View source for ἀμήχανος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀμήχᾰνος
|Medium diacritics=ἀμήχανος
|Low diacritics=αμήχανος
|Capitals=ΑΜΗΧΑΝΟΣ
|Transliteration A=amḗchanos
|Transliteration B=amēchanos
|Transliteration C=amichanos
|Beta Code=a)mh/xanos
|Definition=Dor. ἀμάχανος, ον, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">without means</b> or <b class="b2">resources, helpless</b>, <span class="bibl">Od.19.363</span>; πενία ἀ. <span class="bibl">B.1.61</span>; πόριμον αὑτῷ τῇ πόλει δ' ἀ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1429</span>; ἀ. καὶ ἄτεχνος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>274c</span>; of animals, opp. <b class="b3">εὐμήχανος</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span> 614b34</span>: hence, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">incapable, awkward</b>, ἀφραδέες καὶ ἀ. <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span> 192</span>, cf. <span class="bibl">Theoc.1.85</span>; τὸν ἀ. ὀρθοῦν <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>227</span>; ἀ. γυνή <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>643</span>; <b class="b3">ἀ. εἴς τι</b> <b class="b2">awkward at</b> thing, <span class="bibl">Id.<span class="title">Med.</span>408</span>. Adv., <b class="b3">ἀμηχάνως ἔχειν</b>, = [[ἀμηχανεῖν]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>407</span>, E., etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> c. inf., <b class="b2">at a loss how to</b> do, <b class="b2">unable to</b> do, τὸ δὲ βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>79</span>; <b class="b3">-ώτατος ὅ τι χρὴ λέγειν πορίσασθαι</b> [D.]<span class="bibl">60.12</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> more freq. in pass. sense, <b class="b2">allowing of no means</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">impracticable, unmanageable</b>, c. inf., ἀμήχανός ἐσσι πιθέσθαι <span class="bibl">Il.13.726</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> of things, <b class="b2">hard, impossible</b>, <b class="b3">τοῦτό μ' ἄνωγας ἀμήχανον ἄλλο τελέσσαι</b> ib. <span class="bibl">14.262</span>; τοῦτο δ' ἀ. εὑρεῖν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.25</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.48</span>; <b class="b3">ὁδὸς ἀ. εἰσελθεῖν</b> road <b class="b2">hard</b> or <b class="b2">impossible</b> to enter on, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.2.21</span>; ἀ. ἐστὶ γενέσθαι <span class="bibl">Emp.12</span>, cf. <span class="bibl">Hdt. 1.48</span>,<span class="bibl">204</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>175</span>, etc.: abs., <b class="b3">ἀμήχανα</b> <b class="b2">impossibilities</b>, <b class="b3">ἀμηχάνων ἐρᾶν</b> ib.<span class="bibl">90</span>, cf. <span class="bibl">92</span>; δεινὸς . . εὑρεῖν κἀξ ἀ. πόρον <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>59</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>759</span>: Sup., <span class="bibl">Them. <span class="title">in Ph.</span>91.12</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">against whom</b> or <b class="b2">which nothing can be done, irresistible</b>, freq. in Hom. of Zeus, Hera, Achilles; <b class="b3">ἀ. ἐσσι, ἀ. ἔπλευ</b>, <span class="bibl">Il.10.167</span>, <span class="bibl">16.29</span>; Ἔρος . . ἀ. ὄρπετον Sapph.40. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> of things, <b class="b3">ἀ. ἔργα</b> mischief <b class="b2">without help</b> or <b class="b2">remedy</b>, <span class="bibl">Il.8.130</span>; δόλος <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span> 589</span>; κήδεα <span class="bibl">Archil.66</span>; δύαι <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>561</span> (lyr.); <b class="b3">ἄλγος, νόσοι</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>140</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>363</span> (lyr.); συμφορά <span class="bibl">Simon.5.11</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>392</span>; <b class="b3">κακόν</b> ib.<span class="bibl">447</span>: Comp. -ωτέρα, ἀγλαΐα <span class="bibl">Them.<span class="title">Or.</span>4.51c</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> esp. of dreams, <b class="b2">inexplicable, not to be interpreted</b>, <span class="bibl">Od.19.560</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">extraordinary</b>, <b class="b2">enormous</b>, ποταμῶν ἀ. μεγέθη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>111d</span>;ἡδοναί <span class="bibl">Id.<span class="title">Phlb.</span>46e</span>; <b class="b3">ἀμή χανον εὐδαιμονίας</b> <b class="b2">an inconceivable amount</b> of happiness, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ap.</span>41c</span>: freq.c.acc., <b class="b3">ἀ. τὸ μέγεθος, τὸ κάλλος, τὸ πλῆθος</b>, etc., i.e. <b class="b2">inconceivable</b> in point of size, etc., <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>584b</span>, <span class="bibl">615a</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.38</span>: c. dat., ἀ. πλήθει τε καὶ ἀτοπία <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>229d</span> (nisi leg. <b class="b3">ἀμηχάνων πλήθη τε καὶ ἀτοπίαι</b>, where <b class="b3">ἀ</b>. = <b class="b2">monsters):</b> abs., <b class="b2">infinitely great</b>, δύναμις <span class="bibl">Plot.5.3.16</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> freq. in Pl. with οἷος, ὅσος, ἀμήχανον ὅσον χρόνον <span class="title">Phd</span> 95c; <b class="b3">ἀμηχάνῳ ὅσῳ πλέονι</b> by <b class="b2">it is impossible to say</b> how much more, <span class="title">R.</span>588a; ἀμή χανόν τι οἷον <span class="title">Chrm.</span>155d. Adv., ἀμηχάνως ὡς εὖ <span class="title">R.</span>527e; ἀ. γε ὡς σφόδρα <span class="title">Phdr.</span>263d.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0124.png Seite 124]] ([[μηχανή]]), ohne Mittel u. Rath, Hom. zehnmal, in zwei Bedeutungen, Einer der nichts auszurichten weiß, Einer gegen den man nichts auszurichten weiß, πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανὴν [[εὑρεῖν]], ὁ μὴ δυνάμενος μηχανὴν [[εὑρεῖν]]; Iliad. 10, 167 σὺ δ' ἀμήχανός ἐσσι, γεραιέ, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι [[ἀμήχανος]] δύο σημαίνει, ἓν μὲν [[ἀνίκητος]] (corrupt), ἓν δὲ ἀντὶ τοῦ πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μ ηχανὴν [[εὑρεῖν]], [[ὅπερ]] καὶ νῦν σημαίνει, ἵνα τῶν πόνων ἀποστῇ; 15, 14 ἦ [[μάλα]] δη [[κακότεχνος]], ἀμήχανε, σὸς [[δόλος]], Ἕρη, Ἕκτορα [[δῖον]] ἔπαυσε μάχης, Scholl. Ariston. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι δύο σημαίνει ἡ [[λέξις]], [[ἤτοι]] μὴ δυναμένη μηχανὴν [[εὑρεῖν]], ἢ πρὸς ἣν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι· [[ὅπερ]] καὶ θέλει εἰπεῖν; 16, 29 σὺ δ' [[ἀμήχανος]] ἔπλευ, Ἀχιλλεῦ, Scholl. Ariston. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι νῦν [[ἀμήχανος]] πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι, οὐκ αὐτὸς μὴ δυνάμενος μηχανήσασθαι; Od. 19, 363 ὤ μοι ἐγὼ σέο, [[τέκνον]], [[ἀμήχανος]]· ἦ σε περὶ Ζεὺς ἀνθρώπων ἡχθηρε, Scholl. πρὸς ὃν, [[δηλονότι]] τὸν Δία, οὐκ ἔστι τινὰ μηχανὴν [[εὑρεῖν]], bei welcher Erklärung die Interpunction nach [[ἀμήχανος]] wegfällt; 560 [[ἤτοι]] μὲν ὄνειροι ἀμήχανοι ἀκριτόμυθοι γίγνονται, Scholl. πρὸς οὓς μηχανὴν [[εὑρεῖν]] οὐκ ἔστιν, man kann sie nicht deuten, weil sie ἀκριτόμυθοι sind, d. h. verworren reden; Iliad. t 9, 273 [[οὐδέ]] κε κούρην ἦγεν ἐμεῦ ἀέκοντος [[ἀμήχανος]]· [[ἀλλά]] ποθι Ζεὺς ήθελε, Scholl. Nicanor. τὸ [[ἀμήχανος]] τοῖς [[ἑξῆς]] [[συναπτέον]], ἵνα ἐπὶ τοῦ Διὸς ᾖ, πρὸς ὃν [[οὐδείς]] τι δύναται μηχανήσασθαι; 13, 726 ἀμήχανός ἐσσι παραρρητοῖσι πιθέσθαι, acc. Graec., [[ἀμήχανος]] in Bezug auf das πιθέσθαι, man kann nichts mit dir anfangen, wenn es sich darum handelt, Anderer Rathe zu folgen; 14, 262 νῦν αὖ τοῦτό μ' ἄνωγας ἀμήχανον ἄλλο τελέσσαι; 8, 130. 