View source for πάτρα

{{LSJ1
|Full diacritics=πάτρᾱ
|Medium diacritics=πάτρα
|Low diacritics=πάτρα
|Capitals=ΠΑΤΡΑ
|Transliteration A=pátra
|Transliteration B=patra
|Transliteration C=patra
|Beta Code=pa/tra
|Definition=Ion. and Ep. πάτρη, ἡ, (πατήρ) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">fatherland, native land</b>, <span class="bibl">Il. 12.243</span>, <span class="bibl">24.500</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span> 12.16</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>665</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>222</span>, <span class="title">IG</span>42(1).244.8 (Epid., epigr., iii B.C.), etc., used in parody of Trag. by <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 147</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ra.</span> 1427</span>, <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>136</span>, <span class="bibl">Alex.193</span>, <span class="bibl">Diph.73.9</span> :—<b class="b3">πατρίς</b> (q.v.) was the common prose form, but Hdt. uses <b class="b3">πάτρη</b> in <span class="bibl">6.126</span>, <span class="bibl">128</span>, <b class="b3">πατρίς</b> in <span class="bibl">3.140</span>, <span class="bibl">8.61</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">fatherhood, descent from a common father</b>, <b class="b3">ἀμφοτέροισιν όμὸν γένος ἠδ' ἴα π</b>. <span class="bibl">Il.13.354</span> (nowh. else in this sense in Hom.) ; <b class="b3">βασιλεὺς Ἰώνων ἀνὰ πάτρην</b> by <b class="b2">hereditary descent</b>, IGRom.4.1730 (Samos, ii A.D.) : hence, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">body of persons claiming descent from a</b> <b class="b2">common ancestor, house, clan</b>, π. Μειδυλιδᾶν <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>8.38</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">N.</span>6.36</span>, <span class="bibl">8.46</span>, <span class="title">IG</span>5(2).495 (Megalopolis) ; also, of a <b class="b2">union of families</b> recognized by the state, <b class="b3">ἰέναι αὐτοὺς καὶ ἐπὶ πάτρην ἣν ἂν πείθωσιν</b> ib.12(8).267.10 (Thasos). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">father's sister, aunt</b>, IGRom.4.621 (Temenothyrae, iii A.D.) :—in form πατρεία, Keil-Premerstein <b class="b2">Zweiter Bericht</b> No. 138 (nr. Thyatira, ii A.D.) ; cf. <b class="b3">πιάτρα, πινάτρα</b>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0535.png Seite 535]] ἡ, ion. u. ep. [[πάτρη]], das Vaterland, Geburtsland, die Vaterstadt, Heimath; εἷς οἰωνὸς [[ἄριστος]] ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης, Il. 12, 243, vgl. 24, 500. 17, 157; Pind. Ol. 12, 18 u. öfter; ἔξω δόμων καὶ πάτρας ὠθεῖν ἐμέ, Aesch. Prom. 665; ποίας πάτρας ὑμᾶς ἂν ἢ γένους ποτὲ τύχοιμ' ἂν εἰπών; Soph. Phil. 222; Eur. Herc. Fur. 1016, Ar. Th. 136 Ach. 147; Her. σφίσι τε αὐτοῖσι καὶ πάτρῃ ἐξωγκωμένοι, 6, 126. – Auch = [[πατριά]], Geschlecht, Abkunft, Abstammung, bes. von einem gemeinschaftlichen Stammvater, ἦ μὰν ἀμφοτέροισιν ὁμὸν [[γένος]] ἠδ' ἴα [[πάτρη]], Poseidon und Zeus, Il. 13, 354, vgl. 1, 30, welche Stellen freilich auch von der <b class="b2">Heimath</b> verstanden werden können, Erklärung der VLL. σημαίνει δὲ καὶ τὴν ἐκ τοῦ αὐτοῦ πατρὸς γέννησιν; so auch öfter Pind., vgl. Böckh explicatt. crit. und in explicatt. p. 450, Stamm, Familie. Es ist also im Allgemeinen nicht gleichbedeutend mit [[φρατρία]] (s. dasselbe), obwohl beide Wörter vielleicht stammverwandt sind; nur in einzelnen griechischen Staaten, wie in Aegina, war [[φρατρία]] = [[πατριά]] oder [[πάτρα]]. – Als Verwandtschaftsgrad ist [[πάτρα]] das Verhältniß zwischen Eltern u. Kindern, Dieaearch.
