View source for ἀληθής

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀληθής
|Medium diacritics=ἀληθής
|Low diacritics=αληθής
|Capitals=ΑΛΗΘΗΣ
|Transliteration A=alēthḗs
|Transliteration B=alēthēs
|Transliteration C=alithis
|Beta Code=a)lhqh/s
|Definition=[ᾰ], Dor. ἀλᾱθής, ές, ([[λήθω]], <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> = [[λανθάνω]]: ἀληθὲς τὸ μὴ λήθῃ ὑποπῖπτον <span class="bibl"><span class="title">EM</span>62.51</span>):—[[unconcealed]], so [[true]], [[real]], opp. [[false]], [[apparent]]: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> Hom., opp. [[ψευδής]],in phrases <b class="b3">ἀληθέα μυθήσασθαι, εἰπεῖν, ἀγορεύειν, ἀληθὲς ἐνισπεῖν</b>, <span class="bibl">Il.6.382</span>, <span class="bibl">Od.13.254</span>, <span class="bibl">3.254</span>, <span class="bibl">247</span>, al.; in Hdt. and Att. <b class="b3">τὸ ἀληθές</b>, by Trag. crasis [[τἀληθές]], Ion. [[τὠληθές]] (<span class="bibl">Hdt.6.68</span>, <span class="bibl">69</span>), or <b class="b3">τὰ ἀληθῆ</b>, by crasis [[τἀληθῆ]], etc.; ἀληθέϊ λόγῳ χρᾶσθαι <span class="bibl">Hdt. 1.14</span>, etc.; οἱ ἀληθέϊ λόγῳ βασιλέες <span class="bibl">1.120</span>; ἀληθεστάτη πρόφασις <span class="bibl">Th.1.23</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of persons, etc., [[truthful]], [[honest]] (not in Hom., v. infr.), ἀ. νόος <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.92</span>; κατήγορος <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>439</span>; κριτής <span class="bibl">Th.3.56</span>; <b class="b3">οἶνος ἀ</b>. `[[in vino veritas]]', <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>217e</span>; ὁ μέσος ἀ. τις <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span> 1108a20</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> of oracles, [[true]], [[unerring]], ἀλαθέα μαντίων θῶκον <span class="bibl">Pi. <span class="title">P.</span>11.6</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>993</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>1537</span>; of dreams, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>710</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of qualities or events, [[true]], [[real]], φίλος <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>424</span>; ἀ. τὸ πραχθέν <span class="bibl">Antipho 1.6</span>; [[genuine]], ἀ. εἶναι δεῖ τὸ σεμνόν, οὐ κενόν <span class="bibl">Men.596</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[realizing itself]], [[coming to fulfilment]], ἀρά <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>944</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Adv. [[ἀληθῶς]], Ion. <b class="b3">-θέως</b>, [[truly]], <span class="bibl">Simon.5.1</span>, <span class="bibl">Hdt.1.11</span>, al., <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>315</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[actually]], [[in reality]], <b class="b3">γένος τόδε Ζηνός ἐστιν ἀ</b>. ib.