View source for ἀείρω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀείρω
|Medium diacritics=ἀείρω
|Low diacritics=αείρω
|Capitals=ΑΕΙΡΩ
|Transliteration A=aeírō
|Transliteration B=aeirō
|Transliteration C=aeiro
|Beta Code=a)ei/rw
|Definition=Ep., Ion., and poet.; αἴρω (once in Hom., v. infr.), Att. and Trag. (exc. <span class="bibl">A. <span class="title">Th.</span>759</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pers.</span>660</span>, both lyr.); Aeol. ἀέρρω, <span class="bibl">Alc.78</span>: impf. <b class="b3">ἤειρον</b> (συν-) <span class="bibl">Il.10.499</span>, <span class="bibl">Hdt.2.125</span>, Ep. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἄειρον <span class="bibl">Il.19.386</span>, Att. and Trag. <b class="b3">ᾖρον</b>: fut. <b class="b3">ἀρῶ [ᾱ</b>], contr. for <b class="b3">ἀερῶ</b> (which is not found), <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>795</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>322</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>1148</span>, prob. in <span class="bibl">Luc. <span class="title">Hist.Conscr.</span> 14</span>: aor. 1 <b class="b3">ἤειρα</b> (συν-) <span class="bibl">Il.24.590</span>, (παρ-) <span class="bibl">Archil.94</span>, <span class="bibl">Herod.9.13</span>, Ep. ἄειρα <span class="bibl">Il.23.730</span>; Aeol. imper. ἀέρρατε Sapph.91; subj. ἀέρσῃ <span class="bibl">Panyas.13.13</span>; part. ἀείρας <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>418</span>; also ἄηρα <span class="title">IG</span>12(3).449 (Thera); ἦρα <span class="bibl">Hdt. 9.59</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>47</span>, <span class="bibl">Th.6.18</span>, etc., 3pl. ἤροσαν <span class="bibl">LXX<span class="title">Jo.</span>3.14</span>, opt. ἄραις <span class="bibl">Herod.5.71</span>, inf. ἆραι <span class="bibl">Call. <span class="title">Cer.</span>35</span>, part. ἄρας <span class="bibl">Th.2.12</span>, etc., Cret. ἤραντας <span class="title">GDI</span>5015 (Gort.) [<b class="b3">ᾱ-</b> in all moods]: pf. ἦρκα <span class="bibl">D.25.52</span>, (ἀπ-) <span class="bibl">Th.8.100</span>, plpf. <b class="b3">ἤρκεσαν</b> (ἀπ-) <span class="bibl">D.19.150</span>:—Med. ἀείρομαι (ἀπ-) <span class="bibl">Il. 21.563</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>216</span> (lyr.); αἴρομαι <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>360</span>, <span class="bibl">Th.4.60</span>: fut <b class="b3">ἀροῦμαι [ᾱ]</b> <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1597</span> : aor. 1 imper. ἀείραο <span class="bibl">A.R.4.746</span>, inf. <b class="b3">ἀείρασθαι</b> (ἀντ-) <span class="bibl">Hdt.7.212</span>, part. -άμενος <span class="bibl">Il.23.856</span>, <span class="title">IG</span>4.952.112 (Epid.); also <b class="b3">ἠράμην [ᾱ-</b> in all moods] <span class="bibl">Il.14.510</span>, <span class="bibl">Od.4.107</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>986</span>, <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>525</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>374e</span>, etc., Dor. ἄρατο <span class="bibl">B.2.5</span> : pf. ἦρμαι <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>54</span>:— Pass., <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>450</span> (lyr.), <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>2.174</span>: fut. ἀρθήσομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>565</span>: aor. ἠέρθην <span class="bibl">A.R.4.1651</span>, (παρ-) <span class="bibl">Il.16.341</span>, Ep. ἀέρθην <span class="bibl">Od.19.540</span>, 3pl. ἄερθεν <span class="bibl">Il.8.74</span>, subj. ἀερθῶ <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>848</span> (lyr.), part. ἀερθείς <span class="bibl">Od.8.375</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.75</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1525</span> (lyr.), <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.1</span>, etc.; also ἤρθην <span class="bibl">Simon.111</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>214</span> (lyr.), <span class="bibl">Th.4.42</span>, etc., part. ἀρθείς <span class="bibl">Il.13.63</span>, (ἐπ-) <span class="bibl">Hdt.1.90</span>, etc.: pf. ἤερμαι <span class="bibl">A.R.2.171</span>: Ep. plpf. 3sg. <b class="b3">ἄωρτο</b> (for <b class="b3">ἤορτο</b>) <span class="bibl">Il.3.272</span>, <span class="bibl">Theoc.24.43</span>, ἔωρτο Hsch. [<b class="b3">ἀείρω</b> has ᾰ, exc. in late poetry, as <span class="bibl">Opp. <span class="title">C.</span>1.347</span>.] (<b class="b3">ἀείρω</b> = [[ἀ-ϝερ-]]yω, cf. αὐειρομέναι <span class="bibl">Alcm.23.63</span>; <b class="b3">αἴρω</b> (oncein Hom., <span class="bibl">Il.17.724</span> in part. <b class="b3">αἴροντας</b>) may = [[ϝαρ-yω]] for <b class="b3">ϝγ[νυλλ ]-ψω</b> from the reduced form of the root, but is more probably an analogical formation arising from the contracted forms. Fut. <b class="b3">ἀροῦμαι [ᾰ]</b> and aor. <b class="b3">ἀρόμην, ἤρετο</b>, etc., inf. <b class="b3">ἀρέσθαι [ᾰ]</b>, belong to <b class="b3">ἄρνυμαι</b>, q.v.; <b class="b3">ἤρᾰτο</b> may have displaced <b class="b3">ἤρετο</b> in Hom, cf. Eust. ad <span class="bibl">Il.3.373</span>. The sense [[attach]] found in compds. <b class="b3">συν-, παρ-αείρω</b> is prob. derived from the use v.<span class="bibl">1</span>.) </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> Act., [[lift]], [[raise up]], νέκυν <span class="bibl">Il.17.724</span>; <b class="b3">ὑψόσ' ἀείρας [κυνέην</b>] <span class="bibl">10.465</span>; πίνακας παρέθηκεν ἀείρας <span class="bibl">Od.1.141</span>; Εὐμάστας με ἄηρεν ἀπὸ χθονός <span class="title">IG</span>12(3).449, inscr. on a stone (Thera); <b class="b3">ἀπὸ γῆς αἴ</b>. