View source for ἕρπω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἕρπω
|Medium diacritics=ἕρπω
|Low diacritics=έρπω
|Capitals=ΕΡΠΩ
|Transliteration A=hérpō
|Transliteration B=herpō
|Transliteration C=erpo
|Beta Code=e(/rpw
|Definition=impf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> εἷρπον <span class="bibl">Od.12.395</span> codd., <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>423</span>, etc., ἧρπον <span class="title">IG</span>4.951.86 (Epid.): Dor.fut. ἑρψῶ <span class="bibl">Theoc.5.45</span>, <span class="bibl">18.40</span>, Att. only in compd. <b class="b3">ἐφέρψω</b>, later <b class="b3">ἑρπύσω</b> (διεξ-) <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mu.</span>398b33</span> : aor. <b class="b3">ἧρψα</b> (ἐξ-) <span class="bibl">LXX <span class="title">Ps.</span>104(105).30</span> ; Att. εἵρπῠσα <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>272</span> : (cf. Lat. <b class="b2">serpo):—move slowly, walk</b>, ἥμενος ἤ ἕρπων <span class="bibl">Od.17.158</span> ; ὅσσα τε γαῖανἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει <span class="bibl">Il.17.447</span> ; ἔργα ζωοῖσιν ἑρπόντεσσί θ' ὁμοῖα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.52</span> ; <b class="b3">ἕρπον</b> (<b class="b3">εἷρπον</b> codd.) ῥινοί <b class="b2">began to move</b>, <span class="bibl">Od.12.395</span> ; of infants, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>17</span> ; of a lame man, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>207</span> (lyr.) ; ἕ. ἐξ εὐνῆς <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>552</span> ; <b class="b3">ἕρπον τοῖς ὀδοῦσι θηρίον</b> an animal that <b class="b2">walks</b> on its teeth, <span class="title">Carm.Pop.</span>35. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> simply, <b class="b2">go, come</b>, in Dor. dialects, where the aor. is <b class="b3">ἔμολον, ἦνθον</b>, etc., εἰς τὸ ἱερόν <span class="title">IG</span>4.951.86 (Epid.), cf. <span class="title">GDI</span>5040.39 (Crete), <span class="title">BMus.Inscr.</span>968<span class="title">A</span>6 (Cos), etc., cf. [[καθέρπω]] : also freq. in Trag., <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>810</span>, etc. ; ἕρπεθ' ὡς τάχιστα <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1643</span> ; Θησεὺς ὅδ' ἕρπει <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>1154</span> ; <b class="b3">ἕρπειν ἐς μῦθον, πρὸς ᾠδάς</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Hel.</span>316</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cyc.</span>423</span> ; <b class="b3">ἕρπε δεῦρο</b> <b class="b2">come</b> hither, <span class="bibl">Id.<span class="title">Andr.</span>722</span> : and c. acc. cogn., ἐξόδους ἕ. κενάς <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>287</span> ; κέλευθον <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>1223</span> ; εὐθεῖαν ἕρπε τήνδε <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>195</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> of things, events, etc., ἕρπει ἄντα τῶ σιδάρω τὸ καλῶς κιθαρίσδην <span class="bibl">Alcm.35</span> ; βότρυς ἐπ' ἦμαρ ἕρπει <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>255</span> ; ἥβη ἕρπουσα πρόσω <span class="bibl">Id.