View source for ἄμπελος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄμπελος
|Medium diacritics=ἄμπελος
|Low diacritics=άμπελος
|Capitals=ΑΜΠΕΛΟΣ
|Transliteration A=ámpelos
|Transliteration B=ampelos
|Transliteration C=ampelos
|Beta Code=a)/mpelos
|Definition=ἡ, any [[climb]]ing [[plant]] with [[tendril]]s, esp.<br><span class="bld">A</span> [[grape vine]], [[Vitis vinifera]] (ἄμπελος [[οἰνοφόρος]] Dsc.4.181; [[ἄμπελος τῆς Ἴδης]] is a variety, [[Vitis vinifera apyrena]], Vitis vinifera L., var. Apyrena, [[grape]] [[currant]], [[Corinthian]] [[raisin]] Thphr.HP3.17.4), Hom. (not in Il. exc. in Adj. [[ἀμπελόεις]]), etc.; πυροὶ καὶ κριθαὶ καὶ ἄμπελοι Od.9.110, cf.133, Alc.44, Hdt. 4.195, etc.; ἄμπελον καὶ ἐλάαν καὶ τὰ ἄλλα [[ἀκρόδρυα]] = the [[vine]] and [[olive]] and the other [[fruit]]-[[tree]]s Thphr.HP4.4.11; ἄμπελον κόπτοντες τὴν περὶ τὸ ἱερὸν = the [[vine]]s [[round]] the [[sanctuary]] being [[cut]] down, in collective sense (cf. [[ἵππος]], ἡ), Th.4.90; of [[wine]], ἀμπέλου δρόσος Pi.O.7.2; ἀμπέλου [[παῖς]] Id.N.9.52.<br><span class="bld">2</span> [[ἄμπελος ἀγρία]] = [[wild vine]], [[Vitis silvestris]], Dsc.4.181, 5.2, Plin.HN23.19:—also = [[ἄμπελος λευκή]], Thphr.9.14.1, 9.20.3, Gal.14.186.<br><span class="bld">3</span> [[ἄμπελος λευκή]] = [[bryony]], [[Bryonia cretica]], Dsc.4.182, Gal.11.826 (but [[λευκὴ ἄμπελος]] = [[white]] [[grape]], Thphr.CP1.20.5).<br><span class="bld">4</span> [[ἄμπελος μέλαινα]] = [[black bryony]], [[Tamus communis]], Dsc.4.183, Gal.11.827.<br><span class="bld">5</span> [[ἄμπελος ποντία]] = [[wrack]], [[Fucus volubilis]], Thphr.HP4.6.9.<br><span class="bld">II</span> [[vineyard]], Ael.NA11.32.<br><span class="bld">III</span> [[engine]] for [[protect]]ing [[besieger]]s, [[mantlet]], Apollod.Poliorc.141.7.<br><span class="bld">IV</span> [[measure]] of [[length]] = 20 [[palm]]s ([[παλαιστή|παλαισταί]]), Hero *Deff.131.<br><span class="bld">V</span> = [[αἰγιαλός]] ([[seashore]]) (Cyren.), Hsch.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0129.png Seite 129]] ἡ, 1) Weinstock, Hom. dreimal, Od. 9, 110 ἄσπαρτα καὶ ἀνήροτα πάντα φύονται, πυροὶ καὶ κριθαὶ ἠδ' ἄμπελοι, αἵ τε φέρουσιν [[οἶνον]] ἐριστάφυλον, [[καί]] [[σφιν]] Διὸς [[ὄμβρος]] ἀέξει, 133 [[μάλα]] κ' ἄφθιτοι ἄμπελοι [[εἶεν]], 24, 246 οὐ [[φυτόν]], οὐ [[συκῆ]], οὐκ [[ἄμπελος]], οὐ μὲν ἐλαίη, οὐκ [[ὄγχνη]], οὐ πρασιή τοι [[ἄνευ]] κομιδῆς κατὰ κῆπον; – Folgende überall; – = Weinberg Ael. H. A. 11, 32. – 2) Belagerungsmaschine, vinea, Sp.
