View source for ὑπολείπω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὑπολείπω
|Medium diacritics=ὑπολείπω
|Low diacritics=υπολείπω
|Capitals=ΥΠΟΛΕΙΠΩ
|Transliteration A=hypoleípō
|Transliteration B=hypoleipō
|Transliteration C=ypoleipo
|Beta Code=u(polei/pw
|Definition=also ὑπολειπ-λιμπάνω (q. v.), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">leave remaining</b>, ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες <span class="bibl">Od.16.50</span>; ὑ. λόγον αὐτοῖς, ὡς . . οἷοί τ' ἔσονται <span class="bibl">Th. 8.2</span> (cf. infr. <span class="bibl">111</span>); πολεμίους τινὰς ὑ. <span class="bibl">Id.6.17</span>; τὸν πόλεμον τοῖς παισί <span class="bibl">Id.1.81</span>; <b class="b3">οὐδεμίαν ὑπερβολὴν ὑ. τινί</b> <b class="b2">leave</b> him no possibility of exceeding, <span class="bibl">Isoc.6.105</span> (f.l. for [[κατα-]]) ; τοῖς ἔγγιστα τιμωρεῖσθαι ὑ. <span class="bibl">Antipho 4.4.11</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of things, <b class="b2">fail</b> one, ὑπολείψει ὑμᾶς ἡ μισθοφορά <span class="bibl">Lys.27.1</span> (<b class="b3">ἐπι-</b> Reiske, Hude), cf. <span class="bibl">Arr.<span class="title">Ind.</span>26.9</span> (<b class="b3">ἐπι-</b> Ellendt); ὑ. τινὰ ὁ λόγος <span class="bibl">Gorg.17</span>; ὑπολείποι γὰρ ἂν ὁ αἰὼν διαριθμοῦντα <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span> 1374a33</span>; [τὰ ὕδατα] ὑ. τινάς <span class="bibl">Id.<span class="title">Pol.</span>1330b7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> intr., <b class="b2">fail, fall short</b>, θεοὶ . . ὑπέλιπον οὐ πώποκα <span class="bibl">Epich.170.1</span>; ὅταν ὑπολίπωσιν αἱ βάλανοι <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>615b22</span>; <b class="b3">ὑ. τὸ μέλι</b> ib.<span class="bibl">626b6</span>; αἱ τρίχες <span class="bibl">Id.<span class="title">GA</span>745a15</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">PA</span> 650a36</span> (c. dat.); ἡ φωνὴ ὑπολελοίπει <b class="b2">had ceased</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>5.10</span>, etc.: also, <b class="b2">fail in</b> what is expected of one, <b class="b2">come short</b>, <span class="bibl">Lys.31.4</span> (<b class="b3">ὑπολίπωμαι</b> codd.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Pass., c. fut. Med., <b class="b2">to be left remaining</b>, <b class="b3">ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο</b> <b class="b2">he was left behind</b>... <span class="bibl">Od.7.230</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.105</span>, <span class="bibl">2.15</span>,<span class="bibl">86</span>; ἐγὼ δ' ὑπολείψομαι αὐτοῦ <span class="bibl">Od.17.276</span>, <span class="bibl">282</span>, etc.; ὑπολειφθείς <span