}}
{{ls
|lstext='''πάτρᾱ''': Ἰων. καὶ Ἐπικ. [[πάτρη]], ἡ, ([[πατήρ]])· - ἡ [[χώρα]] τῶν πατέρων τινός, [[πατρίς]], Ἰλ. Μ. 243, Ω. 500, Πινδ. Ο. 12. 24, καὶ Τραγ., [[οἷον]] Αἰσχύλ. Πρ. 665, Σοφ. Φιλ. 222, κτλ., ἐν χρήσει καὶ εἰς παρῴδησιν τῶν Τραγικ. ὑπὸ Ἀριστοφ. ἐν Ἀχ. 147, Βατρ. 1427, Θεσμ. 136, πρβλ. Ἄλεξιν ἐν «Ποντικῷ» 1· - πατρὶς ἦτο ὁ [[συνήθης]] παρὰ τοῖς πεζογράφοις [[τύπος]]· ὁ Ἡρόδ. ἔχει [[πάτρη]] ἐν 6. 126, 128, πατρὶς ἐν 3. 140., 8, 61. ΙΙ. καταγωγὴ ἐκ τοῦ [[αὐτοῦ]] πατρός, ἀμφοτέροισιν ὁμὸν γένος ἤδ’ ἴα [[πάτρη]] Ἰλ. Ν. 354 ([[οὐδαμοῦ]] ἀλλαχοῦ ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας παρ’ Ὁμήρ.)· ἀκολούθως = πατριὰ Π, [[ἄθροισμα]] προσώπων ἀξιούντων ὅτι κατάγονται ἐκ κοινοῦ προγόνου, [[οἶκος]], οἰκογένεια, [[γενεά]], γένος, Λατιν. gens, [[ὅπερ]] ἦτο κοινὸν ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς πολιτείας, αὔξων δὲ πάτραν Μιδυλιδᾶν, κτλ., Πινδ. Π. 8. 53. Ν. 6. 60., 7. 103., 8. 79· ὁ Πίνδ. μεταχειρίζεται γενεὰ καὶ [[οἶκος]] ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας, Ν. 6. 42, 53· πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 1535. - Ἄν καὶ ἡ [[λέξις]] [[πάτρα]] δὲν φαίνεται ὅτι ἦτο ἐν χρήσει ὡς τὸ φρατρία πρὸς δήλωσιν πολιτικῆς τινος ἑνώσεως τῶν οἰκογενειῶν ἀναγνωριζομένης ὑπὸ τῆς πολιτείας (ἴδε Δείναρχ. παρὰ Στεφ. τῷ Βυζ., Böckh. διάφ. γραφὴ ἐν Πινδ. Ν. 4. 77, Müller Dor. 3. 5, § 5), ὑπάρχει δ’ [[ὅμως]] [[μεγάλη]] [[ὁμοιότης]] σημασίας μεταξὺ τῶν δύο λέξεων· ἀλλ’ οὐδεμία [[σχέσις]] ἐτυμολογικὴ ὑπάρχει, [[ἐπειδὴ]] τὰ μὲν [[πάτρα]], πατριὰ ἐτυμολογοῦνται ἐκ τοῦ [[πατήρ]], pater, τὰ δὲ [[φρήτρη]], φρατρία ἐκ τοῦ [[φράτηρ]], frater. [πάτρᾰ παρὰ μεταγενεστ. ποιηταῖς, [[οἷον]] Ἀνθ. 8. 134].
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>1</b> patrie;<br /><b>2</b> descendance, lignée, race.<br />'''Étymologie:''' [[πατήρ]].
