View source for καίριος

{{LSJ1
|Full diacritics=καίριος
|Medium diacritics=καίριος
|Low diacritics=καίριος
|Capitals=ΚΑΙΡΙΟΣ
|Transliteration A=kaírios
|Transliteration B=kairios
|Transliteration C=kairios
|Beta Code=kai/rios
|Definition=α, ον, also ος, ον <span class="bibl">Thgn.341</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>1064</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>637</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span> 35</span>: <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> (καιρός <span class="bibl">11</span>) in Hom. always of Place, [[in]] or [[at the right place]], hence of parts of the body, <b class="b3">καίριον</b> [[a vital part]], <span class="bibl">Il.8.84</span>,<span class="bibl">326</span>; ἐν καιρίῳ <span class="bibl">4.185</span>; ὁ αὐχήν ἐστι τῶν καιρίων <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>12.2</span>, cf. <span class="bibl">8</span> (Sup.); of wounds, [[mortal]], <b class="b3">καιρίῃ</b> (sc. <b class="b3">πληγῇ</b>) τετύφθαι <span class="bibl">Hdt.3.64</span>; πέπληγμαι καιρίαν πληγήν <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1343</span>; <b class="b3">καιρίας πληγῆς τυχεῖν</b> ib. <span class="bibl">1292</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.4.5</span>; <b class="b3">καιρίας</b> (v.l. [[-ίους]]) σφαγάς <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1431</span>; <b class="b3">ἔχειν τὴν καταφορὰν κ</b>. <span class="bibl">Plb.2.33.3</span>; butalso, [[grave]], [[serious]], <b class="b3">νουσήματα, τρώματα</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.</span>1.5</span>: generally, καιριωτάτης τετευχέναι Χώρας <span class="title">Theol.Ar.</span>44. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of Time, [[in season]], [[timely]], εὕρισκε ταῦτα καιριώτατα εἶναι <span class="bibl">Hdt.1.125</span>, cf. <span class="bibl">Emp.111.6</span>; <b class="b3">Χρὴ λέγειν τὰ κ</b>. <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>1</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ch.</span>582</span>; <b class="b3">καίριοι συμφοραί</b> ib.<span class="bibl">1064</span>; εἴ τι κ. λέγει <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>724</span>; <b class="b3">δρᾶν, φρονεῖν τὰ κ</b>., <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>120</span>, <span class="bibl"><span class="title">El.</span>228</span> (lyr.); καίριος σπουδή <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>637</span>; -ωτέρα βουλή <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>471</span>; κ. ἐνθύμημα <span class="bibl">X. <span class="title">HG</span>4.5.4</span>; <b class="b3">τὸ ἀεὶ κ</b>. <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyr.</span>4.2.12</span>, etc.; <b class="b3">πρὸς τὸ κ</b>., = [[καιρίως]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 525</span>; [[critical]], <b class="b3">αὐτὰ τὰ κ. ἔχων ἑκκαίδεκα</b> (sc. <b class="b3">ἔτη</b>) <span class="title">AP</span>12.22 (Scyth.); agreeing with the subject, <b class="b3">καιρίαν δ' ἡμῖν ὁρῶ στείχουσαν Ἰοκάστην</b> coming [[at the right time]], <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>631</span>; καίριος ἤλυθες <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>598</span>; <b class="b3">καιρία</b> (Dind. for <b class="b3">καὶ δορία</b>) <b class="b3"> πτώσιμος</b> falling [[at the exact]] or [[fatal moment]], <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>1122</span> (lyr.); <b class="b3">τὰ κ</b>. [[timely circumstances]], [[opportunities]], <span class="bibl">Th.4.10</span>; [[emergencies]], D.C.