class="bibl">Hdt.5.61</span>, <span class="bibl">8.67</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.1.39</span>, cf. <span class="bibl">Isoc.4.70</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of things, πέμπτον δ' ὑπελείπετ' ἄεθλον <span class="bibl">Il.23.615</span>; ἐμοὶ δ' ἅπαξ ἀποφυγόντι ὁ αὐτὸς κίνδυνος ὑπολείπεται <span class="bibl">Antipho 5.16</span>; <b class="b3">μὴ ὑπολείπεσθαι [τοὺς νόμους], εἴ ποτε</b> . . <b class="b2">so that they do</b> not <b class="b2">remain in force</b>, in case that... <span class="bibl">Th.3.84</span>; <b class="b3">οὐδὲν ὑπολείπεται ἀλλ' ἢ</b> . . <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>231b</span>; μηκέτι ὑπολείπεσθαι αὐτοῖς περὶ μηθενὸς ἔνκλημα μηθέν <span class="title">SIG</span>712.29 (Crete, ii B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> c. gen., <b class="b3">ὑπολείπεσθαι τοῦ στόλου</b> <b class="b2">stay behind</b> the expedition, i. e. not to go upon it, <span class="bibl">Hdt.1.165</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>73</span> (anap.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">to be left behind</b> in a race, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1092</span>; <b class="b2">lag behind</b>, κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι -όμενον <span class="bibl">Pl. <span class="title">Smp.</span>174d</span>; of stragglers in an army, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.2.25</span>, etc.; <b class="b3">ὑ. μικρὸν τοῦ στόματος</b> <b class="b2">fall behind</b> the front rank, ib.<span class="bibl">5.4.22</span> (s. v.l.); of fixed stars, <b class="b2">lie to the East</b> of a point in the celestial sphere, <span class="bibl">Hipparch.3.5.6</span>, al.; of the apparent motion of planets, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>343a24</span>, al., cf. <span class="bibl">Epicur. <span class="title">Ep.</span>2p.53</span> U, <span class="bibl">Gem.12.22</span>, Ptol.<span class="title">Alm.</span>12.1, Theo Sm.p.147 H. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> metaph., <b class="b2">to be inferior</b>, ταῖς ἡλικίαις τῶν πατέρων <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1334b39</span>, cf. <span class="bibl">1254b35</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> abs., <b class="b2">fail, come to an end</b>, ὁπόταν . . νὺξ ὑπολειφθῇ <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>91</span> (anap.), cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>356b5</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Med., <b class="b2">leave behind one</b>, τὰ πρόβατα <span class="bibl">Hdt.4.121</span>; μηδεμίαν τῶν νεῶν <span class="bibl">Id.6.7</span>; <b class="b3">ὑ. τούτων ὡς χιλίους</b> <b