<span class="title">Tr.</span>547</span> ; of a tear <b class="b2">stealing</b> from the eye, <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1231</span> ; πρὸς τὸν ἔχονθ' ὁ φθόνος ἕρπει <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>157</span> ; τὸ ἐς αὔριον αἰεὶ τυφλὸν ἕρπει <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>593</span> ; <b class="b3">τοῦτο γὰρ ἀθάνατον φωνᾶεν ἕρπει</b> this (word) <b class="b2">goeth forth</b> undying, <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>4(3).40</span> ; <b class="b3">ὁ πόλεμος ἑρπέτω</b> <b class="b2">let</b> it <b class="b2">take its course</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>673</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lys.</span>129</span> ; of <b class="b2">coming</b> events, εἰ δὲ δαίμων γενέθλιος ἕρποι <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>13.105</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">N.</span>4.43</span>, <span class="bibl">7.68</span> ; of calamities, <b class="b2">come suddenly</b> on one, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>585</span>,<span class="bibl">618</span> (both lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>1087</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1034.png Seite 1034]] impf. εἷρπον, das Andere von [[ἑρπύζω]], erst Sp. εἷρψα, – 11 langsam gehen, schleichen, <b class="b2">kriechen</b>, Od. 12, 395; heimlich einherschleichen, ὡς [[ἤτοι]] Ὀδυσεὺς [[ἤδη]] ἐν πατρίδι γαίῃ ἥμενος ἢ ἕρπων 17, 157; στίβου κατ' ἀνάγκαν ἕρποντος, vom Philoktet, Soph. Phil. 207; Aesch. Eum. 39; ἐξ εὐνῆς, aus dem Lager hervorkriechen, sich gemächlich erheben, Ar. Vesp. 552; von kleinen Kindern, Heliod. 1, 5; übertr., πρὸς τὸν ἔχονθ' ὁ [[φθόνος]] ἕρπει, an den Reichen schleicht der Neid heran, Soph. Ai. 157; ἑρπέτω ὁ [[πόλεμος]], der Krieg ziehe sich in die Länge, dauere fort, Ar. Equ. 673; Lys. 129. – 2) übh. wandeln, <b class="b2">gehen</b>, πάντων [[ὅσσα]] τε γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει Il. 17, 447 Od. 18, 130; Pind., [[δαίμων]] Ol. 13, 101, [[χρόνος]] N. 7, 68; Theocr. u. Tragg., τούτου παρ' ὄχθας ἕρπε Aesch. Prom. 812, Soph. ἥντιν' αὖ κέλευθον ἕρπεις; welchen Weg gehst du? Phil. 1207; ἕρπεθ' ὡς τάχιστα O. C. 1639; Θησεὺς ὅδ' ἕρπει, da kommt Theseus, Eur. Herc. für. 1154; auch in späterer Prosa. Oft übertr., εἰδότι οὐδὲν ἕρπει ἄτα Soph. Ant. 614; ἄτας οὐδὲν ἐλλείπει γενεᾶς ἐπὶ [[πλῆθος]] ἕρπ ον, das Unglück kommt über das Geschlecht, 582; εἰς ποῖον ἕρπεις μῦθον; d. i. was willst du sagen? Eur. Hel. 316; καὶ δὴ πρὸς ῴδὰς εἷρπε, er wandte sich zum Gesange, fing an zu singen, Cycl. 423; ἕρπει συμφορὰ πρὸς [[τἀγαθά]], das Unglück wandelt sich in Glück, Rhes. 518; absolut, ἕρπει παραλλὰξ [[ταῦτα]], wie wir sagen: so geht es wechselnd, Soph. Ai. 1066; Tr. 547 ὁρῶ ἥβην τὴν μὲν ἕρπουσαν [[πρόσω]], τὴν δὲ φθίνουσαν, vorwärts gehen, zunehmen. – Außer praes. u. imperf. nur tut. in [[ἐφέρπω]], u. dor. ἑρψῶ, ἑρψοῦμες, Theocr. 5, 45. 18, 40; aor. εἷρψε, Chrysost. S. auch [[ἑρπύζω]], u. vgl. Lob. Paralipp. p. 35.