<span class="title">Fr.</span>70.8. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[lasting but for a season]], AP12.224 (Strato). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> [[chief]], [[principal]], τὰ καιριώτατα τῶν κλημάτων <span class="bibl">Thphr. <span class="title">CP</span>3.15.4</span>, cf. <span class="bibl">6.4.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> Adv. <b class="b3">-ρίως</b> [[in season]], [[seasonably]], κ. εἰρημένον <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1372</span>; σκοπεῖν <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>339</span>: Comp. -ωτέρως <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.5.49</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[mortally]], οὐτασμένος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1344</span>, cf. <span class="bibl">Plb.2.69.2</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1296.png Seite 1296]] bei Soph. Phil. 633 u. oft in sp. Prosa 2 Endgn, – 1) vom Orte, [[am rechten Orte]] geschehend, den rechten Fleck treffend, τὸ καίριον, die Stelle am Leibe, wo eine Wunde tödtlich ist, vgl. Il. 8, 83 ἄκρην κὰκ κορυφὴν (βάλεν), ὅθι τε πρῶται [[τρίχες]] ἵππων κρανίῳ ἐμπεφύασι, [[μάλιστα]] δὲ καίριόν ἐστιν u. 326; οὐκ ἐν καιρίῳ ὀξὺ [[πάγη]] [[βέλος]], nicht an einer tödtlichen Stelle, 4, 185; οὔ τι [[βέλος]] κατὰ καίριον ἦλθε 11, 439; so Xen. Equ. 12, 8 καιριώτατον. – Nach Hom. bes. [[καιρία]] [[πληγή]], ein tödtlicher Streich, Todesstreich, πέπληγμαι καιρίαν πληγήν Aesch. Ag. 1316, wie [[ἐπεύχομαι]] δὲ καιρίας πληγῆς τυχεῖν 1265; καιρίους σφαγάς Eur. Phoen. 1440, u. Sp., wie Luc. Nigr. 55 βαθεῖα καὶ [[καίριος]] ἡ πληγὴ ἐγένετο; D. Sic. 4, 16; [[καταφορά]] Pol. 2, 33, 3; ohne subst., καιρίῃ ἔδοξε τετύφθαι Her. 3, 64; – καίριοι τόποι τοῦ σώματος Plut. Lac. apophth. Cleomen. p. 212; vgl. noch καίριον ἀστράγαλον ἐάγη Diod. 15 (VII, 632); – νοσήματα ἢ τρώματα, tödtlich, Hippocr. – 2) von der Zeit, zu rechter Zeit,<b class="b2"> schicklich, passend</b>, treffend; τὰ καίρια λέγειν Aesch. Spt. 1. 601; σιγᾶν θ' [[ὅπου]] δεῖ καὶ λέγειν τὰ κ. Ch. 575; εἴ τι καίριον λέγεις Soph. Ant. 720; βλέπ' εἰ καίρια φθἔγγει Phil. 850, wie Eur. I. A. 829; καιρίοισι συμφοραῖς Aesch. Ch. 1060; [[καίριος]] [[σπουδή]] Soph. Phil. 633; δρᾶν τὰ καίρια Ai. 120; φρονεῖν El. 221; καιρίαν δ' ἡμῖν ὁρῶ στείχουσαν Ἰοκάστην O. R. 631, daß Jok, zu rechter Zeit kommt, wie Eur. [[καίριος]] ἦλθες El. 598; καιριωτέρα [[βουλή]] Heracl. 492; in Prosa, φροντίζων δὲ εὕρισκε [[ταῦτα]] καιριώτατα εἶναι Her. 1, 125, καὶ τὸ μέτριον Plat. Phil. 66 a, τοῦτο [[μάλιστα]] καιριώτατον γένοιτ' ἄν Tim. 51 d; einzeln bei SP. – 3) das Zeitliche, Vergängliche, neben [[ἀβέβαιος]] Strato 66 (XII, 224). – Adv., πολλῶν καιρίως εἰρημένων Aesch. Ag. 1345; καιρίως οὐτασμένος, tödtlich verwundet, Ag. 1317, wie κ. πατάξαι Pol. 11, 18, 4, πληγείς 2, 69, 2; – καιριωτέρως παρεῖναι Xen. Cyr. 4, 5, 49.
