View source for λῆμμα

{{LSJ1
|Full diacritics=λῆμμᾰ
|Medium diacritics=λῆμμα
|Low diacritics=λήμμα
|Capitals=ΛΗΜΜΑ
|Transliteration A=lē̂mma
|Transliteration B=lēmma
|Transliteration C=limma
|Beta Code=lh=mma
|Definition=ατος, τό, (λαμβάνω) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">anything received</b>, opp. <b class="b3">δόμα</b>, Antig. ap. Plu.2.182e; <b class="b3">λ. καὶ ἀνάλωμα</b> [[receipt]] and expense, <span class="bibl">Lys.32.20</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 920c</span>, <span class="bibl">Anaxandr.26</span>; <b class="b3">ἀνενεγκεῖν</b> (<b class="b3">ἐν</b>- Pap.) <b class="b3">ἐν λήμματι</b> place to [[credit]], PEleph.15.4 (iii B.C.), cf. <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1346.2</span> (i B.C.), etc.: generally, [[gain]], [[profit]], <span class="bibl">D.5.12</span>, etc.; λ. τι κέρδους <span class="bibl">Id.45.14</span>; esp. of <b class="b2">unjust gain</b>, <span class="bibl">Din. 1.45</span>; <b class="b3">παντὸς ἥττων λήμματος</b> unable to resist any temptation <b class="b2">of gain</b>, <span class="bibl">D.19.339</span>; ὥσπερ ἂν τρυτάνη ἐπὶ τὸ λ. ῥέπειν <span class="bibl">Id.18.298</span>; λ. λαβεῖν <span class="bibl">Id.21.28</span>, <span class="bibl">27.39</span>: freq. in pl., <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>313</span>, <span class="bibl">D.8.25</span>, etc.; τὰ λ. τοῦ ἀργυρίου <span class="bibl">Id.49.57</span>; λημμάτων μετέχειν <span class="bibl">Id.58.40</span>; τἀπὸ Θρᾴκης λ. ἕλκουσι δεῦρο <span class="bibl">Antiph.196</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> in Logic, <b class="b2">statement taken</b> as true, [[assumption]]; esp. [[premiss]] in a syllogism, ἐπὶ λ. τῷ τοιούτῳ <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>245.13</span>; τὰ οἰκεῖα τῇ ἐπιστήμῃ λ. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Top.</span>101a14</span>; <b class="b3">λήμματα τιθέναι</b> ib. <span class="bibl">156a21</span>, cf. Gell.9.16, Phld.<span class="title">Rh.</span>1.9 S.; prop. <b class="b2">the major premiss</b> (the minor being <b class="b3">πρόσληψις</b>), Crinis <span class="title">Stoic.</span>3.269; later, <b class="b3">ἀποδεικτικὰ λήμματα παρασχεῖν</b> offer scientific [[proofs]], Gal.14.627. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> [[matter]], [[substance]], or [[argument]] of a sentence, etc., opp. form or style (λέξις), <span class="bibl">D.H.<span class="title">Dem.