View source for σῶς

{{LSJ1
|Full diacritics=σῶς
|Medium diacritics=σῶς
|Low diacritics=σως
|Capitals=ΣΩΣ
|Transliteration A=sō̂s
|Transliteration B=sōs
|Transliteration C=sos
|Beta Code=sw=s
|Definition=(A), ὁ, ἡ<b class="b3">, σῶν, τό</b>, defect. Adj. of which the foll. forms occur: Att. and later Gr. nom. [[σῶς]], [[σῶν]], <span class="bibl">Th.8.81</span>, <span class="bibl">D.21.126</span>; acc. <span class="sense"><span class="bld">A</span> σῶν <span class="bibl">Th.3.34</span>, <span class="bibl">D.20.142</span>; nom. pl. [[σῷ]] (written [[σῶ]], but cf. <span class="bibl"><span class="title">EM</span>742.1</span>)cited by <span class="bibl">Ael.Dion. <span class="title">Fr.</span>302</span> from <span class="bibl">Th.1.74</span> (where [[σῶοι]] codd.); also [[σοῖ]] Ael.Dion.l.c.; acc. pl.masc. σῶς <span class="bibl">D.5.17</span>, <span class="bibl">8.16</span>, <span class="bibl">19.75</span>, Luc.<span class="title">Phal.</span>2.4; fem.sg.σᾶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>631</span>, <span class="title">IG</span>14.644.15 (Bruttium), prob. in ib.22.123.8, but [[σῶς]] as fem., <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span> 294</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>658</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>106a</span>, <span class="bibl">Call.<span class="title">Aet.</span>3.1.40</span>; neut. pl. σᾶ <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>762</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Criti.</span>111c</span>, <span class="title">Ath.Mitt.</span>49.3 (Attica, iv B.C.): Ep. nom. sg. masc. [[σῶς]] ll.22.332 (here guaranteed by the metre), 13.773, <span class="bibl">Od.5.305</span>, <span class="bibl">15.42</span>, <span class="bibl">16.131</span>, <span class="bibl">22.28</span>; σόος <span class="bibl">19.300</span>; acc. σῶν <span class="bibl">Il.1.117</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]], [[σάον]]), <span class="bibl">17.367</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]]); σόον <span class="bibl">7.310</span>, <span class="bibl">8.246</span>, <span class="bibl">16.252</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[σάον]]); nom. sg. fem. σόη <span class="bibl">15.497</span>; nom. pl. masc. σόοι <span class="bibl">1.344</span>, <span class="bibl">5.531</span>, <span class="bibl">15.563</span>, <span class="bibl">Od.4.98</span>; nom. pl. neut. σόα <span class="bibl">Il.24.382</span>, <span class="bibl">Od.13.364</span>: Hdt. has nom. sg. σῶς <span class="bibl">1.24</span>, al.; neut. [[σόον]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶον]]) <span class="bibl">2.181</span>; pl. [[σόοι]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶοι]]) <span class="bibl">8.39</span>; fem. [[σόαι]] ([[σῶαι]] codd.) <span class="bibl">1.66</span>; neut. [[σόα]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶα]]) <span class="bibl">4.124</span>, <span class="bibl">6.86</span>.ά; gen. pl. neut. [[σόων]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σώων]]) <span class="bibl">2.121</span>.β: Hp. has σῶον <span class="bibl"><span class="title">Art.</span>53</span>: the stem <b class="b3">σωο-</b> never appears in Hom. or early poets, but is found in later poetry (nom. σῶος <span class="bibl">Max.386</span>; Comp. σωότερος <span class="bibl">A.R.1.918</span>), and in an Att. prose Inscr., neut. σῶον <span class="title">IG</span>12.59.13, along with [[σῶν]] ib.128.6, 22.1172.14; the foll. forms from <b class="b3">σωο-</b> are found in Att. and later texts: σῶος <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>3.1.32</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Abd.