}}
{{ls
|lstext='''καίριος''': -α, -ον, [[ὡσαύτως]], ος, ον, Θέογν. 341, Τραγ., Λουκ. Νιγρ. 35: ([[καιρός]] Β): 1) παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐπὶ τόπου, ὁ ἐν τῷ προσήκοντι τόπῳ, [[ἐντεῦθεν]], ἐπὶ μελῶν τοῦ σώματος, καίριον, ἐπικίνδυνον [[μέρος]] τοῦ σώματος, [[ἔνθα]] ἐὰν κτυπηθῇ τις ἀποθνήσκει, Ἰλ. Θ. 84, 326· οὐκ ἐν καιρίῳ, «οὐκ ἐν ἐπικινδύνῳ» (Σχόλ.), Δ 185· [[οὔτι]] [[βέλος]] κατὰ καίριον ἦλθεν Λουκ. 439· ὁ [[αὐχήν]] ἐστι τῶν καιρίων ξεν. Ἱππ. 12, 2· καιριώτατον [[αὐτόθι]] 8· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ πληγῶν, καιρία (δηλ. [[πληγή]]), θανατηφόρον [[τραῦμα]], καιρίην (κοινῶς: καιρίῃ) τετύφθαι Ἡρόδ. 3. 64· πέπληγμαι καιρίαν πληγὴν Αἰσχύλ. Ἀγ. 1343· καιρίας πληγῆς τυχεῖν [[αὐτόθι]] 1265· πρβλ. Ξεν. Κύρ. 5. 4, 5, καὶ ἴδε [[ἀνταῖος]]· οὕτω, καιρίας σφαγὰς Εὐρ. Φοίν. 1430· καίρια νοσήματα, τραύματα Ἱππ. 448. 8· ἔχειν τὴν καταφορὰν καιρίαν Πολύβ. 2. 33, 3. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ὁ ἐν τῷ προσήκοντι χρόνῳ, [[ἔγκαιρος]], προσήκων, [[κατάλληλος]], εὕρισκε [[ταῦτα]] καιριώτατα Ἡρόδ. 1. 125· χρὴ λέγειν τὰ καίρια Αἰσχύλ. Θήβ. 1, πρβλ. Χο. 582, 619· καίριοι συμφοραὶ [[αὐτόθι]] 1064· εἴ τι καίριον λέγεις Σοφ. Ἀντ. 724· δρᾶν, φρονεῖν τὰ καίρια ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 120, Ἠλ. 228· [[καίριος]] σπουδὴ ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 637· καιριωτέρα βουλὴ Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 471· κ. [[ἐνθύμημα]] Ξεν. Ἑλλ. 4. 5, 4· τὸ ἀεὶ καίριον ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 4. 2, 12, κτλ.· [[ὡσαύτως]] ἐν συμφωνίᾳ πρὸς τὸ ὐποκείμ., καιρίαν δ’ ἡμῖν ὁρῶ στείχουσαν Ἰοκάστην, ἐρχομένην κατὰ τὸν προσήκοντα χρόνον, Σοφ. Ο. Τ. 631· [[καίριος]] ἦλθες Εὐρ. Ἠλ. 598· ὁ δὲ Δινδ. Διώρθωσε καιρία (ἀντὶ καὶ δορία) [[πτώσιμος]], πίπτουσα κατὰ τὴν προσήκουσαν ἢ ὀλεθρίαν στιγμήν, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1122: - τὰ καίρια, ἐπίκαιροι περιστάσεις, εὐκαιρίαι, Θουκ. 4. 10· αἰφνίδιοι δυσκολίαι, Δίων Κ. 34. 77, 2. 2) διαρκῶν ἐπί τινα καιρόν, Ἀνθ. Π. 12. 224. ΙΙΙ. τὸ κύριον [[μέρος]] πράγματός τινος, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 15, 4 (Schneid. κυριώτατα). IV. Ἐπίρρ. -ρίως, ἐν τῷ προσήκοντι καιρῷ, ἁρμοδίως, καιρίως εἰρημένον Αἰσχύλ. Ἀγ. 1372· σκοπεῖν Εὐρ. Ρῆσ. 339· Συγκρ. -ωτέρως, Ξεν. Κύρ. 4. 5, 49· - οὕτω καί, πρὸς τὸ καίριον Σοφ. Φιλ. 525. 2) θανατηφόρως, θανασίμως, οὐτασμένος Αἰσχύλ. Ἀγ. 1344, πρβλ. Πολύβ. 2. 69, 2.