}}
{{ls
|lstext='''ἕρπω''': παρατ. εἷρπον: Δωρ. μέλλ. ἑρψῶ Θεόκρ. 5. 45., 18. 40, Ἀττ. μόνον ἐν τῷ συνθέτῳ ἐφέρψω: ἀόρ. εἷρψα παρὰ Δίωνι τῷ Χρ. (Λοβεκ. Παραλ. 1. 35), ὁ δὲ Ἀττ. [[τύπος]] [[εἶναι]] εἵρπῠσα, ἀπαρ. ἑρπύσαι (παραλαμβανόμενα ἐκ τοῦ [[ἑρπύζω]]), πρβλ. [[ἕλκω]], εἵλκῠσα. (Ἐκ τῆς √ΕΡΠ παράγονται καὶ αἱ λέξεις ἑρπύζω, ἑρπετόν, ἕρπης· πρβλ. Σανσκρ. sarp, sarp-âmi, sarp-as· Λατ. serp-o, serp-ens). Ἕρπω, «σύρομαι», [[καθόλου]] δὲ κινοῦμαι, περιπατῶ βραδέως, ὡς τὸ [[ἑρπύζω]]: ἥμενος ἢ ἕρπων Ὀδ. Ρ. 158· ὅσσα τε γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει Ἰλ. Ρ. 447, Ὀδ. Σ. 131, πρβλ. Πινδ. Ο. 7. 95· εἷρπον μὲν ῥινοί, κρέα δ’ ἀμφ’ ὀβελοῖσι μεμύκει, ἐκινοῦντο μὲν τὰ δέρματα, τὰ δὲ κρέατα ἐν τοῖς ὀβελοῖς μυκηθμῷ ὅμοιον ἦχον ἀπετέλουν, Ὀδ. Μ. 395· ἐπὶ νηπίων, Αἰσχύλ. Θήβ. 17· ἐπὶ χωλοῦ ἀνθρώπου, Σοφ. Φιλ. 207· ἕρπ. ἐξ εὐνῆς Ἀριστοφ. Σφ. 552: - [[συχν]]. παρὰ Τραγ., [[ἁπλῶς]] [[ὑπάγω]] ἢ [[ἔρχομαι]], Αἰσχύλ. Πρ. 810, κλ.· ἕρπεθ’ ὡς τάχιστα Σοφ. Ο. Κ. 1643· Θησεὺς ὅδ’ ἕρπει Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1154· ἕρπειν ἐς μῦθον, πρὸς ᾠδὰς ὁ αὐτ. ἐν Ἑλ. 316, ἐν Κύκλ. 423· ἕρπε [[δεῦρο]], ἐλθὲ ἐδῶ, ὁ αὐτ. ἐν Ἀνδρ. 722· καὶ [[μετὰ]] συστοίχ. αἰτ., ἕρπ. ὁδοὺς Σοφ. Αἴ. 287· κέλευθον ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 1223, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 195· [[ὡσαύτως]], ἕρπον τοῖς ὁδοῦσι [[θηρίον]] Κωμικὸς παρὰ Πλουτ. 54Β. 2) ἐπὶ πραγμάτων καὶ γεγονότων, [[βότρυς]] ἐπ’ ἧμαρ ἕρπει Σοφ. Ἀποσπ. 239· ἥβη ἕρπουσα [[πρόσω]] [[αὐτόθι]] 546· ἐπὶ δακρύου καταρρέοντος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ, ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1231· ἐπὶ φημῶν, ἐξαπλοῦμαι, διαδίδομαι, ὡς τὸ Λατ. serpit rumor, Πινδ. Ι. 4. 68 (3. 58), πρβλ. Σοφ. Αἴ. 1087· πρὸς τὸν ἔχονθ’ ὁ [[φθόνος]] ἕρπει [[αὐτόθι]] 157 (πρβλ. [[ὑφέρπω]])· ὁ [[πόλεμος]] ἑρπέτω, ἂς κάμῃ τὸν δρόμον του, Ἀριστοφ. Ἱππ. 673, πρβλ. Λυσ. 129: - [[ὡσαύτως]], [[προοδεύω]], εὐτυχῶ, Πινδ. Ο. 13. 148, πρβλ. Ν. 7. 100: - ἐπὶ δυστυχημάτων, [[ἐπέρχομαι]] αἰφνιδίως εἴς τινα, Σοφ. Ἀντ. 585, 619, πρβλ. Αἴ. 1087.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> [[εἷρπον]], <i>f.</i> ἕρψω, <i>ao.</i> [[εἷρψα]], <i>pf. inus.</i><br /><b>1</b> se traîner péniblement ; <i>en gén.</i> se mouvoir lentement, avec peine;<br /><b>2</b> s’avancer peu à peu, glisser doucement;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> se mouvoir, s’avancer, aller <i>en gén.</i> : ἕρπεθ’ [[ὡς]] [[τάχιστα]] SOPH venez le plus vite possible ; ἕρπειν ὁδόν SOPH, κέλευθον SOPH faire un trajet.<br />'''Étymologie:''' R. Ἑρπ, pour Σερπ, se glisser, ramper ; cf. <i>lat.</i> serpo.