}}
{{ls
|lstext='''ἄμπελος''': ἡ, τὸ [[κλῆμα]], «κούτσουρον», Λατ. vitis, Ὅμ. (ἀλλ’ [[οὐδαμοῦ]] ἐν Ἰλ. ἐκτὸς ἐν τῷ ἐπιθέτῳ [[ἀμπελόεις]]), κτλ· πυροὶ καὶ κριθαὶ καὶ ἄμπελοι Ὀδ. Ι. 110, πρβλ. 133, Ἡρόδ. 4. 195, κτλ.: ἄμπελον τὴν περὶ τὸ ἱερὸν κόπτοντες, περιεκτικῶς) πρβλ. [[ἵππος]], ἡ), Θουκ. 4. 90· ὁ [[οἶνος]] καλεῖται [[δρόσος]] ἀμπέλου Πινδ. Ο. 7. 3, καὶ ἀμπέλου [[παῖς]] Ν. 9. 124, (ὡς τἀνάπαλιν, ἡ [[ἄμπελος]] λέγεται οἴνου [[μήτηρ]] Αἰσχ. Πέρσ. 614, Εὐρ. Ἄλκ. 757). 2) ἄμπ. ἀγρία ἢ λευκή, ἡ ἀγρία ἄμπ., [[ἴσως]] ἡ βρυωνία (βρουνιά), Θεοφρ. Αἰτ. Φ. 9. 14, 1, Διοσκ. 4. 181 κἑξ: - [[ὡσαύτως]], 3) [[εἶδος]] θαλασσίου φυτοῦ clematis maritima, Θεοφρ. Ἱ. Φ. 4. 6, 2. ΙΙ. = [[ἀμπελών]], κοινῶς «ἀμπέλι», Αἰλ. περὶ Ζ. 11, 32, (ὁ Ἑρχέριος ἔχει ἀμπελῶνι ἀντὶ ἀμπέλῳ). ΙΙΙ. μηχανὴ πρὸς φύλαξιν τῶν πολιορκούντων, Λατ. vinea, Ἀπολλόδ. ἐν μαθημ. Ἀρχ. σ. 15. (Ἴσως ἐκ τοῦ ἀμπὶ (Αἰολ. ἀντὶ ἀμφὶ) καὶ τῆς √ΕΛ, ἥτις φαίνεται ἐν τῷ [[ἑλίσσω]], [[ἕλιξ]], [[εἰλύω]]).
}}
{{bailly
|btext=ου (ἡ) :<br /><b>1</b> plant de vigne, vigne, <i>plante</i>;<br /><b>2</b> vignoble.<br />'''Étymologie:''' p.ê. [[ἀμφί]], [[εἵλω]] s'enrouler.
}}
{{Autenrieth
|auten=fem.: [[grape]]-[[vine]], [[vine]]. (Od.)
}}
{{Slater
|sltr=[[ἄμπελος]] [[vine]] φιάλαν [[ἔνδον]] ἀμπέλου καχλάζοισαν δρόσῳ (O. 7.2) νωμάτω φιάλαισι βιατὰν ἀμπέλου παῖδ i. e. [[wine]] (N. 9.52) ]γονουτουν ἀμπελ[ Πα. 13c. 10.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ου, ἡ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. sg. lesb. ἀμπέλω Alc.342, ac. plu. lesb. ἀμπέλοις Alc.130 a 9, dór. ἀμπέλος Theoc.5.109]<br /><b class="num">I</b> bot.<br /><b class="num">1</b> [[cepa]], [[vid]], [[Vitis vuinifera]] L. πυροὶ καὶ κριθαὶ ἠδ' ἄμπελοι <i>Od</i>.9.110, cf. 133, 24.246, Alc.119.13, 130 a 9, 342, Hippon.58, Simon.97, Hdt.4.195, S.<i>Tr</i>.704, Ar.<i>Nu</i>.1124, E.<i>Ba</i>.651, Arist.<i>Pol</i>.1330<sup>b</sup>29, [[LXX]] <i>Ge</i>.40.9, <i>PCair.Zen</i>.736.28 (III a.C.), Theoc.5.109, I.<i>AI</i> 1.140, Nonn.<i>D</i>.12.344<br /><b class="num">•</b>de una cepa de oro hecha por Hefesto <i>Il.Paru</i>.6.1, regalada por Príamo a Astíoco, Acus.40, στέφανος χρυσōς, ἀνπέλο <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1640.11 (IV a.C.), cf. Aristeas 79<br /><b class="num">•</b>en sus dif. variedades ἄ. τῆς Ἴδης Vitis vinifera apyrena Jaq.