<span class="bibl">585</span>; ἀ. οὐδὲν ἐξῃκασμένα <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>1244</span>, cf. <span class="bibl">Th.1.22</span>, etc.; <b class="b3">τὴν ἀ. μουσικήν</b> (sc. [[οὖσαν]]) <span class="bibl">Antiph.209.6</span>:—<b class="b3">ὡς ἀ</b>. [[in the true way]], [[really]], <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>739</span>, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Phd.</span>63a</span>, etc.; ἡ μὲν γὰρ ὡς ἀ. μήτηρ <span class="bibl">D.21.149</span>: Comp. -εστέρως <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>347e</span>, -έστερον <span class="bibl">Antipho 3.3.4</span>: Sup. -έστατα <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.8.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> neut. as Adv., proparox. <b class="b3">ἄληθες;</b> <b class="b2">indeed? really?</b> ironically, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span> 350</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>758</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>241</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>840</span>, <span class="bibl"><span class="title">Av.</span>174</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">τὸ ἀληθές</b> [[truly]], Ion. τὠληθές <span class="bibl">Herod.7.70</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">B</span> [[not forgetting]], [[careful]], γυνὴ χερνῆτις ἀ. <span class="bibl">Il.12.433</span>, cf. <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>24.233</span>:—the sense [[honest]] is post- Hom. ἀληθ-ίζω, [[dye with genuine purple]], PHolm.18.6. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Med. <b class="b3">-ίζομαι</b>, = [[ἀληθεύω]], <span class="bibl">Hdt.1.136</span>, <span class="bibl">3.72</span>, Plu.2.230b, <span class="bibl">Alciphr.3.39</span>, <span class="bibl">59</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0094.png Seite 94]] ές ([[λήθω]]), unverhohlen, aufrichtig, wahr; Hom. öfters ἀληθέα neutr., ἀληθέα μυθήσασθαι Iliad. 6, 882, ἀληθέα πάντ' ἀγορεύσω Od. 3, 254, ἀληθέα εἰπε 13, 254; einmal die Form ἀληθές, Od. 3, 247 σὺ δ' ἀληθὲς ἐνίσπες; einmal [[ἀληθής]], Il. 12, 433 γυνὴ [[ἀληθής]], ein redliches Weib; – ἀλαθεῖ νόῳ, mit aufrichtigem Sinne, Pind. O. 2, 92; ἀλ. [[κατήγορος]] Aesch. Sept. 421; θεὸς ἀλ. Eur. Ion. 1524. – Von Sachen: der Wahrheit gemäß, wirklich so beschaffen, zuverlässig und ächt, [[λόγος]] Her. 5, 41; Plat. Phaedr. 270 c, [[ἀρετή]] Phaed. 69 b; [[πίστις]], [[ἐπιστήμη]], dem [[ψευδής]] entgegengesetzt, Gorg. 454 d. Sehr geläufig ist die Vrbdg τἀληθές u. τἀληθῆ εἰπεῖν; [[πᾶν]] τἀλ. Soph. Trach. 453. Uebh. τὸ ἀληθές, das Wahre, die Wahrheit, auch adverb. gebraucht, in Wahrheit, wirklich, von Her. an oft. – Wahrhaftig, die Wahrheit sagend, z. B. ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ Rep. II, 382 e; – ἄληθες; mit so verändertem Ton, in ironischen Fragen: wirklich? in der That? Soph. O. R. 350 Ant. 754; Ar. Ach. 857 Ran. 840. – Adv. ἀληθῶς, ion. ἀληθέως, wirklich, in der That; auch mit subst., ὁ ἀληθῶς οὐρανὸς καὶ τὸ ἀληθῶς φῶς καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς γῆ Plat. Phaed. 109 e; ἡ ἀλ. [[μουσική]] Antiphan. Ath. XIV, 648 e; Am häufigsten bei den Attikern ὡς ἀληθῶς, τὸν ὡς ἀληθῶς ἰατρόν Rep. I, 345 c; ἦ γάρ ἐστιν ὡς ἀληθῶς ἀφιγμένος Eur. Or. 727. ἀληθίζομαι, die Wahrheit sagen, Her. 1, 136 u. öfter, immer im praes.; Plut., Luc. Apophth. p. 230 u. Sp. brauchen das act. in derselben Bdtg.
}}
{{ls
|lstext='''ἀληθής''': [ᾰ], Δωρ. ἀλᾱθής, ές, ([[λήθω]], = [[λανθάνω]], ἀληθὲς τὸ μὴ λῆθον, εἶπεν ὁ Ἡράκλειτος), ὁ μὴ κεκρυμμένος, μὴ ἀποκρυπτόμενος, ἄρα [[πραγματικός]], ἀντίθετον τῷ [[ψευδὴς]] ἢ τῷ κατὰ τὸ φαινόμενον: Ι. παρ’ Ὁμήρ. κατ’ ἀντίθ. τῷ ψευδής, ἐν φράσεσιν ἀληθέα μυθήσασθαι, εἰπεῖν ἀγορεύειν, ἀληθὲς [[ἐνισπεῖν]], Ἰλ. Ζ. 382, Ὀδ. Ν. 254, Γ. 254, 247, καὶ ἀλλ., παρ’ Ἡροδ. καὶ Ἀττ. τὸ ἀληθές, παρὰ Τραγ. [[μετὰ]] κράσ. [[τἀληθές]], Ἰων. τὠληθὲς (Ἡρόδ. 6. 68, 69), ἢ τὰ ἀληθῆ [[μετὰ]] κράσ. τἀλῃθῆ, κτλ. ἀληθέϊ λόγῳ χρεωμένῳ, Ἡρόδ. 1. 14, κτλ., ἀληθεστάτη [[πρόφασις]], Θουκ. 1. 23. 2) ἐπὶ προσώπων, [[φιλαλήθης]], [[τίμιος]], [[εἰλικρινής]], παρ’ Ὁμήρῳ [[ἅπαξ]] μόνον, ἀληθὴς [[γυνή]], Ἰλ. Μ. 433· [[οὕτως]], ἀλ. [[νόος]], Πινδ. Ο. 2. 167· [[κατήγορος]], Αἰσχύλ. Θήβ. 439· ἀλ. [[κριτής]], Θουκ. 3. 56· [[οἶνος]] ἀλ. ἐστι, «in vino veritas», Πλάτ. Συμπ. 217Ε, πρβλ. Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 4. 7· ἀληθὲς [[εἶναι]] δεῖ τὸ [[σεμνόν]], Μενάνδ. Ἄδηλ. 478. 3) ἐπὶ χρησμῶν, [[ἀληθής]] [[ἀψευδής]], [[βέβαιος]], Λατ. certus, ἀλαθέα μαντίων θῶκον, Πινδ. Π. 11, 11· πρβλ. Εὐρ. Ἴων 1537, Σοφ. Φ. 993· ἐπὶ ὀνείρων, Αἰσχύλ, Θήβ. 692· πρβλ. [[ἀλήθεια]], 1. 4. ΙΙ. ἐπὶ ἰδιοτήτων ἢ ἐπὶ συμβάντων, [[ἀληθής]], [[πραγματικός]], φίλος, Εὐρ. Ὀρ. 414, καὶ ἀλλ., τὸ πραχθέν, Ἀντιφῶν 112. 15. 2) τὸ ἐπαληθεῦον ἑαυτό, τὸ ἐκπληρούμενον, ἀρά, Αἰσχύλ. Θήβ. 946· πρβλ. Εὐμ. 796, καὶ ἴδε [[ἀληθινός]]. ΙΙΙ. ἐπίρρ. ἀληθῶς, Ἰων. -θέως, ἀληθῶς, Σιμων. 5, Ἡρόδ. 1. 11, καὶ ἀλλ. Αἰσχύλ. Ἱκ. 310, κτλ. β) πράγματι, [[ὄντως]], γένος, τὸ δὴ Ζηνός ἐστιν ἀληθῶς, [[αὐτόθι]] 585· ἀλ. οὐδὲν ἐξῃκασμένα, ὁ αὐτ. Ἀγ. 1244· οὕτω Θουκ. 1. 22, κτλ., τὴν ἀληθῶς μουσικὴν (ἐνν. οὖσαν), Ἀντιφάν. ἐν «Τριταγωνιστῇ» 1. 6· [[ὡσαύτως]], ὡς ἀληθῶς, Εὐρ. Ὀρ. 730, Πλάτ. Φαῖδρ. 63Α, κτλ.· ἡ μὲν γὰρ ὡς ἀληθῶς [[μήτηρ]], Δημ. 563, 3· ὡς δὴ ἀληθέως, ὡς εἰ πράγματι, Ἡρόδ. 3. 156· οὕτω καὶ οἱ ἀληθέϊ λόγῳ βασιλέες, οἱ πράγματι, ὁ αὐτ. 1. 120. 2) [[ὡσαύτως]] οὐδ. ὡς ἐπίρρ. προπαροξυτόνως, ἄληθες; = itane? πράγματι; «[[ἀλήθεια]];» εἰρωνικῶς, Σοφ. Ο. Τ. 350, Ἀντ. 578, Εὐρ. Κύκλ. 241, Ἀριστοφ. Βάτρ. 840, Ὄρ. 174· πρβλ. ἐτεὸς ΙΙ: ― ἀλλὰ τὸ ἀληθές, κατ’ ἀλήθειαν, πράγματι, Λατ. revera, Πλάτ. Φαίδ. 102Β, κτλ.· οὕτω τὸ ἀληθέστατον, Θουκ. 7. 67.