class="b2">leaving</b> about <span class="bibl">1000</span> of them <b class="b2">unburied</b>, <span class="bibl">Id.8.24</span>; <b class="b3">ὑπολείπεσθαι αἰτίαν, ὡς</b> . . <b class="b2">to leave</b> cause for reproach <b class="b2">against oneself</b>, in thinking that... <span class="bibl">Th.1.140</span> (v. sub init.); πόνους <span class="bibl">Isoc.9.45</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">retain</b>, [τοῦ ὕδατος] περὶ ἑωυτόν <span class="bibl">Hdt.2.25</span>; δόρυ ἓν ὧν ἔσχον <span class="bibl">Arr.<span class="title">Tact.</span>4.6</span>, cf. <span class="bibl">39.1</span>; <b class="b2">reserve</b>, ἑαυτῷ ἑκατὸν ἅρματα <span class="bibl">LXX <span class="title">2 Ki.</span>8.4</span>; σαυτῷ ταύτην τὴν ὄλυραν <span class="bibl"><span class="title">PHib.</span>1.50.4</span> (iii B. C.); τὸν ὑπάρχοντα χόρτον τοῖς προβάτοις <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>645.6</span> (iii B. C.); <b class="b3">ὑπολιποῦ τόπον</b> <b class="b2">leave</b> a space, ib.<span class="bibl">327.83</span> (iii B. C.): but in <span class="bibl">D.18.219</span> the Act. <b class="b3">ὑπέλειπε . . ἑαυτῷ . . ἀναφοράν</b> (<b class="b2">left</b> himself a means of escape) is the best reading. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">deduct</b> from a payment, <span class="title">IG</span>7.3073.50,56 (Lebad., ii B. C.):—Pass., ib.58; ὑπολειπέσθω τῆς τιμῆς τὸ ὀφειλόμενον <span class="title">Philol.</span>83.204 (Euboea, iii B. C.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1223.png Seite 1223]] übrig lassen; ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες Od. 16, 50; u. in Prosa, wie Thuc. 6, 10; λόγον 8, 2; Plat. Soph. 332 c u. A.; häufiger pass. mit fut. med., zurück-, übrig gelassen werden, zurück-, übrig bleiben, πέμπτον ὑπελείπετ' [[ἄεθλον]] Il. 23, 615; ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο Od. 7, 230; ὑπολείψομαι [[αὐτοῦ]] 17, 276, u. öfter; Her. 2, 15. 5, 61. 8, 62 u. öfter; τῆς τότ' ἀρωγῆς ὑπολειφθέντες Aesch. Ag. 73; [[ὁπόταν]] δνοφερὰ νὺξ ὑπολειφθῇ Soph. El. 91; οὐδὲν ὑπολείπεται ἀλλ' ἢ ποιεῖν Plat. Phaedr. 231 b; dah. hinter Einem zurückbleiben, ihm nachstehen, ursprünglich vom Wettlauf, absolut, Ar. Ran. 1090; κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι ὑπολειπόμενον Plat. Conv. 174 d; Xen. An. 5, 4,22; τινός, übh. hinter Einem zurückbleiben, oft bei Sp. – Med. hinter sich zurücklassen, ὑπολειπομένους μηδεμίην τῶν νεῶν Her. 6, 7, vgl. 4, 121; ὑπελίπετο μαρτυρίαν εἰς τὸν [[ὕστερον]] λόγον Dem. 28, 1, u. ähnlich ὑπελείπετο γὰρ αὐτῶν [[ἕκαστος]] ἑαυτῷ ἅμα μὲν ῥᾳστώνην, ἅμα δὲ εἴ τι γίγνοιτο ἀναφοράν 18, 219, er ließ sich eine Ausflucht offen. – Auch im Stich lassen, ausgehen, zu mangeln anfangen, dem ἐνδεῖ entsprechend; bei Lys. 27, 1 ὑπολείψει ὑμᾶς ἡ [[μισθοφορά]].
