View source for σαφής

{{LSJ1
|Full diacritics=σᾰφής
|Medium diacritics=σαφής
|Low diacritics=σαφής
|Capitals=ΣΑΦΗΣ
|Transliteration A=saphḗs
|Transliteration B=saphēs
|Transliteration C=safis
|Beta Code=safh/s
|Definition=ές, gen. έος, contr. οῦς, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[clear]], [[plain]], [[distinct]], of things heard, perceived, or known, σαφὲς δ' οὐκ οἶδα <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>208</span> (Hom. only has Adv. <b class="b3">σάφα</b>, q.v.); μῦθος <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>641</span>; λόγος <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>1047</span>; χρησμός <span class="bibl">Ar. <span class="title">Lys.</span>777</span>; κτύπος <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1501</span>; φθέγματ' ὀρνίθων <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>18</span>; <b class="b3">γράμματα</b> <b class="b2">distinctly legible</b>, <span class="title">OGI</span>665.12 (Egypt, i A.D.); <b class="b3">τὰς κλεῖς ἔχουσι σαφεῖς</b> <b class="b2">prominent</b> collar-bones, Gal.17(2).97: generally, <b class="b2">clear</b> or <b class="b2">manifest</b> to the mind, σ. ἀρετά <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>1.22</span>; τέκμαρ <span class="bibl">Id.<span class="title">N.</span>11.43</span>; σημεῖα <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>23</span>; πρόνοια <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>978</span>; τεκμήριον <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>926</span>; πίστις <span class="bibl">Th.1.35</span> (Sup.); βάσανος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>957d</span>; <b class="b3">σ. τοῦτο παντὶ ὅτι . .</b><b class="b2">it is manifest</b> that... <span class="bibl">Id.<span class="title">Phdr.</span>239e</span>; σ. τι . . λέξον <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>705</span>; σαφῆ δ' ἀκούεις <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>948</span>; σαφῆ τἀκεῖθεν ἐκ στρατοῦ φέρων <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>40</span>; <b class="b3">σαφὲς καταστῆσαί τι</b> to make it <b class="b2">quite clear</b>, <span class="bibl">Th.1.140</span>, cf. <span class="bibl">3.40</span>; <b class="b3">τῶν γενομένων τὸ σ</b>. the <b class="b2">clear</b> <b class="b2">truth</b>, <span class="bibl">Id.1.22</span>; σοφόν τοι τὸ σ., οὐ τὸ μὴ σ. <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>397</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of persons (mostly Trag.), σ. ἄγγελος <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>82</span> (lyr.); φίλος <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1155</span>; μηνυταί <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>918a</span>; esp. of seers, oracles, prophets, <b class="b2">sure, unerring</b>, <span class="bibl">S. <span class="title">OT</span>390</span>, <span class="bibl">1011</span>, <span class="bibl"><span class="title">OC</span>623</span>; <b