}}
{{bailly
|btext=ής, ές :<br /><b>1</b> vrai, sincère, franc;<br /><b>2</b> loyal, juste, équitable;<br /><b>3</b> véridique : τὸ ἀληθές, τὰ ἀληθῆ la vérité;<br /><b>4</b> véritable, réel ; <i>adv.</i> • τὸ ἀληθές PLAT véritablement, en réalité ; <i>avec chang. d’accent dans les interr.</i> • [[ἄληθες]] ; vraiment ? en vérité ? réellement ? ; qui se réalise : ἀρὰ [[ἀληθής]] ESCHL malédiction qui s’accomplit.<br />'''Étymologie:''' ἀ, [[λαθεῖν]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[λήθω]]): true; of a [[person]], ‘[[honest]],’ Il. 12.433, neut. [[sing]]. Od. 3.247, [[elsewhere]] only neut. pl.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ές<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. ἀλᾱθής<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>de palabras [[verdadero]] ἀ. λόγος Hdt.1.14, 120, Gorg.B 11a.26, Pl.<i>Cra</i>.385b, μῦθος Theoc.2.94.<br /><b class="num">2</b> de pers. [[veraz]], [[sincero]] Νηρέα δ' ἀψευδέα καὶ ἀληθέα Hes.<i>Th</i>.233, ἡ γλῶσσ' ἀληθὴς γίγνεται κατήγορος A.<i>Th</i>.439, τοὺς θεοὺς ... τίθης ... ἀληθεῖς S.<i>Ph</i>.993, ἀληθεῖς κριταί Th.3.56, οὐ σοφός, ἀληθὴς δ' ἐς φίλους no (soy) sabio, pero sí sincero con mis amigos</i> E.<i>Or</i>.424, περὶ μὲν οὖν τὸ ἀληθὲς ὁ μὲν μέσος [[ἀληθής]] τις respecto a la verdad, el término medio (virtuoso) es ser veraz</i> Arist.<i>EN</i> 1108<sup>a</sup>20, ἁ ξείνα ... ἔστι δ' [[ἀλαθής]] Theoc.2.154<br /><b class="num">•</b>de Dios [[veraz]] Meth.<i>Symp</i>.221<br /><b class="num">•</b>pero [[verdadero]] Meth.<i>Arbitr</i>.15, c. hipálage ἀλαθέα μαντίων θῶκον sede de oráculos veraces</i> Pi.<i>P</i>.11.6, cf. prov. οἶνος ... [[ἀληθής]] Pl.<i>Smp</i>.217e<br /><b class="num">•</b>quizá tb. [[honesto]], [[honrado]] γυνὴ χερνῆτις [[ἀληθής]] una hilandera honrada</i>, <i>Il</i>.12.433<br /><b class="num">•</b>[[auténtico]], [[legítimo]] subst. οἱ ἀληθεῖς dicho de los ciudadanos cuyos padres también lo son, op. νόθος <i>IEryth</i>.2C.9 (V a.C.).<br /><b class="num">3</b> de cosas y abstr. [[real]], [[auténtico]], [[verdadero]], [[cierto]] βροτῶν δόξας, ταῖς οὐκ [[ἔνι]] πίστις [[ἀληθής]] Parm.B 1.30, Ἄρης ἀρὰν πατρῴαν τιθεὶς ἀλαθῆ Ares que hizo cierta la paterna maldición</i> A.<i>Th</i>.946, [[ἄγαν]] δ' ἀληθεῖς ἐνυπνίων φαντασμάτων ὄψεις A.<i>Th</i>.710, ὅπως τὸ πραχθὲν ᾖ ἀληθές para que se establezca la realidad de los hechos</i> Antipho 1.6, ἡ ἀληθεστάτη πρόφασις la causa más real</i> Th.1.23, ὁ δ' Ἐπίκουρος τὰ μὲν αἰσθητὰ πάντα ἔλεγεν ἀληθῆ καὶ ὄντα Epicuro decía que todas las cosas sensibles eran reales y existentes</i> Epicur.<i>Fr</i>.244U., τὠληθὲς ἢν θέλῃς ἔργον Herod.7.70, ἀληθὲς εἶναι [[δεῖ]] τὸ σεμνόν, οὐ κενόν Men.<i>Fr</i>.726, ἀληθεστάτη παιδείας ἐπιθυμία LXX <i>Sap</i>.6.17, ἀ. χάρις τοῦ θεοῦ 1<i>Ep.Petr</i>.5.12, ἀληθέα μέλπετο νίκην Nonn.<i>D</i>.24.233<br /><b class="num">•</b>pero [[sincero]] αὐδάσομαι ἐνόρκιον λόγον ἀλαθεῖ νόῳ entonaré con mente sincera unas palabras avaladas por mi juramento</i> Pi.<i>O</i>.2.92.<br /><b class="num">II</b> subst. τὸ ἀ.<br /><b class="num">1</b> c. verbos de ‘decir’ [[verdad]] ἀληθέα μυθήσασθαι <i>Il</i>.6.382, <i>Od</i>.14.125, 17.15, 18.342, <i>h.Cer</i>.121, ἀληθέα γηρύσασθαι Hes.