</i>, Thphr.<i>HP</i> 3.17.4, ἄ. κάπνειος cepa de uva negra</i>, <i>PCair.Zen</i>.33.13 (III a.C.), ἄ. λευκή de uva blanca</i> (pero cf. II) Thphr.<i>CP</i> 1.20.5, <i>Gp</i>.5.2<br /><b class="num">•</b>fig. de Jesucristo [[ἐγώ]] εἰμι ἡ [[ἄμπελος]] ἡ ἀληθινή <i>Eu.Io</i>.15.1, cf. Clem.Al.<i>Paed</i>.2.2.29<br /><b class="num">•</b>como símbolo crist. en varios sent., Iren.Lugd.<i>Haer</i>.5.2.3, Herm.<i>Sim</i>.5.5.2, Origenes <i>Hom</i>.2.1 <i>in Ier</i>.p.17.21.<br /><b class="num">2</b> [[vina]], [[viñedo]] Th.4.90, <i>PTeb</i>.815.5.39 (III a.C.), <i>PCair.Zen</i>.604.2 (III a.C.), <i>Apoc</i>.14.18, 19, <i>POxy</i>.1473.3, 27 (III a.C.), 1900.13 (VI a.C.).<br /><b class="num">II</b> otras plantas<br /><b class="num">1</b> ἄ. [[ἀγρία]] [[Bryonia dioica Jacq.]] o [[agriámpelos]], [[B. cretica]] L., [[nueza]] Hp.<i>Fist</i>.9, Thphr.<i>HP</i> 9.14.1, 20.3, Gal.14.186, Dsc.4.181, 5.2, Plin.<i>HN</i> 23.19, tb. llamada ἄ. λευκή Dsc.4.182, Gal.11.826<br /><b class="num">•</b>ἄ. μέλαινα [[nueza negra]] o [[brionia negra]], [[Tamus communis]] L., Dsc.4.183, Gal.11.827, <i>Gp</i>.7.15.20.<br /><b class="num">2</b> ἄ. πότνια cierta [[alga]] quizá [[Fucus spiralis]] L., Thphr.<i>HP</i> 4.6.9, cf. Ael.<i>NA</i> 13.3.<br /><b class="num">III</b> zool. un tipo de [[leopardo]] Ael.<i>NA</i> 10.39.<br /><b class="num">IV</b> milit. [[vinea]] o [[mantelete]] Apollod.<i>Poliorc</i>.141.7, 143.4.<br /><b class="num">V</b> el [[ampelos]] medida de longitud = 20 παλαισταί = 1,542 metros, Hero <i>Def</i>.131.<br /><b class="num">VI</b> ciren. [[playa]] Hsch.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra de substrato pregriego.
}}
{{StrongGR
|strgr=[[probably]] from the [[base]] of [[ἀμφότερος]] and [[that]] of [[ἅλων]]; a [[vine]] (as coiling [[about]] a [[support]]): [[vine]].
}}
{{Thayer
|txtha=ἡ (from Homer down), a [[vine]]: [[ἄμπελος]] τῆς γῆς in Rec.st omits τῆς ἀμπέλου.), John 15:19, signifies the enemies of Christ, [[who]], [[ripe]] for [[destruction]], are likened to clusters of grapes, to be [[cut]] [[off]], thrown [[into]] the winepress, and [[trodden]] [[there]].