class="b2">accurate</b>, γραμματεύς <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>358</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Adv. <b class="b3">σᾰφῶς</b>, Ion., etc. <b class="b3">-έως</b>, <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>149</span>, and freq. in Hdt., esp. (like <b class="b3">σάφα</b>) with Verbs of saying, hearing, knowing, <b class="b2">clearly, plainly, distinctly</b>, σαφέως φράσαι <span class="bibl">2.31</span>; <b class="b3">δηλοῦν</b> ib.<span class="bibl">44</span>; ἐπίστασθαι <span class="bibl">8.88</span>; δεῖξαι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span> 914</span>; εἰδέναι <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>660</span>; σαφέως μαρτυρήσω <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>6.20</span>; <b class="b3">φράσσατέ μοι σ</b>. <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>4.117</span>; <b class="b3">ἤκουον σ</b>. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>595</span>, etc.; <b class="b3">εὖ γὰρ οἶδ' ἐγὼ σ</b>. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span> 1302</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">clearly, manifestly</b>, σ. μ' ἐς οἶκον σὸς λόγος στέλλει πάλιν <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>389</span>; <b class="b3">πρὸς γυναικὸς ἦν σ</b>. <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>1636</span>; <b class="b3">κατοικεῖ τούσδε τοὺς τόπους σ</b>. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>40</span>; <b class="b3">σ. φρόνει</b> be well assured of it, ib.<span class="bibl">810</span>; σ. ᾔρετο ἡ δύναμις <span class="bibl">Th.1.118</span>; <b class="b3">σ. ἀπολωλέναι</b> to be <b class="b2">undoubtedly</b> dead, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.2.15</span>; <b class="b3">πήγνυμαι σ</b>. <span class="bibl">Antiph.166.7</span>; <b class="b3">ὡς κεχρημένη σ. σιδήρῳ καὶ φοροῦσα τοὔνομα</b> (sc. <b class="b3">Σιδηρώ</b>) <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>658</span>; τῶν σ. ἀποχειροβιώτων <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>8.3.37</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Smp.</span>4.32</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> in affirmative answers, <b class="b2">yes obviously</b>, ib.<span class="bibl">60</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Comp. -έστερον <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>735</span>,<span class="bibl">767</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>352a</span>, al.; -εστέρως <span class="bibl">Arist. <span class="title">Metaph.</span>986b30</span> (as v.l.): Sup. -έστατα <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>38</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>286</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span> 46</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>58d</span>.</span>
}}
{{ls