<i>Th</i>.28, ἀληθέα πάντ' ἀγορεύσω <i>Od</i>.16.61, ἀληθέα [[εἰπεῖν]] <i>Od</i>.13.254, ἀληθὲς ἐνίσπες <i>Od</i>.3.247, σοφίη ἀληθέα λέγειν Heraclit.B 112, πῶς δῆτ' ἂν εἰπὼν κεδνὰ τἀληθῆ τύχοις; ¿cómo podrías decir venturas y alcanzar verdades?</i> A.<i>A</i>.622, οὐ τἀληθῆ ἔφη λέγειν Th.4.27, καλεῖς τι ἀληθῆ λέγειν καὶ ψευδῆ; Pl.<i>Cra</i>.385b, cf. <i>Prm</i>.161e.<br /><b class="num">2</b> en sent. ontológico [[realidad]], [[verdad]] (cf. ἀλήθεια II 3) ᾤοντο τἀληθὲς ἐν τῷ φαίνεσθαι creían que la realidad estaba en la apariencia</i> Arist.<i>GC</i> 315<sup>b</sup>9, τὸ γὰρ ἀληθὲς εἶναι τὸ φαινόμενον Arist.<i>de An</i>.404<sup>a</sup>28, τίνος ἔσται περὶ αὐτῶν [[ἄλλου]] τὸ θεωρῆσαι τὸ ἀληθὲς καὶ ψεῦδος; ¿a quién competirá (e.e. sino al filósofo) estudiar la verdad y el error con respecto a ellas?</i> Arist.<i>Metaph</i>.997<sup>a</sup>15, cf. 1001<sup>a</sup>5, ἀδύνατον τἀληθὲς λαθεῖν Men.<i>Fr</i>.725, ὀμνύω τὴν τοῦ Κυρίου Κομμόδου Καίσαρος τύχην ἀληθῆ εἶναι juro por la suerte del emperador Cómodo que es verdad</i>, <i>BGU</i> 2019.28 (II d.C.).<br /><b class="num">III</b> usos adverb. del neutr. sg.<br /><b class="num">1</b> proparox., irón. ἄληθες; ¿de veras? ¡no me digas!</i> S.<i>OT</i> 350, <i>Ant</i>.758, E.<i>Cyc</i>.241, <i>Fr</i>.885 (= Ar.<i>Ra</i>.840), Ar.<i>Ach</i>.557, <i>Au</i>.174, <i>Eq</i>.89, <i>Pl</i>.123, 429.<br /><b class="num">2</b> [[en realidad]], [[verdaderamente]] τὸ δὲ ἀληθέστερον [[εἰπεῖν]] para decirlo de una manera más verdadera</i> Plu.<i>Ant</i>.66 τὸ δὲ ἀληθές en realidad</i>, <i>POxy</i>.2664.8 (III d.C.), <i>PAnt</i>.188.16 (VI/VII d.C.).<br /><b class="num">IV</b> adv. -ῶς, jón. -έως Simon.37.1, dór. ἀλαθέως Theoc.15.72<br /><b class="num">1</b> [[verdaderamente]], [[en verdad]] Simon.l.c., Hdt.1.11, A.<i>Supp</i>.315, Epicur.<i>Fr</i>.[59] 9, Theoc.l.c., <i>PLond</i>.1928.13, <i>POsl</i>.88.8 (ambos IV d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[realmente]] γένος τόδε Ζηνός ἐστιν ἀληθῶς A.<i>Supp</i>.585, ἡ ἀληθῶς μουσική Antiph.207.6, ὡς ἀληθῶς E.<i>Or</i>.739, Pl.<i>Phd</i>.63a.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De ἀ- priv. y raíz de λανθάνω.
}}
{{StrongGR
|strgr=from Α (as a [[negative]] [[particle]]) and [[λανθάνω]]; true (as [[not]] concealing): true, [[truly]], [[truth]].
}}
{{Thayer
|txtha=(ές (alpha privative and [[λήθω]], [[λαθεῖν]] ([[λανθάνω]]), τό [[λῆθος]] — cf. [[ἀμαθής]]; [[literally]], [[not]] [[hidden]], unconcealed) (from [[Homer]] [[down]]);<br /><b class="num">1.</b> true: [[ὅραμα]]), [[μαρτυρία]], [[κρίσις]], [[just]], L T Tr WH ἀληθινή); [[παροιμία]], [[χάρις]], [[grace]] [[which]] [[can]] be trusted, [[loving]] the [[truth]], [[speaking]] the [[truth]], [[truthful]]: [[πλάνος]]); of God, [[ψεύστης]]).<br /><b class="num">3.</b> equivalent to [[ἀληθινός]], 1. L T Tr WH; for Rec. [[ἀληθῶς]]), as in [[ἀληθής]] Θεός is contrasted [[with]] οὕς ἐδόκουν Θεούς. Cf. Riickert, Abendmahl, p. 266f. (On the [[distinction]] [[between]] [[this]] [[word]] and the [[next]], [[see]] Trench, § viii.; Schmidt, [[chapter]] 178,6.)