</span>5</span>; σῶον <span class="bibl">Lys.7.17</span>, <span class="bibl">20.24</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Oec.</span>1347a24</span>, Plu.2.786f,<span class="bibl">Sor.2.60</span>,Aristid. 1.425 J., <span class="bibl">Lib. <span class="title">Or.</span>48.3</span>; σῶοι <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.2.21</span>, al., <span class="bibl">D.19.57</span>, 153,326; σώους <span class="bibl">Luc.<span class="title">Laps.</span>8</span>, Aristid.1.426 J.; σῶα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.4.13</span>, <span class="bibl"><span class="title">HG</span>1.1.24</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Ath.</span>30.4</span>; fem. σώα <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>7.4.4</span>, <span class="bibl">D.56.37</span>, Aristid.2.78 J.; acc. σώαν <span class="bibl">D.21.177</span>, Aristid.2.428 J.; gen. σώας <span class="bibl">D.19.78</span>, <span class="title">OGI</span>214.20 (Didyma, iii B.C.): the Papyri have acc.sg.masc. σῶον <span class="bibl"><span class="title">PLond.</span>2.301.13</span> (ii A.D.), etc., acc. pl. neut. σῶα <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1106.31</span> (i B.C.), etc.: the word is rare in LXX, acc. sg. masc. σῶον <span class="bibl"><span class="title">2 Ma.</span>12.24</span>; nom. pl. fem. [[σῶαι]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶοι]]) Thd.<span class="title">Bel</span> 17; acc. pl. masc. σώους <span class="title">3 Ma.</span>2.7; neut. σῶα <span class="title">2 Ma.</span>3.15; not found in [[NT]]: acc. to Thom.Mag.p.328 R. [[σῶς]] is Att. for [[σῶος]], [[σῶν]] for [[σῶον]] (masc. and neut.), [[σῶς]] for [[σώους]] and [[σώας]], but all other Att. forms are uncontr. (σῶοι, σῶα): the form [[σῷος]] is recommended by Did. ap. <span class="bibl"><span class="title">EM</span>741.43</span>, but rejected by Hdn.Gr.ib.<span class="bibl">46</span> (cf. Hdn.Gr.<span class="bibl">2.53</span>), and is found in cod. [[Σ]] of <span class="bibl">D.18.49</span>, al.; σῴην <span class="bibl">Babr.94.8</span>; σῷον <span class="title">AP</span>6.349.6 (Phld.): the form [[σάος]] is preserved as [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Il.1.117</span> (ap.<span class="bibl">A.D.<span class="title">Conj.</span> 223.10</span>), <span class="bibl">16.252</span>, and in the Comp. [[σαώτερος]], v. [[σάος]]:—[[safe and sound]], [[alive and well]], of persons, ἔφης . . σῶς ἔσσεσθ' <span class="bibl">Il.22.332</span>; οὕνεκά οἱ σῶς ἐσσι <span class="bibl">Od.15.42</span>; ὅτι οἱ σῶς εἰμι <span class="bibl">16.131</span>; <b class="b3">βούλομ' ἐγὼ λαὸν σῶν</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]], [[σάον]]) ἔμμεναι <span class="bibl">Il.1.117</span>, cf. <span class="bibl">8.246</span>; σόοι ἔμμεναι <span class="bibl">Od.4.98</span>; ἄλοχός τε σόη καὶ παῖδες <span class="bibl">Il.15.497</span>; σόοι εἶναι <span class="bibl">Hdt.5.96</span>; σῶς καὶ ὑγιής <span class="bibl">Id.4.76</span>, <span class="bibl">Th.3.34</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>82b</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of things, [[safe]], [[whole]], <b class="b3">ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ</b> (sc. <b class="b3">τὰ κειμήλια</b>) <span class="bibl">Il.24.382</span>, cf. <span class="bibl">Od.13.364</span>, <span class="bibl">Hdt.6.86</span>.