View source for δέον

{{LSJ1
|Full diacritics=δέον
|Medium diacritics=δέον
|Low diacritics=δέον
|Capitals=ΔΕΟΝ
|Transliteration A=déon
|Transliteration B=deon
|Transliteration C=deon
|Beta Code=de/on
|Definition=(written <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> δείον <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.361.4</span> (iii B. C.), etc.), οντος, τό, neut. Subst., prop. part. of impers. <b class="b3">δεῖ</b> (q. v.):—[[that which is binding]], [[needful]], [[right]], μᾶλλον τοῦ δ. <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.3.8</span>; τὰ δ. <span class="bibl">Th.1.22</span>, etc.; οὐδὲν τῶν δ. πράττοντες <span class="bibl">Isoc.3.25</span>; <b class="b3">πρὸ τοῦ δ</b>. before [[it be needful]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>891</span>; <b class="b3">ἐν δέοντι</b> (sc. <b class="b3">καιρῷ</b>) in [[good time]], <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1277</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cim.</span>17</span>; ἐν τῷ δ. <span class="bibl">Hdt.2.159</span>; ἐς δέον ἐγεγόνεε <span class="bibl">Id.1.119</span>, cf. <span class="bibl">186</span>; ἐς δ. πάρεστι <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span> 1416</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>386</span>; εἰς δ. λέγειν <span class="bibl">D.4.14</span>; <b class="b3">εἰς τὸ δ</b>. for [[needful purposes]], or [[in case of need]], ἐς τὸ δ. χρῆσθαι <span class="bibl">Hdt.2.173</span>: hence of [[secret service]], εἰς τὸ δ. ἀπώλεσα <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>859</span> (parody of Pericles' <b class="b3">εἰς τὸ δ. ἀνήλωσα</b> Sch. ad loc.); εἰς οὐδὲν δ. ἀναλίσκειν <span class="bibl">D.3.28</span>: so in pl., <b class="b3">εἰς δέοντα ἀναλωθῆναι</b> Andronic.Rhod.p.577 M.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0547.png Seite 547]] οντος, τό (neutr. partic praes. von δεῖ), das Nöthige, Pflicht, Schuldigkeit, τὰ δέοντα εἰπεῖν Thuc. 1, 22 u. öfter; Plat. Phaedr. 234 b; ἀπῆλθον πρωϊαίτερον τοῦ δέοντος Theaet. 150 e; θᾶττον τοῦ δ. Conv. 195 b u. öfter; ἐν δέοντι u. ἐν τῷ δέοντι, sc. καιρῷ, zur rechten Zeit, Ar. Pax 272; Eur. Mad. 1277; Her. 2, 159; Thuc. 2, 89; ποιεῖν Isocr. 3, 19 u. Sp.; εἰς [[δέον]], z. B. παρεῖναι Soph. O. R. 1416; Eur. Alc. 1101; Her. 1, 119; καὶ [[καλῶς]] Plat. Rep. X, 596 e; εἰς τὸ [[δέον]] παραγίνεσθαι Her. 1, 32; χρῆσθαι 2, 173; vgl. Ar. Nubb. 859; εἰς οὐδὲν [[δέον]] ἀναλίσκειν, unnöthiger Weise, Dem. 3, 28. – Absolut [[δέον]], da es nöthig ist od. war, Plat. Prot. 355 d u. sonst oft bei Att.; οὐδὲν [[δέον]], was nicht hätte geschehen sollen, Her. 3, 65 u. sonst. – Pol. 1, 30, 7 u. Sp. sagen [[δέον]] ἐστίν = δεῖ
}}
{{ls
|lstext='''δέον''': -οντος, τό, οὐδέτ. οὐσιαστ., [[κυρίως]] μετοχ. τοῦ ἀπροσ. δεῖ: - ὅ,τι [[εἶναι]] ὑποχρεωτικόν, [[ἀναγκαῖον]], ὀρθόν, [[πρέπον]], Ξεν. Ἀπομν. 4. 3, 8· τὰ δέοντα, πράγματα ἀναγκαῖα ἢ πρέποντα, τὰ καθήκοντα, Θουκ. 1. 22, κτλ· οὐδὲν τῶν δεόντων πράττειν Ἰσοκρ. 32Α· πρὸ τοῦ δέοντος, πρὶν γείνῃ [[ἀνάγκη]], Σοφ. Φ. 891· [[μᾶλλον]] τοῦ δ., πλειότερον τοῦ ἀναγκαίου, Ξεν. Ἀπομν. 4. 3, 8, κτλ.· ἐν δέοντι (ἐνν. καιρῷ), εἰς καλὸν καιρόν, Λατ. opportune, Εὐρ. Μηδ. 1277· ἐν τῷ δέοντι Ἡρόδ. 2. 159· οὕτω καὶ ἐς [[δέον]] γέγονε Ἡροδ. 1. 119, 186· ἐς δ. πάρεστι Σοφ. Ο. Τ. 1416, πρβλ. Ἀντ. 386· εἰς [[δέον]] λέγειν Δημ. 44. 7· [[ἀλλά]], εἰς τὸ [[δέον]], δι᾿ ἀναγκαίους σκοπούς, ἢ ἐν περιπτώσει ἀνάγκης, ἐς τὸ δ. χρῆσθαι Ἡρόδ. 2. 173· [[ἐντεῦθεν]] (ἐν Ἀθήναις) ἡ [[φράσις]] εἰς τὸ [[δέον]] ἐδήλου ἀπορρήτους τῆς πόλεως δαπάνας (μυστικὸν [[κονδύλιον]])· εἰς τὸ [[δέον]] ἀπώλεσα Ἀριστοφ. Νεφ. 859, [[ἔνθα]] ἴδε ἑρμηνευτ. εἰς οὐδὲν [[δέον]] ἀναλίσκειν Δημ. 36. 10, κτλ.