}}
{{grml
|mltxt=-ές (Α [[ἀληθής]])<br /><b>1.</b> ο μη [[κρυφός]], [[φανερός]], [[ακριβής]], [[αψευδής]], [[ορθός]], [[σύμφωνος]] με τα πράγματα<br /><b>2.</b> (για πρόσωπα) αυτός που λέει την [[αλήθεια]], ο [[φιλαλήθης]]<br /><b>3.</b> (για πράγματα) αυτός που ειπώθηκε με [[ειλικρίνεια]], ο [[αληθινός]]<br /><b>4.</b> (για πρόσωπα, έννοιες και πράγματα) αυτός που πραγματικά υπάρχει, [[γνήσιος]], [[αυθεντικός]]<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ἀληθές</i><br />η [[αλήθεια]]<br /><b>6.</b> <b>επίρρ.</b> <i>ἀληθῶς</i><br />πραγματικά, ειλικρινά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν ξεχνά, [[επιμελής]], [[προσεχτικός]]<br /><b>2.</b> (για χρησμούς, όνειρα <b>κ.λπ.</b>) αυτός που επαληθεύεται, που εκπληρώνεται<br /><b>3.</b> (το ουδέτερο ως [[επίρρημα]] ειρωνικά) <i>ἄληθες</i><br />πραγματικά, [[αλήθεια]]<br /><b>4.</b> (το επίρρ. με το <i>ὡς</i> για [[επίταση]]) «ὡς ἀληθῶς» — πραγματικά, αναμφισβήτητα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Επίθετο, που αρχικά προσδιόριζε πράγματα ή γεγονότα και σήμαινε «αυτός που δεν [[είναι]] δυνατό να κρυφτεί», «[[πραγματικός]]» σε [[αντίθεση]] με το επίθ. [[ψευδής]]. Μετά τον Όμηρο το επίθ. προσδιόριζε και πρόσωπα με τη [[σημασία]] «αυτός που δεν εξαπατά, που δεν λέει ψέματα», [[επομένως]] «[[φιλαλήθης]]». Από το επίθ. <i>ἀληθὴς</i> προήλθε το αφηρημένο ουσιαστικό [[ἀλήθεια]], που σημαίνει κυριολεκτικά «[[κατάσταση]] στην οποία [[τίποτε]] δεν [[είναι]] κρυφό», [[επομένως]] «πραγματική [[κατάσταση]]» <i>—</i>σε [[αντίθεση]] με το [[ψεῦδος]]—</i> και προκειμένου για πρόσωπα. σημαίνει «[[ειλικρίνεια]]». Η λ. [[αλήθεια]] χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ως όρος στη [[φιλοσοφία]], όπου [[συνήθως]] δηλώνει «[[κατάσταση]] γνώσεως, ανακλήσεως αναμνήσεως» σε [[αντίθεση]] με τη [[λήθη]]. Ετυμολογικά το επίθ. [[ἀληθής]], που αντικατέστησε τη λ. [[ἐτεός]], θεωρείται σύνθετο με α' συνθ. <i>ἀ</i>- στερητ. και β' το ουσ. [[λῆθος]] (δωρικά [[λᾶθος]]) ή [[λήθη]] «[[λησμονιά]]», [[χωρίς]] να αποκλείεται η απευθείας [[σύνδεση]] του επιθ. με το ρ. [[λήθω]]) ([[παράλληλος]] τ. του ρ. [[λανθάνω]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αλήθεια]], [[αληθεύω]], [[αληθινός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἀληθίζομαι]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ἀληθικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αληθογνωσία]]. [[αληθοποιώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἀληθόμαντις]], <i>άληθόμυθος</i>, <i>ἀληθορκώ</i>, [[ἀληθουργής]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ἀληθοσοφία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αληθομανής]], [[αληθοφανής]], [[αληθοφοβία]], <i>αναλήθης</i>, [[φιλαλήθης]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀληθής:''' [ᾰ], Δωρ. ἀ-λᾱθής, <i>-ές</i> ([[α- στερητικό]], [[λήθω]] = [[λανθάνω]])· [[φανερός]], [[εμφανής]], [[αληθινός]]·<br /><b class="num">I.</b> [[αληθινός]], αντίθ. προς το [[ψευδής]], σε Όμηρ.