<b class="b3">ά; οὐδέ κε φαίης ἠέλιον σῶν ἔμμεναι</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]]) <span class="bibl">Il.17.367</span>; so <b class="b3">ἄγαλμα... τὸ ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦν σόον</b> was [[preserved]], [[extant]], <span class="bibl">Hdt.2.181</span>; αἱ πέδαι ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι <span class="bibl">Id.1.66</span>, cf. <span class="bibl">8.39</span>; ποτὸν... εῐπερ ἐστὶ σῶν <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 21</span>; ἔστι σῶν [θοἰμάτιον] καὶ σὐκ ἀπόλωλεν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>87b</span>; <b class="b3">ἡ χιὼν οὖσα σῶς καὶ ἄτηκτος</b> ib.<span class="bibl">106a</span>; <b class="b3">τὸ ἀθάνατον σῶν καὶ ἀδιάφθορον</b> ib.e; ἔχειν τι σῶν <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>7.6.32</span>; <b class="b3">τῶν σημάντρων ἐόντων σόων</b> [[intact]], <span class="bibl">Hdt.2.121</span>.<b class="b3">β; σῶαι αἱ σφραγῖδες</b>; <span class="bibl">LXX <span class="title">Bel</span>17</span>; παραδώσω τὸν γόμον σῶον καὶ ἀκακούργητον <span class="title">PLond</span> 2.301.13 (ii A.D.); ἅ τε ἐὰν λάβῃ, σῶα συντηρήσειν καὶ ἀποδώσειν <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1106.31</span> (i B.C.); of money, [[intact]], [[undiminished]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>994</span>; τἀργύριον σῶν παρέχειν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>488</span>, <span class="title">IG</span>22.1172.14, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>333c</span>; σῶα ἀποδιδόναι τὰ χρήματα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.4.13</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of events, [[safe]], [[sure]], [[certain]], νῦν τοι (μοι) σῶς αἰπὺς ὄλεθρος <span class="bibl">Il.13.773</span>, <span class="bibl">Od.5.305</span>, <span class="bibl">22.28</span>. ([[σάϝος]], cf. Cypr. pr. n. [[Σαϝοκλέϝης]].)</span><br />(B), contr. for [[σόος]], [[σοῦς]], ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> = [[βλάστησις]], dub. in Hsch. [[sub verbo|s.v.]] [[σῶν]].</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1061.png Seite 1061]] ὁ, seltener ἡ, Ar., σῶν, τό, defect adj., = [[σῶος]], [[σάος]], [[σόος]], im nom. sing., σῶς ἐπ' οἶδμ' ἅλιον διαστείβων, Pind. frg. 242; σὺ δὲ σῶς [[ἴσθι]], Soph. O. C. 1212; τάχ' ἂν ἴδοις ποτὸν κρηναῖον [[εἴπερ]] ἐστὶ σῶν, Phil. 21; χρυσὸς σῶς, Eur. Hec. 994; Rhes. 525 Suppl. 643; Ar. Equ. 611 Thesm. 821 Lys. 488, Thuc. soll σῶ u. Ar. σῶες als nom. plur. gebraucht haben, u. die Gramm. führen aus Dichtern noch an σᾶ, sowohl tom. sing., als neutr. plur., wie auch bei Plat. Critia. 111 c [[varia lectio|v.l.]] eines mss. στεγάσματ' ἔτι σᾶ für die vulg. σῶα ist, von Bekker aufgenommen; σῶν καὶ ὑγιᾶ αὐτὸν καταστήσειν εἰς τὸ [[τεῖχος]], Thuc. 3, 34; ἵνα σῶς [[οἴκαδε]] ἔλθοι, Plat. Rep. III, 393 e; ὑπεξῄει ἂν ἡ χιὼν οὖσα σῶς, Phaed. 106 a; ὅτι ἐστὶ σῶν θοἰμάτιον καὶ οὐκ ἀπόλωλε, 87 b. – Auch von der gedehnten nachhomerischen Form [[σῶος]] brauchten die genauern Attiker nur den, nom. plur. masc. u. neutr. σῶοι u. σῶα, s. Thom. Mag., obgleich Xen. An. 3, 1, 32 auch [[σῶος]], u. Luc. pro laps. 8 σώους hat; auch das ion. [[σόος]] scheint nur im nom. u. acc. sing. plur. aller drei Geschlechter gebräuchlich gewesen zu sein. – [[Heil]], [[gesund]], unverletzt, [[wohlbehalten]], mit heiler Haut; bes. von Menschen, Hom., dann auch von Sachen, ganz, [[unversehrt]], unbeschädigt, αἱ πέδαι ἔτι καὶ εἰς ἐμὲ [[ἦσαν]] σῶαι, Her. 1, 66. σῶα ἀποδιδοναι τὰ χρἠματα, Xen. Cyr. 7, 4, 13 (s. die obigen Beispiele); auch übertr., [[sicher]], gewiß, νὸν τοι σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]]. nun ist dir der Untergang gewiß, Il. 13, 773 Od. 5, 305. 22, 28. – Den comparσαώτερος. oben.
