View source for τράχηλος

{{LSJ1
|Full diacritics=τράχηλος
|Medium diacritics=τράχηλος
|Low diacritics=τράχηλος
|Capitals=ΤΡΑΧΗΛΟΣ
|Transliteration A=tráchēlos
|Transliteration B=trachēlos
|Transliteration C=trachilos
|Beta Code=tra/xhlos
|Definition=[ᾰ], ὁ, Dor. τράχᾱλος <span class="title">IG</span>42(1).122.3, al. (Epid., iv B. C.): heterocl. pl. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> τράχηλα <span class="bibl">Call.<span class="title">Fr.</span>98</span> (= <span class="bibl"><span class="title">Iamb.</span>1.147</span>):—<b class="b2">neck, throat</b>, <span class="bibl">Hdt.2.40</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span>4.35</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>608</span> (lyr.), <span class="bibl">Sor.1.84</span>, Gal.6.151, etc.; distd. fr. <b class="b3">αὐχήν</b> by <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>253e</span> (<b class="b3">τράχηλος</b> being, acc. to <span class="title">Gp.</span>19.2.3, <b class="b2">the whole neck and throat</b>, <b class="b3">αὐχήν</b> the back part of the neck in human beings, the upper part in animals; this difference is observed in <span class="bibl">Sor.<span class="title">Fasc.</span>37</span> (cf. [[αὐχήν]] in <span class="bibl">38</span>,<span class="bibl">39</span>,<span class="bibl">40</span>,<span class="bibl">41</span>), Adam.2.21; but <b class="b3">αὐχήν</b> in <span class="bibl">Hp.<span class="title">Prog.</span>23</span> is glossed <b class="b3">τράχηλος</b> by Gal.18(2).264, cf. <span class="bibl">Ruf. <span class="title">Onom.</span>66</span>, <span class="bibl">Poll.2.130</span>; in LXX, <b class="b2">NT</b>, and Pap. <b class="b3">τ</b>. is more freq. than <b class="b3">αὐχήν</b>) ; τ. σώματος χωρὶς τεμών <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>241</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Supp.</span>716</span>; <b class="b3">ἀποτεμεῖν, ἀποκόψαι</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Art.</span>29</span>, <span class="bibl"><span class="title">Flam.</span>18</span>, etc.; βρόχον δ' ἐνίαλλε τραχήλῳ <span class="bibl">Theoc.23.51</span>; <b class="b3">ἐς τ. πεσεῖν</b> break one's <b class="b2">neck</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>755</span>; <b class="b3">ἐπὶ τ. ὠθεῖν τινα</b> thrust <b class="b2">head-foremost</b>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMort.</span>27.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">Merc.Cond.</span>39</span>; εἰς τ. <span class="bibl">Poll.2.135</span>; ἐπιπεσεῖν ἐπὶ τὸν τ. τινός <span class="bibl">LXX <span class="title">Ge.</span>46.29</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>15.20</span>; <b class="b3">ἐν βρόχῳ τὸν τ. ἔχων νομοθετεῖ</b> with a halter round his <b class="b2">neck</b>, <span class="bibl">D.24.139</span>; <b class="b3">ἔδει σε ἐν τῷ σῷ τ. ἐμπαίζειν</b> at the risk of your own <b class="b2">neck</b>, PTeb.758.2 (ii B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">neck</b> of animals, of the horse, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>1.8</span>; the hare, <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyn.</span>5.30</span>; the camel, Plu.2.1125b, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>469.6</span> (ii A. D.); <b class="b2">the neck</b> as a joint of meat, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Demetr.</span> 11</span>; of a fowl, Gal.6.788. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of parts <b class="b2">resembling the neck</b>, e. g. <b class="b2">upper part of the murex</b>, <span class="bibl">Eub.66</span>, <span class="bibl">Posidipp.14</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>547a16</span>, <span class="bibl">Ath.3.87f</span>; in the κάραβος <b class="b2">the narrow part of the abdomen</b>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span> 526a3</span>; the <b class="b2">neck</b> of the grasshopper, ib.<span class="bibl">556a2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">neck</b> of a vessel, <span class="title">BCH</span>35.286 (Delos), <span class="bibl">Hero <span class="title">Spir.</span>1.19</span>, al.; of a gourd, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>616a23</span>; of parts of the body, τ. μήτρας <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>2.169</span>, <span class="bibl">Poll.2.222</span>; ὑστέρας <span class="bibl">Sor.1.7</span>; <b class="b3">κύστεως</b> ibid., <span class="bibl">Gal.<span class="title">UP</span>14.9</span>, <span class="bibl">Poll.2.171</span>; καρδίας <span class="title">Placit.</span>4.5.8. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">middle part of a mast</b>, Asclep.Myrl. ap. <span class="bibl">Ath.11.475a</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1135.png Seite 1135]] ὁ, 1) der Hals, der Nacken; τράχηλον σώματος χωρὶς τεμών, Eur. Bacch. 241, u. öfter; Her. 2, 40; Plat. Tim. 75 d u. Folgde; Callim. fr. 98 hat einen heterogenen plur. τὰ τράχηλα, der sing. τὸ τράχηλον findet sich nur bei Gramm. – 2) der oberste, vorderste Theil der Purpurschnecke, Phot. κηρύκων, Ath. III, 87 d aus Posidipp. – 3) der mittlere Theil des Mastes, Ath. XI, 474 s.