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>90a</span>; <b class="b3">ἱστία στεῖλαν ἀείραντες</b> furled by [[brailing them up]], <span class="bibl">Od.3.11</span>; but <b class="b3">ἀ. ἱστία</b> [[hoist]] sail, <span class="bibl">A.R.2.1229</span>; αἴ. κεραίας <span class="bibl">D.S. 13.12</span>; εὔμαριν ἀ. <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 660</span>; <b class="b3">κοῦφον αἴ. βῆμα</b> [[walk lightly]], [[trip]], <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>342</span>; <b class="b3">αἴ. σκέλη</b>, of a horse, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>10.15</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">IA</span>710b20</span>; ὀρθὸν αἴ. τὸ κάρα <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>496</span>; ὀφθαλμὸν ἄρας <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>795</span>; <b class="b3">ἄρασα μύξας</b>, of a deer, <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>89</span>; ὀφρῦς αἴροντα <span class="bibl">Diph.85</span>; <b class="b3">αἴ. σημεῖον</b> [[make]] a signal, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.23</span>; <b class="b3">αἴ. μηχανήν</b>, in the theatre, <span class="bibl">Antiph.191.15</span>; so ἐπὶ τὰς μηχανὰς καταφεύγουσι θεοὺς αἴροντες <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>425d</span>; <b class="b3">τεῖχος ἱκανὸν αἴ</b>. <span class="bibl">Th.1.90</span>, cf. <span class="bibl">2.75</span>:—freq. in part., <b class="b3">ἄρας ἔπαισε</b> he [[raised]] [them] and struck, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span> 1270</span>; ἡ βουλὴ ἄρασα τὴν ἀφ' ἱερᾶς ἀφῆκεν <span class="bibl">Plu. <span class="title">Cor.</span>32</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span> 6.15</span> :—Pass., ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη <span class="bibl">Od.19.540</span>, cf. <span class="bibl">Il.8.74</span>; ὑψόσ' ἀερθείς <span class="bibl">Od.12.432</span>; ἔμπνους ἀρθείς <span class="bibl">Antipho 2.1.9</span>; φρυκτοὶ ᾔροντο <span class="bibl">Th.2.94</span>, cf. Aen. Tact.<span class="bibl">26.14</span>; [[mount up]], <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.2.5</span>; <b class="b3">ἄνω ἀρθῆναι</b>, of the sun, to [[be high]] in heaven, Hp.Aër.6; to [[be seized]], [[snatched up]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>565</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[take up]], in various uses: [[draw]] water, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span> 1339</span>; [[gather]] food, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>707</span>; [[pluck]]herbs, <span class="title">PMag.Par.</span>1.287, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[take up and carry]] or [[bring]], ἐκ βελέων Σαρπηδόνα δῖον ἀείρας <span class="bibl">Il.16.678</span>; νόσφιν ἀειράσας <span class="bibl">24.583</span>; <b class="b3">ἄχθος ἀ</b>. [[convey]], of ships, <span class="bibl">Od.3.312</span>; <b class="b3">μῆλα ἐξ' Ιθάκης ἄειραν νηυσί</b> [[carried]] them [[off]], <span class="bibl">21.18</span>; <b class="b3">μή μοι οἶνον ἄειρε</b> [[bring]] me not wine, <span class="bibl">Il.6.264</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[take up and bear]], as a burden, μόρον <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>547</span>; ἆθλον <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>80</span>; ἄλγος <span class="bibl">A.R.4.65</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[wear]] clothes, <span class="bibl">LXX <span class="title">1 Ki.</span>2.28</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> of armies or fleets, <b class="b3">τὰς ναῦς αἴ</b>. [[get]] the ships [[under sail]], <span class="bibl">Th.1.52</span>; esp. intr., [[get under way]], [[set out]], ἆραι τῷ στρατῷ <span class="bibl">Id.2.12</span>: abs., ib.<span class="bibl">23</span>:—Pass., ἀερθῆναι <span class="bibl">Hdt.9.52</span>; ἀερθέντες ἐκ . . <span class="bibl">1.165</span>; ἀ. εἰς . . <span class="bibl">1.170</span>; ἐφ' ἡμετέρᾳ γᾷ ἀρθείς <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>111</span> (lyr.); but <b class="b3">ἀερθείς</b> [[carried too far]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.75</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> [[raise]], [[levy]], λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>795</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> [[rear]] a child, τοῖς τοκεῦσί σ' ἤειρα <span class="bibl">Herod.9.13</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[raise up]], [[exalt]], ἀπὸ σμικροῦ δ' ἂν ἄρειας μέγαν <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>262</span>, cf. <span class="bibl">791</span>; <b class="b3">ὄλβον ὅν Δαρεῖος ἦρεν</b> <span class="bibl">Id.<span class="title">Pers.</span>164</span>:—esp. of pride and passion, [[exalt]], [[excite]], <b class="b3">ὑψοῦ αἴ. θυμόν</b> [[grow excited]], <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>914</span>; <b class="b3">αἴ. θάρσος</b> [[pluck up]] courage, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>1598</span>:—Pass., to [[be raised]], [[increased]], ἡ δύναμις ᾔρετο <span class="bibl">Th.1.118</span>; ᾔρετο τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα <span class="bibl">Id.2.75</span>; <b class="b3">ἤρθη μέγας</b> [[rose]] to greatness, <span class="bibl">D.2.8</span>; οὐκ ἤρθη νοῦν ἐς ἀτασθαλίην <span class="bibl">Simon.111</span>; <b class="b3">ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>214</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>69</span>: abs., ἀείρομαι <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>216</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span> 1180</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[raise by words]], hence, [[praise]], [[extol]], <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>322</span>, etc.; <b class="b3">αἴ. λόγῳ</b> [[to exaggerate]], <span class="bibl">D.21.71</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">lift and take away, remove</b>, ἀπό με τιμᾶν ἦραν <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>847</span>; τινὰ ἐκ τῆς πόλεως <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>578e</span>; generally, <b class="b2">take away, put an end to</b>, κακά <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>942</span>; <b class="b3">τραπέζας αἴ</b>. [[clear away]] dinner, <span class="bibl">Men.273</span>; ἀρθέντος τοῦ αἰτίου <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>920b11</span>; [[deny]] (opp. <b class="b3">τίθημι</b> [[posit]]), <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>1.10</span>; Delph. and Locr. pf. Pass. part. <b class="b3">ἀρμένος</b> [[cancelled]], [[null and void]], ὠνὰ ἀ. καὶ ἄκυρος <span class="title">GDI</span>1746 (Delph.); ἀτελὴς καὶ ἀ. <span class="title">IG</span>9(1).374 (Naupactus). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[make away with]], [[destroy]], Ev.Matt.24.39; ἆρον, ἆρον <b class="b2">away with him!</b> Ev.Jo.19.15; <b class="b3">ἐκ τῶν ζώντων αἴ</b>. <span class="title">Tab.Defix.Aud.</span>1.18. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> Med., [[lift]], [[take up for oneself]] or [[what is one's own]], [πέπλων] ἕν' ἀειραμένη <span class="bibl">Il.6.293</span>; hence, [[carry off]], [[win]], πάντας ἀειράμενος πελέκεας <span class="bibl">23.856</span>; ἄρατο νίκαν <span class="bibl">B.2.5</span>; ἠρμένοι νίκην <span class="bibl">Str.3.2.13</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">ὄγκον ἄρασθαι</b> [[to be puffed up]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span> 129</span>; θαυμαστὸν ὄγκον ἀράμενοι τοῦ μύθου <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>277b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[raise]], [[lift]], τύπωμα ἠρμένοι χεροῖν <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>54</span>; <b class="b3">κανοῦν αἴ</b>. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>850</span>; βοῦς <span class="title">IG</span>22.1028.28, cf. <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Char.</span>27.5</span>; <b class="b3">ῥόθιον</b> [[raise]] a surging cheer, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span> 546</span>; Σαμόσατα ἀράμενος μετέθηκεν <span class="bibl">Luc.<span class="title">Hist.Conscr.</span>24</span>; <b class="b3">ἀείρεσθαι τὰ ἱστία</b> [[hoist]] sail, <span class="bibl">Hdt.8.56</span>, cf. <span class="bibl">94</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[raise]], [[stir up]], νεῖκος ἀειράμενος <span class="bibl">Thgn.90</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>986</span>,<span class="bibl">991</span>; [[begin]], [[undertake]], πόλεμον A. <b class="b2">Supp.</b>.342, <span class="bibl">Hdt.7.132</span>, <span class="bibl">Th.4.60</span>, <span class="bibl">D.5.5</span> (Pass., πόλεμος αἴρεται <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span> 1188</span>); κίνδυνον <span class="bibl">Antipho 5.63</span>; <b class="b3">φυγὴν αἴρεσθαι</b> [[take to]] flight, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 481</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>54</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> [[take upon oneself]], [[undergo]], πόνον <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>907</span>; πένθος <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>1225</span>; βάρος <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>473</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> abs., <b class="b3">βαρὺς ἀ</b>. slow to [[undertake anything]], <span class="bibl">Hdt.4.150</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> [[take away]], [[remove]], <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>1201</span>; hence, [[kill]] or [[destroy]], <span class="bibl">D.H.4.4</span>, <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>19.1.3</span>; πόλιν <span class="bibl">D.H.6.23</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> Pass., to [[be suspended]], [[hang]], [μάχαιρα] πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο <span class="bibl">Il.3.272</span>, <span class="bibl">19.253</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> Medic., to [[be swollen]], [σπλὴν] ἀερθείς <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.61</span>; <b class="b3">μαζοὶ ἀείρονται</b> ib.<span class="bibl">2.174</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0040.png Seite 40]] (αερ, vgl. ἀήρ); att. [[αἴρω]], auch Hom. Il. 17, 724; äol. ἀέῤῥω, Sapph. frg. 73; fut. (ἀερῶ, att.) ἀρῶ, Soph. Ai. 75, zuweilen mit langem α, z. B. ἀροῦμεν Aesch. Pers. 781 u. Eur. I. T. 117; aor. ἄειρα, ion. ἤειρα, ἀεῖραι, ἀείρας, att. ᾑρα, ἆρον imper. Soph. Ir. 796, ἄραντες Thuc. 1, 52, conj. ἀέρσῃ Panyas. bei Ath. II, 36 e; perf. ἦρκα, ἠρκώς, Dem. 25, 52. – Med. ἀείρομαι, att. αἴρομαι, vgl. auch [[ἄρνυμαι]]; fat. ἀροῦμαι Soph. O. C. 460; aor. ἠειράμην, ἀειραμένη Odyss. 15, 106 Iliad. 6, 293, -ος 23, 856, att. ἠράμην, auch bei Hom., ἠράμεθα II. 22, 393; aor. II. bei Hom. u. Tragg., ἀρόμην Il. 23, 592, [[ἀρέσθαι]], ἀροίμην, alle mit kurzem α. – Pass. αἴρομαι; ᾔρετο impf. Xen. Hell. 5, 2, 5; vgl. [[ἠερέθομαι]]; aor. ἀέρθην (παρηέρθη), ἄερθεν = ἀέρθησαν II. 8, 74, att. ἤρθην, Thuc. 1, 49, Hom. Od. 8, 375. 9, 383. 12, 432 ἀερθείς, Iliad. 13, 63 Od. 5, 393 ἀρθείς; fat. ἀρθήσομαι Ar. Ach. 565; perf. ἦρμαι (ἐπηρμένος), ἠερμένος Ap. Rh. 2, 171; plusqpf. [[ἄωρτο]] Il. 3, 272. 19, 253, auch Theocr. 24, 43, war hoch gehoben, hing, vgl. Buttmann Lexil. 1, 293. – 1) Vom Boden aufnehmen, in [[die Höhe heben]], bes. um zu [[tragen]], ὑψόσ' ἀείρας II. 10, 465, [[ἔγχος]] ἀεῖραι 8, 424, ἐκ βελέων ἀείρας 16, 678, δμωὰς νόσφιν ἀειράσας 24, 583; μῆλα ἐξ Ἰθάκης ἄειραν, räuberisch wegführen, Od. 21, 18; κτήματ' ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθοσἄειραν, in die Höhe hoben, trugen, 3, 312; [[ζυγόν]], das Joch tragen, Theocr. 