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. serpo), ipf. [[εἷρπον]], ἕρπε: [[creep]], [[crawl]]; ῥῖνοί, a [[prodigy]], Od. 12.395; [[specific]] [[for]] generic, [[ὅσσα]] τε γαῖαν [[ἔπι]] πνείει τε καὶ ἕρπει, ‘breathes and crawls,’ i. e. lives and moves, Il. 17.448, Od. 18.131 ; ἥμενος ἢ ἕρπων, an alliterative [[saying]], ‘[[sitting]] or [[stirring]],’ intended to [[suit]] [[any]] [[possible]] [[attitude]] or [[condition]], Od. 17.158.
}}
{{Slater
|sltr=[[ἕρπω]] (ἕρπει; ἕρποι; ἕρπων, -όντων, -όντεσσιν: impf. ἕρπε.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[move]] ἔργα δὲ ζωοῖσιν ἑρπόντεσσί θ' ὁμοῖα κέλευθοι φέρον (O. 7.52) πρὶν μὲν ἕρπε σχοινοτένειά τ' ἀοιδὰ διθυράμβων καὶ τὸ σὰν κίβδηλον ἀνθρώποισιν ἀπὸ στομάτων issued as [[counterfeit]] Δ. 2. 1. εἰ δὲ [[δαίμων]] [[γενέθλιος]] ἕρποι comes (O. 13.105) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[advance]], [[continue]] in [[temporal]] [[sense]]. “θνατῶν φρένες τραχεῖαν ἑρπόντων πρὸς ἔπιβδαν” (P. 4.140) (ἀρετὰν) εὖ οἶδ' [[ὅτι]] [[χρόνος]] ἕρπων πεπρωμέναν τελέσει (N. 4.43) [[τοῦτο]] γὰρ ἀθάνατον φωνᾶεν ἕρπει, εἴ [[τις]] εὖ εἴπῃ τι (ἕρποι v. l.) (I. 4.40) μή μοι [[μέγας]] ἕρπων κάμοι [[ἐξοπίσω]] [[χρόνος]] [[ἔμπεδος]] (Pae. 2.26) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> in tmesis. [[ποτὶ]] [[χρόνος]] ἕρποι (v. ποτιέρπω) (N. 7.68)
}}
{{grml
|mltxt=και σέρπω (Α [[ἕρπω]])<br />[[προχωρώ]] σερνόμενος με την [[κοιλιά]] [[πάνω]] στο [[έδαφος]] ή στηριζόμενος στα χέρια και στα γόνατα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ταπεινώνομαι [[μπροστά]] σε ισχυρούς, φέρομαι δουλικά, τους [[κολακεύω]] [[χαμερπώς]] για να επιτύχω ιδιοτελείς σκοπούς<br /><b>2.</b> (για φύλλα δέντρων) σέρνομαι στη γη παρασυρόμενος από τον άνεμο («μαραμένων φύλλων... ο [[ήχος]], όταν έρπουν... εις την γην», Βαλαωρ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κινούμαι [[αργά]], [[προχωρώ]] [[σιγά]] [[σιγά]]<br /><b>2.</b> στρέφομαι, κατευθύνομαι ανεπαίσθητα («ὁ [[φθόνος]] ἕρπει», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[βαδίζω]], [[περπατώ]] («ἥμενος ἢ ἕρπων» — καθισμένος ή βαδίζοντας, <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[έρχομαι]], [[πορεύομαι]]<br /><b>5.</b> (για [[ατύχημα]]) εμφανίζομαι [[ξαφνικά]] σε κάποιον<br /><b>6.</b> (για πράγματα και γεγονότα) [[αυξάνω]], [[μεγαλώνω]] («[[βότρυς]] ἐπ’ [[ἦμαρ]] ἕρπει», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>7.</b> προάγομαι, [[προκόβω]], [[προοδεύω]] («ὁρῶ ἥβην τὴν μὲν ἕρπουσαν [[πρόσω]], τὴν δὲ φθίνουσαν», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>8.</b> (για δάκρυα) χύνομαι, [[καταρρέω]]<br /><b>9.