</span>20</span>, Longin.15.10, etc.: hence, [[title]] or [[argument]] of an epigram, Lat. [[lemma]], Mart.14.2; [[theme]] or [[thesis]], Plin.<span class="title">Ep.</span>4.27.3, Mart.10.59; <b class="b2">nutricis lemmata</b>, 'baby songs', <span class="bibl">Aus.<span class="title">Ep.</span>12.90</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> in LXX, [[burden]] laid on one, <b class="b2">commission received</b>, esp. of [[prophecy]], [[Na]]. 1.1, <span class="bibl"><span class="title">Je.</span>23.33</span>, al.; even, λῆμμα ἰδεῖν <span class="bibl"><span class="title">Hb.</span>1.1</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">La.</span>2.14</span>.</span>
}}
{{ls
|lstext='''λῆμμα''': τό, ([[λαμβάνω]], εἴλημμαι) πᾶν τὸ λαμβανόμενον, εἰσόδημα, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 363, Ἀντίγ. παρὰ Πλουτ. 2. 182D· λ. καὶ [[ἀνάλωμα]] Λυσ. 905. 1, Πλάτ. Νόμ. 920C· [[καθόλου]], [[κέρδος]], [[ὠφέλεια]], Λατ. lucrum, Σοφ. Ἀντ. 313, Δημ. 60. 4, κτλ· λ. τι κέρδους 1105. 24· [[κυρίως]] ἐπὶ ἀδίκου κέρδους, Δείναρχ. 96. 2· παντὸς ἥττων λήμματος, μὴ δυνάμενος νὰ ἀντιστῇ εἰς τὸν πειρασμὸν τοῦ κέρδους, Δημ. 450. 9· ἐν τῇ τρυπάνῃ ἐπὶ τὸ λ. ῥέπειν 325. 13· [[λῆμμα]] λαβεῖν 523. 25· [[συχνάκις]] [[ὡσαύτως]] ἐν τῷ πληθ., 96. 11, κτλ.· λήμματα λαβεῖν 825 ἐν τέλ.· τὰ λ. τοῦ ἀργυρίου 1201. 9· λημμάτων μετέχειν 1335. 5· τἀπὸ Θρᾴκης λ. ἕλκουσι [[δεῦρο]] Ἀντιφ. ἐν «Σαπφοῖ» 1. 9. ΙΙ. πᾶν ὅ,τι λαμβάνεται ὡς δεδομένον· ἐν τῇ λογικῇ ἡ μία τῶν δεδομένων προτάσεων τοῦ συλλογισμοῦ, παρὰ Κικέρωνι sumptio (Divin. 2. 53), [[λῆμμα]] τιθέναι Ἀριστ. Τοπ. 1. 1, 6., 8. 1, 8, Κλήμ. Ἀλ. 916, πρβλ. Γέλλ. 9. 16 [[κυρίως]] ἡ μείζων [[πρότασις]] ([[ἐπειδὴ]] ἡ [[ἐλάσσων]] λέγεται [[πρόσληψις]]), Διογ. Λ. 7. 76. ΙΙΙ. ἡ ὕλη ἢ [[οὐσία]] προτάσεως, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[ὕφος]] αὐτῆς ([[λέξις]]), Διον. Ἁλ. π. Δημ. 20, Λογγῖν. 15, κτλ.· [[ἐντεῦθεν]] ἡ ἐπιγραφὴ ἢ [[ὑπόθεσις]] ἐπιγράμματος, Λατ. lemma, Μαρτιᾶλ. 14. 2· [[θέμα]] τι πρὸς ἐξέτασιν, «thesis», Πλιν. Ἐπιστ. 4. 27· αὐτὸ τὸ [[ἐπίγραμμα]] ἢ [[ποίημα]], Πλίν. [[αὐτόθι]], Μαρτ. 10. 59, Αὐσων. Ἐπιστ. 16. 90. ΙΙ. παρὰ τοῖς Ἑβδ., ἐντολὴ ἢ [[παραγγελία]] ἐπιβαλλομένη εἴς τινα, προφητικὸν [[ἔργον]], [[προφητεία]], π. χ. Ναοὺμ Α΄, 1, πρβλ. Ἱερεμ. ΚΓ΄, 33, ἔτι δὲ καί, [[λῆμμα]] [[ἰδεῖν]] Ἀββακοὺμ Α΄, 1.
}}
{{bailly
|btext=ατος (τό) :<br />tout ce qu’on prend <i>ou</i> reçoit ; profit, gain ; <i>abs.</i> recette.<br />'''Étymologie:''' R. Λαβ, v. [[λαμβάνω]].