27, 20; ὀρθὸν αἴρειν [[κάρα]], den Kopf gerade in die Höhe richten, Aeseh. Ch. 489; ὀφθαλμόν, das Auge erheben, Soph. Trach. 792; μετέωρον ἄρας Ar. Equ. 1362; σύ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον, hebe, richte mich auf, Soph. Phil. 867, wie γραῖαν πεσοῦσαν αἴρετ' εἰς ὀρθόν Eur. Froad. 465; ἄρασα ἐπ' ὤμων Aesop. 73; ἀπὸ γῆς Plat. Tim. 90 a; [[τεῖχος]], d. i. aufführen, Thuc. 1, 90; ἀράτω τὴν χεῖρα, er hebe die Hand hoch, beim Abstimmen, Xen. An. 5, 6, 33, dem ἀνατείνειν entsprechend, u. oft; πόδ' ἔξω δωμάτων αἴροντι Eur. Hec. 965 Hel. 1643; σκέλη, die Beine aufheben, Xen. de re eqn. 10, 15; κοῦφον [[βῆμα]], den Tritt leicht erheben, eilen, Eur. Troad. 344; – [[σημεῖον]], die Fahne. das Feldzeichen erheben, ἐπεὶ τὰ σημεῖα ἤρθη Thuc. 1, 49. 63; aber auch ἦρε τοῖς κέρασι [[σημεῖον]] [[μηκέτι]] πορεύεσθαι, er ließ Halt blasen, Xen. Cvr. 1, 2, 23; μηχανήν, θεούς, die Maschine zum Emporheben der Götter in Bewegung setzen, Antiphan. bei Ath. VI, 222 c, wie Plat. Crat. 425 d u. Plut. Them. 10; Lyc. 25; übtr., πᾶσαν μηχανὴν αἴρειν, alle Hebel in Bewegung setzen, Dion. 18; – τὰς ὀφρῦς Men. Stob. 22, 9; über μασχάλην αἴρειν vgl. Zenob. 5, 7; – [[ναῦς]] ἄραντες ἀπὸ τῆς γῆς, d. i. abfahrend, Thuc. 1, 52; u. danach στόλον Aesch. Ag. 47 Pers. 795; ἐκ τερμάτων νόστον ἄρωμεν Eur. I. T. 117, ἄρας ναυσὶ χιλίαις Ἄρη El. 2; intrans., ἄρας τῷ στρατῷ, aufbrechend, Thuc. 2, 12, u. oft, wie Plut., z. B. ἄραντες στρατῷ μεγάλῳ Poplic. 22, vgl. med.; von der Sonne, aufgehen, [[ἥλιος]] [[ταύτῃ]] μὲν αἴρῃ, [[τῇδε]] δ' αὖ δύνῃ Soph. Phil. 1331. – Uebertr., [[ἆθλον]] ἆραι, d. i. den Kampf aufnehmen, übernehmen, Soph. Fr. 80; auch δειλίαν ἀρεῖς Ai. 70, ὄγκον 129, θυμόνΟ. R. 914, wie [[θάρσος]] αἶρε Eur. I. A. 1598, vgl. Mus. 243, Muth, Feigheit, Dünkel fassen, zeigen, u. s. med. – Oft <b class="b2">heben,</b> vergrößern, ἡ [[δύναμις]] ᾔρετο Thuc. 1, 118; bes. mit Worten und Ehren, erheben, preisen, πολλῷ σ' ἐπαίνῳ ὑψηλὸν ἀρῶ Eur. Heraclid. 322, σ' ἦρεν εἰς [[ὕψος]] Phoen. 409; δόμον μέγαν ἀείρας Aesch. Ch 260. μέγαν μιν ἄρας 780; αἴρειν τὸ [[πρᾶγμα]] λόγῳ καὶ φοβερὸν ποιεῖν Dem. 21, 71, u. pass. ἤρθη [[μέγας]] 2, 8, wie ἀρθεὶς δὲ [[μέγας]] καὶ τιμηθεὶς ὡς οὐδεὶς πώποτ' ἐν ὑμῖν Ar. Vesp. 1023, zu großem Ruhme gelangt; u. so noch Sp. αἴρειν τὸν λόγον, erhabener sprechen, Chrysost. – Auch [[wegtragen]], wegnehmen, ἀπό με τιμᾶν ἦραν Aesch. Eum. 808, hoben mich weg von den Ehrenbezeugungen, entrissen mir diese; κακά Eur. El. 942; αἴρειν ἐκ πόλεως Plat. Rep. IX, 578 e; συνθήκας ἄρασθαι, im Ggstz von θέσθαι, D. L. 5, 63, aufheben; vgl. δίκην ἄρασθαι Aesch. 1, 66; so auch αἴρετε τὰς τραπέζας Men. bei B. A. 358, [[ἀρτέον]] τραπέζας Alexis bei Ath. XIV, 642 f. ὡς ἦν ἠρμένη [[τράπεζα]] Timocl. bei Ath. X, 455 f. ἀρθείσης τῆς τραπέζης Plut. san. tu. p. 383, den Tisch fortnehmen, παρακειμένην ἀφελεῖν VLL., aber μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε Il. 6, 264, erhebe den Wein (im Becher) nicht, um ihn mir zu reichen; vgl. αἶρε τὸ [[νᾶμα]], bring das Naß, Theocr. 15, 27, wie auch ᾔρετο [[τράπεζα]] vom Auftragen der Speisen Eubul. bei Ath. XV, 685 e; ebenso med. κρατῆρά τ' αἴρου Anaxandr. bei Ath. II, 48 a. – Bei Ar. Ach. 565 ist ἀρθήσει du wirst weggeschafft oder getödtet werden, wie es Dion. Hal. 4, 4 u. Sp., wie N. T., geradezu für tödten brauchen. – 2) Med. in denselben Bedeutungen auf das Subj. bezogen, αἴρεσθε, hebet auf, Soph. Tr. 1255; [[νηῦς]] [[ἄχθος]] ἄροιτο Il. 20, 247, πάντας ἀειράμενος πελέκεας [[οἶκόνδε]] φερέσθω 23, 856, wie ἀραμένους ἀποφέρειν, aufnehmen u. wegtragen, Xen. Hell. 4, 5, 14; αἴρεσθ' ἔσω τεύχη Eur. El. 360, tragt sie hinein, νὶν ἠράμηνβάθρων ἄπο I. T. 1201; ἀράμενος ἐπὶ τῶν ὤμων Aeson. 20; ἀράμενος τὴν προβοσκίδα, seinen Rüssel erheben, Plut. Pyrrh. 20; – ἱστοὐς Xen. Hell. 6, 2, 29; τὰ [[ἱστία]] ἀείρασθαι, die Segel aufziehen und absegeln, s. act., Her. 8, 56. 94 u. nach Schweigh. Conj. für ἀρώμενος, 1, 27; ebenso pass., ἀερθέντες ἐκ τῶν Οἰνουσσέωνἔπλεον 1, 165, sie machten sich auf; auch vom Landweg, 9, 25. – Bes. Waffen erheben, ὅπλα Xen. Cyr. 4, 2, 18; ἐχθρὸν αἴρεσθε [[δόρυ]] Eur. Heracl. 314; Soph. ἄρας ἔπαισεν, er hob (den Stab) hoch, holte aus und schlug, O. R. 1270; πόλε μον ἄρασθαίτινι, Krieg erheben, übernehmen, Plat. com. bei Prisc. XVIII p. 211; Aeseh. Spt. 341; Her. 7, 132. 156; Thuc. 1, 80; Xen. Cyr. 1, 6, 45; [[νεῖκος]], δηϊοτῆτα, Theogn. 90. 403 u. a. – Oft bei Hom., für sich davon tragen, erwerben, ἀέθλια ποσσὶν ἄροντο Il. 9, 124, κῦδος [[ἀρέσθαι]] Iliad. 16, 88. 17, 287. 419 Od. 22, 253, ἤρατο [[κῦδος]] Iliad. 3, 373. 18, 165, [[κῦδος]] ἄροιτο 22, 207, κ. ἄρηται 14, 365. [[χάριν]] καὶ [[κῦδος]] 4, 95, wie Aesch. Spt. 298 u. Pind. I. 1, 50; [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἀρέσθαι]] Iliad. 17, 16, [[κλέος]] ἐσθλὸν ἀροίμην 18, 121, [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἄρηαι]] Hesiod. Se. 107; [[εὖχος]] Il. 7, 203; νίκας Pind. I. 6, 57; vgl. Plut. Them. 15; Plat. Legg. XII, 969 a; ᾡ παιδὶ (für seinen Sohn) μέγα [[κλέος]] ἤρατο Od. 1, 240; [[ἕλκος]] [[ἀρέσθαι]], eine Wunde davontragen, Il. 14, 130; ὅσσ' Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο Od. 4, 107; πόνους Eur. Ion. 199, auf sich nehmen; [[πένθος]] Soph. O. R. 1223, u. in vielfachen Uebertragungen, δίκας [[ἀρέσθαι]] [[παρά]] τινος, Rache nehmen, El. 34; τόλμαν Pind. N. 7, 59; φυγήν Eur. Rhes. 54, fliehen; ποδοὶν κλοπὰν ἀρ., heimlich fliehen, Soph. Ai. 243; δυσμένειαν, ἔχθραν Eur. Heracl. 986: κίνδυνον Andoc. 1, 11; Lys. 2, 14, u. sonst. – 3) Pass., gehoben werden, τὸ [[ὕδωρ]] ᾔρετο [[ὑπέρ]] τινος, das Wasser stieg über, Xen. Hell. 5, 2, 5; sich erheben, ὑψόσ' ἀερθείς Od. 12, 432; [[ἔρνος]] ἀερθέν Aesch. Ag. 1506, u. übertr. ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι Spt. 196; Eur. Hec. 68, gespannt; oft ἐλπίσι, Plut. u. a. Sp. S. oben einzelne Beispiele.
