</b> the earth from a trench, τὸν ἀεὶ ἐξορυσσόμενον χοῦν <span class="bibl">Hdt.7.23</span>; τόποι ἐξορυσσόμενοι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mir.</span>833b4</span>:— Med., <b class="b3">ἐξορύξασθαι χάρακας</b> <b class="b2">make oneself</b> a vallum, <span class="bibl">D.H.9.55</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">dig out</b> of the ground, <b class="b2">dig up</b>, τοὺς νεκρούς <span class="bibl">Hdt.1.64</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1024iv4</span> (iv/v A.D.); ἄγλιθας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>763</span>; [<b class="b3">μορίαν</b>] <span class="bibl">Lys.7.26</span>:—Pass., τοῦ χοὸς τοῦ -ομένου <span class="bibl"><span class="title">PHal.</span>1.109</span> (iii B.C.); φυτά <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>19.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">gouge out</b>, ἐ. αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμούς <span class="bibl">Hdt.8.116</span>, cf. <span class="bibl">LXX<span class="title">Jd.</span>16.21</span>, <span class="bibl">Plu. <span class="title">Art.</span>14</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph., τὸν ἐξορύσσοντα λόγον τὰ κεκρυμμένα τῶν πραγμάτων <span class="bibl">Ph.1.72</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0888.png Seite 888]] att. -ττω, ausgraben, ausreißen; ἄγλιθας Ar. Ach. 763; ἐλαίαν Lys. 7, 26; φυτά Xen. oec. 19, 4 u. A; ὁ ἐξορυσσόμενος [[χοῦς]], der herausgegrabene, aufgeworfene Schutt, Her. 7, 23; – τοὺς ὀφθαλμούς, die Augen ausstechen, Her. 8, 116; Plut. – Med., χάρακας, sich einen Wall ausgraben, aufwerfen, D. Hal. 9, 55.
}}
{{ls
|lstext='''ἐξορύσσω''': Ἀττ. -ττω: μέλλ. -ξω, [[σκάπτω]] καὶ [[ἐκβάλλω]], τὸν ἀεὶ ἐξορυσσόμενον χοῦν Ἡρόδ. 7. 23, πρβλ. 2. 150· ἐν τοῖς ἐξορυσσομένοις τόποις, τοῖς ἀνασκαπτομένοις, Ἀριστ. π. Θαυμασ. Ἀκουσμ. 44: - Μέσ., καὶ χάρακας ἐξωρύξαντο, ἔσκαψαν ἢ κατεσκεύασαν δι’ ἑαυτοὺς χαρακώματα, Διον. Ἁλ. 9. 55. ΙΙ. [[ἐκσκάπτω]], [[ἐκθάπτω]], τοὺς νεκροὺς Ἡρόδ. 1. 64· [[ἐκβάλλω]] ἐκ τῆς γῆς, τὼς ἀρωραῖοι μύες, πάσσακι τὰς ἄγλιθας ἐξορύσσετε, «[[ὥσπερ]] ἀρουραῖοι μύες ἐξορύσσετε τῷ πασσάλῳ τὰς ἄγλιθας (τὰς κεφαλὰς τῶν σκορόδων)» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Ἀχ. 763· ἐλαίας Λυσ. 110, 33, Ξεν. Οἰκ. 19, 4· μεταφ., ἐξώρυξε αὐτῶν ὁ πατὴρ τοὺς ὀφθαλμοὺς Ἡρόδ. 8. 116.
}}
{{bailly
|btext=<b>1</b> ôter la terre d’une tranchée;<br /><b>2</b> déterrer, arracher : [[ἐξ]]. τοὺς ὀφθαλμούς HDT arracher les yeux.<br />'''Étymologie:''' [[ἐξ]], [[ὀρύσσω]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from ἐκ and [[ὀρύσσω]]; to [[dig]] [[out]], i.e. (by [[extension]]) to [[extract]] (an [[eye]]), [[remove]] (roofing): [[break]] up, [[pluck]] [[out]].
}}
{{Thayer
|txtha=1st aorist participle ἐξορύξαντες; from [[Herodotus]] [[down]];<br /><b class="num">1.</b> to [[dig]] [[out]]: [[τούς]] ὀφθαλμούς ([[properly]], to [[pluck]] [[out]] the eyes; so Alex.); [[Herodotus]] 8,116; Josephus, Antiquities 6,5, 1; Lucian, [[dial]]. deor. 1,1; others) καί διδόναι τίνι, [[metaphorically]], to [[renounce]] the [[most]] [[precious]] things for [[another]]'s [[advantage]], Terence, adelph. 4,5, 67; Horace sat. 2,5, 35; (Wetstein at the [[passage]])); in [[opposition]] to a [[very]] [[few]] interpretaters [[who]], [[assuming]] [[that]] Paul suffered from a [[weakness]] of the eyes, [[understand]] the words [[literally]], Ye would [[have]] plucked [[out]] [[your]] [[sound]] eyes and [[have]] [[put]] [[them]] [[into]] me, [[see]] Meyer at the [[passage]]; (cf. references [[under]] the [[word]] [[σκόλοψ]], at the [[end]]).<br /><b class="num">2.</b> to [[dig]] [[through]]: [[τήν]] στέγην, Mark 2:4.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ἐξορύσσω]] και ἐξορύττω) [[ορύσσω]]<br /><b>1.</b> [[σκάβω]] και [[βγάζω]] από τη γη (μεταλλεύματα)<br /><b>2.</b> [[βγάζω]] [[κάτι]] από τη [[θέση]] του<br /><b>3.</b> [[βγάζω]] τα μάτια, [[τυφλώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αποκαλύπτω]]<br /><b>2.</b> (για φυτά) [[ξεριζώνω]]<br /><b>3.</b> (για νεκρούς) [[ξεθάβω]]<br /><b>4.</b> [[κατασκευάζω]] με [[εκσκαφή]] («[[χάρακας]] ἐξορύξαντο» — έσκαψαν χαρακώματα).
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐξορύσσω:''' Αττ. -ττω, μέλ. <i>-ξω</i>,<br /><b class="num">I.</b> [[σκάβω]] και [[βγάζω]] [[χώμα]] από [[χαντάκι]], [[εξορύσσω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[βγάζω]] με [[σκάψιμο]] από το [[έδαφος]], [[ξεθάβω]], στον ίδ., σε Αριστοφ.· μεταφ., <i>ἐξ. αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμούς</i>, σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἐξορύσσω:''' атт. [[ἐξορύττω]]<br /><b class="num">1)</b> выкапывать (землю), удалять вскопанную землю: [[χοῦς]] ἐξορυσσόμενος Her. куча выброшенной земли;<br /><b class="num">2)</b> выкапывать (из земли) (νεκρούς Her.; ἐλαίαν Lys.; φυτά Xen.);<br /><b class="num">3)</b> раскапывать, разрывать (ἐξορυσσόμενοι τόποι Arst.);<br /><b class="num">4)</b> вырывать, выкалывать (τοὺς ὀφθαλμούς τινος Her.).
}}