|lstext='''σᾰφής''': -ές, γεν. έος, συνῃρ. οῦς, [[σαφής]], διακεκριμένος, [[καθαρός]], [[πρόδηλος]], ἐπὶ πραγμάτων ἀκουομένων, νοουμένων ἢ γινωσκομένων, σαφὲς δ’ οὐκ [[οἶδα]] Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 208, (ὁ Ὅμ. ἔχει μόνον τὸ ἐπίρρ. [[σάφα]], ὃ ἴδε)· [[μῦθος]] Αἰσχύλ. Πρ. 641· [[λόγος]] Ἀγ. 1047· χρησμὸς Ἀριστοφ. Λυσ. 777· [[κτύπος]] Σοφ. Ο. Κ. 1501· φθέγματ’ ὀρνίθων Ἠλ. 18· - ἀκολούθως, [[καθόλου]] ἐπὶ πραγμάτων, σ. ἀρετὰ Πινδ. Ι. 1. 30· [[τέκμαρ]] ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 978· [[τεκμήριον]] Εὐρ. Ἱππ. 926· [[πίστις]] Θουκ. 1. 35· [[βάσανος]] Πλάτ. Νόμ. 957D· σαφὲς τοῦτο παντὶ ὅτι.., [[εἶναι]] φανερὸν ὅτι…, ὁ αυτ. ἐν Φαίδρ. 239Ε· σ. τι ... λέξον Αἰσχύλ. Προμ. 705· σαφῆ δ’ ἀκούεις ὁ αὐτ. ἐν Ἱκετ. 948· σαφῆ ἐκ στρατοῦ φέρων ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 40· σαφὲς καταστῆσαί τι, [[κάμνω]] τι σαφές, κατάδηλον, Θουκ. 1. 140, πρβλ. 3. 40· τὸ σαφές, ἡ φανερὰ [[ἀλήθεια]], ὁ αὐτ. 1. 22· σοφόν τοι τὸ σαφές, οὐ τὸ μὴ σ. Εὐρ. Ὀρ. 397. 2) παρὰ Τραγικ. [[ὡσαύτως]] ἐπὶ προσώπων, σ. [[ἄγγελος]] Αἰσχύλ. Θήβ. 82· φίλος Εὐρ. Ὀρ. 1155· μηνυταὶ Πλάτ. Νόμ. 917Ε· [[μάλιστα]] δὲ ἐπὶ μάντεων, προφητῶν, μαντείων, ὡς παρὰ τῷ Οὐεργιλίῳ certus Apollo, [[βέβαιος]], μὴ πλανώμενος, Σοφ. Ο. Τ. 390, 1011, Ο. Κ. 629· [[ἀκριβής]], γραμματεὺς Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 370. ΙΙ. Ἐπίρρ. σᾰφῶς, Ἰων. -έως, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 149, καὶ [[συχν]]. παρ’ Ἡροδ., [[μάλιστα]] (ὡς τὸ [[σάφα]]) [[μετὰ]] ῥημάτων λεκτικῶν, γνωστικῶν καὶ τῶν σημαινόντων τὸ ἀκούειν, καθαρῶς [[καλῶς]], [[διακεκριμένως]], [[σαφέως]] φράσαι, δηλοῦν, δεικνύναι, εἰδέναι, ἐπίστασθαι, Ἡροδ., Ἀττ.· μαθεῖν Πινδ. Π. 2. 27· ἀκούειν σ. Σοφ. Φιλ. 595· σ. ἤρετο Θουκ. 1. 118, κτλ.· - ἐπιτεταμ., εὖ γὰρ οἶδ’ ἐγὼ σ. Ἀριστοφ. Εἰρ. 1302. 2) φανερῶς, καθαρῶς, βεβαίως, προδήλως, ἀναμφιβόλως, σ. μ’ ἐς οἶκον σὸς [[λόγος]] στέλλει [[πάλιν]] Αἰσχύλ. Πρ. 387· ἦν σ., ἦτο κατάδηλον, ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 1636· κατοικεῖ τούσδε τοὺς τόπους σ., Σοφ. Φιλ. 40· σ. φρόνει, ἔσο [[βέβαιος]] περὶ [[αὐτοῦ]], [[αὐτόθι]] 810· σ. ἀπολωλέναι, εἶμαι ἀναμφιβόλως [[νεκρός]], Ξεν. Κύρ. 3. 2, 15· πήγνυμαι σ. Ἀντιφάνης ἐν «Νεαν.» 1. 7· σ. Σιδηρώ, [[ὄντως]] οὕτω κεκλημένη, Σοφ. Ἀποσπ. 573· τῶν σ. ἀποχειροβιώτων Ξεν. Κύρ. 8. 3, 37, πρβλ. Συμπ. 4, 32. 3) ἐν καταφατικαῖς ἀποκρίσεσι, βεβαίως, [[μάλιστα]], ναί, [[αὐτόθι]] 4, 60. - Συγκεκρ. -έστερον, Αἰσχύλ. Χο. 735, 767, [[συχν]]. παρὰ Πλάτωνι· -εστέρως Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 5, 13· ὑπερθ. -έστατα, Αἰσχύλ. Ἀγ. 38, Σοφ. Ο. Τ. 286, Ἀριστοφ. Πλ. 46, καὶ Πλάτ. (σαφὴς ἦν κατ’ ἀρχὰς ταὐτὸν τῷ [[σοφός]], ὡς γίνεται δῆλον ἐκ τοῦ Εὐρ. Ὀρ. 397 (ἴδε κατωτ.), ἂν καὶ ἐν παιδιᾷ τίθεται ὡς τὸ ἀντίθετον [[αὐτοῦ]] παρ’ Ἀριστοφ. ἐν Βατρ. 1434, ὁ μὲν σοφῶς γὰρ εἶπεν ὁ δ’ [[ἕτερος]] σαφῶς, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 397· - πιθανῶς ἡ [[ῥίζα]] [[δέον]] νὰ ἀναζητηθῇ ἐν τοῖς Λατιν. sap-io, sap-or, sap-iens, [[ὥστε]] ἡ ἐξ ἀρχῆς [[σημασία]] τῆς λέξεως θὰ ἦτο [[σαφής]], ὡρισμένη [[γεῦσις]]· πρβλ. [[ὀπός]]).