}}
{{ls
|lstext='''ἀείρω''': Ἰων. καὶ ποιητ. [[ῥῆμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ. καὶ παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 759, Πέρσ. 660· (ἀμφ. λυρικά), ἀλλ ὁ [[τύπος]] [[εἶναι]] [[αἴρω]] (ὃ ἴδε), Αἰολ. [[ἀέρρω]] (ὃ ἴδε): - παρατατ. ἤειρον, (συν-), Ἰλ. Κ. 499, Ἡρόδ. Ἐπ. ἄειρον, Ἰλ.: - μέλλ. ἀρῶ, [ᾱ], συνῃρ. ἐκ τοῦ ἀερῶ, ([[ὅπερ]] [[οὐδαμοῦ]] εὕρηται), Αἰσχύλ. Πέρσ. 795, Εὐρ. Ἡρακλεῖδ. 322, Τρῳ. 1148. (πρβλ. [[ἐξεπαίρω]]): - ἀόρ. α΄ ἤειρα, (συν-), Ἰλ. Ω. 590. Ἐπ. ἄειρα, Ψ. 730: - μετοχ. ἀείρας, Σοφ. Ἀντ. 418 (ἐν τῷ λόγῳ τοῦ [[φύλακος]]): - μέσ. Ὅμ., καὶ παρὰ Σοφ. Τρ. 216 (λυρ.), μέλλ. ἀροῦμαι (ἴδε ἐν λ. [[αἴρω]]): - ἀόρ., προστακτ. ἀείραο, Ἀπολλ. Ρόδ.· ἀπαρέμφ. ἀείρασθαι (ἀντ-), Ἡρόδ. 7. 212, μετοχ. -άμενος, Ὅμ. - Παθ. ἀόρ. ἠέρθην, Ἀπολλ. Ρόδ. (παρ-), Ἰλ. Π. 341, Ἐπ. ἀέρθην, Ὀδ. τρίτ. πληθυντ. [[ἄερθεν]], Ἰλ. Θ. 74· ὑποτακτ. ἀερθῶ, Εὐρ. Ἀνδρ. 848, μετοχ. ἀερθείς, Ὅμ., Πίνδ., Ἡρόδ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1525· παρακ. ἤερμαι, Ἀπολλ. Ρόδ. 2. 171. Ἐπ. ὑπερσυντέλ. γ΄ ἑνικὸν [[ἄωρτο]], Ἰλ., Θεόκριτ., Ἰων. [[ἄορτο]] (ὃ ἴδε) ἀντὶ τοῦ ἤορτο. Ὁ [[τύπος]] [[ἀείρω]] [[εἶναι]] Ἰων. καὶ συνήθως [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδότῳ καὶ Ἱππ., ὡς παρ’ Ὁμήρῳ, πλὴν ἐν Ἰλ. Ρ. 724· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδάρῳ καὶ παρὰ τοῖς Τραγ. ἔν τισι λυρ. χωρίοις, [[οὐδέποτε]] δὲ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττικῶν· ὁ [[Ὅμηρος]] ἐν τούτοις προτιμᾷ τὸν ἀόρ. β΄ ἀρέσθαι τοῦ ἀείρασθαι· πρβλ. [[αἴρω]]. - Σύνθετ. ἀν-, ἀπ-, εἰς-, ἐπ-, παρ-, συναείρω. (Ἡ [[ῥίζα]] φαίνεται ἐκ συγκρίσεως τῆς Σανσκρ. καὶ Λατιν. ὅτι ἦτο ἐξ ἀρχῆς ΣΕΡ ἢ ΕΡ [[μετὰ]] προθεματικοῦ α ὡς ἐν [[ἀείρω]], [[ἀέξω]]. - Ἐκ τῆς √ΣΕΡ ἔχομεν τὴν λέξιν [[σειρά]], πρβλ. Σανσκρ. sarat, sarit (linum), Λατ. sero (serui), sera· ἐκ τῆς √ΕΡ: [[ὅρμος]] (monile), [[ὁρμαθός]], [[ὁρμιά]], καὶ [[εἴρω]], [[ἐερμένος]], ἡ [[ἔννοια]] τῆς συναφῆς, τῆς ἑνώσεως, ἥτις ἀπώλετο ἐν τῷ [[ἀείρω]], ἀναφαίνεται ἐν τοῖς παραγώγοις, [[συναείρω]], [[παρήορος]], [[συνήορος]], [[συνωρίς]], καὶ κατά τινα βαθμὸν καὶ εἰς τὰς κατωτέρω (ΙΙΙ, 2. ἀναφερομένας λέξεις). [ᾰ, [[ὁπότε]] τὸ [[ῥῆμα]] [[εἶναι]] ἀναύξητον· ἀλλὰ ᾱ ἐν ἄρσει παρὰ μεταγεν. Ἐπ., ὡς ὁ Ὀππ. κλπ. - πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 177, 347]. = Ὑψώνω, [[ἐγείρω]], σηκώνω· ὑψόσ’ ἀείρας θῆκεν [κυνέην κτλ.] Ἰλ. Κ. 465· ἱστία … στεῖλαν ἀείραντες, συνέστειλαν τὰ ἱστ. ἐγείραντες αὐτὰ καὶ τυλίξαντες, Ὀδ. Γ. 11: - ἰδίως σηκώνω ἵνα φορτωθῶ καὶ [[φέρω]] = [[κομίζω]], [[μεταφέρω]]: ἐκ βελέων Σαρπηδόνα [[δῖον]] ἀείρας, Ἰλ. Π. 678· νόσφιν ἀειράσας, Ω. 583· [[ἄχθος]] ἀείρειν, ἐπὶ φορτηγῶν πλοίων, Ὀδ. Γ. 312· μῆλα γὰρ ἐξ Ἰθάκης … ἄειραν νηυσί, τὰ ἔλαβον καὶ τὰ ἐκόμισαν, Φ. 18· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε = μή μοι πρόσφερε [[οἶνον]], Ἰλ. Ζ. 264· [[συχνάκις]] κατὰ μετοχὴν [[μετὰ]] ῥημάτων κινήσεως σημαντικῶν, ἐπὶ στεφάνην κεφαλῆφιν ἀείρας θήκατο, Κ. 30· πίνακας παρέθηκεν ἀείρας, Ὀδ. Α. 141· εὔμαριν ἀείρων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 660. 2) [[ἀθροίζω]], [[συλλέγω]]· λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον, [[αὐτόθι]] 795. ΙΙ. Μέσ. ὑψῶ τι δι’ ἐμαυτόν, [[ἀποκομίζω]], νικῶ, [[κερδαίνω]], [[λαμβάνω]]· [[συχν]]. [[μετὰ]] αἰτ. πράγμ. πάντας ἀειράμενος πελέκεας, Ἰλ. Ψ. 856, κτλ.· ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ ἐνεργ. [πέπλων], ἓν’ ἀειραμένη, Ἰλ. Ζ. 293. πρβλ. [[αἴρω]]. 2) [[ἐγείρω]], [[διεγείρω]], [[ἐρεθίζω]], [[νεῖκος]] ἀειράμενος, Θεόγν. 90· ἀείρασθαι πόλεμον = ἐπιχειρῶ (μακρὸν) πόλεμον, Ἡρόδ. 7. 132. 156· βαρὺς ἀ., βραδὺς εἰς τὸ ἐπιχειρῆσαί τι, ὁ αὐτ. 4. 150. 3) ἀείρασθαι τὰ ἱστία = σηκώνω τὰ ἱστία, ὁ αὐτ. 8. 56, 94· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἱστία, 1. 27· οὕτω παρ’ Ἀπολλ. Ροδ. ἀείρειν ἱστία, κατ’ ἐνεργ. τύπον 2. 1229. ΙΙΙ. παθ. = ὑψοῦμαι ἢ φέρομαι, μεταφέρομαι· ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη, Ὀδ. Τ. 540 πρβλ. Ἰλ. Θ. 74· ὑψόσ’ ἀερθείς … ἐχόμην, Ὀδ. Μ. 432· ἀείρεσθαι εἰς, = ἐγείρεσθαι καὶ ἀπέρχεσθαι εἴς τι [[μέρος]], Ἡρόδ. 1. 170· ἀερθέντες ἐκ …, [[αὐτόθι]] 165· πρὸ πάντων ἐπὶ ναυτιλλομένων· ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὁδοιποριῶν κατὰ ξηράν, ὡς ἀερθῆναι, 9. 52: - ἀερθεὶς ὡς τὸ Λατ. elatus, = ἐγειρόμενος ὑψηλά, ὑπερβαίνων τὰ προσήκοντα ὅρια. Πινδ. Ν. 7. 111. 2) κρέμαμαι, εἶμαι ἐξηρτημένος: [[[μάχαιρα]]] πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], Ἰλ. Γ. 272, Τ., 253· πρβλ. [[ἠερέθομαι]], αἰωρέομαι, [[μετέωρος]], ἄορ, [[ἀορτήρ]], 3) μεταφ. ἐγείρομαι, διεγείρομαι, παροξύνομαι, Σοφ. Τρ. 216.