}}
{{ls
|lstext='''σῶς''': ὁ, ἡ, σῶν, τό, ἐλλειπτικὸν ἐπίθετον, οὗ ἀπαντῶσιν οἱ ἀκόλουθοι τύποι: ἡ αἰτιατ. σῶν, πληθ. σῶς [[εἶναι]] συνήθεις: ὀνομαστ. πληθ. σῶς Δημ. 51. 13., 93. 24, ἀλλὰ σῷ μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Αἰλ. Διονυσ. παρ’ Εὐστ. 959. 44 ἐκ τοῦ Θουκ. 1. 74 ([[ἔνθα]] νῦν φέρεται σῶοι)· θηλ. ἑνικ. σᾶ παρ’ Ἀριστοφ. (Ἀποσπ. 529b), ἀλλὰ σῶς ὡς θηλ. ἐν Εὐρ. Κύκλ. 294, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 529a, Πλάτ. Φαίδων 106Α· οὐδ. πληθ. σᾶ, Εὐρ. Ἀποσπ. 762, Πλάτ. Κριτί. 111C. - Ὁ Ἰων. [[τύπος]] [[σόος]] ἀπαντᾷ παρ’ Ὁμ. ἐν πάσαις ταῖς πτώσεσι πλὴν ἐν τῇ ὀνομαστ. τοῦ ἑνικοῦ σῶς, [[ὅπερ]] ἀπαιτεῖ τὸ [[μέτρον]] ἐν Ἰλ. Χ. 332, καὶ ἔχουσι τὰ Ἀντίγραφα ἀλλαχοῦ· [[ἴσως]] καὶ αἰτ. σῶν, ἴδε κατωτ.· οὕτω παρ’ Ἡροδ. σῶς [[εἶναι]] ὀνομ. τοῦ ἑνικοῦ, ἴδε κατωτ. Ὁ [[τύπος]] [[σῶος]] [[οὐδαμοῦ]] ἀπαντᾷ παρ’ Ὁμήρ. ἢ παρ’ ἄλλῳ τινὶ τῶν ἀρχαίων ποιητῶν (ἀπαντᾷ [[ὅμως]] παρὰ μεταγενεστ. ποιηταῖς, [[οἷον]] Μαξίμῳ π. καταρχ. 386, Ἀνθ., κλπ.· σωότερος Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 918), καὶ ἐν Ἀντιγράφοις τοῦ Ἡροδ. εὑρίσκομεν σῶαι ἐν 1. 66, σῶα ἐν 4. 124, σώων ἐν 1. 121, 2· καὶ κατὰ τὸν Θωμ. Μάγιστρ. 830, οἱ ἀκριβολογοῦντες Ἀττικ. συγγραφεῖς ἐποιοῦντο χρῆσιν [[αὐτοῦ]] μόνον ἐν τοῖς πληθ. τύποις σῶοι, σῶαι, σῶα. Τελευταῖον, ὁ ῥιζικὸς [[τύπος]] [[σάος]] διετηρήθη ἐν τῷ συγκρ. σᾰώτερος, ἴδε ἐν λέξ. [[σάος]]. (Πρβλ. [[σάος]], [[σαόω]], [[σόος]], [[σῶος]], [[σώζω]], [[σωτήρ]], [[σῶκος]]· Λατιν. sanus· Ἀρχ. Γερμ. gasunt (gesund, sound). - Ἐκ τῆς ῥίζης ταύτης οἱ Ἕλληνες ἐκ τῆς [[μεγάλης]] αὐτῶν πρὸς τὸν εὐφημισμὸν ἀγάπης ἐσχημάτισαν πολλὰ ὀνόματα, Σῶσος, θηλ. Σωσώ, Σωσίας, Σώστρατος, [[Σωκράτης]], κλπ.). Ριζικὴ [[σημασία]], [[σῶος]], Λατιν. salvus, integer, incolumis, ἐπὶ προσώπων, ἔφης... σῶς ἔσσεσθ’ Ἰλ. Χ. 332· οὕνεκά οἱ σῶς ἐσσι Ὀδ. Ο. 42· ὅτι σῶς εἰμι Π. 131· βούλομ’ ἐγὼ λαὸν σόον ἔμμεναι Ἰλ. Α. 117· σῶν ἔμμεναι (σοον;) Θ. 246· σόοι ἔμμεναι Ὀδ. Δ. 98· ἄλοχός τε σόη καὶ παῖδες Ἰλ. Ο. 497· οὕτω, σόοι [[εἶναι]] Ἡρόδ. 5. 96· σῶς καὶ [[ὑγιὴς]] ὁ αὐτ. 4. 76, Θουκ. 3. 34, Πλάτ. Τίμ. 82Β. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, [[ἀκέραιος]], [[καλῶς]] ἔχων, «γερός», ὁ μὴ παθών βλάβην, ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ (ἐξυπακ. τὰ κειμήλια) Ἰλ. Ω. 382, πρβλ. Ὀδ. Ν. 364· [[οὐδέ]] κε φαίης ἠέλιον σῶν ἔμμεναι (σόον;) Ἰλ. Ν. 364· [[οὕτως]], [[ἄγαλμα]]..., τὸ ἐς ἐμὲ ἦν σόον, διετηρεῖτο, ἐσῴζετο Ἡρόδ. 2. 