11, 310 [[ἔνθα]] κε λοιγὸς ἔην καὶ ἀμήχανα ἔργα γένοντο, [[καί]] νύ κεν –, εἰ μή –; – Theocrit. 1, 85 ἆ δύσερώς τις [[ἄγαν]] καὶ ἀμάχανός ἐσσι; Plat. vbdt es mit [[ἄτεχνος]] Polit. 274 c, ohne Hülfsmittel; ἀμήχανον ποιεῖν, τιθέναι τινά Prot. 344 d, in Verlegenheit bringen; [[ἀμήχανος]] ἔφυν – δρᾶν, ich bin nicht im Stande, Soph. Ant. 79; γυναῖκες εἰς τὰ ἐσθλὰ ἀμηχανώταται, ungeschickt zum Guten, Eur. Med. 408, vgl. Hipp. 643; ἀμηχανώτατος πορίσασθαι ἃ χρὴ λέγειν Dem. 60, 12; mit [[ἄπορος]] vbdn Xen. An. 2, 5, 21, vgl. Cyr. 7, 5, 69; Ar. Ran. 1425 dem [[πόριμος]] entgegengesetzt; – Hes. O. 83 ἐπεὶ δόλον αἰπὺν ἀμήχανον ἐξετέλεσσεν; Hymn. Merc. 157 δεσμά; δύαι, δυσπραξίαι Aesch. Eum. 531. 739; νεφέλαι Spt. 209, [[βόσκημα]] πημονῆς Suppl. 695; κάματοι πολέμιοι Pind. P. 2, 19; [[ἄλγος]], [[νόσος]] Soph. El. 138 Ant. 360; ξυμφορά, κακόν Eur. Med. 392. 447; vgl. Simonid. bei Plat. Prot. 344 c; κήδεα Archil. 31; ἄτη Ap. Rh. 2, 625 u. Sp. D.; τὰ ἀμήχανα heilloses Leid, [[παθεῖν]] Eur. Hipp. 598; πολλὰ καίἀμήχανα Xen. An. 2, 3, 18; das Unmögliche τὰ ἀμήχανα Aesch. Pr. 59; τῶν ἀμ. ἐρᾶν nach dem Unmöglichen streben Soph. Ant. 90, τὰ ἀμ. θηρᾶν 92; τὰ ἀμήχανα ἐᾶν Eur. Heracl. 707; Ar. Equ. 756 ἐκ τῶν ἀμηχάνων πόρους ε ὐμηχάνους πορίζειν, das Unmögliche möglich machen; ἀμήχανόν ἐστι, es ist schwierig, unmöglich, mit folgd. Inf., Her. 1, 48. 204, [[μήποτε]] ἐγγίνηται damit arb. 5, 3; ebenso Folgende; ὁδὸς [[ἀμήχανος]] ἐςελθεῖν ein Weg, auf dem es unmöglich ist einzudringen Xen. An. 1, 2, 21; ἀμήχανοι τὸ [[πλῆθος]] Xen. Cyr. 7, 5, 38, ἀμήχανοι τὸ [[μέγεθος]] Plat. Rep. IX, 584 b, eigtl. unmöglich zu zählen an Menge, in unermeßlicher Menge, unglaublich groß; [[πλῆθος]] Tim. 39 d. [[κάλλος]] Conv. 218 e; ἀμήχανοι τὸ [[κάλλος]] Rep. X, 615 a; πλήθει ἀμήχανοι Phil. 47 d. Häufig ist seit Plat. die Vbdg [[ἀμήχανος]] [[ὅσος]], mirum quantum, ἀμήχανον ὅσον χρόνον unendlich lange Zeit Phaed. 80 c, σοφίαν ἀμήχανον ὅσην Euthyd. 275 c; ἀμήχανον οἷον Charm. 155 d, auf unaussprechliche Weise. – Adv. ebenso, ἀμηχάνως ὡς [[σφόδρα]] unglaublich sehr Phaedr. 263 d, vgl. Rep. VII, 527 o.
}}
{{ls
|lstext='''ἀμήχᾰνος''': Δωρ. ἀμάχανος, ον, ὁ μὴ ἔχων μέσα ἢ πόρους, ὁ εὑρισκόμενος ἐν ἀπορίᾳ, ὁ μὴ γινώσκων τί νὰ πράξῃ, στερούμενος ἀρωγῆς, [[ἀνίσχυρος]], ἀμήχανός τινος, ἐν ἀπορίᾳ, [[περί]] τινος, Ὀδ. Τ. 363· πόριμον αὑτῷ, τῇ πόλει δ’ ἀμήχ. Ἀριστοφ. Βάτρ. 1429· ἀμ. καὶ ἄτεχνος Πλάτ. Πολιτ. 274C: ἐπὶ ζῴων, ἀντίθ. τῷ [[εὐμήχανος]], Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 9. 11, 1: [[ἐντεῦθεν]], 2) ([[ἔνθα]] ὁ [[ἀμήχανος]] [[εἶναι]] ὁ [[αἴτιος]] τῆς [[ἑαυτοῦ]] καταστάσεως) [[ἀνίκανος]], [[ἀνεπιτήδειος]], ἀφραδέες καὶ ἀμ. Ὕμ. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 192· τὸν ἀμ. ὀρθοῦν Αἰσχ. Θήβ. 227· ἀμ. γυνὴ Εὐρ. Ἱππ. 643: ἀμ. εἴς τι, [[ἀνεπιτήδειος]] εἴς τι, ὁ αὐτ. Μήδ. 408: ― Ἐπίρρ. ἀμηχάνως ἔχειν = ἀμηχανεῖν, Αἰσχ. Χο. 405, Εὐρ., κτλ. 3) μετ’ ἀπαρ., ἀγνοῶ πῶς καὶ τί νὰ πράξω, ἀδυνατῶ νὰ πράξω τι, τὸ δὲ βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν [[ἀμήχανος]] Σοφ. Ἀντ. 79· ἀμ. ὅ,τι χρὴ λέγειν Δημ. 1392. 16, κτλ. 4) ἀμ. συμφορὰ = [[ἀμηχανία]], Σιμων. παρὰ Πλάτ. Πρωτ. 344C. ΙΙ. συχνότερον [[μετὰ]] παθ. σημασ. = πρὸς ὃν δὲν ἰσχύουσι μέσα. 1) = ἀπραγματοποίητος, [[ἀδύνατος]], [[δύσκολος]], μετ’ ἀπαρ., ἀμήχανός ἐσσι... πιθέσθαι Ἰλ. Ν. 726, πρβλ. Ξ. 262. β) ἐπὶ πραγμάτων, τοῦτο δ’ ἀμ. εὑρεῖν Πινδ. Ο. 7. 