}}
{{bailly
|btext=<span class="bld">1</span>οντος (τό) :<br /><i>propr.</i> ce qu’il faut, ce qui convient, <i>d’où</i> :<br /><b>1</b> besoin, nécessité : τὰ δέοντα [[εἰπεῖν]] <i>ou</i> πράττειν, dire <i>ou</i> faire ce qu’il faut ; πρὸ [[τοῦ]] δέοντος SOPH avant qu’il ne soit nécessaire ; [[μᾶλλον]] [[τοῦ]] δέοντος XÉN plus qu’il ne faut ; [[ἐς]] τὸ [[δέον]] HDT en vue des besoins;<br /><b>2</b> ce qui convient, ce qui est opportun : [[ἐν]] δέοντι (καιρῷ) EUR, [[ἐν]] [[τῷ]] δέοντι HDT en temps opportun, à propos ; [[ἐς]] [[δέον]] παρεῖναι SOPH <i>ou</i> [[ἐς]] τὸ [[δέον]] παραγίνεσθαι HDT se présenter <i>ou</i> survenir à point.<br />'''Étymologie:''' part. prés. neutre de [[δέω]]².<br /><span class="bld">2</span><i>3ᵉ pl. impf. poét. de</i> [[δέω]]¹;<br /><i>part. prés. neutre de</i> [[δέω]]².
}}
{{DGE
|dgtxt=v. 2 [[δέω]].
}}
{{grml
|mltxt=το (AM [[δέον]])<br />το [[δέον]], τα δέοντα<br />το αναγκαίο, το σωστό, αυτό που [[πρέπει]] να γίνει («[[υπέρ]] το [[δέον]]», «[[πέραν]] του δέοντος» — υπερβολικά)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>στον πληθ.</b> <i>τα δέοντα</i><br />τα χαιρετίσματα, τα σεβάσματα («τα δέοντα στη [[μητέρα]] σου»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «ἐν δέοντι» — στον κατάλληλο καιρό<br />β) «μᾱλλον τοῦ δέοντος» — περισσότερο απ' ό,τι χρειάζεται<br />γ) «εἰς τὸ [[δέον]]» — για αναγκαίους σκοπούς ή σε [[περίπτωση]] ανάγκης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ουσιαστικοποιημένη μτχ. ου δεύτερου γένους του απρόσωπου <i>δει</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δέον:''' -οντος, τό, μτχ. ουδ. του απροσ. [[δεῖ]], χρησιμ. ως ουσ.· οτιδήποτε δεσμευτικό, απαραίτητο, αναγκαίο, σωστό, σε Σοφ., Ξεν.· <i>τὰ δέοντα</i>, αυτά που είναι πρέποντα ή αναγκαία, χρειαζούμενα, δικαιώματα ή υποχρεώσεις, σε Θουκ. κ.λπ.· <i>ἐν δέοντι</i> (ενν. <i>καιρῷ</i>), στον σωστό χρόνο, Λατ. [[opportune]], σε Ευρ.· <i>ἐν τῷ δέοντι</i>, σε Ηρόδ.· εἰς τὸ [[δέον]], για έναν αναγκαίο σκοπό, [[επιδίωξη]], σε [[περίπτωση]] ανάγκης, στον ίδ.· από όπου (στην Αθήνα), [[έκφραση]] για τα [[μυστικά]] [[κονδύλια]]· εἰςτὸ [[δέον]] [[ἀπώλεσα]], σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''δέον:'''<br /><b class="num">I</b> эп. (= [[ἔδεον]]) impf. к [[δέω]] I.<br /><b class="num">II</b> part. n к [[δέω]] II.<br />οντος τό [[δέω]] II] тж. pl. нужное, должное, надлежащее, необходимое: ἐς τὸ δ. Her. в случае надобности, но тж. ἐς (τὸ) δ. Soph., Her., εἰς δ. Dem. кстати, во-время; ἐν (τῷ) δέοντι (sc. καιρῷ) Her., Eur., Thuc., Arph. своевременно; πρὸ τοῦ δέοντος Soph. преждевременно; οὐδεν δ. Her., εἰς οὐδὲν δ. Dem. без всякой надобности, ни к чему, зря; παρὰ τὸ δ. Arst. вопреки или без необходимости; [[θᾶττον]] τοῦ δέοντος Plat. скорее, чем нужно.
}}
{{elnl
|elnltext=δέον -οντος, τό subst. ptc. praes. act. van 2. δέω.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[neut. [[part]]. of the impers. δεῖ, made [[into]] a Noun]<br />that [[which]] is [[binding]], [[needful]], [[right]], [[proper]], Soph., Xen.; τὰ δέοντα things [[needful]] or [[proper]], advantages or duties, Thuc., etc.; ἐν δέοντι (sc. καιρῶι), in [[good]] [[time]], Lat. [[opportune]], Eur.; ἐν τῶι δέοντι Hdt.; εἰς τὸ [[δέον]] for a [[needful]] [[purpose]], Hdt.; [[hence]] (at [[Athens]]) the [[phrase]] for [[secret]] [[service]], εἰς τὸ [[δέον]] [[ἀπώλεσα]] Ar.
}}