181· αἱ πέδαι ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι ὁ αὐτ. 1. 66· οἱ... λίθοι ἔτι καὶ ἐς ἡμέας [[ἔσαν]] σόοι ὁ αὐτ. 8. 39, πρβλ. 2. 121, 2., 6. 86, 1· ποτόν…, [[εἴπερ]] ἐστὶ σῶν Σοφ. Φιλ. 21· ἔστι σῶν ([[θοἰμάτιον]]) καὶ οὐκ ἀπόλωλε Πλάτ. Φαίδων 87Β· ἡ χιὼν οὖσα σῶς καὶ ἄτηκτος [[αὐτόθι]] 106Α· τὸ ἀθάνατον σῶν καὶ ἀδιάφθορον [[αὐτόθι]] Ε· ἔχειν τι σῶν Ξεν. Ἀνάβ. 7. 6, 32, κλπ.· ἐπὶ χρημάτων, [[ἀσφαλής]], ἐξησφαλισμένος, Εὐρ. Ἑκάβ. 994 κἑξ.· [[τἀργύριον]] σῶν παρέχειν Ἀριστοφ. Λυσ. 488, Συλλ. Ἐπιγρ. 82. 14, Πλάτ. Πολ. 333C· σῶα ἀποδιδόναι τὰ χρήματα Ξεν. Κύρ. 7. 4, 13. 2) ἐπὶ γεγονότων, [[ἀσφαλής]], [[βέβαιος]], νῦν τοι σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]] Ἰλ. Ν. 773, Ὀδ. Ε. 305, Χ. 28.
}}
{{bailly
|btext=[[σῶς]] <i>ou</i> [[σᾶ]], [[σῶν]];<br />v. [[σάος]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[σάος]], [[σόος]]): [[safe]], [[sound]], [[unharmed]]; [[certain]], Il. 13.773, Od. 5.305.
}}
{{Slater
|sltr=<b>1</b> [[secure]] [[ὄλβος]] [[οὐκ]] ἐς μακρὸν [[ἀνδρῶν]] ἔρχεται [[σάος]] (Schr.: [[σῶς]] Emperius: ὅς codd.) (P. 3.106)
}}
{{lsm
|lsmtext='''σῶς:''' ὁ, ἡ, απαντά μόνον στην ονομ. [[σῶς]], αιτ. [[σῶν]], πληθ. [[σῶς]]· ουδ. <i>σᾶ</i>· ο Ιων. [[τύπος]] [[σόος]] χρησιμοποιείται από τον Όμηρο σε όλες τις πτώσεις [[εκτός]] από την ονομ. ενικ., όπου για μετρικούς λόγους γίνεται [[χρήση]] του [[σῶς]]· ο [[τύπος]] [[σῶος]] χρησιμοποιείται από τους Αττ. συγγραφείς μόνο στον πληθ. <i>σῶοι</i>, <i>σῶαι</i>, <i>σῶα</i>· προερχόμενο [[κατευθείαν]] από τη [[ρίζα]] [[σάος]], απαντά στον συγκρ. <i>σᾰώτερος</i>, βλ. [[λήμμα]] [[σάος]]· κύρια [[σημασία]],<br /><b class="num">I.</b> [[σώος]] και [[ασφαλής]], [[ακέραιος]], [[ζωντανός]] και γερός, αυτός που βρίσκεται σε [[καλή]] [[κατάσταση]], Λατ. [[salvus]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> λέγεται για πράγματα, [[ακέραιος]], γερός, αυτός που δεν έχει υποστεί [[βλάβη]] ή [[ζημιά]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για γεγονότα, [[σίγουρος]], [[ασφαλής]], [[βέβαιος]], επιβεβαιωμένος· [[νῦν]] [[σῶς]] αἰπὺς [[ὄλεθρος]], σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{elru
|elrutext='''σῶς:''' и 3 стяж. к [[σάος]].