}}
{{bailly
|btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>1</b> opportun : καίριον λέγειν SOPH parler à propos, dire des choses opportunes ; τὰ καίρια THC les circonstances favorables, l’opportunité ; πρὸς τὸ καίριον SOPH à propos, en temps opportun ; <i>en parl. de pers.</i> καιρίαν δ’ [[ἡμῖν]] ὁρῶ στείχουσαν Ἰοκάστην SOPH voici que justement je vois Jocaste s’avancer vers nous;<br /><b>2</b> <i>p. anal. avec idée de lieu</i> qui se trouve à l’endroit convenable <i>particul. pour donner la mort</i> : [[ἐν]] καιρίῳ IL, κατὰ καίριον IL à l’endroit où le coup est mortel ; τὰ καίρια (μέρη) IL parties du corps essentielles <i>particul. où les blessures sont mortelles</i> ; καιρία [[πληγή]] ESCHL <i>ou simpl.</i> [[καιρίη]] <i>(ion.)</i> HDT blessure mortelle;<br /><i>Cp.</i> καιριώτερος, <i>Sp.</i> καιριώτατος.<br />'''Étymologie:''' [[καιρός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[καιρός]]): in the [[right]] [[place]], a [[fatal]] [[place]] [[for]] a [[wound]], Il. 8.84, Il. 4.185. (Il.)
}}
{{grml
|mltxt=-α, -ο (AM [[καίριος]], -ία, -ον) [[καιρός]]<br /><b>1.</b> αυτός που γίνεται στην κατάλληλη [[στιγμή]], [[επίκαιρος]], [[εύστοχος]], [[αποτελεσματικός]] («καίρια [[επέμβαση]]»)<br /><b>2.</b> (για [[πληγή]]) [[επικίνδυνος]], [[θανατηφόρος]], [[θανάσιμος]]<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το καίριο</i>(<i>ν</i>)<br />[[μέρος]] ή όργανο του σώματος που [[είναι]] περισσότερο ευαίσθητο και του οποίου ο [[τραυματισμός]] μπορεί να αποβεί [[θανατηφόρος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει θεμελιώδη [[σημασία]], [[βασικός]], [[κρίσιμος]], [[σημαντικός]], [[κεφαλαιώδης]], [[αποφασιστικός]] («τα καίρια προβλήματα της εποχής μας»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «μέ έθιξε στα καίρια» ή «μέ προσέβαλε στα καίρια» — μέ προσέβαλε με τρόπο που τραυμάτισε ανεπανόρθωτα την [[αξιοπρέπεια]] και τη [[φιλοτιμία]] μου<br /><b>μσν.</b><br /><b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το καίριον</i><br />η κατάλληλη [[στιγμή]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν διαρκεί [[παρά]] μικρό μόνο [[χρονικό]] [[διάστημα]], [[εφήμερος]]<br /><b>2.</b> το αρχικό [[μέρος]] ενός πράγματος<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ καίρια</i><br />i) επίκαιρες περιστάσεις, ευκαιρίες<br />ii) ξαφνικές δυσκολίες, ανάγκες<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «πρὸς τὸ καίριον» — στην κατάλληλη [[στιγμή]], επίκαιρα. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>καιρίως</i> και <i>καίρια</i> (AM καιρίως)<br /><b>1.</b> την κατάλληλη [[στιγμή]], επίκαιρα<br /><b>2.</b> θανάσιμα, θανατηφόρα.