}}
{{ls
|lstext='''τράχηλος''': [ᾰ], ὁ· ἑτεροκλ. πληθ. τράχηλα Καλλ. Ἀποσπ. 98· ἀλλὰ τὸ οὐδ. ἑνικ. μόνον παρὰ τοῖς γραμμ.· (ἴδε ἐν τέλ.)· - ὁ [[τράχηλος]], ὁ λαιμός, Ἡρόδ. 2. 40, Ἱππ. Ἀφ. 1250, Εὐρ., κλπ.· διακρίνεται ἀπὸ τοῦ αὐχένος ὑπὸ Πλάτ. Φαῖδρ. 253Ε· ([[τράχηλος]] [[εἶναι]] κατὰ τὸ Γεωπ. 19. 2, 3, ὁ αὐχὴν [[μετὰ]] τοῦ λαιμοῦ, δηλ. τό τε [[ὄπισθεν]] καὶ τὸ [[πρόσθεν]] [[μέρος]] τοῦ λαιμοῦ, αὐχὴν δὲ μόνον τὸ κατὰ τοὺς σπονδύλους [[μέρος]])· τρ. θερίζειν, σώματος χωρὶς τεμεῖν Εὐρ. Ἱκέτ. 716, Βάκχ. 241· ἀποτέμνειν, ἀποκόπτειν Πλούτ., κλπ.· βρόχον δ’ ἔμβαλλε τραχήλῳ Θεόκρ. 23. 51· λυγρὸν δὲ πήδημ’ ἐς τράχηλον [[ὑψόθεν]] πεσὼν ἀνοίκτως πνεῦμ’ ἀπορρήξεις [[σέθεν]] Εὐρ. Τρῳ. 755· ἐπὶ τρ. ὠθεῖν τινα Λουκ. Νεκρ. Διάλ. 27. 1, Ἐπὶ Μισθῷ Συνόντ. 39· οὕτω, εἰς τρ. [[Πολυδ]]. Β΄, 135· - παροιμ., ἐν βρόχῳ τὸν τρ. ἔχων ἐνομοθέτει, «μὲ τὸ [[σχοινίον]] εἰς τὸν λαιμὸν», Δημ. 744. 7. 2) ὁ αὐχὴν [[μετὰ]] τοῦ λαιμου τῶν ζῴων, [[μάλιστα]] τοῦ ἵππου, Ξεν. Ἱππ. 1. 8· τοῦ λαγοῦ, ὁ αὐτ. ἐν Κυν. 5, 30· τῆς καμήλου, Πλούτ. 2. 1125Β· - ἐπὶ τοῦ λαιμοῦ ὡς μερίδος φαγητοῦ, ὁ αὐτ. ἐν Δημητρ. 11. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων ὁμοίων πρὸς τὸν τράχηλον, [[οἷον]] ὁ [[τράχηλος]] τοῦ κογχυλίου τῆς πορφύρας, Εὔβουλ. ἐν «Μυσοῖς» 1, Ποσείδιππ. ἐν «Λοκρίσιν» 1, πρβλ. Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστορ. 5. 15, 10, Ἀθήν. 87F· δὲν [[εἶναι]] δὲ φανερὸν τί [[μέρος]] τοῦ καράβου [[εἶναι]], Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 4. 2, 9. 2) [[λαιμὸς]] σικύας, «ἀγγουριοῦ», Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστορ. 9. 14, 2· τρ. κύστεως, μήτρας [[Πολυδ]]. Β΄, 171, 222· [[ἴσως]] οὕτω καὶ ἐν Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 28, 3. 3) τὸ μεσαῖον [[μέρος]] ἱστοῦ, Ἀσκληπ. παρ’ Ἀθην. 474F. (Ὁ Κούρτ. δοξάζει ὅτι τράχηλος δυνατὸν νὰ παράγηται ἐκ τοῦ τρέχω, ὡς ἐκ τῶν ταχειῶν [[αὐτοῦ]] κινήσεων, καὶ ὅτι πιθανῶς [[εἶναι]] συγγεν. τῷ Λατ. terg um).
