View source for ἰσχνός

{{LSJ1
|Full diacritics=ἰσχνός
|Medium diacritics=ἰσχνός
|Low diacritics=ισχνός
|Capitals=ΙΣΧΝΟΣ
|Transliteration A=ischnós
|Transliteration B=ischnos
|Transliteration C=ischnos
|Beta Code=i)sxno/s
|Definition=ή, όν, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">dry, withered</b>, φυλλεῖα <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>469</span>; <b class="b3">ἰ. τυρός</b>, opp. <b class="b3">χλωρός</b>, <span class="bibl">Poll.6.48</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>1338</span> (v A.D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of persons, <b class="b2">thin, lean</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span>2.44</span>, <span class="bibl">Theoc.10.27</span>, etc.; ἰσχνοὶ καὶ σφηκώδεις <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>561</span>; ἰσχνοὶ καὶ ἄσιτοι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>665e</span>; <b class="b3">ἰ. ἕξεις</b> a [[spare]] habit of body, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Lyc.</span> 17</span>; of roots, -ότεραι Dsc.1.9,10; of the voice, <b class="b3">ἰσχνὸν φθέγγεσθαι</b> to speak [[thin]] or [[small]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>11</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">weak, feeble</b>, σφυγμός Gal. 8.506. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[reduced]], of a swelling, οὕτω ἂν τάχιστα ἰσχνὸν τὸ οἴδημα γένοιτο <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span>21</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Epid.</span>4.26</span>. Adv. <b class="b3">-νῶς, ἑστηκώς</b> <b class="b2">without external swelling</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Coac.</span>481</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">light, thin</b>, of clothing materials, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>1535</span> <span class="title">B</span>9 (ii/iii A.D.), etc.:metaph., of style, <b class="b2">spare, plain</b>, [[unadorned]], ἰ. χαρακτήρ <span class="bibl">D.H.<span class="title">Pomp.</span>2</span>, cf. <span class="bibl">Demetr.<span class="title">Eloc.</span>190</span>, Quint. 12.10.58, Plu.2.42d. Adv. <b class="b3">-νῶς, εἰπεῖν</b> to speak [[plainly]], <span class="bibl">Plb.1.2.6</span>; <b class="b3">-νῶς ἰδεῖν τὴν ἀρετήν</b> dub.l. in <span class="bibl">Lycurg.80</span>. (Perh. cogn. with Lat. [[vescus]]: a connection with <b class="b3">ἴσχω</b> was imagined by the Greeks; cf. ἰσχνόφωνος <span class="bibl">11</span>.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1272.png Seite 1272]] ή, όν, dürr, trocken, mager; ἄνδρες ἰσχνοὶ καὶ σφηκώδεις Ar. Plut. 561; ἰσχνοί τε καὶ ἄσιτοι Plat. Legg. II, 665 e; κύνες Rep. IV, 422 d; Sp., ἰσχναὶ καὶ διάκενοι ἕξεις, entggstzt den ὀγκώδεις καὶ πολύτροφοι, Plut. Lyc. 17; Ggstz παχεῖα Rufin. 4 (V, 37); vgl. M. Argent. 11 (V, 102); [[τυρός]], dem [[χλωρός]] entggstzt, Poll. 6, 48. – Vom Pulse, dem [[ἁδρός]] entggstzt, Medic. – Uebertr. von der Stimme, ἰσχνὸν φθέγγεσθαι, dem μικρόν entsprechend, Luc. Nigr. 11; vom mündlichen u. schriftlichen Ausdrucke, kurz, gedrängt, dem tenue dicendi genus der Lateiner entsprechend, Rhett.; ἰσχνῶς εἰπεῖν mir dürren Worten, ohne rednerische Ausschmückung sprechen, Pol. 1, 2, 6.