}}
{{lsm
|lsmtext='''καίριος:''' -α, -ον και -ος, -ον (καιρὸς Β)·<br /><b class="num">I.</b> χρησιμοποιείται για [[τόπο]], αυτός που βρίσκεται στο κατάλληλο [[μέρος]], στον σωστό [[τόπο]], απ' όπου λέγεται για τα μέρη του σώματος, <i>ἐν καιρίῳ</i>, <i>κατὰ καίριον</i>, σε ζωτικό, καίριο [[σημείο]], σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης λέγεται για πληγές, τραύματα, <i>πέπληγμαι καιρίαν πληγήν</i>, καιρίας πληγῆς [[τυχεῖν]], σε Αισχύλ.· το <i>πληγὴ</i> κάποιες φορές παραλείπεται, σε Ηρόδ.· επίρρ. <i>-ίως</i>, θανάσιμα, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> χρησιμοποιείται για χρόνο, στον κατάλληλο χρόνο, [[έγκαιρος]], [[επίκαιρος]], ο εν ευθέτω χρόνω, σε Ηρόδ., Τραγ. κ.λπ.· <i>τὰ καίρια</i>, επίκαιρες περιστάσεις, ευκαιρίες, σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> αυτός που διαρκεί ένα συγκεκριμένο [[χρονικό]] [[διάστημα]], σε Ανθ.<br /><b class="num">3.</b> επίρρ. <i>-ρίως</i>, στον κατάλληλο χρόνο, εγκαίρως, σε Αισχύλ.· συγκρ. <i>-ωτέρως</i>, σε Ξεν.· ομοίως επίσης, <i>πρὸς τὸ καίριον</i>, σε Σοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''καίριος:''' и<br /><b class="num">1)</b> своевременный, удобный, подходящий ([[σπουδή]] Soph.; [[βουλή]] Eur.; [[συμμετρία]] Plut.): φροντίζων εὕρισκε [[ταῦτα]] καιριώτατα εἶναι Her. поразмыслив, (Кир) нашел наиболее целесообразным (сделать) следующее; κ. ἦλθες Eur. ты приходишь кстати; καιρίαν ὁρῶ Ἰοκάστην Soph. а вот как раз идет Иокаста;<br /><b class="num">2)</b> жизненно важный (τόποι τοῦ σώματος Plut.);<br /><b class="num">3)</b> нанесенный в жизненно важный центр, т. е. смертельный ([[πληγή]] Hom., Arst., Plut.; σφαγαί Eur.; [[καταφορά]] Polyb.);<br /><b class="num">4)</b> преходящий, мимолетный ([[κάλλος]] τε καὶ [[ἔρως]] Anth.).
}}
{{elnl
|elnltext=καίριος -α -ον, f. ook -ος [καιρός] op de juiste plaats dodelijk ( van wonden of ziektes).: ἐν καιρίῳ op een vitale plaats Il. 4.185; καιρία πληγή een dodelijke slag Aeschl. Ag. 1343. op de juiste tijd doeltreffend, gelegen, gunstig:; καιρίοισι συμφοραῖς met gunstig lot Aeschl. Ch. 1064; τι καίριον λέγειν iets opportuuns zeggen Soph. Ant. 724; καιριωτέρα βουλή een doeltreffender plan Eur. Hcld. 471; subst.: τὰ καίρια gunstige omstandigheden; pred. van personen:. καιρίαν... ὁρῶ τῆνδε ἐκ δόμων στείχουσαν Ἰοκάστην ik zie daar Iocaste als geroepen uit het paleis komen Soph. OT 631.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[καίριος]], η, ον [[καιρός]]<br /><b class="num">I.</b> of Place, in or at the [[right]] [[place]], [[hence]] of parts of the [[body]], ἐν καιρίῳ, κατὰ καίριον in a [[vital]] [[part]], Il.; also, of wounds, πέπληγμαι καιρίαν πληγήν, καιρίας πληγῆς [[τυχεῖν]] Aesch.; [[πληγή]] is [[sometimes]] omitted, Hdt.:— adv. -ίως, [[mortally]], Aesch.<br /><b class="num">II.</b> of [[Time]], in [[season]], [[seasonable]], [[timely]], [[opportune]], Hdt., Trag., etc.; τὰ καίρια [[timely]] circumstances, opportunities, Thuc.<br /><b class="num">2.</b> [[lasting]] but for a [[season]], Anth.<br /><b class="num">3.</b> adv. -ρίως, in [[season]], [[seasonably]], Aesch.: comp. -ωτέρως Xen.:—so also, πρὸς τὸ καίριον Soph.
}}