}}
{{ls
|lstext='''ὑπολείπω''': μέλλ. -ψω, ἀφίνω [[ὀπίσω]], ἀφίνω ὡς ὑπόλοιπον, ἀφίνω τι [[περίσσευμα]], [[κρειῶν]] πίνακας..., ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες Ὀδ. Π. 50· τοὺς αὐτοὺς τούτους οὕσπερ νῦν φασι πολεμίους ὑπολειπόντας ἂν ἡμᾶς [[πλεῖν]], οὓς νῦν λέγουσιν οἱ περὶ τὸν Νικίαν, ἠθέλομεν ἀφήσῃ [[ὀπίσω]] ἂν ἐκπλεύσωμεν, Θουκ. 6. 17· τὸν πόλεμον τοῖς παισὶ ὁ αὐτ. 1. 81· οὐδεμίαν ὑπερβολὴν ὑπ. τινί, δὲν ἀφίνω εὐκαιρίαν ὑπερβολῆς, Ἰσοκρ. 137Β ὑπ. τινὶ τιμωρεῖσθαι Ἀντιφῶν 129. 14 (περὶ τοῦ ἐν Θουκ. 8, 2 χωρίου: μηδ’ ὑπολείπειν λόγον αὐτοῖς, ὡς κτλ. ὅρα σημ. Arnold καὶ S. T. Blomfield ἐν τόπῳ, ἴδε [[προσέτι]] καὶ τὸν ἡμέτερον Δούκαν). 2) ἐπὶ πραγμάτων, δείκνυμαι [[ὀλίγος]], δὲν εἶμαι [[ἀρκετός]], δὲν ἀρκῶ, ὑπολείψει ὑμᾶς ἡ μισθοφορὰ Λυσ. 177, κλπ.· ὑπ. τινὰ ὁ [[λόγος]] Ἀριστ. Ρητ. 3. 17, 11· ― [[οὕτως]] ἀπολ. ὡς εἰ ἀμετάβ., [[ἐκλείπω]], [[ὅταν]] ὑπολίπωσιν αἱ βάλανοι ὁ αὐτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 13, 1· ὑπ. [[μέλι]] [[αὐτόθι]] 40. 43· αἱ τρίχες ὁ αὐτ. π. Ζ. Γεν. 2. 6, 48, πρβλ. π. Ζ. Μορ. 2. 3, 13. ΙΙ. Παθ., [[μετὰ]] μέσ. μέλλ., ἀφίνομαι [[ὑπόλοιπος]], [[μένω]] [[ὀπίσω]], πέμπτον δ’ ὑπελείπετ’ [[ἄεθλον]] Ἰλ. Ψ. 615· ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο Ὀδ. Η. 230, πρβλ. Τ. 1, Ἡρόδ. 1. 105., 2. 15, 86· ἐγὼ δ’ ὑπολείψομαι [[αὐτοῦ]] Ὀδ. Ρ. 276, πρβλ. 282, κλπ.· ὑπολειφθεὶς Ἡρόδ. 5. 61., 8. 67, καὶ Ἀττ. 2) ἐπὶ πράγμ., μὴ ὑπολείπεσθαι [τοὺς νόμους], εἴ ποτε..., νὰ μὴ μένωσιν ἰσχύοντες, ἐάν..., Θουκ. 3. 44· οὐδὲν ὑπολείπεται, ἀλλ’ ἤ... Πλάτ. Φαῖδρος 321Β. 3) [[μετὰ]] γεν., ὑπολείπομαι τοῦ στόλου, [[μένω]] [[ὀπίσω]] ὡς πρὸς τὴν ἐκστρατείαν, δὲν [[λαμβάνω]] [[μέρος]] εἰς αὐτήν, Ἡρόδ. 1. 165, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 73. 4) [[μένω]] [[ὀπίσω]], ἀφίνομαι [[ὀπίσω]] ἐν ἀγῶνι δρόμου, Ἀριστοφ. Βάτρ. 1092· ἐπὶ στρατιωτῶν οἵτινες ἐν τῇ πορείᾳ τοῦ στρατοῦ μένουσιν [[ὀπίσω]], ὑπολειφθέντας καὶ οὐ δυναμένους εὑρεῖν τὸ [[ἄλλο]] [[στράτευμα]] οὐδὲ τὰς ὁδοὺς κτλ. Ξεν. Ἀν. 1. 2, 25· καὶ ἐπὶ ἑνὸς μόνον ἀνθρώπου, τὸν οὖν Σωκράτη ἑαυτῷ πως προσέχοντα τὸν νοῦν κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι ὑπολειπόμενον Πλάτ. Συμπ. 174D κλπ.· ὑπολειπομένους δὲ μικρὸν τοῦ στόματος τῶν ὁπλιτῶν, ὄντας δὲ ὀλίγον τι [[ὀπίσω]] τῆς κατὰ [[μέτωπον]] γραμμῆς, Ξεν. Ἀν. 5. 4, 22. 5) μεταφορ., εἶμαι κατώτερός τινος, τινός τινι, εἴς τι [[πρᾶγμα]], Ἀριστ. Πολιτ. 7. 16, 3, πρβλ. 1. 5, 10. 6) ἀπολ., [[φθάνω]] εἰς τὸ [[τέλος]] μου, [[ἐκλείπω]], «τελειώνω», [[ὁπόταν]] δνοφερὰ νὺξ ὑπολειφθῇ Σοφ. Ἠλ. 91· [[ὅταν]] ὑπολίπῃ τὸ [[μέλι]] Ἀριστ. περὶ τὰ Ζῷα Ἱστ. 9. 40, 43· ὑπ. τὸ [[ὕδωρ]] ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 9. 