}}
{{grml
|mltxt=η (Α [[ἄμπελος]])<br />[[ονομασία]] [[φυτών]] της οικογένειας τών Αμπελιδιδών <b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> το [[κλήμα]] που παράγει σταφύλια, το [[αμπελόκλημα]]<br /><b>2.</b> [[συστάδα]] από κλήματα, [[αμπέλι]], [[αμπελώνας]]<br /><b>3.</b> γλυπτό ή ζωγραφικό [[κόσμημα]] στον ναό, που εικονίζει σταφυλοφόρο [[κλήμα]]<br /><b>4.</b> (στην εκκλησιαστική [[γλώσσα]]) το [[σύνολο]] τών χριστιανών<br /><b>αρχ.</b><br />επικρατεί η πρώτη [[σημασία]], μεταγενέστερα προστέθηκε η δεύτερη<br />φρ. «ἀμπέλου [[δρόσος]]» το [[κρασί]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. για σημασιολογικούς λόγους ανήκει πιθ. σε μεσογειακό προελληνικό γλωσσικό [[υπόστρωμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αμπελουργός]], [[αμπελών]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἀμπελικός]], [[ἀμπέλινος]], [[ἀμπέλιον]], [[ἀμπελίς]], <i>ἀμπελίτικος</i>, [[ἀμπελῖτις]], [[ἀμπελόεις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αμπελιανός</i>, [[αμπελίτης]], <i>αμπελοειδή</i>, <i>αμπέλοψις</i>, [[αμπελώνας]]<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> Ως α' συνθ. <i>αμπελοφύλαξ</i>, [[αμπελόφυλλο]](<i>ν</i>), [[αμπελόφυτος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἀμπελάνθη]], [[ἀμπελογενής]], [[ἀμπελομιξία]], [[ἀμπελοτόμος]], [[ἀμπελοτρόφος]], [[ἀμπελοφάγος]], [[ἀμπελοφόρος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ἀμπελεργάτης]], [[ἀμπελοκομία]], [[ἀμπελοκλαδής]], <i>ἀμπελότοπος</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αμπελόβιος]], [[αμπελογνωσία]], [[αμπελογνώστης]], [[αμπελογραφία]], <i>αμπελοδάφνη</i>, <i>αμπελοθεραπεία</i>, [[αμπελοκαλλιέργεια]], <i>αμπελόκισσος</i>, [[αμπελοκτηματίας]], [[αμπελοκτήμονας]], [[αμπελόμορφος]], [[αμπελοποιία]], <i>αμπελοσίκυος</i>, <i>αμπελοφθόρος</i>, [[αμπελοφυτεία]]. Ως β' συνθ. [[ευάμπελος]], [[κατάμπελος]], [[μισάμπελος]], [[ολιγάμπελος]], [[ορθάμπελος]], [[πολυάμπελος]], [[υπάμπελος]], [[φιλάμπελος]], [[χερσάμπελος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄμπελος:''' ἡ, [[αμπέλι]], Λατ. viti, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ. [πιθ. από το [[ἀμπί]] (Αιολ. αντί [[ἀμφί]]), <i>ἕλ-ιξ</i>, από τον ελικοειδή βλαστό του].
}}
{{elru
|elrutext='''ἄμπελος:''' ἡ [[виноградная лоза]], [[виноград]] Hom., HH, Pind., Trag., Thuc., Xen., Plat., Arst., Plut.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[grape-vine]], [[Vitis vinifera]] (Il.).<br />Derivatives: [[ἀμπελόεις]] ([[Ιλ]].); [[ἀμπελών]] m. [[vineyard]] (Aeschin. 2, 156 [[[varia lectio|v.l.]]]; [[ἀμπελίων]] m. name of an unknown bird (Dionys. Av., s. Thompson Birds s. v.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Cannot be explained from IE; generally considered as a substratum word. - On pre-Rom. <b class="b2">*ampua</b> s. Hubschmid Zeitschr. f. rom. Phil. 66, 15ff.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[Perh.from [[ἀμπί]] (aeolic for [[ἀμφί]]), [[ἕλιξ]], from its clasping tendrils.]