View source for τύρσις

{{LSJ1
|Full diacritics=τύρσις
|Medium diacritics=τύρσις
|Low diacritics=τύρσις
|Capitals=ΤΥΡΣΙΣ
|Transliteration A=týrsis
|Transliteration B=tyrsis
|Transliteration C=tyrsis
|Beta Code=tu/rsis
|Definition=ἡ, gen. ιος <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>43</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>7.8.12</span>; ιδος <span class="title">IG</span>12(7).115.4 (Amorgos, ii/i B. C.); acc. τύρσιν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.70</span>, Hp.l.c., <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>7.8.13</span>: nom. and acc. pl. [[τύρσεις]], gen. εων, dat. εσι, ib.<span class="bibl">4.4.2</span>, <span class="bibl"><span class="title">HG</span>4.7.6</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cyr.</span>7.5.10</span>; acc. pl. τύρσιας Lyc.834, <span class="bibl">Maiist.2</span>:—also τύρρις, Hsch. (whence Lat. [[turris]] is borrowed):—[[tower]], Pi. [[l.c.]], Hp. l. c. (cf. Gal.18(1).518); esp. [[tower on a wall]], [[bastion]], X. ll. cc.; opp. [[προμαχών]], <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>5.4.3</span> sq.; also, [[walled city]] or [[fortified house]], <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span>2</span>; = [[villa rustica]], [[πύργος]], <span class="title">IG</span>l.c.
}}
{{ls
|lstext='''τύρσις''': ἡ, γεν. -ιος, Ἱππ. περὶ Ἄρθρ. 808, Ξεν. Ἀν. 7. 8, 12· αἰτ. τύρσιν Πίνδ., Ἱππ. ἔνθ’ ἀνωτ., Ξεν.· ἀλλ’ ὀνομ. καὶ αἰτ. πληθ. τύρσεις, γεν. έων, δοτ. εσι Ξεν. Ἀν. 4. 4, 2, Ἑλλ. 4. 7, 6, Κύρ. 7. 5, 10· αἰτιατ. πληθ. τύρσιας Λυκόφρ. 834· ― μεταγεν. τύρρις, ὡς τὸ Λατ. turris. Πύργος, Πινδ. Ο. 2. 127, Ἱππ. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[μάλιστα]] ὁ ἐπὶ τοῦ τείχους [[πύργος]], Ξεν. ἔνθ’ ἀνωτ. ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[προμαχών]]. Ἰωσήπ. Ἰουδ. Πόλ. 5. 4. 2 κἑξ.· ― [[ὡσαύτως]], τετειχισμένη [[πόλις]], ὠχυρωμένη [[οἰκία]], κλπ., Νικ. Ἀλεξιφ. 2. ― Καθ’ Ἡσύχιον: «τύρρις· [[πύργος]], [[ἔπαλξις]], προμαχὼν».
}}
{{bailly
|btext=ιος (ἡ) :<br />tour, ouvrage de fortification.<br />'''Étymologie:''' mot étrusque ; cf. <i>lat.</i> turris.
}}
{{Slater
|sltr=[[τύρσις]] [[tower]] ἔτειλαν Διὸς ὁδὸν παρὰ Κρόνου τύρσιν· [[ἔνθα]] μακάρων νᾶσον ὠκεανίδες αὖραι περιπνέοισιν (O. 2.70)
}}
{{grml
|mltxt=και [[τύρρις]], -εως, ἡ, Α<br /><b>1.</b> [[πύργος]]<br /><b>2.</b> [[πύργος]] τείχους, [[προμαχώνας]]<br /><b>3.</b> περιτειχισμένη [[πόλη]] ή οχυρωμένη [[οικία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για δάνεια λ., πιθανότατα ινδοευρωπαϊκής προέλευσης. Κατά μία [[άποψη]], η λ. ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>dhergh</i>- / <i>dhŗgh</i>- «[[κλειστός]], [[συμπαγής]]» και συνδέεται με το ιλλυρικό [[τοπωνύμιο]] -<i>dorgis</i> (<b>πρβλ.</b> <i>Βου</i>-<i>δοργίς</i>) και το περσ. [[τοπωνύμιο]] <i>Τύρρα</i> / <i>τύρσα</i> (από όπου τα εθνικά <i>Τυρσηνοί</i> και <i>Tusci</i>, <b>πρβλ.</b> <i>Ετρούσκοι</i>). Παράλληλα με το ελλ. [[τύρσις]] / [[τύρρις]] μαρτυρείται το λατ. <i>turris</i> «[[πύργος]]» (<b>πρβλ.</b> γαλλ. <i>tour</i>), το οποίο από τη Λατινική δανείστηκε και η Γερμανική (<b>πρβλ.</b> γερμ. <i>Turm</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τύρσις:''' ἡ, γεν. <i>τύρσιος</i>, αιτ. <i>τύρσιν</i>· [[αλλά]] ονομ. και αιτ. πληθ. <i>τύρσεις</i>, γεν. <i>τυρσέων</i>, δοτ. <i>τύρσεσι</i>· [[πύργος]], Λατ. [[turris]], σε Πίνδ., Ξεν.
}}
{{elru
|elrutext='''τύρσις:''' εως, ион. ιος ἡ башня, преимущ. крепостная Pind., Xen. etc.
}}
{{elnl
|elnltext=τύρσις -εως en -ιος, ἡ fort, vesting, vestingtoren.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[τύρσις]], εως,<br />a [[tower]], Lat. [[turris]], Pind., Xen.
}}
{{FriskDe
|ftr='''τύρσις''': -ιος, -ιδος,<br />{túrsis}<br />'''Forms''': pl. -εις<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Turm]], [[Wohnturm]], [[Mauerturm]], [[Burg]], [[Palast]], [[mit Mauer und Turm befestigte Stadt]] (Pi., Hp., X., hell. Dicht. u.a.); bei H. auch τύρρις· [[πύργος]], [[ἔπαλξις]], [[προμαχών]] und [[τύρσος]]· τὸ ἐν ὕψει [[οἰκοδόμημα]].<br />'''Derivative''': Demin. [[τυρρίδιον]] n. (Sizilien).<br />'''Etymology''': Wie lat. ''turris'' aus einer Mittelmeersprache entlehnt (Kretschmer Glotta 22, 110ff. mit vielen Einzelheiten). Über die verschiedenen Versuche, [[τύρσις]], ''turris'' als LW aus einer idg. Sprache herzuleiten (z.B. illyr. ON -''dorgis'' wie Βουδοργίς u.a., lyd. ON Τύρρα, Τύρσα mit Τυρσήνοί und *''Turs''-''ci'' > ''Tusci'' neben ''Etrusci''), s. Heubeck Praegraeca 65 f. m. reicher Lit., auch W.-Hofmann [[sub verbo|s.v.]] Aus lat. ''turris'' ahd. ''turri'', wozu mhd. ''turn'', ''turm'', nhd. ''Turm'' usw. — Vgl. [[πύργος]] (ebenfalls LW) und [[πόλις]] (altererbt).<br />'''Page''' 2,948-949
}}