}}
{{elnl
|elnltext=σῶς, acc. σῶν, n. plur. σᾶ; post-hom. σῶος -α -ον, ook σῷος -α -ον, Ion. σόος -η -ον van pers. veilig, ongedeerd:. βουλομ ’ ἐγὼ λαὸν σῶν ἔμμεναι ik wil liever dat het krijgsvolk behouden blijft Il. 1.117; ἢν σῶς καὶ ὑγιὴς ἀπονοστήσῃ als hij veilig en gezond naar huis zou terugkeren Hdt. 4.76.3. van zaken behouden, intact, onaangetast:; αἱ δὲ πέδαι αὗται... ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι ἐν Τεγέῃ en die voetboeien werden nog tot in mijn tijd veilig bewaard in Tegea Hdt. 1.66.4; χρυσὸς δὲ σῶς, ὃν ἦλθεν ἐκ Τροίας ἔχων; is het goud waarmee hij uit Troje kwam nog intact? Eur. Hec. 994; van gebeurtenissen zeker, vaststaand:. νῦν τοι σῶς... ὄλεθρος nu staat de ondergang vast Il. 13.773.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[safe]], [[healthy]], [[intact]] (Att.; also Hom., Hdt.).<br />Other forms: [[σάος]] (ep. poet. Il. ([[σαώτερος]]), also Cypr., Arc., Lac. etc.), [[σῶος]] (Hdt., Hp., X., hell.), [[σόος]] (ep., also Hdt.); comp. [[σαώτερος]] (A 32, X., Theoc., AP).<br />Compounds: As 1. member a.o. in <b class="b3">ΣαϜο-κλέϜης</b> (Cypr.), <b class="b3">σαό-φρων</b> (ep. poet.), <b class="b3">σώ-φρων</b> (Att.), <b class="b3">Σαυ-κράτης</b> (Boeot.), <b class="b3">Σά-δαμος</b> (Arc.); as 2. member in <b class="b3">νηο-</b>, <b class="b3">τεκνο-σσόος</b> (poet.; cf. on [[σεύομαι]]).<br />Derivatives: Ep. aor. <b class="b3">σαῶ-σαι</b>, pass. [[σαωθῆναι]], to which fut. [[σαώσω]], pres. [[σαόω]]; with contraction IA. [[σῶσαι]], [[σωθῆναι]], [[σώσω]] (inscr. [[σωῶ]]), [[σῴζω]] (ε 490, Hes. Op. 376; from <b class="b3">*σω-ΐζω</b>); to this perf. midd. [[σέσωσμαι]] (trag.), [[σέσωμαι]] (Pl. a.o.), act. [[σέσωκα]] (hell.), often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, [[to keep alive]], [[to save]], midd. pass. intr. [[to stay alive]], [[to save oneself]]. As 1. member a. o. in <b class="b3">σωσί-πολις</b> [[saving the city]] (Ar., Str. a.o.). From the verb: 1. [[σωτήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. [[saviour]] (h. Hom., Pi., IA.) with <b class="b3">σωτηρ-ία</b>, <b class="b3">-ίη</b> f. [[rescue]], <b class="b3">-ιος</b> [[bringing rescue]], [[saving]] (IA.), <b class="b3">-ιώδης</b> [[wholesome]] (Gal. a.o.), <b class="b3">-ιασταί</b> m. pl. [[worshippers]] of the <b class="b3">θεοὶ σωτῆρες</b> resp. of <b class="b3">Ἄρτεμις Σώτειρα</b> (Rhod., Att.; Fraenkel Nom. ag. 1, 178). Archaising byforms: [[σαωτήρ]] (Call. a.o.), [[σαώτωρ]] (Maiist. IIIa), [[Σαώτης]] surn. of Dionysos (AP, Paus.); hypocorist. enlargement [[Σωτήριχος]] PN (Plu., Luc. a.o.). 