}}
{{ls
|lstext='''ἰσχνός''': -ή, -όν, [[ξηρός]], μεμαραμμένος, [[εὐτελής]], ἐς τὸ [[σπυρίδιον]] ἰσχνά μοι φυλλεῖα δός, εὐτελῆ, ξηρὰ ἀπολεπίσματα ἢ φύλλα ριδακίνης κατὰ τὸν Σχολ., Ἀρισοφ. Ἀχ. 469 [[ἰσχνός]] [[τυρός]], ἀντίθετον τῷ [[χλωρός]], [[Πολυδ]]. Ζ΄, 48. 2) ἐπὶ ἀνθρώπων, [[λεπτός]] [[ἀδύνατος]], [[ἰσχνός]], Ἱππ. Ἀφ. 1246, κτλ.· ἰσχνοί καὶ σφηκώδεις Ἀριστοφ. Πλ. 561· ἰσχνοί καὶ ἄσιτοι Πλάτ. Νόμ. 665Ε· οὕτω καὶ ἰσχν. [[ἕξις]], [[ἀδύνατος]] [[κατάστασις]] τοῦ σώματος, Πλουτ. Λυκοῦργ. 17· επὶ τῆς φωνῆς, ἰσχνόν φθέγγεσθαι, μὲ ἀδύνατον φωνήν, Λουκ. Νιγρ. 11. 3) [[ἀδύνατος]], [[ἀσθενής]], [[πνεῦμα]] Ἱππ. 1131G. 4) μεταφ., ἐπὶ ὕφους, λεπτόν, ξηρόν, ἁπλοῦν, ἀπέριττον [[ὕφος]], ἰσχνὸς χαρακτὴρ, τὸ Λατ. Tenue dcendi genus, Διον. Ἀλ. πρὸς Γναῖον Πομπ. 2, πρβλ. Δημήτρ. Φαληρ. 190: - Ἐπίρρ., ἰσχνῶς εἰπεῖν, καθαρῶς, [[ἁπλῶς]], ξηρῶς, Πολυβ. 1. 2, 6· [[ὡσαύτως]], ἰσχνὸς [[ἰδεῖν]] Λυκοῦργ. 157, κ. ἀλλ.· ἰσχνῶς ἐστηκὼς Ἱππ. 196Β. (Ἐκ τοῦ ἰσχνάνω, [[διότι]] τὸ ἰσχανός = συμπεπιεσμένος, «ζουληγμένος», πρβλ. Ἱππ. Ἀγμ. 765· [[ἐντεῦθεν]] [[ἰσχναίνω]], [[ἰσχναλέος]], ἰσχνάς).
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> desséché, sec;<br /><b>2</b> maigre, grêle, frêle ; <i>fig. en parl. du style</i> simple, sans ornements (<i>lat.</i> tenue dicendi genus).<br />'''Étymologie:''' [[ἴσχω]].
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό (ΑΜ [[ἰσχνός]], -ή, -όν)<br /><b>1.</b> [[λιπόσαρκος]], [[αδύνατος]], [[λεπτός]] («ισχνά [[μέλη]]»)<br /><b>2.</b> (για [[φωνή]]) [[σιγανός]], [[άτονος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[λίγος]], [[πενιχρός]], [[ανεπαρκής]] (α. «[[ισχνός]] [[μισθός]]» β. «ισχνά αποτελέσματα» γ. «ισχνά [[μέσα]]»)<br /><b>2.</b> [[αδύναμος]], [[ανίσχυρος]] («ισχνά επιχειρήματα»)<br /><b>3.</b> [[άπαχος]]<br /><b>4.</b> [[φτωχός]], [[ενδεής]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[περίοδος]] ισχνών αγελάδων» — [[περίοδος]] με στερήσεις και [[ανέχεια]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για ύφος) [[λεπτός]], [[προσεγμένος]]<br /><b>2.</b> [[διεξοδικός]], [[λεπτομερής]]<br /><b>3.</b> [[προσεκτικός]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για φύλλα) [[ξηρός]], μαραμένος<br /><b>2.</b> (για σφυγμό) αυτός που [[μόλις]] ακούγεται, ο [[ασθενής]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ισχνώς</i> και -<i>ά</i> (Α ἰσχνῶς) [[καθαρά]], απλά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>ιατρ.</b> [[χωρίς]] εξωτερικό [[οίδημα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Το επίθ. [[ισχνός]] συνδέεται με τη λ. [[ἰσχαλέος]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[σμερδνός]]: [[σμερδαλέος]]), η οποία [[πρέπει]] να προέρχεται από το ρ. [[ἰσχαίνω]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[κερδαλέος]]<span style="color: red;"><</span> [[κερδαίνω]]), για το οποίο όμως δεν υπάρχει [[σαφής]] [[μαρτυρία]]. Η λ. [[ἰσχνός]] μπορεί να συνδέεται με αβεστ. <i>hišku</i>- «[[ξηρός]]», μσν. ιρλ. <i>sesc</i>, με την [[ίδια]] σημ., [[οπότε]] να ανάγεται σε ΙE <i>si</i>-<i>squ</i>- «αποξηραμένος». Το δασύ [[σύμφωνο]] -<i>χ</i>- της λ. [[ισχνός]] παραμένει ανερμήνευτο.