</b> (για [[φήμη]]) εξαπλώνομαι, διαδίδομαι<br /><b>10.</b> (για πόλεμο) [[τραβώ]] σε [[μάκρος]] («ό [[πόλεμος]] ἑρπέτω» — ο [[πόλεμος]] ας κάμει τον δρόμο του, <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>11.</b> (η μτχ. του ουδ. στον πληθ.) <i>τὰ ἕρποντα</i><br />τα συρόμενα πράγματα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[έρπω]] (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>sarpati</i>, λατ. <i>serpo</i> «ἐρπω, [[γλιστρώ]]») <span style="color: red;"><</span> <i>herpo</i> <span style="color: red;"><</span> <i>serpo</i>, που ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>ser</i>-<i>p</i>- «[[έρπω]]» (με [[παρέκταση]] -<i>p</i>-). Το παράγωγο <i>ερπετόν</i> συνδέεται με λατ. <i>serpens</i>, αρχ. ινδ. <i>sarpa</i>-, ενώ ο αιολ. τ. <i>όρπετον</i> ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>srp</i>-, όπου τόσο η [[δήλωση]] του -<i>r</i>- ως <i>ορ</i> / <i>ρο</i> (<b>[[πρβλ]].</b> κυπρ.[[κορζία]] «[[καρδία]]») όσο και η [[ψίλωση]] του τ. αποτελούν χαρακτηριστικά της αιολικής διαλέκτου. Το ουσ. <i>ερπετόν</i> αρχικά δήλωνε τα ζώα που περπατούσαν με τα [[τέσσερα]], αργότερα δε έλαβε τη γενικότερη [[σημασία]] του ζώου που βαδίζει γενικώς σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τα «πετεινά» και τους ανθρώπους. Στη Νέα Ελληνική το [[ερπετό]] δηλώνει και το [[φίδι]] (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>serpens</i> «[[φίδι]]») και [[κάθε]] ζώο που έρπει.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ερπετό]], [[έρπης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ερπηδών]], [[ερπήν]], [[ερπήνη]], <i>ερπηστήρ</i>, [[ερπηστής]], [[ερπτόν]], [[ερπύζω]], [[έρπυλλος]], <i>έρψις</i>, <i>όρπετον</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α’ συνθετικό) <b>αρχ.</b> <i>ερπάκανθα</i>. (Β’ συνθετικό) [[ανέρπω]], [[υφέρπω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αφέρπω]], [[διεξέρπω]], [[διέρπω]], [[εισέρπω]], [[εξέρπω]], <i>επεισέρπω</i>, [[επεξέρπω]], [[εφέρπω]], [[καθέρπω]], [[μεθέρπω]], [[παρεισέρπω]], [[παρέρπω]], [[περιέρπω]], [[προέρπω]], [[προσανέρπω]], [[προσέρπω]], [[συνέρπω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἕρπω:''' παρατ. [[εἷρπον]]· Δωρ. μέλ. [[ἑρψῶ]]· Αττ. αόρ. αʹ <i>εἵρπῠσα</i>, απαρ. <i>ἑρπύσαι</i> (από το [[ἑρπύζω]])·<br /><b class="num">I.</b> έρπομαι, σέρνομαι, δεν κινούμαι [[καθόλου]], Λατ. [[serpo]], [[repo]], και γενικά, κινούμαι [[αργά]], [[περπατώ]], σε Όμηρ., Τραγ.· επίσης [[απλώς]], [[πηγαίνω]] ή [[έρχομαι]], στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για [[δάκρυ]], [[φεύγω]], ρέω, [[κυλώ]] από τα μάτια, σε Σοφ.