}}
{{grml
|mltxt=το (AM [[λῆμμα]])<br /><b>1.</b> [[καθετί]] που λαμβάνεται, [[κυρίως]] το [[κέρδος]], η [[πρόσοδος]], το [[εισόδημα]] («[[λῆμμα]] καὶ [[ἀνάλωμα]]», Λυσ.)<br /><b>2.</b> <b>(λογ.)</b> η μια από τις δεδομένες προτάσεις του συλλογισμού και [[κυρίως]] η [[μείζων]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (στη [[λεξικογραφία]]) ο [[αρχικός]] ή ο πιο [[συνήθης]] [[τύπος]] λέξης, στον οποίο υπάγονται και άλλοι τύποι της ίδιας λέξης και γενικά [[καθετί]] που μπορεί να γραφεί σχετικά με αυτόν<br /><b>2.</b> <b>μαθ.</b> αποδεδειγμένη [[πρόταση]] που λαμβάνεται ως [[αλήθεια]] και χρησιμεύει για [[απόδειξη]] άλλης, πιο σημαντικής πρότασης, η οποία ονομάζεται [[θεώρημα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ωφέλεια]] («οὐδὲν λῆμμ' ἂν οὐδεὶς ἔχοι πρὸς οἷς ἐγὼ πεπολίτευμαι», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>2.</b> άδικο [[κέρδος]] («τἀπὸ Θράκης λήμματα ἕλκουσι δεῡρο», Αντιφάν.)<br /><b>3.</b> [[καθετί]] που συλλέγεται, που μαζεύεται<br /><b>4.</b> [[καθετί]] το εκλεκτό<br /><b>5.</b> η [[ουσία]] μιας πρότασης, σε [[αντιδιαστολή]] με το ύφος<br /><b>6.</b> [[επιγραφή]] ή [[υπόθεση]] επιγράμματος<br /><b>7.</b> [[θέμα]] για [[εξέταση]]<br /><b>8.</b> [[νανούρισμα]]<br /><b>9.</b> [[εντολή]] ή [[παραγγελία]] από [[προφητεία]] που δίνεται σε κάποιον.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <i>Λήμ</i>-<i>μα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ληβ</i>-<i>μα</i> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>λᾱβ</i>- (ιων.-αττ. <i>ληβ</i>-) του [[λαμβάνω]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>μα</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''λῆμμα:''' -ατος, τό (εἴ-λημ-μαι, Παθ. παρακ. του [[λαμβάνω]]), [[καθετί]] που μπορεί [[κάποιος]] να λάβει, [[εισόδημα]], [[κέρδος]], [[πρόσοδος]], σε Αισχύλ.· [[λῆμμα]] καὶ [[ἀνάλωμα]], έσοδα και έξοδα, σε Πλάτ.· γενικά, [[κέρδος]], [[ωφέλεια]], Λατ. [[lucrum]], σε Σοφ., κ.λπ.· παντὸς [[ἥττων]] λήμματος, [[αδύναμος]] να αντισταθεί στον πειρασμό του κέρδους, σε Δημ.· [[συχνά]] στον πληθ., στον ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''λῆμμα:''' ατος τό [[λαμβάνω]]<br /><b class="num">1)</b> поступление, доход: λ. καὶ [[ἀνάλωμα]] Lys. приход и расход;<br /><b class="num">2)</b> нажива, прибыль (αἰσχρὰ λήμματα Soph.): λ. τῆς λῃστείας Dem. нажитое грабежом, награбленное; λ. или λήμματα [[λαβεῖν]] Dem. получать прибыль;<br /><b class="num">3)</b> получение (κέρδους Dem.);<br /><b class="num">4)</b> лог. посылка (ἐκ τῶν λημμάτων συλλογισμὸν ποιεῖσθαι Arst.);<br /><b class="num">5)</b> лог. большая посылка (λ. καὶ [[πρόσληψις]] Diog. L.);<br /><b class="num">6)</b> (преимущ. у лат. авторов) содержание, заголовок, заглавие (преимущ. стихотворений) Anth., Mart., Plin. J.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[λῆμμα]], ατος, τό, [[εἴλημμαι]], perf. [[pass]]. of [[λαμβάνω]]<br />[[anything]] [[received]], [[income]], Aesch.; λ. καὶ [[ἀνάλωμα]] [[receipt]] and [[expense]], Plat.: [[generally]], [[gain]], [[profit]], Lat. [[lucrum]], Soph., etc.; παντὸς [[ἥττων]] λήμματος [[unable]] to [[resist]] any [[temptation]] of [[gain]], Dem.; often in pl., Dem.
}}