2. f. [[σώτειρα]]. (Pi., IA.). 3. [[σῶστρα]] n. pl. (<b class="b3">-σ-</b> as in <b class="b3">σέσω-σ-μαι</b> a.o.) [[reward for saving]], [[thank-offering for saving lives]] (Hdt., X. etc.) with [[σαοστρεῖ]] 3. sg. (prob. = <b class="b3">σαω-</b>; Cephallenia). 4. [[σωστικός]] (<b class="b3">δια-</b>) [[saving]], [[preserving]] (Arist. etc.). 5. <b class="b3">δια-σώστης</b> m. [[policeman]] (Just.). 6. <b class="b3">ἀνα-σωσμός</b> (Aq.), <b class="b3">-σωσμα</b> (Tz.) [[rescue]] -- On the frequent PN in <b class="b3">Σω(ι-</b>), <b class="b3">Σωσ(ι</b>)-, <b class="b3">Σωτ(ο</b>)- a.o. s. Bechtel Hist. Personennamen 413 ff.<br />Origin: IE [Indo-European] [1080] <b class="b2">*teu̯h₂-</b> [[be strong]] (meaning incorrect in Pok.)<br />Etymology: The above forms can all go back on PGr. [[σάϜος]] (Cypr. <b class="b3">ΣαϜο-κλέϜης</b>); positing alternative basic forms like <b class="b3">*σῶϜος</b> or <b class="b3">*σω[υ]ς</b> is unnecessary. From <b class="b3">σά(Ϝ)ος</b> arose by contraction [[σῶς]], from where through thematisation (via n. pl. [[σῶα]], sg. [[σῶον]]?) [[σῶος]]; ep. [[σόος]] for [[σάος]] after [[σῶς]] or through metr. lengthening. Extensive treatment by Leumann <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 2, 8 ff. (Kl. Schr. 266 ff.) w. further details and rich lit. -- PGr. [[σάϜος]] can stand for IE <b class="b2">*tu̯h₂-eu̯o-s</b>; or rather it is a thematization of <b class="b3">*σαυς</b> < <b class="b2">*tu̯eh₂-us</b>. Ablaut with <b class="b2">*tu̯ō-ro-s</b>, <b class="b2">*tu̯ō-mn̥</b> (in [[σωρός]]?, [[σῶμα]]??) is quite uncertain; the basic meaning would then be approx. [[be strong]] (Prellwitz a.o.; s. Bq), which fits badly for a corpse; <b class="b2">*tu̯oh₂-mn̥</b> is simple, but [[o-]]grade is improbable. Cf. [[σωρός]] and [[ταΰς]], also on [[σαίνω]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[the ionic [[σόος]], is used by Hom. in all cases [[except]] the nom. sg. σῶς.] [[σῶος]], used by [[attic]] writers only in plural σῶοι, σῶαι, σῶα.] [the radic. [[form]] [[σάος]], occurs in the comp. σᾰώτερος, v. sub [[σάος]].]<br /><b class="num">I.</b> radic. [[sense]] [[safe]] and [[sound]], [[alive]] and well, in [[good]] [[case]], Lat. [[salvus]], Hom., Hdt., Thuc.<br /><b class="num">II.</b> of things, [[sound]], [[whole]], [[safe]], Hom.<br /><b class="num">2.</b> of events, [[safe]], [[sure]], [[certain]], νῦν σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]] Il.