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[ἀερῶ]] <i>et</i> [[ἀέρσω]];<br /><i>épq. c.</i> [[αἴρω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=(ἀϝείρω), aor. [[ἤειρα]] and ἄειρα, [[mid]]. I. ἀειράμην, [[pass]]. ἀέρθην ([[ἀερθείς]], [[ἀρθείς]]), plupf. [[ἄωρτο]], cf. [[ἄρνυμαι]]: [[raise]] up, [[lift]]; freq. w. [[ὑψόσε]]; of ‘[[swinging]]’ the [[lash]] (μάστῖγα), of the ‘[[carrying]]’ [[capacity]] of ships ([[ἄχθος]] ἄειραν, Od. 3.312), ‘made him [[light]],’ Il. 19.386; [[mid]]. and [[pass]]., [[rise]] up, [[lift]] [[oneself]], of [[dust]] in the [[air]], of the [[balance]], Il. 8.74, of birds ‘[[soaring]],’ and of horses flinging up [[their]] heels. The [[part]]. ἀείρᾶς is added to verbs by [[way]] of [[amplification]], Od. 1.141. Of ‘[[bringing]] and [[offering]],’ Il. 6.264, esp. [[mid]]. ([[out]] of [[one]]'s [[store]]), 293, Od. 15.106.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰείρω</b> (aor. ειρε, ἀείραις: med. ραντο: [[pass]]. ἀείρεται: aor. [[ἀερθείς]], -εῖσα, -έντα. ἀρόμαν v. [[ἄρνυμαι]].) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[act]]. [[lift]] up [[τέλος]] δ' ἀείραις πρὸς στιβαρὰς ἐπάραξε πλευράς fr. 111. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> med. [[win]], [[gain]] cf. [[ἄρνυμαι]], ἄραντο γὰρ νίκας ἀπὸ παγκρατίου (synizesin αε vidit Schroeder.) (I. 6.60) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> [[pass]]. be lifted up <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> be [[exalted]], extolled ἀρετὰ ἐν σοφοῖς [[ἀνδρῶν]] ἀερθεῖσ' ἐν δικαίοις τε πρὸς ὑγρὸν αἰθέρα (N. 8.41) εἴη μιν εὐφώνων [[πτερύγεσσιν]] ἀερθέντ' ἀγλααῖς Πιερίδων ἔρνεσι φράξαι χεῖρα (I. 1.64) σοφίᾳ γὰρ ἀείρεται πλει[ (Pae. 14.40) λάμπει δὲ χρόνῳ ἔργα μετ' αἰθέῤ ἀερθέντ (Boeckh: λαμπευθέντα codd.) fr. 227. 3<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> be elated νικῶντί γε [[χάριν]], εἴ τι [[πέραν]] ἀερθεὶς [[ἀνέκραγον]], οὐ [[τραχύς]] εἰμι καταθέμεν (N. 7.75) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b> in tmesis, ἀνὰ [[κάρα]] τ' ἄειρ[ε v. [[ἀναείρω]] (Pae. 20.10)
}}
{{DGE
|dgtxt=v. [[αἴρω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀείρω:''' (√<i>ΑΕΡ</i>), Ιων. και ποιητ. [[ρήμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), σε Αττ. [[αἴρω]] (βλ. αυτ.), σε Αιολ. [[ἀέρρω]]· παρατ. [[ἤειρον]], Επικ. <i>ἄειρον</i>, μέλ. [[ἀρῶ]] [ᾱ], συνηρ. από το [[ἀερῶ]] (που δεν απαντά [[πουθενά]])· αόρ. αʹ [[ἤειρα]], Επικ. <i>ἄειρα</i> — Μέσ., μέλ. [[ἀροῦμαι]] [ᾱ], απαρ. αορ. αʹ <i>ἀείρασθαι</i>, μτχ. <i>-άμενος</i> — Παθ., αόρ. αʹ [[ἠέρθην]], Επικ. <i>ἀέρθην</i>, γʹ πληθ. [[ἄερθεν]], παρακ. [[ἤερμαι]], γʹ ενικ. Επικ. υπερσ. [[ἄωρτο]], Ιων. [[ἄορτο]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[υψώνω]], [[εγείρω]], [[σηκώνω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[ἱστία]] στεῖλαν ἀείραντες, μάζεψαν τα [[ιστία]] τυλίγοντάς τα, σε Ομήρ. Οδ.· [[ιδίως]], [[σηκώνω]] με σκοπό να [[μεταφέρω]], [[απάγω]], [[κουβαλώ]], [[μεταβιβάζω]], [[μεταφέρω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἄχθος]] ἀείρειν, λέγεται για φορτηγά πλοία, σε Ομήρ. Οδ.· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε, μη μου προσφέρεις [[κρασί]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[αθροίζω]], [[συναθροίζω]], [[συλλέγω]]· <i>λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Μέσ., [[αποκομίζω]] για τον εαυτό μου, δηλ. [[κερδίζω]], [[λαμβάνω]]· με αιτ. πράγμ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[εγείρω]], [[προκαλώ]] ή [[εξάπτω]], [[ερεθίζω]], [[διεγείρω]]· <i>ἀείρασθαι πόλεμον</i>, [[επιχειρώ]] μακροχρόνια πολεμική [[σύγκρουση]], σε Ηρόδ.· <i>βαρὺς ἀείρεσθαι</i>, αυτός που είναι [[αργός]] στην [[εκτέλεση]] ενός πράγματος, [[βραδύς]] στο να επιχειρήσει [[κάτι]], στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> ἀείρασθαι τὰ [[ἱστία]], [[σηκώνω]] τα πανιά, [[ξεκινώ]] τον πλουν· ή [[χωρίς]] τη [[λέξη]] [[ἱστία]], στον ίδ.<br /><b class="num">III. 1.</b> Παθ., σηκώνομαι ή μεταφέρομαι, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἀείρεσθαι εἰς..</i>., σηκώνομαι και [[αποχωρώ]] προς ένα [[άλλο]] [[μέρος]], [[μεταναστεύω]], σε Ηρόδ.· λέγεται [[κυρίως]] για ναυτικούς, [[αλλά]] επίσης και για ταξίδια ξηράς, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[κρέμομαι]], εξαρτώμαι· πὰρ κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], (το [[εγχειρίδιο]], το [[στιλέτο]]) ήταν κρεμασμένο πάντα δίπλα στο [[θηκάρι]] του ξίφους, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., ξεσηκώνομαι, βρίσκομαι σε [[διέγερση]], σε [[έξαψη]], σε Σοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀείρω:''' эп.-ион. = [[αἴρω]].
