View source for ἀρχός

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀρχός
|Medium diacritics=ἀρχός
|Low diacritics=αρχός
|Capitals=ΑΡΧΟΣ
|Transliteration A=archós
|Transliteration B=archos
|Transliteration C=archos
|Beta Code=a)rxo/s
|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[leader]], [[chief]], εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνήρ <span class="bibl">Il.1.144</span>: c. gen., νηῶν <span class="bibl">2.493</span>; οἰωνῶν <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.7</span>; [[ruler]], Τειχιούσσης <span class="title">SIG</span>3d (Milet., vi B. C.); [[πόλεως]] (opp. [[ἔτης]]), prob. in <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>1014</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[ἄρχων]], <span class="title">IG</span>7.3301, al. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">ἀ. ἑῴας</b>, = [[dux Orientis]], ib.14.1073 (iv A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of a god, <span class="title">SIG</span>56.26 (Argos, v B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[the rectum]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span>5.58</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>507a33</span>, <span class="title">Theol.Ar.</span>51. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[the anus]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Haem.</span>2</span>, <span class="bibl"><span class="title">Epid.</span>5.20</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0366.png Seite 366]] ὁ, 1) der Anführer, oft bei Hom., z. B. Iliad. 1, 144. 311. 2, 493. 541. 618 Od. 4, 629. 653. 8, 162. 391. 10, 204. 21, 187; ἵππων, οἰωνῶν Pind. Ol. 7, 71 P. 1, 7; Tragg.; nach Dion. Hal. 5, 74 bes. bei den Thessaliern üblich. – 2) der After, Arist. H. A. 2, 17.
}}
{{ls
|lstext='''ἀρχός''': ὁ, [[ἀρχηγός]], ἄρχων, [[ἡγεμών]], [[κυβερνήτης]], εἷς δέ τις ἀρχὸς [[ἀνήρ]] [[βουληφόρος]] ἔστω Ἰλ. Α. 144· μετὰ γεν. ἀρχούς αὖ [[νηῶν]] [[ἐρέω]] νῆάς τε προπάσας Β. 493, κτλ. Πινδ. ΙΙ. 1. 13, κτλ. ΙΙ. τὸ ὀρθὸν [[ἔντερον]], ἐπὶ ἀρχῷ φλεγμαίνοντι καὶ ὑστέρῃ φλεγμαινούσῃ Ἱππ. Ἀφ. 1255, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 17, 7 κ. ἄλλ.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>1</b> guide;<br /><b>2</b> chef ; qui est le premier, le plus puissant.<br />'''Étymologie:''' [[ἄρχω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[leader]], [[commander]].
}}
{{Slater
|sltr=[[ἀρχός]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[leader]], [[ruler]] αἰετὸς ἀρχὸς οἰωνῶν (P. 1.7) [[οἷα]] Συρακοσίων ἀρχῷ δαμασθέντες πάθον i. e. Hieron (P. 1.73) ἀρχὸς ἐν πρύμνᾳ [[Jason]] (P. 4.194) ἀρχοὶ δ' [[οὐκ]] ἔτ [[ἔσαν]] Ταλαοῦ παῖδες sc. [[τοῦ]] Ἄργους (N. 9.14) ἀρχὸν οἰωνῶν μέγαν αἰετόν (I. 6.50) ὁ [[γενέθλιος]] ἀκτίνων [[πατήρ]], [[πῦρ]] πνεόντων ἀρχὸς ἵππων [[master]] sc. Helios (O. 7.71)
}}
{{DGE
|dgtxt=-οῦ, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [dór. beoc. gen. ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.)]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[jefe]], [[príncipe]], [[caudillo]] gener. c. gen. de gentilicios Σαρπηδών τ' ἀ. Λυκίων <i>Il</i>.14.426, Ἀθηναίων <i>Il</i>.13.196, 15.337, Ἀβάντων <i>Il</i>.4.464, Hes.<i>Fr</i>.204.53, cf. <i>Il</i>.5.39, 577, 2.846, 15.516, 519, 2.618, Ἀχαιῶν <i>Od</i>.4.496, Συρακοσίων de Hierón, Pi.<i>P</i>.1.73<br /><b class="num">•</b>ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω en el catálogo de las naves <i>Il</i>.2.493, de grupos o partidas ἐπικούρων <i>Il</i>.5.491, μνηστήρων <i>Od</i>.4.629, ἀ. φηλητέων cabecilla de ladrones</i>, <i>h.Merc</i>.292<br /><b class="num">•</b>abs. πόθεόν γε μὲν ἀρχόν <i>Il</i>.2.703, 726, cf. 234, ἀ. εὖ μαθὼν ἄκοντι Archil.191<i>bis</i>, cf. A.<i>A</i>.125<br /><b class="num">•</b>pred. [[εἷς]] δέ τις ἀ. ἀνὴρ [[βουληφόρος]] ἔστω <i>Il</i>.1.144, cf. 311, <i>Od</i>.4.653, 10.204, [[δώδεκα]] γὰρ κατὰ δῆμον ... βασιλῆες ἀρχοὶ κραίνουσι <i>Od</i>.8.391<br /><b class="num">•</b>de dioses πῦρ πνεόντων ἀ. ἵππων de Helios, Pi.<i>O</i>.7.71, ἀρχὸν φίλον de Faetonte, E.