· λέγεται για φήμες, εξαπλώνομαι, διαδίδομαι, όπως το Λατ. serpit [[rumor]], στον ίδ.· ὁ [[πόλεμος]] ἑρπέτω, ας [[πάρει]] τον δρόμο του, σε Αριστοφ.· λέγεται για συμφορές, σε Σοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἕρπω:''' (impf. [[εἷρπον]], fut. ἕρψω - дор. [[ἑρψῶ]], aor. εἶρψα)<br /><b class="num">1)</b> ползать, пресмыкаться (ἐπὶ τῆς γῆς Arst.): πάντα, [[ὅσσα]] τε γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει Hom. все, что на земле дышит и движется;<br /><b class="num">2)</b> влачиться, тащиться, бродить: ἥμενος ἢ ἕρπων Hom. сидящий (дома) или бродящий (вне дома); ὁ στίβου κατ᾽ ἀνάγκαν ἕρπων Soph. с трудом влачащийся по дороге (Филоктет);<br /><b class="num">3)</b> слезать (ἐξ εὐνῆς Arph.);<br /><b class="num">4)</b> идти, двигаться, направляться: ἕρπεθ᾽ ὡς [[τάχιστα]] Soph. уходите поскорее; ἕρπε [[δεῦρο]] Eur. прийди сюда; Θησεὺς ὅδ᾽ ἕρπει Eur. вот идет Тесей; ἕ. ὁδόν или κέλευθον Soph. совершать путь; ἕρπει παραλλὰξ [[ταῦτα]] Soph. все это меняется, т. е. жизнь полна превратностей; εἰς ποῖον ἕρπεις μῦθον; Eur. куда ты клонишь речь (свою)?; ἕρπει [[δάκρυον]] ὀμμάτων [[ἄπο]] Soph. слеза струится из глаз; ἕ. πρὸς ᾠδάς Eur. приступить к песням, начать петь; [[χρόνος]] ἕρπων Pind. ход времени;<br /><b class="num">5)</b> подползать, подкрадываться, приближаться, надвигаться ([[νόσος]] ἕρπει τινί Plut.): ἕ. εἰδότι [[οὐδέν]] Soph. подкрасться к ничего не подозревающему (человеку); ἕ. τοῖς ὀδοῦσι Plut. вгрызаться, въедаться;<br /><b class="num">6)</b> тянуться, продолжаться ([[πόλεμος]] ἕρπει Arph.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">crawl, slink, go on all four</b>, Dor. also [[go]] in gen. (Il.).<br />Other forms: Aor. <b class="b3">ἑρπύσαι</b> (Att.; cf. <b class="b3">ἑρπύζω</b> below), <b class="b3">ἕρψαι</b> (LXX), fut. <b class="b3">ἕρψω</b>, also <b class="b3">ἑρπύσω</b>, Dor. <b class="b3">ἑρψῶ</b>,<br />Compounds: very often with prefix, e. g. <b class="b3">ἀν-</b>, <b class="b3">εἰσ-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">ἐφ-</b>, <b class="b3">προσ-</b>. As 1. member in <b class="b3">ἑρπ-άκανθα</b> = <b class="b3">ἄκανθος</b> (Ps.-Dsc.).<br />Derivatives: <b class="b3">εΏρπετόν</b> n. <b class="b2">animal that goes, crawls on all fours</b> as opposed to birds (<b class="b3">πετεινά</b>) and men (Ion.-Att., δ 418; Aeol. <b class="b3">ὄρπετον</b> with zero grade, cf. below; on the formation Schwyzer 502, Chantraine Formation 299); <b class="b3">ἕρπης</b>, <b class="b3">-ητος</b> m. <b class="b2">shingles(?)</b> (Hp.; Schwyzer 499, Chantraine 267), <b class="b3">ἑρπήν</b>, <b class="b3">-ῆνος</b> m. <b class="b2">id.