45· ἡ δὲ εἰσβολὴ ἦν ὁδὸς [[ἁμαξιτός]]... [[ἀμήχανος]] εἰσελθεῖν στρατεύματι = ἣν ἀμήχανον ἦν εἰσελθεῖν, Ξεν. Ἀν. 1. 2, 21· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] ἀμήχανόν ἐστι, μετ’ ἀπαρ., [[εἶναι]] δύσκολον, ἀδύνατον, ἀμ. ἐστι γενέσθαι, Ἐμπεδ. 102, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 48, 204, Σοφ. Ἀντ. 175, κτλ.: ― ἀπολ., ἀμήχανα, ἀκατόρθωτα, ἀδύνατα, ἀμηχάνων ἐρᾶν [[αὐτόθι]] 90, πρβλ. 92· δεινὸς γὰρ εὑρεῖν κἀξ ἀμηχάνων πόρον Αἰσχύλ. Πρ. 59· κἀκ τῶν ἀμ. πόρους εὐμηχάνους πορίζων, Ἀριστοφ. Ἱππ. 759. 2) καθ’ οὗ οὐδὲν δύναται νὰ πραχθῇ, [[ἀκαταγώνιστος]], παρ’ Ὁμ. αὕτη [[εἶναι]] ἡ κοινὴ [[χρῆσις]] ἀναφερομένη εἰς τὸν Δία, τὴν Ἥραν καὶ τὸν Ἀχιλλέα: ἀμήχανός ἐσσι, ἀμ. ἔπλευ Ἰλ. Κ. 167, Π. 29. β) ἐπὶ πραγμάτων, ἀμήχανα ἔργα, «πρὸς ἃ οὐκ ἄν τις σχοίη μηχανὴν εὑρεῖν, ἐξ οὗ δεινὰ καὶ χαλεπὰ» (Σχόλ.), Ἰλ. Θ. 130· [[οὕτως]], ἀμ. [[δόλος]] Ἡσ. Θ. 589· κήδεα Ἀρχίλ. 60· κακόν, δύη, [[ἄλγος]], ξυμφορά, [[νόσος]], Τραγ. γ) [[ὡσαύτως]] ἰδίως ἐπὶ ὀνείρων, [[ἀνεξήγητος]], [[ἀνερμήνευτος]], Ὀδ. Τ. 560. 3) παρ’ Ἀττ. [[ὡσαύτως]] = [[ἔκτακτος]], [[ἀκατάληπτος]], [[ἄπειρος]], [[ἄμετρος]], μεγέθη Πλάτ. Φαίδων 111D· ἡδοναὶ ὁ αὐτ. Φίλ. 46Ε· ἀμήχανον εὐδαιμονίας, ὑπερτάτη [[εὐδαιμονία]], ὁ αὐτ. Ἀπολ. 41C: ― [[συχνάκις]] μετ’ αἰτ., [[ἀμήχανος]] τὸ [[μέγεθος]], τὸ [[κάλλος]], τὸ [[πλῆθος]] κτλ., ὅ ἐ. [[ἀκατανόητος]] ὡς πρὸς τὸ [[μέγεθος]] κτλ. Πλάτ. Πολ. 584Β, 615Α, Ξεν. Κύρ. 7. 5, 38· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] καὶ [[μετὰ]] δοτ., ἀμ. πλήθει τε καὶ ἀτοπίᾳ Πλάτ. Φαῖδρ. 229D. β) ἐπὶ τοιαύτης σημασίας ὁ [[Πλάτων]] ἀγαπᾷ καὶ νὰ συνδέῃ τὰς λέξεις διὰ τῶν ἀναφορ. οἷος, [[ὅσος]] καὶ τὸ [[ἐπίρρημα]] διὰ τοῦ ὡς, [[οἷον]]: ἀμήχανον ὅσον χρόνον, ἀκατανόητον [[μῆκος]] χρόνου, Φαίδων 95C· ἀμηχάνῳ ὅσῳ πλέονι, δι’ οὗ ἀδύνατον νὰ εἴπῃ τις κατὰ πόσον περισσότερον…, Πολ. 588Α· ἀμήχανόν τι [[οἷον]], [[ὅλως]] ἀπερίγραπτον, Χαρμίδ. 155D: οὕτω καὶ ὡς ἐπίρρ., ἀμηχάνως ὡς εὖ Πολ. 527Ε· ἀμ. γε ὡς [[σφόδρα]] Φαῖδρ. 263D.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>I.</b> sans moyens (d’action, de vivre, <i>etc.</i>);<br /><b>1</b> qui est dans l’embarras : [[σέο]] [[ἀμήχανος]] OD (je suis) impuissante en ce qui te regarde, <i>càd</i> pour l’aide dont tu auras besoin;<br /><b>2</b> qui ne sait pas se tirer d’une difficulté, inhabile;<br /><b>II.</b> dont on ne peut venir à bout, <i>d’où</i><br /><b>1</b> impraticable, impossible : παραρρητοῖσι ἀμήχανός ἐσσι πίθεσθαι IL il n’y a pas moyen de te faire obéir aux avertissements ; ὁδὸς [[ἀμ]]. εἰσελθεῖν XÉN route où il est impossible de s’engager ; τὰ ἀμήχανα l’impossible ; ἀμήχανόν ἐστι avec l’inf., il est impossible de;<br /><b>2</b> contre qui <i>ou</i> contre quoi l’on ne peut rien, qui est sans ressource, sans remède, irrémédiable ; <i>en parl. de pers.</i> infatigable;<br /><b>3</b> que l’on ne peut atteindre, égaler <i>ou</i> concevoir, extraordinaire, prodigieux, inconcevable ; [[ἀμήχανος]] τὸ [[πλῆθος]], τὸ [[μέγεθος]] extraordinaire par le nombre, par la grandeur ; ἀμήχανον [[ὅσον]] χρόνον prodigieusement longtemps (<i>litt.</i> inconcevable combien longtemps).<br />'''Étymologie:''' ἀ, [[μηχανή]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[μηχανή]], [[μῆχος]]): (1) [[act]]., [[helpless]], [[despairing]], Od. 19.363.—(2) [[pass]]., of [[that]] [[with]] [[which]] [[one]] [[can]] do [[nothing]], [[impossible]], Il. 14.262 ; ὄνειροι, ‘[[inscrutable]]’, Od. 19.560 ; ἀμήχανα ἔργα, ‘[[irreparable]] [[mischief]],’ Il. 8.130; of persons, ‘[[impracticable]],’ ‘[[unmanageable]],’ Il. 10.167 ; ἀμήχανός ἐσσι [[πιθέσθαι]], ‘it is [[hopeless]] to [[expect]] [[you]] to [[comply]],’ Il. 13.726.