11, 3, κλπ. β) [[ὡσαύτως]] φαίνομαι [[κατώτερος]] ἢ ὅσον ἠλπίζετο ἐξ ἐμοῦ, [[μένω]] [[ὀπίσω]], Λυσί. 187. 10. γ) ὑπ. τινα ὁ [[λόγος]], δὲν ἀρκεῖ, ἐκλείπει, Ἀριστ. Ρητ. 3. 17, 11· ὑπολείποι γὰρ ἂν ὁ αἰὼν διαριθμοῦντα ὁ αὐτ. 1. 13, 13. ΙΙΙ. Μέσ., ἀφίνω [[ὀπίσω]] μου, τὰ πρόβατα Ἡρόδ. 4. 121· μηδεμίαν τῶν νέων Ἡρόδ. 6. 7· ὑπ. [τοῦ ὕδατος] περὶ ἑαυτόν, κρατῶ ὀλίγον [[ὕδωρ]] [[ὀπίσω]], Ἡρόδ. 2. 25· ὑπ. τούτων ὡς χιλίους, ἀφίνω ἀτάφους, Ἡρόδ. 8. 24· ὑπολείπεσθαι αἰτίαν ὡς..., ἀφίνω αἰτίαν κατηγορίας [[ὀπίσω]] [[ἐναντίον]] [[ἐμαυτοῦ]] μὲ τὸ νὰ [[νομίζω]] ὅτι..., Θουκ. 1. 140 (ἴδε ἐν ἀρχῇ)· [[οὕτως]], ὑπολείπεσθαι ἀναφοράν, ἀφίνω εἰς ἐμαυτὸν μέσα ἐκφυγῆς, Δημ. 301. 23.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ὑπολείψω, <i>ao.</i> ὑπέλιπον, <i>etc.</i><br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> laisser dessous <i>ou</i> au fond, laisser de reste : ἃ ὑπέλειπον ἔδοντες OD ce qu’ils avaient laissé (la veille) de nourriture ; <i>Pass.</i> être laissé, rester;<br /><b>2</b> laisser derrière soi : τινα πολέμιον THC qqe ennemi ; <i>Pass.</i> être laissé en arrière, rester en arrière : [[τοῦ]] στόλου HDT de l’expédition, <i>càd</i> ne pas y prendre part ; <i>en gén.</i> être placé en arrière : [[τοῦ]] στόματος XÉN du front de l’armée ; <i>avec idée de temps</i> [[ὁπόταν]] νὺξ ὑπολειφθῇ SOPH lorsque la nuit s’est écoulée <i>litt.</i> a été laissée en arrière ; <i>abs.</i> rester en arrière, rester seul : [[ἐν]] μεγάρῳ OD dans son palais ; <i>fig.</i> ἀρωγῆς ὑπολειφθῆναι ESCHL être privé d’un secours <i>litt.</i> rester en arrière d’un secours ; <i>fig.</i> être en arrière de, être inférieur à, gén. ; <i>avec idée de temps</i> πόλεμον τοῖς παισί THC laisser <i>ou</i> léguer une guerre à ses enfants;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> venir à manquer à, acc.;<br /><i><b>Moy.</b></i> ὑπολείπομαι;<br /><b>1</b> laisser de reste, réserver pour soi : ὑπ. περὶ ἑαυτόν HDT garder (une certaine quantité d’eau) ; ὑπ. ἀναφοράν DÉM se réserver un moyen d’échapper;<br /><b>2</b> laisser derrière soi : μηδεμίην [[τῶν]] [[νεῶν]] HDT ne laisser aucun navire en arrière.<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[λείπω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[mid]]. fut. ὑπολείψομαι: [[leave]] [[over]], [[mid]]., [[remain]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[ὑποτρέχω]] and [[λείπω]]; to [[leave]] [[under]] ([[behind]]), i.e. ([[passively]]) to [[remain]] ([[survive]]): be [[left]].
}}
{{Thayer
|txtha=1st aorist [[passive]] ὑπελείφθην; from [[Homer]] [[down]]; the Sept. for הִשְׁאִיר and הותִיר; to [[leave]] [[behind]] ([[see]] [[ὑπό]], III:1); [[passive]], to be [[left]] [[behind]], [[left]] [[remaining]], the Sept. for נִשְׁאַר and נותַר: used of a survivor, Romans 11:3.