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ισχναίνω]], [[ισχνότητα]](-<i>ης</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[ισχνώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ισχναλέος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ισχνεύω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[ισχνόφωνος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ισχνογάστωρ]], [[ισχνοκαλαμώδης]], [[ισχνόκωλος]], [[ισχνολόγος]], [[ισχνομυθώ]], [[ισχνοπάρειος]], [[ισχνόπους]], [[ισχνοσκελής]], [[ισχνουργής]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ισχνομυθία]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ισχνοεπής]], [[ισχνολέσχης]], [[ισχνοποιός]], [[ισχνοσύνθετος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[ισχνόσαρκος]]. (Β συνθετικό) [[κάτισχνος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ένισχνος]], [[υπέρισχνος]], <i>ύπισχνος</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἰσχνός:''' -ή, -όν ([[ἴσχω]]), [[αδύνατος]], [[ξηρός]], μαραμένος, αποστραγγισμένος, σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἰσχνός:'''<br /><b class="num">1)</b> сухой, высохший, засушенный ([[φυλλεῖα]] Arph.);<br /><b class="num">2)</b> худой, тощий (ἰ. καὶ [[ἄσιτος]] Plat.; [[σῶμα]] Arst.; [[ἕξις]] Plut.): ἰ. καὶ [[σφηκώδης]] Arph. тонкий как оса; худой, поджарый (κύνες Plat.);<br /><b class="num">3)</b> узкий ([[μέτωπον]] Arst.);<br /><b class="num">4)</b> (о голосе) тонкий, высокий: ἰσννὸν φθέγγεσθαι Luc. говорить тонким голосом;<br /><b class="num">5)</b> рит. (о стиле) сухой, сжатый, скупой ([[λέξις]] [[Ἀττική]] Plut.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[dry]], [[arid]], [[languishing]], [[lean]] (IA).<br />Compounds: Compp., e. g. <b class="b3">ἰσχνό-φωνος</b> <b class="b2">with dry (thin) voice</b> (Hdt., Hp., Arist.), often connected with <b class="b3">ἴσχω</b> (v. l. <b class="b3">ἰσχό-φωνος</b>; cf. below on <b class="b3">ἰσχναίνω</b>) and understood as <b class="b2">with halting voice</b>; <b class="b3">ἔν-ισχνος</b> <b class="b2">a little dry</b> (Nic. Al. 147; cf. Strömberg Prefix Studies 128).<br />Derivatives: <b class="b3">ἰσχνότης</b> <b class="b2">dryness etc.</b> (Hp., Arist.); denomin. verbs: 1. <b class="b3">ἰσχναίνω</b>, also with prefix as <b class="b3">κατ-</b>, <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b2">dry up, make lean</b> (IA) with <b class="b3">ἰσχνασία</b>, <b class="b3">-ίη</b> <b class="b2">dried up position, leanness</b> (Hp., Arist.; on the formation Schwyzer 469), <b class="b3">ἰσχνασμός</b> (Hp.), <b class="b3">ἴσχνανσις</b> (Paul. Aeg.) <b class="b2">drying up</b>, <b class="b3">ἰσχναντικός</b> <b class="b2">drying up, becoming lean</b> (Arist.); 2. <b class="b3">ἰσχνόομαι</b>, <b class="b3">-όω</b>, also with <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b> a. o., <b class="b2">get, make dry</b> (Hp., Arist.) with <b class="b3">ἴσχνωσις</b>, <b class="b3">-ωτικός</b> (medic. a. o.). - Beside it <b class="b3">ἰσχαλέος</b> [[dry]], [[barren]] (τ 233, Man.) and <b class="b3">ἰσχάς</b>, <b class="b3">-άδος</b> f. <b class="b2">dried fig</b> (Com., Arist.) with <b class="b3">ἰσχαδο-πώλης</b>, <b class="b3">ἰσχάδιον</b> a. o. (Com.