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἀμήχᾰνος) -ον<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. ἀμά- Pi.<i>O</i>.7.25<br /><b class="num">A</b> de seres animados, gener. pers.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[que no puede ayudar]], [[que no puede hacer nada]], [[inútil]] c. gen. ἐγὼ σέο, τέκνον, [[ἀμήχανος]] <i>Od</i>.19.363, c. dat. πόριμον αὑτῷ, τῇ πόλει δ' ἀ. Ar.<i>Ra</i>.1429, c. giro c. prep. ἐς μὲν ἔσθλ' ἀμηχανώταται E.<i>Med</i>.408, πρὸς φυγὴν ἀμηχάνους εἶναι Plu.<i>Crass</i>.25<br /><b class="num">•</b>c. inf. [[incapaz]] Ἕκτωρ, ἀμήχανός ἐσσι παραρρητοῖσι πιθέσθαι Héctor, eres incapaz de obedecer consejos</i>, <i>Il</i>.13.726, δρᾶν ἔφυν ἀ. S.<i>Ant</i>.79, δακεῖν τε καὶ θιγεῖν ἀ. Io <i>Trag</i>.38, ἁπάντων ἀμηχανώτατος ἦν ... πορίσασθαι D.60.12, ἀ. ἦν ἱππότας ἀμύνειν Plu.<i>Arist</i>.14.<br /><b class="num">2</b> [[perplejo]], [[apurado]], [[desorientado]], [[desconcertado]], [[impotente]] abs. ἀ. [[γυνή]] op. σοφή E.<i>Hipp</i>.643, ἔγωγ' [[ἀμήχανος]] χρησμῶν ἀκούσας [[εἰμί]] E.<i>Heracl</i>.472, τὸν κυβερνήτην μέγας χειμὼν ἐπιπεσὼν ἀμήχανον ἂν ποιήσειεν Pl.<i>Prt</i>.344d, ἀπόρων ἐστι καὶ ἀμηχάνων καὶ ἐν ἀνάγκῃ ἐχομένων X.<i>An</i>.2.5.21, cf. A.<i>Th</i>.227, Theoc.1.85, Plu.<i>Comp.Dio Brut</i>.4<br /><b class="num">•</b>[[sin ingenio]], [[sin recursos]] (ἄνθρωποι) ζώουσ' ἀφραδέες καὶ ἀ., οὐδὲ δύνανται εὑρέμεναι θανάτοιο ... [[ἄκος]] <i>h.Ap</i>.192, ἀμήχανοι καὶ ἄτεχνοι κατὰ τοὺς πρώτους ἦσαν χρόνους al principio (los hombres) carecían de arte e ingenio</i> Pl.<i>Plt</i>.274c, οἱ μὲν (los pájaros) εὐμήχανοι πρὸς τὸν βίον, οἱ δ' ἀμηχανώτεροι Arist.<i>HA</i> 614<sup>b</sup>34<br /><b class="num">•</b>[[sin recursos económicos]] βουλόμενος αὐτοὺς ὡς ἀμηχανωτάτους εἶναι X.<i>Cyr</i>.7.5.69.<br /><b class="num">3</b> casi como insulto o reproche, en estilo directo [[terco]], [[tozudo]] σὺ δ' ἀμήχανός ἐσσι, γεραιέ <i>Il</i>.10.167, σὺ δ' [[ἀμήχανος]] ἔπλευ, Ἀχιλλεῦ <i>Il</i>.16.29, ἀμήχανε ... Ἥρη <i>Il</i>.15.14.<br /><b class="num">4</b> en plu. [[incontables]], [[muchos]] ἄνθρωποι ... ἧκον ἀμήχανοι τὸ πλῆθος X.<i>Cyr</i>.7.5.38.<br /><b class="num">II</b> subst.<br /><b class="num">1</b> [[persona indefensa]], [[desasistida]] τοῖς ἀμηχάνοις σὺν τῷ δικαίῳ βούλεται προσωφελεῖν E.<i>Heracl</i>.329.<br /><b class="num">2</b> [[monstruo]], [[criatura extraña]] Γοργόνων καὶ Πηγάσων καὶ ἄλλων ἀμηχάνων πλήθη Pl.<i>Phdr</i>.229d.<br /><b class="num">B</b> de inanimados y abstr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[irremediable]], [[irrehuible]] ἀμήχανα ἔργα <i>Il</i>.8.130, δόλον ... ἀ. ἀνθρώποισιν Hes.<i>Th</i>.589, ἔρος ... γλυκύπικρον ἀμάχανον ὄρπετον Sapph.130.2, νόσων δ' ἀμηχάνων φυγάς S.<i>Ant</i>.363<br /><b class="num">•</b>[[irrompible]], [[indesatable]] [[δεσμά]] <i>h.Merc</i>.157.<br /><b class="num">2</b> gener. en neutr., c. inf. [[imposible de]] εὑρεῖν Pi.