}}
{{bailly
|btext=ής, ές :<br /><b>1</b> clair, manifeste, évident : τὸ σαφές THC ce qui apparaît clairement, l’évidence <i>ou</i> la clarté, la précision ; σαφές (ἔστι) [[ὅτι]], [[ὡς]] XÉN il est clair, évident que;<br /><b>2</b> véritable, sûr, en qui on peut avoir confiance : [[φίλος]] XÉN ami sûr ; σαφῆ λέγειν PLAT dire des choses sûres ; τὰ σαφέστατα THC les traditions les plus certaines;<br /><i>Cp.</i> σαφέστερος, <i>Sp.</i> σαφέστατος.<br />'''Étymologie:''' R. Σαπ, avoir du goût, de la saveur, apparenté à [[σοφός]] ; cf. <i>lat.</i> sapere, sapor, sapiens.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ςᾰφής</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[clear]] τὸ δ' ἐκ Διὸς ἀνθρώποις σαφὲς [[οὐχ]] ἕπεται [[τέκμαρ]] (N. 11.43) λάμπει δὲ σαφὴς ἀρετὰ pr. (I. 1.22) τέθμιόν μοι φαμὶ σαφέστατον [[ἔμμεν]] (I. 6.20) n. s. pro adv., ὡς μὰν σαφὲς [[οὐκ]] ἂν [[εἰδείην]] λέγειν ποντιᾶν ψάφων ἀριθμόν (O. 13.45) τά τ' ἐσσόμενα τότ ἂν φαίην σαφές (O. 13.103) ἔμαθε δὲ σαφές (P. 2.25) “[[θαέομαι]] σαφὲς” (P. 8.45) [[ἴστω]] γὰρ σαφὲς (I. 7.27) ]σαφες ευ[ (Pae. 8.94)
}}
{{grml
|mltxt=-ές, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> (για λόγο ή [[νόημα]]) [[ευκρινής]], [[εναργής]], [[καθαρός]], εύκολα εννοούμενος (α. «η άποψή του δεν ήταν [[καθόλου]] [[σαφής]]» β. «σοί τοι λέγουσα παύεται σαφῆ λόγον», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «σοφόν το σαφές» — η [[σαφήνεια]] του λόγου και τών νοημάτων [[είναι]] [[γνώρισμα]] τών σοφών ανθρώπων<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το σαφές</i><br />η [[σαφήνεια]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[γίνομαι]] [[σαφής]]» — [[αποσαφηνίζω]], [[καθιστώ]] σαφή την άποψή μου, [[διευκρινίζω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ολοφάνερος]] («λάμπει δὲ σαφὴς ἀρετά», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> (για μάντη ή προφήτη) [[βέβαιος]], [[ασφαλής]], αυτός που δεν πλανάται («ποῡ σὺ [[μάντις]] εἶ [[σαφής]];», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ακριβής]]<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τo σαφές</i><br />η φανερή [[αλήθεια]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «σαφές ἐστι» — [[είναι]] φανερό<br />β) «[[λέγω]] τι σαφές» — λέω [[κάτι]] φανερό<br />γ) «σαφὲς καθίστημί τι» — [[διευκρινίζω]], [[ξεκαθαρίζω]] [[κάτι]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[σαφώς]] / <i>σαφῶς</i>, ΝΑ, και ιων. και δωρ. τ. [[σαφέως]] Α<br /><b>1.</b> (με λεκτικά και γνωστικά ρήματα, [[καθώς]] και με όσα σημαίνουν [[αντιλαμβάνομαι]] ή [[ακούω]]) [[καθαρά]], ολοφάνερα, ευκρινώς, ευδιάκριτα (α. «εκφράστηκε [[σαφώς]]» β. «[[σαφέως]] φράσαι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> (σε καταφατική [[απόκριση]]) βεβαίως, [[μάλιστα]], ναι (α. «του το είπες, [[έτσι]]; — [[σαφώς]]» β. «σαφῶς γε νὴ Δία, πάντες [[εἶπον]]», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> προδήλως, αναμφίβολα, [[οπωσδήποτε]] («κατοικεῑ τούσδε τοὺς τόπους σαφῶς», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «σαφῶς φρόνει» — να είσαι [[βέβαιος]] γι' αυτό<br />β) «[[νομίζω]] σαφῶς ἀπολωλέναί με» — [[νομίζω]] ότι σίγουρα θα χαθώ, θα πάω [[χαμένος]] (<b>Ξεν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. [[σάφα]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σᾰφής:''' -ές, γεν. <i>-έος</i>, συνηρ. <i>-οῦς</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ξεκάθαρος]], [[απλός]], [[ευκρινής]], εκπεφρασμένος, σε Ομηρ. Ύμν., Αισχύλ. κ.