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">raise (up)</b> (Il.).<br />Other forms: <b class="b3">ἄωρτο</b> Il. s. Tichy Onomatop. 364f. (<b class="b3">ἄορτο</b> < <b class="b2">h₂u̯r̥-to</b>).<br />Dialectal forms: Att. <b class="b3">αἴρω</b> (Perhaps made to the fut. Att. <b class="b3">ἀρῶ</b> < <b class="b3">*ἀερω</b>. Improbable Heubeck Orbis 13 (1964) 264-7: <b class="b2">*sr̥-</b>. Convincingly Taillardat, CEG 1, assumes a zero grade verb <b class="b3">*ἀϜαρ-yω</b> > <b class="b3">αἴρω</b>. For the phenomenon cf. <b class="b3">τέμνω</b> \/ <b class="b3">τάμνω</b>.)<br />Compounds: <b class="b3">ἀερσί-ποδες</b> [[lifting their feet]] (Il.); <b class="b3">μετήορος</b> <b class="b2">(being) in the air</b>, Att. <b class="b3">μετέωρος</b>, Aeol. <b class="b3">πεδάορος</b> (or from <b class="b3">ἀήρ</b>?).<br />Derivatives: <b class="b3">ἄρσις</b> f. [[raising]] (Arist.); <b class="b3">ἀρτήρ</b>?<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [1150] <b class="b2">*h₂uer-</b>? [[raise]]?<br />Etymology: Not from <b class="b3">ἀήρ</b> [[air]] (which has long <b class="b2">a-</b>). No cognates known, but the form requires <b class="b2">*h₂uer-</b>. S. also <b class="b3">ἀείρω</b> 2.<br />See also: [[ἀρτήρ]], [[αἰώρα]], <b class="b3">αἰωρέω</b>; cf. also 2. <b class="b3">ἄρμα</b>, [[ἠερέθονται]], <b class="b3">αἰωρέω</b>.<br />2.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">bind together, up, hang (up)</b> (Il.); mostly with <b class="b3">συν</b>.<br />Other forms: Note <b class="b3">ἄωρτο</b> [[was hanging]]; <b class="b3">παρηέρθη</b> [[was made to hang beside]] Π 341.<br />Dialectal forms: Myc. [[opawota]] \/[[op-aworta]]\/?<br />Compounds: <b class="b3">-αορ-</b> in <b class="b3">*τετρ(α)-άορος</b>, <b class="b3">τετράορος</b>, contr. <b class="b3">τέτρωρος</b> [[yokes four together]] (Od.); <b class="b3">τετραορία</b> <b class="b2">four-horse chariot</b> (Pi.). To <b class="b3">συναείρω</b> also <b class="b3">συνάορος</b>, <b class="b3">συνήορος</b> <b class="b2">couples together, spouse,</b> Att. <b class="b3">συνωρίς</b>, <b class="b3">-ίδος</b> f. <b class="b2">two-horse team</b>; as contrast <b class="b3">παρήορος</b>, <b class="b3">παράοσρος</b> (Il.) <b class="b2">(horse) joined beside</b>, also [[outstretched]] and [[reckless]] (s. Leumann Hom. Wörter 222ff.)<br />Derivatives: <b class="b3">ἀορτήρ</b>, <b class="b3">-ῆρος</b> m. *`what is bound (together)', [[sword-belt]]; the <b class="b2">o-</b>vocalism unclear:' (Od.); <b class="b3">ἀορτή</b> <b class="b2">artery (from the heart), aorta</b> (Hp.). On <b class="b3">ἄορ</b> s.v..<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [1150] <b class="b2">*h₂uer-</b>? [[bind]]<br />Etymology: Mostly connected with a root for <b class="b2">to bind, hang on, strick</b> in Balto-Slavic, e. g. Lith. <b class="b2">virvė̃</b> [[strick]], OCS [[obora]] (< [[ob-vora]]) [[strick]]. The best connection is Alb. [[vjer]] [[hang up]]. [Note that in Dutch [[ophangen]] is a very frequent combination.] With <b class="b2">su̯-</b> Lith. <b class="b2">sveriú</b>, <b class="b2">sver̃ti</b> [[to weigh]] etc. - Solmsen Untersuchungen 289ff. separated it from <b class="b3">ἀείρω</b> 1. [[raise]], DELG tends to consider the second as a specialization of the first (extensive discussion).<br />See also: [[ἀρτήρ]], [[ὰρτάω]], [[ἄορ]], [[ὄαρ]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[attic]] [[αἴρω]] [Root ΑΕΡ] [ἀ¯ρῶ contr. as if from [[ἀερῶ]], [[which]] is not in use. Compare the morphological problems of [[ἀείδω]].]<br /><b class="num">I.</b> to [[lift]], [[heave]], [[raise]] up, Hom., etc.; [[ἱστία]] στεῖλαν ἀείραντες furled the sails by brailing them up, Od.:—esp. to [[lift]] for the [[purpose]] of [[carrying]], to [[bear]] [[away]], [[carry]], Il.; [[ἄχθος]] ἀείρειν, of ships of [[burden]], Od.; μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε [[offer]] me not [[wine]], Il.<br /><b class="num">2.</b> to [[raise]], [[levy]], λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον Aesch.<br /><b class="num">II.</b> Mid. to [[lift]] up for [[oneself]], i. e. [[bear]] off, c. acc. rei, Il.<br /><b class="num">2.</b> to [[raise]] or [[stir]] up, ἀείρασθαι πόλεμον to [[undertake]] a [[long]] war, Hdt.; βαρὺς ἀείρεσθαι [[slow]] to [[undertake]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> ἀείρασθαι τὰ [[ἱστία]] to [[hoist]] [[sail]], with or without [[ἱστία]], Hdt.<br /><b class="num">III.</b> Pass. to be lifted or carried up, Od.; ἀείρεσθαι εἰς . . to [[rise]] up and go to a [[place]], Hdt.;—[[mostly]] of seamen, but also of [[land]]-journeys, Od.<br /><b class="num">2.</b> to be suspended, πὰρ κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]] [the [[dagger]] hung [[always]] by the [[sword]]-[[sheath]], Il.<br /><b class="num">3.</b> metaph. to be lifted up, [[excited]], Soph.