</b> (Ph.; after <b class="b3">λειχήν</b> a. o.; also <b class="b3">ἑρπήνη</b> EM) with <b class="b3">ἑρπηνώδης</b> (Ph.); <b class="b3">ἕρπηλα</b> a shell-fish (Ath.; form uncertain); <b class="b3">ἑρπηδών</b>, <b class="b3">-όνος</b> f. [[crawling]] (Nic.; Chantraine 360f.); <b class="b3">ἑρπηστής</b> <b class="b2">crawling animals</b> (Nic., AP; rare like <b class="b3">τευχηστής</b> a. o.; Chantraine 317); - <b class="b3">ἕρπυλλος</b> m. f. <b class="b2">tufted thyme</b> (Com.; after it Lat. [[serpullum]]) with <b class="b3">ἑρπύλλ-ιον</b>, <b class="b3">-άριον</b> <b class="b2">id.</b> and <b class="b3">ἑρπυλλίς</b> [[grasshopper]] (H.; cf. Strömberg Wortstudien 17); uncertain <b class="b3">ἑρπυξή</b> (Dsc. 3, 69; after <b class="b3">πύξος</b>?; Strömberg Pflanzennamen 111). - <b class="b3">ἕρψις</b> [[crawling]] (Pl., Arist.). - An expressive enlargement is <b class="b3">ἑρπύζω</b> [[crawl]] (Il.; cf. Schwyzer 736, Chantraine Gramm. hom. 1, 336), to which belongs the Attic aorist <b class="b3">ἑρπύσαι</b> (after <b class="b3">ἐρύσαι</b>, <b class="b3">ἑλκύσαι</b>?); from there <b class="b3">ἑρπυστικός</b> (Hp., Arist.) and rare and late <b class="b3">ἕρπυσις</b>, <b class="b3">-υσμός</b>, <b class="b3">-υστήρ</b>, <b class="b3">-υστής</b>, <b class="b3">-υστάζω</b>. - On [[ὅρπηξ]] [[sprout]], [[twig]] s. v.<br />Origin: IE [Indo-European] [912] <b class="b2">*serp-</b> [[crawl]]<br />Etymology: <b class="b3">ἕρπω</b> is identical with Skt. <b class="b2">sárpati</b> <b class="b2">id.</b>, Lat. [[serpō]] <b class="b2">id.</b>. The zero grade in Aeol. <b class="b3">ὄρπετον</b> also in the Skt. thematic root aorist <b class="b2">á-sr̥p-at</b>. Several languages have derived indications of the snake: Skt. <b class="b2">sarpá-</b> m., Lat. [[serpens]], Alb. <b class="b2">gjarpër</b>. - On meaning and spread of <b class="b3">ἕρπω</b> Bloch Suppl. Verba 71ff. Details in W.-Hofmann and Ernout-Meillet s. [[serpō]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[attic]] aor1 [[εἵρπυσα]], inf. ἑρπύσαι supplied by [[ἑρπύζω]]<br /><b class="num">I.</b> to [[creep]], [[crawl]], Lat. [[serpo]], [[repo]], and [[generally]] to [[move]] [[slowly]], [[walk]], Hom., Trag.:—also [[simply]], to go or [[come]], Trag.<br /><b class="num">II.</b> [[variously]], of a [[tear]], to [[steal]] from the eye, Soph.; of reports, to [[creep]] on, [[spread]], like Lat. serpit [[rumor]], Soph.; ὁ [[πόλεμος]] ἑρπέτω let it [[take]] its [[course]], Ar.; of calamities, Soph.