λπ.· <i>τὸ σαφές</i>, η καθαρή [[αλήθεια]], σε Ευρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πρόσωπα, σε Αισχύλ., Ευρ.· λέγεται για χρησμούς και προφήτες, όπως το [[certus]] [[Apollo]] του Βιργ., [[βέβαιος]], [[αναμφίβολος]], [[αναμφισβήτητος]], [[αλάνθαστος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> επίρρ. <i>σᾰφῶς</i>, Ιων. <i>-έως</i>, [[σαφώς]], ξεκάθαρα, [[σαφῶς]] φράσαι, <i>δεικνύναι</i>, [[εἰδέναι]], σε Ηρόδ., Αττ.· [[βεβαίως]], [[προφανώς]], ολοφάνερα, [[προδήλως]], σε Αισχύλ. κ.λπ.· ἦν [[σαφῶς]], ήταν προφανές, στον ίδ.· συγκρ. <i>-έστερον</i>, υπερθ. <i>-έστατα</i>, στον ίδ. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''σᾰφής:'''<br /><b class="num">1)</b> ясный, четкий, понятный ([[λόγος]] Aesch.; [[χρησμός]] Arph.);<br /><b class="num">2)</b> ясно слышный, отчетливый, внятный ([[κτύπος]], φθέγματα Soph.);<br /><b class="num">3)</b> проницательный, острый ([[πρόνοια]] Soph.);<br /><b class="num">4)</b> явный, очевидный, достоверный, доподлинный ([[τεκμήριον]] Eur.; [[σημεῖον]] Soph.);<br /><b class="num">5)</b> надежный, истинный, верный ([[ἄγγελος]] Aesch.; [[φίλος]] Eur.; [[μάντις]] Soph.). - см. тж. [[σαφές]].
}}
{{elnl
|elnltext=σᾰφής -ές duidelijk, duidelijk onderscheiden:; φθέγματ ’ ὀρνίθων σαφῆ heldere klanken van vogels Soph. El. 18; κτύπος σαφὴς αὐτῶν een duidelijk van hen afkomstig dreunend geluid Soph. OC 1501; λέξεως... ἀρέτη σαφῆ εἶναι het is een kwaliteit van taalgebruik om duidelijk te zijn Aristot. Poët. 1458a18; adv.. σαφῶς διαλέγεσθαι op gearticuleerde wijze praten Plat. Grg. 485b. duidelijk, zeker, betrouwbaar:; σαφὴς ἔτυμος ἄγγελος een echt betrouwbare bode Aeschl. Sept. 82; σαφεστάτη πίστις de beste waarborg voor vertrouwen Thuc. 1.35.5; subst. τὸ σαφές de waarheid:; τῶν γενομένων τὸ σαφές de precieze toedracht van de gebeurtenissen Thuc. 1.22.4; τὰ σαφέστατα de grootste betrouwbaarheid Thuc. 1.9.2; adv.. σαφῶς ἀπολωλέναι νομίσαντες in de vaste overtuiging dat het met ons gedaan was Xen. Cyr. 3.2.15.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=!σᾰφής, ές<br /><b class="num">I.</b> [[clear]], [[plain]], [[distinct]], [[manifest]], Hhymn., Aesch., etc.; τὸ σαφές the [[clear]] [[truth]], Eur., etc.<br /><b class="num">2.</b> of persons, Aesch., Eur.: of oracles and prophets, as in Virgil [[certus]] [[Apollo]], [[sure]], [[unerring]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> adv. σᾰφῶς, ionic -έως, [[plainly]], [[distinctly]], well, ς. φράσαι, δεικνύναι, [[εἰδέναι]], Hdt., [[attic]]:— [[certainly]], [[manifestly]], Aesch., etc.; ἦν ς. was [[manifest]], Aesch.:—comp. -έστερον, Sup. -έστατα, Aesch., etc.
}}