<i>Fr</i>.239D., ἀ. Ὀλύμπου de Zeus, Nonn.<i>D</i>.7.119<br /><b class="num">•</b>fig. de anim. ἀ. οἰωνῶν del águila príncipe de las aves, Pi.<i>P</i>.1.7, <i>I</i>.6.50<br /><b class="num">•</b>c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] II Epich.6.<br /><b class="num">2</b> [[capitán]], [[patrón de nave]] ἀ. ναυτάων <i>Od</i>.8.162, ἀ. ἐν πρύμνᾳ de Jasón, Pi.<i>P</i>.4.194, abs. <i>h.Hom</i>.7.25, 51.<br /><b class="num">3</b> en las ciu. [[jefe]], [[magistrado]] c. cargo político importante ἀ. Τειχιόσης <i>Didyma</i> 6 (Mileto VI a.C.), ἀ. καὶ Ϝοικιάται <i>SEG</i> 26.449.6 (Epidauro V a.C.), cf. <i>CID</i> 1.9D.26 (Delfos IV a.C.), <i>IChS</i> 2.1 (Pafos IV a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.), Κύδαντος κρητάρχα καὶ ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>en el imperio romano tardío ἀ. ἑώιας tal vez dux Orientis</i>, <i>IG</i> 14.1073 (IV d.C.).<br /><b class="num">II</b> [[culo]] καὶ τὸν ἀρχὸν ἐπικαλύψας ἐπιπλόῳ (c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] I 1) Epich.6<br /><b class="num">•</b>medic. y anat. [[intestino]], [[recto]] κύστις τε γὰρ καὶ γοναὶ καὶ ἀρχοῦ τὸ χαλαρὸν ἐν τούτῳ ἔκτισται en ese sitio se alojan (en la última curvatura de la espina dorsal) la vejiga, los órganos de la generación y la parte elástica del recto</i> Hp.<i>Art</i>.45, cf. <i>Aph</i>.5.58, <i>Liqu</i>.6, <i>Theol.Ar</i>.51, Clem.Al.<i>Paed</i>.2.10.92<br /><b class="num">•</b>[[ano]] τελευτῶσι δὲ ἐς τὸν ἀρχόν de ciertas venas, Hp.<i>Nat.Hom</i>.11, <i>Haem</i>.2, <i>Epid</i>.5.20, en la anat. animal πρὸς τὴν ἔξοδον τῆς τροφῆς καὶ τὸν καλούμενον ἀρχόν Arist.<i>HA</i> 507<sup>a</sup>33, cf. <i>PA</i> 675<sup>b</sup>10, <i>GA</i> 773<sup>a</sup>28, <i>Pr</i>.876<sup>b</sup>15.<br /><b class="num">• Etimología:</b> La forma [[ἀρχός]] ‘culo’ se ha rel. c. gr. ὄρρος de una raíz *<i>H3er</i>- y het. <i>arra</i>- ‘ano’ en cuyo caso no sería euf. de ‘jefe’.
}}
{{grml
|mltxt=ο<br /><b>1.</b> ο επικεφαλής, ο [[αρχηγός]]<br /><b>2.</b> ο [[άρχοντας]], ο [[ευγενής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχων]], με μεταπλασμό ([[πρβλ]]. [[γέρων]] > [[γέρος]], [[δράκων]] > [[δράκος]], [[Χάρων]] > <i>Χάρος</i>)].<br />ο ο (Α [[ἀρχός]])<br />το [[ορθό]] έντερον<br /><b>αρχ.</b><br />ο [[αρχηγός]], ο [[στρατηγός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχω]]. Ο τ. απαντά στον Όμηρο και στον Πίνδαρο για να χαρακτηρίσει «τον αρχηγό», ενώ ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιούν για να δηλώσουν «τον πρωκτό, τον δακτύλιο» ([[πρβλ]]. <i>όρρος</i>], πιθ. κατ' ευφημισμό, υποδηλώνοντας την [[έννοια]] «της [[απαρχής]], του θεμελίου»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀρχός:''' ὁ, [[οδηγός]], [[αρχηγός]], [[ηγέτης]], επικεφαλής, σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀρχός:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> предводитель, начальник, вождь Hom., Pind.; вожак (αἰετὸς ἀ. οἰωνῶν Pind.);<br /><b class="num">2)</b> анальное отверстие (ἡ [[ἔξοδος]] τῆς τροφῆς καὶ ὁ ἀ. Arst.).
}}
{{etym
|etymtx=1. See also: [[ἄρχω]]<br />2.<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[rectum]], [[anus]] (Hp.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unknown. Or = 1. [[ἀρχός]], jokingly? - Froehde BB 21, 325 and Specht Ursprung 238 (cf. also 254) think of connection with [[ὄρρος]], what Frisk calls "ganz willkürlich".
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=a [[leader]], [[chief]], [[commander]], Il.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀρχός''': 1.<br />{arkhós}<br />'''Etymology''' : Verbalnomen von [[ἄρχω]], s. d.<br />'''Page''' 1,158<br />2.<br />{arkhós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Mastdarm]], [[After]] (Hp., Arist.).<br />'''Etymology''' : Etymologie unbekannt. Oder einfach = 1. [[ἀρχός]] als scherzhafte Ironie in euphemistischer Absicht? — Verfehlt Prellwitz KZ 47, 295, s. WP. 1, 143. Nach Froehde BB 21, 325 und Specht Ursprung 238 (vgl. auch 254) Nebenform zu [[ὄρρος]]; ganz willkürlich.<br />'''Page''' 1,158-159
}}