}}
{{grml
|mltxt=[[ὑπολείπω]] ΝΜΑ [[λείπω]]<br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] ως [[υπόλειμμα]], [[αφήνω]] [[υπόλειμμα]]<br /><b>2.</b> (το μεσ.) [[υπολείπομαι]]<br />α) [[μένω]] ως [[υπόλοιπο]], ως [[περίσσευμα]], [[απομένω]] (α. «υπολείπονται δύο δόσεις [[ακόμη]]» β. «πέμπτον δ' ὑπελείπετ' [[ἄεθλον]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) (μτφ. με γεν.) [[μένω]] [[πίσω]], [[υστερώ]], [[είμαι]] [[κατώτερος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(η μτχ. αρσ. μέσ. ενεστ. ως ουσ.) <i>ο υπολειπόμενος</i><br /><b>βιολ.</b> ο [[υποτελής]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, [[εγκαταλείπω]] («τοὺς αὐτοὺς τούτους οὕσπερ νῡν φασι πολεμίους ὑπολείποντας αν ἡμᾱς πλεῑν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[παραλείπω]]<br /><b>3.</b> (<b>για πράγμ.</b>) [[είμαι]] [[λίγος]], δεν [[επαρκώ]] («εἰ μὴ καταψηφιεῑσθε ὧν αὐτοὶ κελεύουσιν, ὑπολείψει ὑμᾱς ἡ [[μισθοφορά]]», Λυσ.)<br /><b>4.</b> [[τελειώνω]], σώνομαι («[[ὅταν]] ὑπολίπῃ το [[μέλι]]», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>μέσ.</b> α) [[φθάνω]] στο [[τέλος]] μου, [[τελειώνω]] («[[ὅταν]] δνοφερὰ νὺξ ὑπολειφθῇ», <b>Σοφ.</b>)<br />β) [[αφήνω]] [[πίσω]] μου («ὑπολειπομένους μηδεμίαν τῶν νεῶν», <b>Ηρόδ.</b>)<br />γ) [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, [[κρατώ]] για τον εαυτό μου<br />δ) (για [[ποσό]]) [[εκπίπτω]] από [[πληρωμή]]<br />ε) (<b>για πρόσ.</b>) [[παραμένω]] [[κάπου]] («αὐτὰρ ὁ ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο δῑος [[Ὀδυσσεύς]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />στ) (σχετικά με αγώνα δρόμου ή, γενικά, με [[πορεία]]) [[καθυστερώ]] («βραδὺς ἄνθρωπός τις ἔθει κύψας... ὑπολειπόμενος καὶ δεινὰ ποιῶν», <b>Αριστοφ.</b>).
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὑπολείπω:''' μέλ. <i>-ψω</i>,<br /><b class="num">I.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] ως [[υπόλοιπο]], [[περίσσευμα]], σε Ομήρ. Οδ., Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πράγματα, αποδεικνύομαι [[λίγος]], δεν είμαι [[αρκετός]], ὑπολείψει [[ὑμᾶς]] ἡ [[μισθοφορά]], σε Λυσ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Παθ., με Μέσ. μέλ. [[υπολείπομαι]], [[μένω]] [[πίσω]], σε Όμηρ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πράγματα, [[παραμένω]] σε ισχύ, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[μένω]] [[πίσω]], σε Ομήρ. Οδ.· με γεν., <i>ὑπολείπεσθαι τοῦ στόλου</i>, [[μένω]] [[πίσω]] στην [[εκστρατεία]], δηλ. δεν [[παίρνω]] [[μέρος]], δεν [[συμμετέχω]] σ' αυτήν, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[μένω]] [[πίσω]] σ' έναν αγώνα δρόμου, σε Αριστοφ.· λέγεται για στρατιώτες που βραδυπορούν στην [[πορεία]] ενός στρατεύματος, [[αργοπορώ]], [[καθυστερώ]], [[χρονοτριβώ]], [[βραδυπορώ]], σε Ξεν.· [[ὑπολείπω]] μικρὸν τοῦ στόματος, [[μένω]] λίγο πιο [[πίσω]] από τη [[γραμμή]] του μετώπου, στον ίδ.<br /><b class="num">5.