View source for ὀλισθαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὀλισθαίνω
|Medium diacritics=ὀλισθαίνω
|Low diacritics=ολισθαίνω
|Capitals=ΟΛΙΣΘΑΙΝΩ
|Transliteration A=olisthaínō
|Transliteration B=olisthainō
|Transliteration C=olistheno
|Beta Code=o)lisqai/nw
|Definition=(also [[ὀλισθάνω]] <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>936a15</span>, <span class="bibl">939a26</span>, <span class="bibl">A.R.1.377</span>, etc., but never in good Att.): fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ὀλισθήσω <span class="bibl">LXX<span class="title">Pr.</span> 14.19</span>, <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>36.458</span> : pf. ὠλίσθηκα <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>57</span>, <span class="bibl">65</span> : plpf. [[ὠλισθήκειν]] (v. infr. <span class="bibl">11.1</span>) : aor. ὠλίσθησα <span class="title">AP</span>9.125, Str.<span class="title">Chr.</span>4.8 (p.476 Kr.), etc.; 3pl. ὠλίσθησαν Nic.<span class="title">Fr.</span>74.51 (codd. Ath., [[ὠλίσθηναν]] cj. Schn.); part. fem. ὀλισθήνασα Id.<span class="title">Al.</span>89: but in classical Att. always aor. 2 [[ὤλισθον]], part. [[ὀλισθών]], inf. [[ὀλισθεῖν]] (Hom. only in Il., in Ep. 3sg. [[ὄλισθε]], v. infr.) :—[[slip]], [[fall upon a slippery path]], ἔνθ' Αἴας μὲν ὄλισθε θέων <span class="bibl">Il.23.774</span>; [[ἐκ δέ οἱ ἧπαρ ὄλισθεν]] = [[his liver fell from him]], <span class="bibl">20.470</span>; ἐξ ἀντύγων ὤλισθε = he slipped from... <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>746</span>; ὀ. τῆς χειρὸς ὁ σίδηρος <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mech.</span> 854a19</span>; νηὸς ὀλισθών <span class="title">AP</span>9.267 (Phil.); ὐ. [[εἴσω]], [[ἔξω]], of a [[bone]], [[slip out of the socket]] on one side or the other, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span>14</span>,<span class="bibl">37</span>; θαυμαστὰ γὰρ τὸ τόξον ὡς ὀλισθάνει [[slip]]s, [[lose]]s its [[force]], <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>960</span> : metaph., ὀ. εἰς νοῦσον <span class="title">AP</span>7.233 (Apollonid.); ἐς Ἅιδου <span class="title">IG</span>14.1642; in moral sense, [[make a slip]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>690</span>; in literary sense, εἰς τερατώδεις ὀ. ἀναπλασμούς Metrod.<span class="title">Herc.</span>831.5. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[slip along]] or [[glide along]], ὀ. ἐν τῷ λάβδα ἡ γλῶττα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>427b</span>; βέλος διὰ σαρκὸς ὄλισθεν <span class="bibl">Theoc.25.230</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> causal, [[sprain by slipping]], ὠλισθήκει τὸν γλουτόν Philostr.V A3.39, cf. <span class="bibl"><span class="title">Gym.</span>14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[make to slip]], τὰς διανοίας <span class="bibl">LXX<span class="title">Si.</span>3.24</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0323.png Seite 323]] od. [[ὀλισθάνω]], welche Form die ältere u. bessere ist, obwohl Ar. Equ. 494 die Form auf -αίνω steht; fut. ὀλισθήσω, aor. ὤλισθον, selten u. erst bei Sp. [[ὠλίσθησα]], vgl. Lob. Phryn. 742; perf. ὠλίσθηκα; – [[ausgleiten]], auf einem schlüpfrigen Wege fallen; ἔνθ' [[Αἴας]] μὲν ὄλισθε θέων, Il. 23, 774; κἀξ ἀντύγων ὤλισθε, er glitt aus u. fiel herab, Soph. El. 736; so [[νηός]], Philp. 77 (IX, 267); τοῖς ὀλισθοῦσιν, dem voranstehenden σφαλείς entsprechend, Ar. Ran. 689; ὥςτε μὴ ὀλισθάνειν ἡ ὕλη καὶ ἡ γῆ σχήσει, Xen. An. 3, 5, 11, herabgleiten; ὅτι ὀλισθάνει [[μάλιστα]] ἐν τῷ [[λάβδα]] ἡ [[γλῶττα]], Plat. Crat. 427 b; ἀμφοτέροις ἅμα τοῖς ποσί, Pol. 3, 55, 2; Sp., ὀλισθεῖν ἐπ' [[ἰσχίον]], Lucill. 20 (XI, 316); εἰς νοῦσον, in eine Krankheit verfallen, Apollds. 12 (VII, 233). – Darüber hingleiten, schlüpfen, Sp. – Bei Ael. u. Philostr. auch trans., ausfallen, durch Ausgleiten u. Fallen ausrenken. – Ὀλισθεύω und ὀλισθέω, als praes., = [[ὀλισθαίνω]], sind wohl schwerlich jemals im Gebrauch gewesen. – Das erst später gebildete [[ὄλισθος]] führt wahrscheinlich auf den Stamm [[λεῖος]], [[λίσπος]] zurück.