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br />cou, <i>particul.</i> derrière du cou, nuque.<br />'''Étymologie:''' DELG création du gec expressive et familière.
}}
{{StrongGR
|strgr=[[probably]] from [[τρέχω]] ([[through]] the [[idea]] of [[mobility]]); the [[throat]] ([[neck]]), i.e. ([[figuratively]]) [[life]]: [[neck]].
}}
{{Thayer
|txtha=τραχήλου, ὁ ([[allied]] [[with]] [[τρέχω]]; named from its movableness; cf. Vanicek, p. 304),fr. [[Euripides]], and [[Aristophanes]] [[down]], the Sept. [[chiefly]] for צַוָּאר, [[also]] for עֹרֶף, etc., the [[neck]]: [[τόν]] [[ἑαυτοῦ]] τράχηλον ὑποτιθεναι ([[namely]], [[ὑπό]] [[τόν]] [[σίδηρον]]) (A. V. to [[lay]] [[down]] [[one]]'s [[own]] [[neck]] i. e.) to be [[ready]] to incur the [[most]] [[imminent]] [[peril]] to [[life]], Romans 16:4.
}}
{{grml
|mltxt=ο, ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[τράχαλος]] και [[ετερόκλιτος]] τ. πληθ. τράχηλα τὰ, Α<br /><b>1.</b> το στενό και κυλινδρικό [[τμήμα]] του σώματος το οποίο συνενώνει την [[κεφαλή]] με τον κορμό, ο [[λαιμός]] [[μαζί]] με τον αυχένα<br /><b>2.</b> [[αυχένας]], [[σβέρκος]] («του Έλληνος ο [[τράχηλος]] [[ζυγόν]] δεν υποφέρει»)<br /><b>3.</b> το στενό [[τμήμα]] διαφόρων σπλάγχνων ή και οστών («[[τράχηλος]] της κύστεως», <b>[[Πολυδ]].</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (τροφ.-τεχνολ.) [[τεμάχιο]] χονδρικής πώλησης από την αντίστοιχη [[περιοχή]] του σφαγίου τών βοοειδών<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> το [[τμήμα]] της στήλης ιστού ή του επιστηλίου όπου προσδένονται οι επίτονοι ή οι [[πρότονοι]], κν. το [[μέρος]] της καπελαδούρας<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ο [[τράχηλος]] της μήτρας» — το [[κάτω]] στενό [[μέρος]] της μήτρας, του οποίου το έξω [[στόμιο]] ανοίγεται στον [[κόλπο]]<br />β) «[[κάθομαι]] στον τράχηλο κάποιου» — [[καταδυναστεύω]] κάποιον, του [[κάθομαι]] στον σβέρκο<br />γ) «[[σκύβω]] τον τράχηλο σε κάποιον» — [[υπακούω]] αδιαμαρτύρητα, [[υποκύπτω]], υποτάσσομαι<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />το στενόμακρο [[τμήμα]] δοχείων [[μεταξύ]] στομίου και κύριου σώματος, ο [[λαιμός]] («[[τράχηλος]] [[πίθων]]», Γεωπ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> οι σάρκες [[γύρω]] από τον λαιμό<br /><b>2.</b> [[καθετί]] που μοιάζει με τον τράχηλο, [[κυρίως]] ως [[προς]] το [[σχήμα]], όπως λ.χ. το ανώτατο [[τμήμα]] της πορφύρας ή [[τμήμα]] του σώματος του σκαθαριού ή το στενόμακρο [[τμήμα]] της κοιλιάς ή, [[ακόμη]], ο [[λαιμός]] του αγγουριού<br /><b>3.</b> <b>ναυτ.</b> το μεσαίο [[τμήμα]] του ιστού.