</b> μεταφ., είμαι [[κατώτερος]] από κάποιον, <i>τινός</i>, σε Αριστ.<br /><b class="num">6.</b> απόλ., [[αποτυγχάνω]], [[φθάνω]] στο [[τέλος]] μου, [[τελειώνω]], σε Σοφ.·[[ὁπόταν]]..νὺξ ὑπολειφθῇ, όταν η [[νύχτα]] φύγει, σε Αριστ.<br /><b class="num">III.</b> Μέσ., [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, σε Ηρόδ.· <i>ὑπολείπεσθαι αἰτίαν</i>, [[αφήνω]] [[αιτία]] κατηγορίας [[πίσω]] [[εναντίον]] μου με το να [[νομίζω]] ότι, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''ὑπολείπω:''' <b class="num">1)</b> тж. med. оставлять, pass. оставаться: ἃ ὑπέλειπον ἔδοντες Hom. то, что оставили обедающие, т. е. остатки обеда; ὀλίγοι τινὲς αὐτῶν ὑπολειφθέντες Her. те немногие, которые остались из них; ἐγὼ ὑπολείψομαι [[αὐτοῦ]] Hom. я останусь здесь; οὐδὲν ὑπολείπεται, ἄλλ᾽ ἢ ποιεῖν τι Plat. не остается ничего, как сделать что-л.; ὑ. ἑαυτῷ ἀναφοράν Dem. оставлять себе лазейку; ὑπολιπεῖν τι τοῖς παισί Thuc. оставить что-л. детям (в наследство); ὑπολιπέσθαι τι εἰς τὸν [[ὕστερον]] λόγον Dem. приберечь что-л. к концу речи;<br /><b class="num">2)</b> оставлять без внимания, обходить, пропускать: ἐξ ὧν ἂν ἐγὼ ὑπολίπω Lys. на основании каких-л. упущенных мною фактов;<br /><b class="num">3)</b> pass. оставаться позади, отставать: ὑπολείπεσθαι τοῦ στόλου Her. отстать от похода, т. е. дезертировать; οἱ ὑπολειφθέντες Xen. отставшие (от своих отрядов); ὑπολείπεσθαι τοῦ στόματος τῶν ὁπλιτῶν Xen. быть позади головной колонны гоплитов; ὑπολείπεσθαι τῇ ἡλικίᾳ Arst. быть моложе годами; τῆς ἀρωγῆς ὑπολειφθέντες Aesch. не принявшие участие в ратном деле;<br /><b class="num">4)</b> тж. pass. приходить к концу, кончаться ([[ὁπόταν]] νὺξ ὑπολειφθῇ Soph.): ἔλεγε [[Γοργίας]], ὅτι οὐχ ὑπολείπει αὐτὸν ὁ [[λόγος]] Arst. Горгий говорил, что (никогда) не ощущает недостатка в словах; [[τρίχες]] ὑπολείπουσιν Arst. волосы выпадают.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=fut. ψω<br /><b class="num">I.</b> to [[leave]] [[remaining]], Od., Thuc., etc.<br /><b class="num">2.</b> of things, to [[fail]] one, ὑπολείψει [[ὑμᾶς]] ἡ [[μισθοφορά]] Lys.<br /><b class="num">II.</b> Pass., c. fut. mid., to be [[left]] [[remaining]], Hom., Hdt.<br /><b class="num">2.</b> of things, to [[remain]] in [[force]], Thuc.<br /><b class="num">3.</b> to [[stay]] [[behind]], Od.: c. gen., ὑπολείπεσθαι τοῦ στόλου to [[stay]] [[behind]] the [[expedition]], i. e. not to go [[upon]] it, Hdt.<br /><b class="num">4.</b> to be [[left]] [[behind]] in a [[race]], Ar.: of [[stragglers]] in an [[army]], to lag [[behind]], Xen.; ὑπ. μικρὸν τοῦ στόματος to [[fall]] [[behind]] the [[front]] [[rank]], Xen.<br /><b class="num">5.</b> metaph. to be [[inferior]] to, τινός Arist.<br /><b class="num">6.</b> absol. to [[fail]], [[come]] to an end, Soph.:— ὑπ. τινά ὁ [[λόγος]] fails him, Arist.<br /><b class="num">III.</b> Mid. to [[leave]] [[behind]] one, Hdt.; ὑπολείπεσθαι αἰτίαν to [[leave]] [[cause]] for [[reproach]] [[against]] [[oneself]], Thuc.
}}