· <i>τὸ ἀληθές</i>, με [[κράση]] [[τἀληθές]], Ιων. [[τὠληθές]] και <i>τὰ ἀληθῆ</i>, με [[κράση]] <i>τἀληθῆ</i>, η [[αλήθεια]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[ειλικρινής]], σε Ομήρ. Ιλ., Αττ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για χρησμούς κι άλλα παρόμοια, [[αληθής]], αυτός που επαληθεύεται, πραγματοποιείται, σε Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> επίρρ. [[ἀληθῶς]], Ιων. <i>-θέως</i>,<br /><b class="num">1.</b> αληθινά, ειλικρινά, πραγματικά, σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[πράγματι]], όντως, στην [[πραγματικότητα]], σε Αισχύλ., Θουκ. κ.λπ.· ομοίως και, ὡς [[ἀληθῶς]], σε Ευρ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">III.</b> ουδ. ως επίρρ., προπαροξ. [[ἄληθες]]; [[itane]]? [[πράγματι]]; [[αλήθεια]]; πραγματικά; ειρων. σε Σοφ., Ευρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> <i>τὸ ἀληθές</i>, [[πράγματι]], Λατ. [[revera]], σε Πλάτ. κ.λπ.· ομοίως και <i>τὸ ἀληθέστατον</i>, πραγματικά, όντως, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀληθής:''' дор. [[ἀλαθής|ἀλᾱθής]]<br /><b class="num">1)</b> говорящий правду, правдивый ([[γυνή]] Hom.; [[κατήγορος]] Aesch., Plut.; [[κριτής]] Thuc.);<br /><b class="num">2)</b> истинный, верный, подлинный, достоверный ([[λόγος]] Her.; [[πρόφασις]] Theocr.; [[φίλος]] Eur.; [[ἀρετή]] Plat.; [[μαρτυρία]] Plut.): ἀρὰν ἀλαθῆ [[θεῖναι]] Aesch. осуществить проклятье;<br /><b class="num">3)</b> искренний ([[νόος]] Pind.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[true]], [[real]] (Il.).<br />Dialectal forms: Dor. [[ἀλαθής]]<br />Derivatives: [[ἀληθείη]], <b class="b3">-εία</b> and [[ἀλήθεια]] (younger, Schwyzer 469) [[truth]], [[reality]]. - Verb: [[ἀληθεύω]] [[speak the truth]] (S.)<br />Origin: IE [Indo-European] [651] <b class="b2">*leh₂dʰ-</b> [[be hidden]]<br />Etymology: [[ἀληθής]] can be a compound with [[α]] privativum and <b class="b3">*λῆθος</b>, Dor. [[λᾶθος]] , or [[λήθη]], or [[λήθω]], with <b class="b3">λαθ-</b> meaning [[be hidden]], [[be unknown]]. Cf. W. Luther "Wahrheit" und "Lüge". Borna-Leipzig 1935; Frisk GHÅ 41 (1935 : 3), 18.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[α <i>privat.</i>,, [[λήθω]] = [[λανθάνω]]<br />unconcealed, true:<br /><b class="num">I.</b> true, opp. to [[ψευδής]], Hom.; τὸ ἀληθές, by crasis [[τἀληθές]], ionic [[τὠληθές]], and τὰ ἀληθῆ, by crasis τἀληθῆ the [[truth]], Hdt., [[attic]]<br /><b class="num">2.</b> of persons, [[truthful]], Il., [[attic]]<br /><b class="num">3.</b> of oracles and the like, true, [[coming]] true, Aesch., etc.<br /><b class="num">II.</b> adv. [[ἀληθῶς]], ionic -θέως, [[truly]], Hdt., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[really]], [[actually]], in [[reality]], Aesch., Thuc., etc.; so, ὡς [[ἀληθῶς]] Eur., Plat., etc.<br /><b class="num">III.</b> neut. as adv., proparox. [[ἄληθες]]; [[itane]]? [[indeed]]? [[really]]? in [[sooth]]? [[ironically]], Soph., Eur., etc.<br /><b class="num">2.</b> τὸ ἀληθές [[really]] and [[truly]], Lat. [[revera]], Plat., etc.; so, τὸ ἀληθέστατον in [[very]] [[truth]], Thuc.