<i>O</i>.7.25, εὑρέμεν Pi.<i>Fr</i>.52f.53, καλύψαι Pi.<i>P</i>.11.26, ἐξευρεῖν Hdt.1.48, διαφυγεῖν Hdt.1.204, ἐκμαθεῖν S.<i>Ant</i>.175, εἰσελθεῖν X.<i>An</i>.1.2.21, ποιήσασθαι Hero <i>Metr</i>.proem.p.2.13, συμβῆναι Heraclit.<i>All</i>.10<br /><b class="num">•</b>sin inf. como predicado [[difícil]], [[imposible]] ἀμήχανόν ἐστι Thgn.583, Emp.B 12, τοῦτό μ' ἄνωγας ἀμήχανον ἄλλο τελέσσαι <i>Il</i>.14.262, τοῦτο ἄπορον ... καὶ ἀ. Hdt.5.3, γενναῖα μὲν τάδ' εἶπας, ἀλλ' ἀμήχανα E.<i>Heracl</i>.464, οὐδὲ τοῦτο ἀ. X.<i>Cyr</i>.4.3.14, cf. E.<i>El</i>.529, LXX 2<i>Ma</i> 3.12, Str.6.2.4, Arr.<i>Epict</i>.3.22.18, Ti.Locr.101d, Them.<i>in Ph</i>.91.12.<br /><b class="num">3</b> [[extraordinario]] τίς μοῦσα ἀμηχανέων μελεδώνων; <i>h.Merc</i>.447, ἔργον Hes.<i>Th</i>.836, θύμ' ἀμηχάνοισι κήδεσι κυκωμένε espíritu atormentado por enormes dolores</i> Archil.211.1, πολεμίων καμάτων ἐξ ἀμαχάνων Pi.<i>P</i>.2.19, ἰσχύς Pi.<i>Fr</i>.52k.3, Arist.<i>Cael</i>.291<sup>a</sup>4, πενία B.1.171, συμφορά Simon.37.16, E.<i>Med</i>.392, Pl.<i>Prt</i>.344d, δύαι A.<i>Eu</i>.561, [[ἄλγος]] S.<i>El</i>.140, κακόν E.<i>Med</i>.447, μεγέθη Pl.<i>Phd</i>.111d, ἡδοναί Pl.<i>Phlb</i>.46e, Arist.<i>PA</i> 645<sup>a</sup>9, θέαι Pl.<i>R</i>.615a, λογισμός Pl.<i>R</i>.587e, ἀμήχανοι τὸ μέγεθος (olores) extraordinarios</i>, enormes</i> Pl.<i>R</i>.584b, πλῆθος ἀμήχανον ἐτῶν Plu.<i>Num</i>.18, ἀμηχάνῳ τάχει D.C.62.22.1, [[δύναμις]] Plot.5.3.16, ἀγλαΐα ... ἀμηχανωτέρα καὶ ἀφραστοτέρα Them.<i>Or</i>.4.51c<br /><b class="num">•</b>c. ὅσος: ἀμήχανον ὅσον χρόνον durante un tiempo enorme</i> Pl.<i>Phd</i>.80c, 95c, cf. <i>R</i>.588a, <i>Euthd</i>.275c, <i>Lg</i>.704c, 782a, Arist.<i>EN</i> 1147<sup>a</sup>8, <i>Metaph</i>.1071<sup>b</sup>37, Iambl.<i>VP</i> 214.<br /><b class="num">4</b> [[incomprensible]], [[inexplicable]] ὄνειροι ἀμήχανοι ἀκριτόμυθοι <i>Od</i>.19.560, ἀμήχανόν τι οἷον de manera inexplicable</i> Pl.<i>Chrm</i>.155d.<br /><b class="num">5</b> [[inútil]] ἀτελέστατα ... καὶ ἀμάχανα τοὺς θανόντας κλαίειν Stesich.67.<br /><b class="num">II</b> neutr., subst.<br /><b class="num">1</b> [[falta de recursos]], [[dificultades]] (= [[ἀμηχανία]]): ἐξ ἀμηχάνων πόρος A.<i>Pr</i>.59, Ar.<i>Eq</i>.759, ἐν ἀμηχάνῳ Hp.<i>de Arte</i> 12, Polyaen.4.6.4, τὸ γὰρ ἀγεννὲς καὶ ἀμήχανον ... αὐτῶν (de ciertos animales), Plu.2.966b.<br /><b class="num">2</b> [[lo imposible]] θηρᾶν οὐ πρέπει τἀμήχανα S.<i>Ant</i>.92, ἀμηχάνων ἐρᾷς S.<i>Ant</i>.90, τἀμήχανα ζητῶν E.<i>Alc</i>.202, τὰ δ' ἀ. ἐᾶν E.<i>Heracl</i>.707, τὰ δ' ἀ. σιωπᾶν Plu.2.160e.<br /><b class="num">3</b> [[enormidad]], [[summum]] ἀμήχανον ἂν εἴη εὐδαιμονίας Pl.<i>Ap</i>.41c.<br /><b class="num">C</b> adv. -ως<br /><b class="num">1</b> [[en dificultades]] ἔχειν A.<i>Ch</i>.407.<br /><b class="num">2</b> [[de manera imposible]] Pl.<i>R</i>.527e, E.<i>Fr</i>.572.