}}
{{Slater
|sltr=[[πάτρα]] (-ας, -ᾳ, -αν.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> homeland ἐξένεπε Αἴγιναν πάτραν (O. 8.20) εἰ μὴ [[στάσις]] [[ἀντιάνειρα]] Κνωσίας σ' ἄμερσε πάτρας (O. 12.16) καπνωθεῖσαν πάτραν [[ἐπεὶ]] [[ἴδον]] ἐν Ἄρει (P. 5.84) [[ἐπεὶ]] [[τίνα]] πάτραν [[τίνα]] οἶκον ναίων ὀνυμάξεαι ἐπιφανέστερον; (P. 7.5) Κυράναν· ἅ νιν [[εὔφρων]] δέξεται καλλιγύναικι πάτρᾳ [[δόξαν]] ἱμερτὰν ἀγαγόντ' ἀπὸ Δελφῶν (P. 9.74) Ἰφιγένεἰ ἐπ' Ἐὐρίπῳ σφαχθεῖσα [[τῆλε]] πάτρας (P. 11.23) Αἰακόν ἐμᾷ μὲν πολίαρχον εὐωνύμῳ πάτρᾳ (N. 7.85) [[σεῦ]] δὲ πάτρᾳ Χαριάδαις τ' ἐλαφρὸν ὑπερεῖσαι λίθον Μοισαῖον (N. 8.46) Ἀρισταγόραν ἀγλααὶ νῖκαι πάτραν τ' εὐώνυμον ἐστεφάνωσαν (N. 11.20) (Αἰακίδαι), τοῖσιν Αἴγιναν προφέρει [[στόμα]] πάτραν (I. 5.43) χάλαζαν αἵματος πρὸ φίλας πάτρας ἀμύνεται (I. 7.27) πάτρας [[ἑκάς]] Πα. 13. b. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[clan]], [[family]] πάτραν ἵν' ἀκούομεν, Τιμάσαρχε, τεὰν ἐπινικίοισιν ἀοιδαῖς πρόπολον [[ἔμμεναι]] Theandridai (N. 4.77) κράτησεν ἀπὸ ταύτας [[αἷμα]] πάτρας Καλλίας Bassidai (N. 6.35) [[add]]. gen., τὰν Ψαλυχιαδᾶν δὲ πάτραν Χαρίτων ἄρδοντι καλλίστᾳ δρόσῳ (I. 6.63) αὔξων δὲ πάτραν Μειδυλιδᾶν (P. 8.38) cf. [[πάτραθε]].
}}
{{grml
|mltxt=ιων. και επικ. τ. [[πάτρη]], σε <b>επιγρ.</b> [[πατρεία]], ἡ, Α<br /><b>1.</b> η [[χώρα]] τών πατέρων, της καταγωγής κάποιου, η [[πατρίδα]] («ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> η [[κοινή]] [[προέλευση]], η [[καταγωγή]] από την [[πλευρά]] του [[πατέρα]] («βασιλεὺς Ἰώνων ἀνὰ πάτρην» — από κληρονομική, πατρική [[διαδοχή]], <b>επιγρ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ένωση]] οικογενειών που αναγνωρίζεται από την [[πολιτεία]], [[οίκος]], [[γένος]], [[γενεά]]<br /><b>4.</b> η [[αδελφή]] του [[πατέρα]], η [[θεία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πατήρ]], <i>πατρός</i> (<b>πρβλ.</b> [[μήτρα]]: [[μήτηρ]], [[φράτρα]]: [[φρατήρ]]). Η λ. [[πάτρα]] έχει γενική σημ. και αναφέρεται στον [[πατέρα]], στους προγόνους, στην [[πατρίδα]] τών πατέρων, [[αλλά]] και στο [[σύνολο]] τών οικογενειών που έχουν [[κοινή]] [[καταγωγή]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πάτρᾰ:''' Ιων. [[πάτρη]], ἡ ([[πατήρ]]),·<br /><b class="num">I.</b> η πατρική γη κάποιου, η γη της χώρας του, [[πατρίδα]], [[γενέτειρα]], σε Ομήρ. Ιλ., Τραγ.· το [[πατρίς]] ήταν ο [[συνηθισμένος]] [[τύπος]] στους πεζογράφους.<br /><b class="num">II.</b> [[πατρότητα]], [[καταγωγή]] από τον ίδιο [[πατέρα]], ὁμὸν [[γένος]] ἤδ' ἴα [[πάτρη]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[έπειτα]] = [[πατριά]] II, σόι, [[γενιά]], [[οίκος]], Λατ. [[gens]], σε Πίνδ.
}}
{{elru
|elrutext='''πάτρᾱ:''' эп.-ион. [[πάτρη]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> родина, отечество: ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης Hom. сражаться за отечество;<br /><b class="num">2)</b> происхождение: ὁμὸν [[γένος]] ἠδ᾽ ἴα π. Hom. один род и одно происхождение;<br /><b class="num">3)</b> род ([[εὐώνυμος]] Pind.).
}}
{{elnl
|elnltext=πάτρᾱ -ας, ἡ, Ion. en ep. πάτρη [πατήρ] poët. vaderland:. τὸν πατέρ ’ ἠντεβόλει βοηθεῖν τῇ πάτρᾳ hij smeekte zijn vader zijn vaderland te helpen Aristoph. Ach. 147. afstamming; geslacht.
}}