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Εκφραστικός όρος του καθημερινού λεξιλογίου της Αρχαίας, ο [[οποίος]] εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ηλ</i>-<i>ος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>γαμφ</i>-<i>ηλ</i>-<i>αί</i>) και μπορεί να αναχθεί στην [[οικογένεια]] του ρ. [[τρέχω]], μέσω μιας αρχικής σημ. «[[τμήμα]] του σώματος που γυρίζει, που στρέφεται» (για τη σημασιολογική αυτή [[εξέλιξη]] <b>πρβλ.</b> τα ζεύγη αρχ. σλαβ. <i>vratŭ</i> «[[τράχηλος]]»: <i>vratiti</i> «[[γυρίζω]], [[στρέφω]]», λιθουαν. <i>k</i><i>ā</i><i>klas</i> «[[τράχηλος]]»: ελλ. [[κύκλος]]). Το -<i>α</i>- του τ. [[τράχηλος]] μπορεί να ερμηνευθεί ως [[προϊόν]] αντιπροσώπευσης της συνεσταλμένης βαθμίδας του ρ. [[τρέχω]], [[είναι]], όμως, [[εξίσου]] πιθανό ότι πρόκειται για το -<i>α</i>- που απαντά και σε άλλους τ. του καθημερινού λεξιλογίου (<b>πρβλ.</b> [[σκαμβός]], [[σκάπτω]], [[τραυλός]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[τραχηλιαίος]], [[τραχηλίζω]], [[τραχηλικός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[τραχήλια]], [[τραχηλιμαίος]], [[τραχήλιον]], [[τραχήλιος]], [[τραχηλίς]], [[τραχηλιώδης]], [[τραχηλιώτης]], [[τραχηλώδης]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[τραχηλιώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[τραχηλιάζω]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[τραχηλάς]], [[τραχηλιά]](-<i>έα</i>), [[τραχήλωμα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[τραχηλάτος]], [[τραχήλης]], [[τραχήλι]], [[τραχηλίτιδα]], [[τραχηλώνω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[τραχηλάγχη]], [[τραχηλοδεσμότης]], [[τραχηλοειδής]], [[τραχηλοκοπώ]], [[τραχηλόσιμος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[τραχηλοκάκκη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[τραχηλάγρα]], [[τραχηλαλγία]], [[τραχηλαιμάτωμα]], [[τραχηλόδεσμος]], [[τραχηλοπηξία]], [[τραχηλορραφία]], [[τραχηλόσπερμο]], [[τραχηλοτομία]]. (Β' συνθετικό) [[ατράχηλος]], [[λεπτοτράχηλος]], [[μεγαλοτράχηλος]], [[σκληροτράχηλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αμφιτράχηλος]], [[βραχυτράχηλος]], [[ετεροτράχηλος]], [[ευθυτράχηλος]], [[ευτράχηλος]], [[κακοτράχηλος]], [[καλοτράχηλος]], [[κολοβοτράχηλος]], [[λευκοτράχηλος]], [[λιθοτράχηλος]], [[μακροτράχηλος]], [[μικροτράχηλος]], [[παρατράχηλος]], [[παχυτράχηλος]], [[περιτράχηλος]], [[πολυτράχηλος]], [[σιμοτράχηλος]], [[στενοτράχηλος]], [[συντράχηλος]], [[υγροτράχηλος]], [[υποτράχηλος]], [[υψηλοτράχηλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μαρμαροτράχηλος]], <i>χονδροτράχηλος</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τράχηλος:''' [ᾰ], ὁ, [[λαιμός]], σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ. (αμφίβ. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''τράχηλος:''' (ᾱ) ὁ<br /><b class="num">1)</b> шея Her., Eur., Plat. etc.: ἐν βρόχῳ τὸν τράχηλον ἔχων погов. Dem. с петлей на шее;<br /><b class="num">2)</b> шейка (τῆς σικύας Arst.; τῆς καρδίας Plut.).
}}