View source for πτύξ

{{LSJ1
|Full diacritics=πτύξ
|Medium diacritics=πτύξ
|Low diacritics=πτυξ
|Capitals=ΠΤΥΞ
|Transliteration A=ptýx
|Transliteration B=ptyx
|Transliteration C=ptyks
|Beta Code=ptu/c
|Definition=ἡ (nom. only Gramm., Hdn.Gr.<span class="bibl">1.396</span>, Hsch.), dat. <span class="sense"><span class="bld">A</span> πτῠχί <span class="bibl">Il. 20.22</span>: pl. <b class="b3">πτύχες, πτύχας</b>, <span class="bibl">7.247</span>, al., <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>143</span>, etc.: after Hom. πτῠχή, ῆς, which prevails in Pi. (v. infr. 11) and Trag.; the metre requires acc. sg. [[πτύχα]] in <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>979</span> (lyr.), but acc. pl. [[πτυχάς]] in <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>144</span>; in other places either [[πτύχας]] or [[πτυχάς]] will suit the metre:—poet. word, [[layer]], [[plate]], mostly in pl., <b class="b3">σάκεος πτύχες</b> [[plates]] of metal or leather, in strong shields, <span class="bibl">Il.18.481</span>, cf. <span class="bibl">7.247</span>, <span class="bibl">20.269</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>143</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[fold]] (i.e.[[folded piece]]) of a garment, in pl., first in <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>176</span>, then in <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>494</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>979</span> (lyr.); of the entrails, <b class="b3">κατὰ σπλάγχνων πτυχάς</b> ib.<span class="bibl">212</span>; εἰς τὰς πτυχάς <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>549a17</span>; [[coats]] of the stomach, Gal.2.556; [[layers]] of muscles, Id.18(2).944. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> writing [[tablets]], ἐν πτυχαῖς βίβλων κατεσφραγισμένα <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>947</span>; γραμμάτων πτυχὰς ἔχων <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>144</span>; ἐν δέλτου πτυχαῖς <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>98</span>, cf. <span class="title">IG</span>9 (1).880.10 (Corc.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> in hilly country, [[folds]], [[glens]], κατὰ πτύχας Οὐλύμποιο <span class="bibl">Il.11.77</span>; <b class="b3">πτύχες ἠνεμόεσσαι</b> (from the wind that rushes down narrow mountain-clefts), <span class="bibl">Od.19.432</span>; also in sg., <b class="b3">πτυχὶ Οὐλύμποιο, Παρνησοῖο</b>, <span class="bibl">Il.20.22</span>, <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span>269</span>, <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>555</span>; <b class="b3">πτυχαὶ Κρισαῖαι, Πίνδου, Πέλοπος</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>6.18</span>,<span class="bibl">9.15</span>, <span class="bibl"><span class="title">N.</span>2.21</span>; ἐν Κιθαιρῶνος πτυχαῖς <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span> 1026</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>757</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>62</span>, <span class="bibl"><span class="title">Andr.</span>1277</span>; Αὐλίδος κατὰ πτυχάς <span class="bibl">Id.<span class="title">IT</span>1082</span>, cf. <span class="bibl">9</span>: also of the sky, <b class="b3">πτυχαὶ αἰθέρος, οὐρανοῦ</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Or.</span>1631</span>, <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>44</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ph.