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἕρπω''': {hérpō}<br />'''Forms''': Aor. ἑρπύσαι (att.; vgl. [[ἑρπύζω]] unten), ἕρψαι (LXX), Fut. ἕρψω, auch ἑρπύσω, dor. ἑρψῶ,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[kriechen]], [[schleichen]], [[auf allen Vieren gehen]], poet. und dor. auch [[gehen]] im allg. (seit Il.).<br />'''Composita''' : sehr oft mit Präfix, z. B. ἀν-, εἰσ-, ἐξ-, ἐφ-, προσ-,Als Vorderglied in [[ἑρπάκανθα]] = [[ἄκανθος]] (Ps.-Dsk.).<br />'''Derivative''': Zahlreiche Ableitungen: [[ἑρπετόν]] n. [[Tier das auf allen Vieren kriecht]], [[geht]] im Gegensatz zu Vögeln (πετεινά) und Menschen (ion. att. seit δ 418; äol. [[ὄρπετον]] mit Schwundstufe, vgl. unten; zur Bildung Schwyzer 502, Chantraine Formation 299); [[ἕρπης]], -ητος m. [[Hautgeschwür]] (Hp.; Schwyzer 499, Chantraine 267), [[ἑρπήν]], -ῆνος m. ib. (Ph.; nach [[λειχήν]] u. a.; auch ἑρπήνη ''EM'') mit [[ἑρπηνώδης]] (Ph. u. a.); [[ἕρπηλα]] Art Krustentier (Ath.; Form unsicher); [[ἑρπηδών]], -όνος f. [[das Kriechen]] (Nik.; Chantraine 360f.); [[ἑρπηστής]] [[kriechendes Getier]], [[kriechend]] (Nik., ''AP''; seltene und poetische Bildung wie [[τευχηστής]] u. a.; Chantraine 317); — [[ἕρπυλλος]] m. f. [[Thymian]] (Kom. usw.; danach lat. ''serpullum'') mit [[ἑρπύλλιον]], -άριον ib. und [[ἑρπυλλίς]] [[Heuschrecke]] (H.; vgl. Strömberg Wortstudien 17); unsicher ἑρπυξή (Dsk. 3, 69; nach [[πύξος]]?; Strömberg Pflanzennamen 111). — [[ἕρψις]] [[das Kriechen]] (Pl., Arist.). — Eine poetische und expressive Erweiterung von [[ἕρπω]] ist [[ἑρπύζω]] [[kriechen]] (ep. seit Il.; vgl. Schwyzer 736, Chantraine Gramm. hom. 1, 336), wozu der attische Aorist ἑρπύσαι (nach ἐρύσαι, ἑλκύσαι?); davon wiederum [[ἑρπυστικός]] (Hp., Arist.) und die vereinzelt und spät belegten [[ἕρπυσις]], -υσμός, -υστήρ, -υστής, -υστάζω. — Zu [[ὅρπηξ]] [[Sprößling]], [[Zweig]] s. bes.<br />'''Etymology''' : Das thematische Wurzelpräsens [[ἕρπω]] ist mit aind. ''sárpati'' [[kriecht]], [[schleicht]], [[geht]], lat. ''serpō'' [[krieche]], [[schleiche]] unmittelbar identisch. Die Schwundstufe in äol. [[ὄρπετον]] findet sich in dem aind. thematischen Wurzelaorist ''á''-''sr̥p''-''at'' wieder. Mehrere Sprachen haben von diesem Verb unabhängig voneinander Bezeichnungen der Schlange geschaffen: aind. ''sarpá''- m., lat. ''serpens'', alb. ''gjarpër''. Die ursprüngliche Bedeutung war offenbar [[kriechen]], [[schleichen]]; daraus entstand sekundär ein expressiv-volkstümlicher Ausdruck für [[gehen]]. — Zur Bedeutung und Verbreitung von [[ἕρπω]] Bloch Suppl. Verba 71ff. Weitere Einzelheiten bei WP. 2, 502, W.-Hofmann (m. Lit.) und Ernout-Meillet s. ''serpō''.<br />'''Page''' 1,565-566
}}