}}
{{FriskDe
|ftr='''σῶς''': (att.; auch Hom., Hdt.),<br />{sō̃s}<br />'''Forms''': [[σάος]] (ep. poet. seit Il. [[σαώτερος]]. auch kypr., ark., lak. usw.), [[σῶος]] (Hdt., Hp., X., hell.), [[σόος]] (ep., auch Hdt.); Komp. [[σαώτερος]] (''A'' 32, X., Theok., ''AP'').<br />'''Meaning''': [[heil]], [[gesund]], [[unversehrt]];<br />'''Composita''': Als Vorderglied u.a. in Σαϝοκλέϝης (kypr.), [[σαόφρων]] (ep. poet.), [[σώφρων]] (att.), Σαυκράτης (böot.), Σάδαμος (ark.); als Hinterglied in νηο-, [[τεκνοσσόος]] (poet.; vgl. zu σεύομαι).<br />'''Derivative''': Davon ep. Aor. σαῶσαι, Pass. [[σαωθῆναι]], wozu Fut. [[σαώσω]], Präs. [[σαόω]]; mit Kontraktion ion. att. σῶσαι, σωθῆναι, [[σώσω]] (Inschr. σωῶ), [[σῴζω]] (seit ε 490, Hes. ''Op''. 376; aus *σωΐζω); dazu Perf. Med. σέσωσμαι (Trag.), σέσωμαι (Pl. u.a.), Akt. σέσωκα (hell.), oft m. Präfix, z.B. ἀνα-, ἀπο-, δια-, ἐκ-, [[am Leben erhalten]], [[retten]], Med. Pass. intr. [[am Leben bleiben]], [[sich retten]]. Als Vorderglied u. a. in [[σωσίπολις]] [[die Stadt rettend]] (Ar., Str. u.a.). Vom Verb: 1. [[σωτήρ]], -ῆρος m. [[Retter]] (''h''. ''Hom''., Pi., ion. att.) mit [[σωτηρία]], -ίη f. [[Rettung]], -ιος [[Rettung bringend]], [[rettend]] (ion. att.), -ιώδης [[heilsam]] (Gal. u.a.), -ιασταί m. pl. [[Verehrer]] der θεοὶ σωτῆρες bzw. der [[Ἄρτεμις]] Σώτειρα (rhod., att.; Fraenkel Nom. ag. 1, 178). Archaisierende Nebenformen: [[σαωτήρ]] (Kall. u.a.), [[σαώτωρ]] (Maiist. III<sup>a</sup>), Σαώτης Bein. des Dionysos (''AP'', Paus.); Hypokorist. Erweiterung Σωτήριχος PN (Plu., Luk. u.a.). 2. f. [[σώτειρα]]. (Pi., ion. att.). 3. [[σῶστρα]] n. pl. (-σ- wie in σέσωσ-μαι u.a.) [[Rettungslohn]], [[Dankopfer für Errettung des Lebens]] (Hdt., X. usw.) mit σαοστρεῖ 3. sg. (wohl = σαω-; Kephallenia). 4. [[σωστικός]] (δια-) [[rettend]], [[erhaltend]] (Arist. usw.). 5. [[διασώστης]] m. [[Schutzmann]] (Just.). 6. [[ἀνασωσμός]] (Aq.), -σωσμα (Tz.) [[Rettung]]. — Zu den überaus zahlreichen PN auf Σω(ι-), Σωσ(ι)-, Σωτ(ο)- u.a. s. Bechtel Hist. Personennamen 413 ff.<br />'''Etymology''': Die obigen Formen können alle auf urgr. σάϝος (kypr. Σαϝοκλέϝης) zurückgehen; die Ansetzung alternativer Grundformen *σῶϝος oder *σω[υ]ς erübrigt sich. Aus σά(ϝ)ος entstand durch Kontraktion [[σῶς]], woraus durch Thematisierung (über n. pl. σῶα, sg. [[σῶον]]?) [[σῶος]]; ep. [[σόος]] für [[σάος]] nach [[σῶς]] oder durch Zerdehnung. Ausführliche Behandlung von Leumann Μνήμης [[χάριν]] 2, 8 ff. (Kl. Schr. 266 ff.) m. weiteren Einzelheiten und reicher Lit. — Urgr. σάϝος kann für idg. *''tu̯ə''-''u̯o''-''s'' stehen und mit *''tu̯ō''-''ro''-''s'', *''tu̯ō''-''mn̥'' (in [[σωρός]], [[σῶμα]]?) ablauten; die Grundbed. wäre dann etwa [[stark sein]] (Prellwitz u.a.; s. Bq); vgl. noch zu [[σωρός]] und [[ταΰς]], auch zu [[σαίνω]].<br />'''Page''' 2,844
}}