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (Α [[ἀμήχανος]], -ον)<br />αυτός που βρίσκεται σε [[αμηχανία]], που δεν ξέρει τί να κάνει<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν έχει [[μέσα]] ή πόρους, [[ανίσχυρος]], [[αδύνατος]]<br /><b>2.</b> [[ανίκανος]], [[ανεπιτήδειος]]<br /><b>3.</b> αυτός που δεν παρέχει πόρους και συνεκδοχικά [[ανώφελος]], [[άχρηστος]]<br /><b>4.</b> [[απραγματοποίητος]], [[ακατόρθωτος]]<br /><b>5.</b> (για πράγματα) [[δύσκολος]], [[αδύνατος]]<br /><b>6.</b> [[ακαταγώνιστος]], [[ακαταμάχητος]]<br />[[κραταιός]]<br /><b>7.</b> αυτός που δεν μπορεί να αποτραπεί, [[μεγάλος]], [[φοβερός]]<br /><b>8.</b> (για όνειρα) [[ανεξήγητος]], [[δυσερμήνευτος]]<br /><b>9.</b> απίστευτα [[μεγάλος]], [[απέραντος]]<br /><b>10.</b> (για μεγέθη ή [[ένταση]]) [[ασύλληπτος]], [[αδιανόητος]]<br /><b>11.</b> (το ουδέτερο στον πληθυντικό ως ουσιαστικό) <i>τά ἀμήχανα</i><br />α) τα ακατόρθωτα, τα αδύνατα<br />β) ολέθρια, [[κακά]]<br /><b>12.</b> <b>φρ.</b> (απρόσωπα) «ἀμήχανόν εστι», [[είναι]] αδύνατο, ακατόρθωτο<br />«ἀμηχάνως ἔχω», βρίσκομαι σε [[αμηχανία]]<br />«[[ἀμήχανος]] συμφορὰ» [[αμηχανία]]<br /><b>13.</b> [[συχνά]] στον Πλάτωνα το [[επίθετο]] σε [[σύνδεση]] με τις αντωνυμίες [[οἷος]], [[ὅσος]] και το επίρρ. με το <i>ὡς</i>: «ἀμήχανον ὅσον χρόνον», ακατανόητο [[μήκος]] χρόνου<br />«ἀμηχάνῳ ὅσῳ πλέονι», αυτός, για τον οποίο [[είναι]] αδύνατο να πει [[κανείς]] περισσότερα<br />«ἀμήχανόν τι [[οἷον]]», [[τελείως]] απερίγραπτο<br />«ἀμηχάνως ὡς εὖ» και «ἀμηχάνως γε ὡς [[σφόδρα]]», εντελώς ακατανόητα ή απερίγραπτα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>- στερ. <span style="color: red;">+</span> [[μηχανή]]. Σημασιολογικά αξίζει να σημειωθεί ότι στην αρχαία Ελληνική κύρια [[σημασία]] της λ. [[ἀμήχανος]] ήταν να δηλώνει «τον στερούμενο μηχανής», δηλ. μέσων, πόρων, διεξόδου, λύσεως κ. τ. ό, [[επομένως]] [[κυρίως]] «τον ανίκανο, ανήμπορο, τον ευρισκόμενο σε δύσκολη [[θέση]]» — αντίθετα [[προς]] τον <i>εὑμήχανον</i>, «τον ικανό», ή τον <i>πολυ</i>-<i>μήχανον</i> ή και τον <i>βιο</i>-<i>μήχανον</i> (αρχ. σημ. «[[έξυπνος]], [[ικανός]] να εξευρίσκει τα [[προς]] το ζην»). Οπωσδήποτε ήδη στην Αρχαία η λ. απέκτησε τη μετριαστική [[σημασία]] «του ευρισκόμενου σε [[αμηχανία]], σε [[απορία]], σε [[αδυναμία]] να αποφασίσει τί [[πρέπει]] να κάνει», [[σημασία]] που δεν μαρτυρείται στην Αρχαία για το παράγωγο ουσ. [[ἀμηχανία]]. Στη ν. Ελληνική συνέβη τελικά ώστε το αφηρημένο ουσιαστικό [[ἀμηχανία]] να δηλώνει μια [[σημασία]] που δεν φαίνεται να είχε στην Αρχαία, ενώ το [[επίθετο]] [[ἀμήχανος]] από όλο το [[φάσμα]] τών σημασιών που δήλωνε αρχικά περιορίστηκε σε μόνη τη [[σημασία]] «του ευρισκόμενου σε [[αμηχανία]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ἀμηχανία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>ἀμηχανῶ</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀμηχανοεργός]], <i>ἀμηχανοποιοῦμαι</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀμήχᾰνος:''' Δωρ. [[ἀμάχανος]], <i>-ον</i>, ([[μηχανή]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που έχει [[έλλειψη]] μέσων ή πόρων, που βρίσκεται σε αδιέξοδο, <i>τινος</i>, για [[κάτι]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἀμ. εἴς τι</i>, [[στενόχωρος]] ως προς [[κάτι]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., μη γνωρίζοντας τί να πράξει, [[ανίκανος]] να πράξει, σε Σοφ., Δημ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> με Παθ. [[σημασία]]:<br /><b class="num">1.</b> [[απραγματοποίητος]], [[δύσκολος]], [[αδύνατος]], με απαρ.· <i>ἀμήχανός ἐσσι πιθέσθαι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· ὁδὸς ἀμ. [[εἰσελθεῖν]], [[δρόμος]] [[δύσκολος]] στη [[διάβαση]], σε Ξεν.· <i>ἀμήχανόν ἐστι</i>, με απαρ., είναι αδύνατο, σε Ηρόδ. κ.λπ.