}}
{{grml
|mltxt=(ΑΜ [[ὀλισθάνω]] και [[ὀλισθαίνω]])<br /><b>1.</b> μετακινούμαι ακούσια σε [[κατωφέρεια]] ή σε [[λεία]] [[επιφάνεια]], κυλίομαι, [[γλιστρώ]] («ἔνθ' [[Αἴας]] μὲν ὄλισθε θέων», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[πέφτω]] σε ηθικό [[παράπτωμα]] ή σε [[σφάλμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> παρασύρομαι σε χαμηλότερο [[σημείο]] ή [[καταπίπτω]] («ὀλισθάνει τῆς χειρὸς ὁ [[σίδηρος]]», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> (για [[οστό]]) εξαρθρώνομαι<br /><b>3.</b> <b>(μτβ.)</b> [[εξαρθρώνω]], [[στραμπουλώ]] («ὠλισθήκει τὸν γλουτόν», Φιλόστρ.)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[περιπίπτω]] σε μία [[κατάσταση]] («νοῡσον ὅτ' εἰς ὑπάτην ὠλίσθανε», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>5.</b> έχω την [[ικανότητα]] να ρέω με [[ευκολία]] («ὅτι δὲ ὀλισθάνει [[μάλιστα]] ἐν τῷ [[λάβδα]] ἡ [[γλῶττα]] κατιδών», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] να γλιστρήσει.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο ενεστ. [[ὀλισθάνω]] έχει σχηματιστεί υποχωρητικά από τον αόρ. <i>ὤλισθον</i>, που θεωρείται ο αρχαιότερος τ. του συστήματος (<b>πρβλ.</b> <i>ἥμαρτον</i>> [[ἁμαρτάνω]]), με [[παρέκταση]] -<i>σθ</i>- (<span style="color: red;"><</span> -<i>d</i><sup>h</sup><i>d</i><sup>h</sup>-) και με ενεστ. [[επίθημα]] -<i>αν</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>αΐω</i> (Ι)— [[αίσθομαι]] —[[αισθάνομαι]]). Ο ενεστ. τ. [[ὀλισθαίνω]] [[είναι]] [[μεταγενέστερος]]. Το ρ. [[ὀλισθάνω]], το αρκτικό <i>ὀ</i>- του οποίου [[είναι]] πιθ. προθεματικό, μπορεί να συνδεθεί με τ. της Γερμανικής και της Βαλτικής που ανάγονται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>slei</i>-<i>dh</i>- «[[ολισθηρός]], [[γλιστρώ]]»: αγγλοσαξ. <i>sl</i><i>ī</i><i>dan</i>, αγγλ. <i>slide</i>, μσν. άνω γερμ. <i>sl</i><i>ī</i><i>ten</i>, <i>λιθουαν</i>. <i>slysti</i>, αρχ. σλαβ. <i>sl</i><i>ě</i><i>dŭ</i> «[[ίχνος]]». Πιθανή [[επίσης]] θεωρείται και η [[σύνδεση]] του ρήματος με αρχ. ινδ. <i>sredhati</i> «[[σκοντάφτω]], [[παραπατώ]]». Το θ., [[τέλος]], του [[ὀλισθάνω]], συνδέεται με το θ. <i>ὀλι</i>-<i>β</i>- του [[ὀλιβρός]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὀλισθάνω και ὀλισθαίνω:''' αόρ. βʹ [[ὤλισθον]], Επικ. [[ὄλισθον]]· μέλ. <i>ὀλισθήσω</i>, αόρ. αʹ [[ὠλίσθησα]], παρακ. <i>-ηκα</i> είναι μεταγεν.·<br /><b class="num">1.</b> [[γλιστρώ]], [[γλιστρώ]] και [[πέφτω]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐξ ἀντύγων ὤλισθε</i>, γλίστρησε και έπεσε από το [[άρμα]], σε Σοφ.· μεταφ., [[διαπράττω]] [[σφάλμα]], αμαρτάνω, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[γλιστρώ]], [[τρέχω]] εύκολα, ρέω, σε Θεόκρ.
}}
{{elru
|elrutext='''ὀλισθαίνω:''' Plut. (только praes. и impf.) = [[ὀλισθάνω]].
}}