</span>84</span>: sg., μέχρις οὐρανοῦ πτυχός <span class="bibl">Ezek.<span class="title">Exag.</span>69</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> metaph., <b class="b3">ὕμνων πτυχαί</b> [[folds]] of song, i.e. sinuous songs, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>1.105</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> acc. pl. [[πτυχάς]] or [[πτύχας]] [[leaves]] of a folding door, metaph., <b class="b3">ὁ κλείσας οὐρανοῦ δισσὰς π</b>. <span class="title">PMag.Par.</span>1.190; nom. [[πτύχες]], = [[θύραι]], [[σανίδες]], <span class="bibl">Poll.10.24</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">V</span> <b class="b3">πτυχή, ἡ</b>, the part of a ship on which her name was inscribed, Sch.<span class="bibl">A.R.1.1089</span>; cf. [[πτυχίς]].</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0811.png Seite 811]] ἡ, πτυχός, u. nachhom. Form [[πτυχή]], alles mehrfaltig über einander Gelegte; gew. im plur., Falte, Schicht, Lage, Tafel, insofern mehrere über einander liegen; [[πέντε]] δ' ἄρ' [[αὐτοῦ]] ἔσαν σάκεος πτύχες, Il. 18, 481, vgl. 7, 247, Lagen des Schildes von Metall od. Leder, bei starken Schilden bis fünf od. sechs übereinandergelegt, vgl. 20, 269; Hes. Sc. 143. – Von Kleiderfalten, H. h. Cer. 176; εἵματος διὰ πτυχῶν, Soph. frg. 437; δάκρυσι νοτερὰν πέπλων πτύχα τέγξω, Eur. Suppl. 979; ἡ δ' ἐκραγέντων χλανιδίων ὑπὸ πτύχας ἔφαινε μηρόν, Chairemon bei Ath. XIII, 608 e; ἐν πτυχαῖς βίβλων, Aesch. Suppl. 925, wie γραμμάτων πτυχὰς ἔχων, Soph. frg. 150; δέλτου, Eur. I. A. 98; vgl. [[πτυκτός]]. – Nach Poll. auch αἱ θύραι καὶ σανίδες. – Von Tiefen eines Gebirges, Schluchten, Thäler, Windungen u. Krümmungen, κατὰ πτύχας Οὐλύμποιο, Il. 11, 77, wie h. Merc. 326; [[τάχα]] δ' ἵκανον πτύχας ἠνεμοέσσας, die windigen, stürmischen Schluchten des hohen Gebirges, Od. 19, 432; auch im sing., Il. 20, 22; h. Apoll. 269 Merc. 555; so bei Pind. Κρισαίαισιν ἐν πτυχαῖς, P. 6, 18; Πίνδου, 9, 15 (s. [[πτυχή]]); ναπαίαις ἐν Κιθαιρῶνος πτυχαῖς, Soph. O. R. 1026; [[εἶμι]] Πηλίου πτύχας, Eur. Andr. 1278, u. öfter, der auch sagt ὦ φαεινὰς οὐρανοῦ ναίων πτύχας, Phoen. 84, πρὸς αἰθέρος πτύχας, Hel. 611, vgl. Or. 1631; κατὰ σπλάγχνων πτύχας, Suppl. 212; ἢ γῆς ἢ πόντου ἐν πτυχαῖς, Plat. En. II, 312 d. – Nach Schol. Ap. Rh. 1, 1089 ist [[πτυχή]] am Schiffe [[ὅπου]] τὸ τῆς νεὼς ἐπιγράφεται [[ὄνομα]], also eine Tafel mit dem Namen des Schiffes; nach Poll. 1, 86 auch [[πτυχίς]].
}}
{{ls
|lstext='''πτύξ''': ἡ, (ἡ ὀνομ. αὕτη παρὰ τοῖς Γραμμ.), δοτ. πτῠχὶ Ἰλ. Υ.
}}
{{bailly
|btext=πτυχός (ἡ) :<br /><i>acc. rare</i> πτύχα ; <i>plur. régul. sauf au datif (on emploie</i> πτυχαῖς <i>de</i> [[πτυχή]]);<br />ce qui se plie :<br /><b>1</b> cuir <i>ou</i> lame de métal recouvrant un bouclier;<br /><b>2</b> tablette <i>ou</i> feuillet pour écrire;<br /><b>3</b> repli <i>ou</i> anfractuosité d’une montagne <i>d’ord. au plur. ; p. ext.</i> [[αἱ]] πτύχες replis, profondeurs du ciel.<br />'''Étymologie:''' R. Πτυχ, plier ; cf. [[πτύσσω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=πτυχός ([[πτύσσω]]): [[fold]], [[layer]], of the layers of a [[shield]], Il. 18.481 (see [[cut]] No. 130); [[fig]]., of mountains, [[cleft]], [[vale]], [[ravine]], Il. 11.77, Il. 20.22, Od. 19.432.
}}
{{Slater
|sltr=[[πτύξ]] (cf. πτυχά b.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[valley]] ]πτυχὶ Τομάρου[ i. e. the [[site]] of [[Dodona]] fr. 59. 7.