· απόλ., <i>ἀμήχανα</i>, ακατόρθωτα, αδύνατα, σε Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> αυτό [[έναντι]] του οποίου δε μπορεί να γίνει [[τίποτα]], [[ακατανίκητος]], λέγεται για τους θεούς, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για πράγματα, <i>ἀμήχανα ἔργα</i>, στενοχώρια που δε βρίσκει [[γιατρειά]] ή [[βοήθεια]], στο ίδ., Ησίοδ., Τραγ.· λέγεται για όνειρα, [[ανεξήγητος]], [[ανερμήνευτος]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">3.</b> [[ακατάληπτος]], [[άπειρος]], [[άμετρος]], σε Πλάτ.· <i>ἀμήχανον εὐδαιμονίας</i>, υπέρτατη [[ευτυχία]], στον ίδ.· [[συχνά]] με αιτ., [[ἀμήχανος]] τὸ [[μέγεθος]], τὸ [[κάλλος]], τὸ [[πλῆθος]], δηλ. [[ασύλληπτος]] ως προς το [[μέγεθος]] κ.λπ., στον ίδ., σε Ξεν.· ο Πλάτ. [[συχνά]] προσθέτει τις αναφ. αντων. [[οἷος]], [[ὅσος]] και <i>ὡς</i>, όπως, ἀμήχανον [[ὅσον]] χρόνον, μια ασύλληπτη [[διάρκεια]] του χρόνου· [[ἀμηχάνως]] ὡς εὖ, υπερβολικά, εξαισίως [[καλά]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀμήχᾰνος:''' дор. ἀμάχᾰνος 2 (μᾱ)<br /><b class="num">1)</b> бессильный, беспомощный, неспособный (ἀ. καὶ [[ἄτεχνος]] Plat.; ἀ. εἴς τι Eur.): ἐγὼ [[σέο]] ἀ. Hom. я не в силах помочь тебе; ἀ. τῇ πόλει Arph. не умеющий быть полезным государству; ἀ. πρὸς τὸν βίον Arst. неприспособленный к жизни; [[ἔφυν]] ἀ. ποιεῖν τι Soph. я от природы не в состоянии сделать что-л.; ἀμήχανόν τινα ποιεῖν или τιθέναι Plat. поставить кого-л. в затруднительное положение;<br /><b class="num">2)</b> непреодолимый, неотвратимый ([[συμφορά]] Eur.);<br /><b class="num">3)</b> непроходимый ([[ὁδός]] Xen., Plut.);<br /><b class="num">4)</b> неразрывный ([[δεσμά]] HH);<br /><b class="num">5)</b> неутолимый ([[ἄλγος]] Soph.);<br /><b class="num">6)</b> неизлечимый, безнадежный (νόσοι Soph.);<br /><b class="num">7)</b> непреклонный, несговорчивый, неуступчивый, своенравный ([[Ζεύς]], Ἣρη, [[Ἀχιλλεύς]] Hom.): ἀ. παραρρητοῖσι πιθέσθαι Hom. не поддающийся (никаким) уговорам;<br /><b class="num">8)</b> непоправимый (ἔργα Hom.; [[δόλος]] Hes.);<br /><b class="num">9)</b> невозможный, неисполнимый ([[ἀμήχανον]] τελέσσαι Hom.): ἀ. ἐκμαθεῖν Soph. непостижимый;<br /><b class="num">10)</b> неуловимый (в своем значении), непонятный ([[ὄνειρος]] Hom.);<br /><b class="num">11)</b> невообразимый, невероятный, неописуемый, необычайный (μεγέθη, ἡδοναί Plat., Plut.): ἀ. τὸ [[πλῆθος]] Xen. или ἀ. πλήθει Plat. бесчисленный, несметный; ἀ. [[ὅσος]] Plat. невероятно большой, необыкновенный.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[μηχανή]]<br /><b class="num">I.</b> without [[means]] or [[resource]], at a [[loss]], τινος [[about]] one, Od.; ἀμ. εἴς τι [[awkward]] at a [[thing]], Eur.:—adv., [[ἀμηχάνως]] ἔχειν = ἀμηχανεῖν, Aesch., Eur.<br /><b class="num">2.</b> c. inf. at a [[loss]] how to do, [[unable]] to do, Soph., Dem., etc.<br /><b class="num">II.</b> in [[pass]]. [[sense]],<br /><b class="num">1.</b> [[impracticable]], [[difficult]], c. inf., ἀμήχανός ἐσσι πιθέσθαι Il.; ὁδὸς ἀμ. [[εἰσελθεῖν]] a [[road]] [[hard]] to [[enter]] on, Xen.; ἀμήχανόν ἐστι, c. inf. 'tis [[impossible]], Hdt., etc.:—absol., ἀμήχανα impossibilities, Aesch., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[against]] whom [[nothing]] can be done, [[irresistible]], of gods, Il.:—of things, ἀμήχανα ἔργα [[mischief]] without [[resource]] or [[remedy]], Aesch., Hes., Trag.; of dreams, [[inexplicable]], Od.<br /><b class="num">3.</b> [[extraordinary]], [[immense]], Plat.; ἀμήχανον εὐδαιμονίας an [[extraordinary]] [[amount]] of [[happiness]], Il.:—often c. acc., [[ἀμήχανος]] τὸ [[μέγεθος]], τὸ [[κάλλος]], τὸ [[πλῆθος]], i. e. [[inconceivable]] in [[point]] of [[size]], etc., Plat., Xen.:—Plat. often adds the relatives [[οἷος]], [[ὅσος]], and ὡς, as, ἀμήχανον [[ὅσον]] χρόνον an [[inconceivable]] [[length]] of [[time]], [[ἀμηχάνως]] ὡς εὖ [[extraordinarily]] well.
}}