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀληθής]] -ές, Dor. ἀλᾱθής [ἀ-, [[λανθάνω]] Ion. adv. [[ἀληθέως]], Dor. [[ἀλαθέως]]<br /><b class="num">1.</b> waar:; ἀληθέϊ … λόγῳ χρεωμένῳ ‘om precies te zijn’ Hdt. 1.14.2; ἆρ ’ ἀληθὲς ἢ [[μάτην]] ; is het waar of onzin? Eur. Ion 275; van voorspellende verschijnselen, m. n. dromen en orakels; ook van een vloek:; ἀρὰν πατρῴαν τιθεὶς ἀλαθῆ die de vloek van de vader waarheid heeft gemaakt (d.w.z. in vervulling heeft doen gaan) Aeschl. Sept. 946; waarachtig, eerlijk, oprecht, van personen; ook overdr. van wijn, d.w.z. die personen de waarheid doet spreken ; Plat. Smp. 217e; subst. n. τὸ ἀληθές, crasis [[τἀληθές]] (Ion. [[τὠληθές]]) de waarheid; ook plur. τἀληθῆ.<br /><b class="num">2.</b> werkelijk, echt:; ἡ ἀληθεστάτη [[πρόφασις]] de meest wezenlijke oorzaak Thuc. 1.23.6; ὡς [[ἀληθῶς]] werkelijk, echt; οἱ [[ἀληθῶς]] φιλόσοφοι de echte of ware filosofen Plat. Phaed. 64b; adv. acc. n. proparoxyt. in vragen: [[ἄληθες]]; werkelijk? echt?<br /><b class="num">3.</b> oplettend, nauwgezet :. [[γυνή]]... [[ἀληθής]] een nauwgezette vrouw Il. 12.433.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀληθής''': {alēthḗs}<br />'''Forms''': dor. [[ἀλαθής]]<br />'''Meaning''': [[wahr]], [[wirklich]] (allg. seit Hom.).<br />'''Derivative''': Adjektivabstraktum ἀληθείη, -εία und [[ἀλήθεια]] (jünger, Schwyzer 469) [[Wahrheit]], [[Wirklichkeit]]. Zur Begriffsentwicklung Bultmann Zeitschr. f. neut. Wiss. 27, 113ff. — Denominative Verba: [[ἀληθεύω]] [[die Wahrheit reden]] (ion. att.), [[ἀληθίζομαι]] ib. (Hdt., sp. Prosa). Außerdem ἀληθίζω (''PHolm''.) in der technischen Bedeutung ‘mit (wahrem) Purpur färben’, vgl. ngr. dial. [[ἀληθινός]] [[rot]] (Rohlfs ByzZ 13, 544); anders Lagercrantz ad loc. — Von [[ἀληθεύω]] weiterhin die spät belegten [[ἀλήθευσις]] [[Wahrhaftigkeit]] (S. E.) und [[ἀληθευτής]] [[der stets die Wahrheit spricht]] (Max. Tyr.); außerdem das Adj. [[ἀληθευτικός]] [[wahrheitsliebend]], [[aufrichtig]] (Arist. u. a.). — Neben [[ἀληθής]] stehen die erweiterten Bildungen [[ἀληθινός]] (ion. att., vgl. Chantraine Formation 201) und [[ἀληθικός]] (Ps.-Kallisth.).<br />'''Etymology''' : [[ἀληθής]] kann ein Bahuvrihikompositum von α privativum und *[[λῆθος]], dor. [[λᾶθος]] (Theok.), oder [[λήθη]] (seit Hom.) sein; direkte Beziehung auf [[λήθω]] (seit Hom.) ist indessen auch möglich. Eigentliche Bedeutung somit [[wer nicht verborgen ist]], [[offenbar]]. Vgl. W. Luther "Wahrheit" und "Lüge" im ältesten Griechentum. Borna-Leipzig 1935, Frisk GHÅ 41 (1935 : 3), 18.<br />'''Page''' 1,71
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：¢lhq»j 阿-累帖士<br />'''詞類次數'''：形容詞（25）<br />'''原文字根'''：不-忘記的 相當於： （[[אֱמֶת]]&#x200E;）  （[[טָבַב]]&#x200E; / [[טִבָּה]]&#x200E; / [[טֹוב]]&#x200E; / [[טֹובָה]]&#x200E;）  （[[צֶדֶק]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：真實的，誠實的，合乎真理的，可信任的，真正的；由（[[α]] / [[ἄλφα]]）= （[[ἄνευ]]）*=不）與（[[λανθάνω]]）*=隱藏）組成。這字在原文中有下面各含意：<br />1）真理乃是完全沒有隱藏的<br />2）用在人際的來往上，乃是一種真誠的感受<br />3）說真理，乃是沒有錯誤的 4）真理乃是描述歷史真實的內容。參讀 （[[ἀληθεύω]]）同源字<br />'''出現次數'''：總共（25）；太（1）；可（1）；約（13）；徒（1）；羅（1）；林後（1）；腓（1）；多（1）；彼前（1）；彼後（1）；約壹（2）；約叄（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 真實的（18） 約3:33； 約5:32； 約7:18； 約8:13； 約8:14； 約8:16； 約8:17； 約8:26； 約10:41； 約19:35； 約21:24； 徒12:9； 羅3:4； 腓4:8； 多1:13； 約壹2:8； 約壹2:27； 約叄1:12；<br />2） 誠實的（3） 太22:16； 可12:14； 林後6:8；<br />3） 真實（3） 約5:31； 彼前5:12； 彼後2:22；<br />4） 是真實的（1） 約4:18
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[correct]], [[true]]
}}