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀείρω]] ep. Ion. poët. voor [[αἴρω]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀείρω''': 1.<br />{aeírō}<br />'''Forms''': att. [[αἴρω]], wahrscheinlich zum Fut. att. ἀ̄ρῶ aus [[ἀερῶ]] neugebildet (anders Brugmann KZ 27, 196ff.)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[emporheben]], [[aufheben]].<br />'''Derivative''': Verbalnomina: [[ἄρσις]] f. [[Hebung]] (Arist. usw.; [[κάταρσις]] Th.); [[ἀρτήρ]] s. d.<br />'''Etymology''' : Unerklärt. Gegen den sonst einleuchtenden Vorschlag von Buttmann Lexilogus 1, 260 A. 5 und von Bréal MSL 15, 149f., [[ἀείρω]] als Denominativum von ἀ̄ήρ abzuleiten wie nhd. ''lüften'', nschw. ''lyfta'' von ''Luft'', spricht die verschiedene Quantität des anlautenden ἀ-; doch ist dieser Einwand vielleicht nicht entscheidend (Frisk Eranos 32, 55f.). Verfehlt Margadant IF 50, 122. — Mit [[ἀείρω]] ist [[μετήορος]], att. [[μετέωρος]], äol. [[πεδάορος]] [[in die Höhe gehoben]] semantisch verknüpft. Es kann aber auch eine Hypostase von [[ἀήρ]] sein. Vgl. [[αἰώρα]], [[αἰωρέω]]; s. auch 2. [[ἄρμα]].<br />'''Page''' 1,23<br />2.<br />{aeírō}<br />'''Forms''': (Κ 499 σὺν δ’ ἤειρεν ἱμᾶσι, Ο 680 πίσυρας συναείρεται ἵππους), vgl. ξυναίρεται· συνάπτεται H.<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zusammenbinden]], [[zusammenkoppeln]]<br />'''Composita''' : nur mit [[σύν]],<br />'''Derivative''': Mit Solmsen Untersuchungen 289ff. wahrscheinlich von [[ἀείρω]] [[heben]] zu trennen. Neben dem primären Verb steht ein Nominalstamm -αορ-, etwa [[Band]], [[Koppel]], in *τετρ(α)-άορος, [[τετράορος]], kontrah. [[τέτρωρος]] [[mit vier Koppeln]], [[zu vieren gekoppelt]], [[vierspännig]] (seit Od.); davon [[τετραορία]] [[vierspänniger Wagen]] (Pi.). Zu [[συναείρω]] ebenfalls [[συνάορος]], [[συνήορος]] [[zusammengekoppelt]], [[Gatte]], [[Gattin]] (seit Od.) mit dem Denominativum [[συνωρίζω]] [[zusammenkoppeln]] (E., Nik. u. a.) und der Ableitung att. [[συνωρίς]], -ίδος f. [[Zweigespann]]; von [[συνωρίς]] stammt συνωρικεύεται [[fährt mit einem Zweigespann]] (Ar. ''Nub''. 15), das als Grundlage erwartete *συνωρικός fehlt; von [[συνωρίς]] ebenfalls [[συνωριαστής]] ‘Lenker e-r [[συνωρίς]]’ (Luk.), das eigentlich ein Verb *συνωριάζειν voraussetzt. — Als Kontrastbildung zu [[συνήορος]] dient [[παρήορος]], παράσρος (Il. usw.) ‘beigeschirrt(es Pferd)’, außerdem [[ausgestreckt]] und [[unvernünftig]] (darüber Leumann Hom. Wörter 222ff.); ebenso scheint neben [[συναείρω]] ein [[παραείρω]] existiert zu haben, allerdings nur in einer abweichenden Verwendung belegt: Π 341 παρηέρθη δὲ [[κάρη]] [[der Kopf hing zur Seite]], vgl. Leumann a. a. O. Auch die vereinzelt vorkommenden [[ἀπήορος]] [[weit entfernt]], [[ἐπήορος]] [[darüber hängend]], κατήσρος [[herabhängend]] (mit [[κατωρίς]] [[herabhängendes Band]]) werden von Solmsen hierhergezogen, aber wenigstens die beiden letztgenannten gehören vielmehr mit [[μετήορος]], [[μετέωρος]] zusammen, s. [[ἀείρω]] 1]]. und [[ἀήρ]].<br />'''Etymology''' : Zu [[ἀείρω]] [[anbinden]] gehört mit regelmäßiger ''o''-Abtönung das Nomen actioms [[ἀορτή]] eig. *[[das Anbinden]], [[das Anhängen]], konkret ‘angebundener, angehängter Gegenstand, Sack (zum Anhängen)’ (Men. usw.), als mediz. Ausdruck Bez. der Bronchien und der schlauchähnlichen Aorta (Hp., Arist. u. a.). Ferner das Nomen agentis od. instrumenti [[ἀορτήρ]], -ῆρος m. eig. *[[Anbinder]], [[Anhänger]], [[das Koppel an dem das Schwert hängt]], [[Wehrgehenk]]; der ''o''-Vokalismus ist nicht erklärt: nach [[ἄορ]] (Schulze Q. 206) oder [[ἀορτή]]?, kaum äolisch. — Daneben [[ἀόρτης]] (Pap., H.) und [[ἀορτεύς]] (H.). Eine denominative oder deverbative Bildung liegt im Ptz. ἀορτηθείς [[aufgehängt]] (''AP'') vor. — ἄσρτρα n. pl. [[Lungenlappen]] (Hp.) nach den Nomina auf -τρον, Chantraine Formation 331f. Unsicher [[ἄορ]], -ορος n. [[Schwert]], s. d. — Hierher [[ἀρτάω]] [[aufhängen]], s. d. Vgl. noch [[ὄαρ]]. Eine überzeugende außergriechische Anknüpfung fehlt. Gewöhnlich wird [[ἀείρω]] [[anbinden]] zu einer Wurzel ''u̯er''- [[binden]], [[anbinden]], [[anhängen]], [[Schnur]], [[Strick]] gezogen mit Vertretern im Baltischen und Slavischen, z. B. lett. ''veŕu'', ''vērt'' [[reihen]], [[sticken]], auch [[einfädeln]], lit. ''virvė̃'' [[Strick]], aksl. ''obora'' (< ''ob''-''vora'') [[Strick]]. In Betracht kommt auch alb. ''vjer'' [[aufhängen]] (falls nicht zu [[ἀείρω]] [[emporheben]]), ferner mit anl. ''su̯''- lit. ''sveriù'' und eine Menge anderer Wörter, die ungenügend untersucht sind, s. die Zusammenstellung bei WP. 1, 263ff. m. Lit., für das Albanesische noch Jokl Untersuchungen 194. — Zur Vokalprothese in [[ἀείρω]] Harl KZ 63, 18.<br />'''Page''' 1,23-24
}}