}}
{{grml
|mltxt=πτυχός, ἡ, Α<br /><b>βλ.</b> [[πτυχή]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πτύξ:''' ἡ (όχι σε ονομ., στη [[θέση]] της χρησιμ. η [[πτυχή]]), δοτ. <i>πτῠχί</i>, αιτ. <i>πτύχα</i>, πληθ. <i>πτύχες</i>, <i>πτύχας</i> ([[πτύσσω]])·<br /><b class="num">I.</b> [[πτυχή]], [[φύλλο]] από [[μέταλλο]], [[στρώμα]], [[δίπλωμα]], [[κυρίως]] στον πληθ., <i>πτύχες σάκεος</i>, στρώματα από [[μέταλλο]] ή [[δέρμα]] που χρησιμοποιούνται για να σχηματίσουν την [[ασπίδα]], σε Ομήρ. Ιλ.· πτυχές ενδύματος, σε Ομηρ. Ύμν., Ευρ.· λέγεται για τα [[εντόσθια]] ζώου, σε Ευρ.· λέγεται για πλάκες [[γραφής]] (πρβλ. [[πτυκτός]]), σε Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> στον πληθ., για πλευρές βουνού (που από [[μακριά]] φαίνεται να έχει πτυχές), [[χαραμάδα]], [[φαράγγι]], [[λαγκάδι]], [[γκρεμός]], χαράδα, σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης στον ενικ., σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ.· ομοίως, επίσης, λέγεται για τον ουρανό με τις πτυχές που σχηματίζουν τα σύννεφα, σε Ευρ.· μεταφ., <i>ὕμνων πτυχαί</i>, για τις ποικίλες μορφές και στροφές της ποίησης, σε Πίνδ.
}}
{{elnl
|elnltext=πτύξ -υχός, ἡ, post-hom. πτυχή -ῆς, ἡ [~ πτύσσω] nom. sing. komt niet voor; na Hom. nom. sing. πτυχή -ῆς plooi, vouw:; πέπλων van een jurk Eur. Suppl. 979; κατὰ σπλάγχνων πτυχάς in de plooien van de ingewanden Eur. Suppl. 212; laag:; ἓξ δὲ διὰ πτύχας ἦλθε δαΐζων χαλκὸς ἀτειρής het onverwoestbare brons spleet dwars door zes lagen (van het schild) Il. 7.247; blaadje:; ἐν πτυχαῖς βύβλων op de gevouwen bladen van een brief Aeschl. Suppl. 947; ἐν δέλτου πτυχαῖς op een schrijftablet Eur. IA 98; overdr.. ὕμνων πτυχαί rijkgeplooide liederen Pind. O. 1.105. vallei, kloof, meestal plur.: πτύχας Οὐλύμποιο valleien van de Olympus Il. 11.77; πτυχαὶ οὐρανοῦ de diepten van de hemel Eur. Phoen. 84.
}}
{{elru
|elrutext='''πτύξ:''' πτῠχός ἡ (только gen., dat. πτῠχί, acc. πτύχα, а в pl.: nom. πτύχες и acc. πτύχας)<br /><b class="num">1)</b> складка (πέπλων Eur.);<br /><b class="num">2)</b> ущелье, ложбина Pind., Soph.: πτύχες ἠνεμόεσσαι Hom. обдуваемые ветром ущелья;<br /><b class="num">3)</b> слой, ряд ([[πέντε]] [[ἔσαν]] σάκεος πτύχες Hom.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[not in nom., [[πτυχή]] [[being]] used [[instead]] [[πτύσσω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[fold]], [[leaf]], [[plate]], [[mostly]] in pl., πτύχες σάκεος plates of [[metal]] or [[leather]] used to [[form]] a [[shield]], Il.: the folds of a [[garment]], Hhymn., Eur.; of the [[entrails]], Eur.:—of [[writing]] tablets (cf. πτυκτόσ), Trag.<br /><b class="num">II.</b> in pl. of the sides of a [[hill]] ([[which]] viewed from a [[distance]] appears to be in folds), a [[cleft]], [[glen]], corrie, combe, Hom., etc.; also in sg., Il., Soph.:—so also of the sky with its [[cloud]]-clefts, Eur.:—metaph., ὕμνων πτυχαί [[varied]] turns of [[poesy]], Pind.
}}