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: <b class="b3">ἰσχ-ν-ός</b>, <b class="b3">ἰσχ-αλ-έος</b> does not show old variation <b class="b3">ν</b> : <b class="b3">λ</b>, which is no IE category (<b class="b3">σμερδνός</b> : <b class="b3">σμερδαλέος</b> does exist, of course, Schwyzer 484, Chantraine Formation 253). One might have expected a verb <b class="b3">ἰσχαίνω</b> (<b class="b3">κερδαλέος</b> : <b class="b3">κερδαίνω</b>), which is often found as v. l., but it may also be a mix with <b class="b3">ἰσχάνω</b> <b class="b2">hold back</b>. A related <b class="b2">u-</b>stem has been assumed in Av. <b class="b2">hišku-</b>, Celt., e. g. MIr. [[sesc]] [[dry]], IE <b class="b2">*si-sk-u(-o</b>)-. (One uspposed for <b class="b3">ἰσχνός</b> an ad hoc basis <b class="b2">*si-sk-sno-</b> (Brugmann Grundr.2 2 : 1, 475); from an <b class="b2">s-</b>stem? - Unclear is the basis of <b class="b3">ἰσχάς</b>; after <b class="b3">οἰνάς</b>, <b class="b3">κοτινάς</b>, <b class="b3">φυτάς</b>, <b class="b3">μυρτάς</b> etc. one would suppose a noun. Further suggestions (IE <b class="b2">sek-</b> <b class="b2">dry up</b>) in Bq, Pok. 894f., W.-Hofmann s. [[siccus]]. - Not with Osthoff IF 27, 181ff. to Lat. [[vēscus]] [[emaciated]], [[lean]] (to [[vēscor]], s. W.-Hofmann s. v.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ἰσχνός]], ή, όν [[ἴσχω]]<br />dry, [[withered]], [[lean]], [[meagre]], Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἰσχνός''': {iskhnós}<br />'''Meaning''': [[trocken]], [[dürr]], [[schmächtig]], [[mager]] (ion. att.).<br />'''Composita''' : Kompp., z. B. [[ἰσχνόφωνος]] ‘mit trockener (dünner) Stimme’ (Hdt., Hp., Arist. u. a.), oft mit [[ἴσχω]] verknüpft (v. l. [[ἰσχόφωνος]]; vgl. unten zu [[ἰσχναίνω]]) und als [[mit stockender Stimme]] verstanden; [[ἔνισχνος]] [[etwas trocken]] (Nik. ''Al''. 147 u. a.; vgl. Strömberg Prefix Studies 128).<br />'''Derivative''': Davon [[ἰσχνότης]] [[Trockenheit]] (Hp., Arist. usw.); denominative Verba: 1. [[ἰσχναίνω]], auch mit Präfix wie κατ-, ἀπ-, [[austrocknen]], [[mager machen]] (ion. att.) mit [[ἰσχνασία]], -ίη [[ausgetrockneter Zustand]], [[Magerkeit]] (Hp., Arist.; zur Bildung Schwyzer 469), [[ἰσχνασμός]] (Hp.), [[ἴσχνανσις]] (Paul. Aeg. u. a.) [[Austrocknung]], [[ἰσχναντικός]] [[trocknend]], [[abmagernd]] (Arist.); 2. ἰσχνόομαι, -όω, auch mit ἀπ-, ἐξ- u. a., ‘trocken werden bzw. machen’ (Hp., Arist. u. a.) mit [[ἴσχνωσις]], -ωτικός (Mediz. u. a.). — Daneben [[ἰσχαλέος]] [[trocken]], [[dürr]] (τ 233, Man.) und [[ἰσχάς]], -άδος f. [[getrocknete Feige]] (Kom., Arist. usw.) mit [[ἰσχαδοπώλης]], [[ἰσχάδιον]] u. a. (Kom. usw.).<br />'''Etymology''' : Zu ἰσχν-ός und [[ἰσχαλέος]] mit Stammwechsel ν : λ ([[σμερδνός]] : [[σμερδαλέος]], Schwyzer 484, Chantraine Formation 253) hätte man ein Verb [[ἰσχαίνω]] erwartet ([[κερδαλέος]] : [[κερδαίνω]]), das tatsächlich oft als v. l. belegt ist, aber auch auf Vermischung mit [[ἰσχάνω]] [[zurückhalten]], [[hemmen]] beruhen kann. Ein mit diesem Wechsel in Beziehung stehender ''u''-Stamm ist in aw. ''hišku''-, kelt., z. B. mir. ''sesc'' [[trocken]], idg. *''si''-''sq''-''u''(-''o'')-, vermutet worden. Da indessen dabei die Aspirata unerklärt bleibt, hat man für [[ἰσχνός]] eine lautlich ganz unbedenkliche, aber nur ad hoc aufgestellte Grundform *''si''-''sq''-''sno''- angenommen (Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2 : 1, 475); als Zwischenglied wäre ein ''s''-Stamm einzuschieben. — Unklar ist das Grundwort von [[ἰσχάς]]; nach [[οἰνάς]], [[κοτινάς]], [[φυτάς]], [[μυρτάς]] usw. wäre zunächst ein Nomen zu erwarten. Weitere Anknüpfungen (idg. ''seq''- [[versiegen]]) m. Lit. bei Bq, WP. 2, 473f., Pok. 894f., W.-Hofmann s. ''siccus''. — Nicht mit Osthoff IF 27, 181ff. zu lat. ''vēscus'' [[abgezehrt]], [[mager]] (zu ''vēscor'', s. W.-Hofmann s. v.).<br />'''Page''' 1,741-742
}}