<br />a [[vine]], Lat. [[vitis]], Od., etc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄμπελος''': {ámpelos}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Weinstock]], [[Weinrebe]] (alt und häufig).<br />'''Derivative''': Zahlreiche Ableitungen. Deminutiva: [[ἀμπέλιον]] (Ar., Hp.), [[ἀμπελίς]] (Ar.), auch Vogelname = [[ἀμπελίων]], s. unten. Adjektiva: [[ἀμπελόεις]] [[rebenreich]] (ep.); [[ἀμπέλινος]] [[vom Weinstocke]] (Hdt., Arist., Plb. usw.), [[ἀμπελικός]] ib. (hell. und spät), [[ἀμπέλιος]] ib. (Ph., Ach. Tat.), [[ἀμπελώδης]] [[rebenreich]] (Poll., H.). [[ἀμπελῖτις]] (γῆ, [[χέρσος]]) [[Weinbau]] (Pap. usw., Redard Les noms grecs en -της 107f.) mit [[ἀμπελιτικός]] (Pap.). — Substantiva: [[ἀμπελών]] m. [[Weinberg]] (Alschin. 2, 156 [[[varia lectio|v.l.]]], hell. und spät), auch [[ἀμπελεών]] (Theok., ''AP''), Demin. ἀμπελωνίδιον (Pap.); [[ἀμπελεία]] ib. (Inschr. Cherson., nach [[φυτεία]]). — [[ἀμπελίων]] m. Name eines unbekannten Vogels (Dionys. ''Av''., s. Thompson Birds s. v.).<br />'''Etymology''': Die Versuche, [[ἄμπελος]] aus dem Idg. oder dem Semit. zu erklären (s. Bq), sind erfolglos geblieben. Ohne Zweifel ist [[ἄμπελος]] ein mediterranes Kulturwort. — Über vorrom. *''ampua'' und dessen eventuelle Beziehungen zu [[ἄμπελος]] s. Hubschmid Zeitschr. f. rom. Phil. 66, 15ff.<br />'''Page''' 1,95
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：¥mpeloj 暗胚羅士<br />'''詞類次數'''：名詞（9）<br />'''原文字根'''：葡萄樹 相當於： （[[גֶּפֶן]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：葡萄樹*，葡萄；或由（[[ἀμφότεροι]]）=雙方）與（[[ἅλων]]）=打穀場*）組成；其中 （[[ἀμφότεροι]]）出自（[[ἀμύνομαι]]）X=環繞*）。主耶穌就是神應許亞伯拉罕，要使地上萬族得褔的那一個後裔（ 創12:3； 加3:16）。現在，主耶穌說，我是葡萄樹，你們是枝子，乃是他要使地上萬族得褔過程的開始，條件乃是常在他裏面，被栽培的父修理乾淨（ 約18:1-8）<br />'''同源字'''：1） （[[ἄμπελος]]）葡萄樹 2） （[[ἀμπελουργός]]）園丁 3） （[[ἀμπελών]]）葡萄<br />'''出現次數'''：總共（9）；太（1）；可（1）；路（1）；約（3）；雅（1）；啓（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 葡萄樹（5） 約15:1； 約15:4； 約15:5； 雅3:12； 啓14:18；<br />2） 葡萄（4） 太26:29； 可14:25； 路22:18； 啓14:19
}}
{{trml
|trtx=Armenian: որթատունկ, որթ; Middle Armenian: տոլի; Catalan: vinya; Chichewa: mpesa; Chinese Mandarin: 藤; Czech: víno, vinná réva; Dalmatian: vaita; Dutch: wijnstok; Esperanto: vito, vinberujo; Estonian: viinapuu; Finnish: viiniköynnös; French: vigne; Friulian: vît; Galician: vide, videira, cepa, viña, pé; Georgian: ვაზი; German: Rebe, Weinrebe, Weinstock; Greek: άμπελος; Ancient Greek: ἄμπελος; Hebrew: גפן‎; Ido: vito; Irish: fíniúin; Istriot: veîda; Italian: vite, vitigno; Japanese: 蔓; Korean: 덩굴, 넝쿨; Latin: vītis, vīnea; Lithuanian: vynmedis; Middle English: vine, vine-tre; Norman: vîngne; Occitan: vinha; Old English: wīntrēow; Persian: رز‎, انگور‎; Polish: winorośl; Portuguese: videira, parreira, vinha; Romanian: viță, viță de vie; Russian: виногра́дная лоза́, лоза́; Sardinian: vide, bide; Sicilian: viti; Spanish: vid; Swahili: mzabibu; Tagalog: baging; Telugu: తీగ; Thai: องุ่น; Ugaritic: 𐎂𐎔𐎐; Venetian: vida, vide, végna

Arabic: جَفْنَة‎, كَرْمَة‎, دَالِيَة‎; Aramaic Classical Syriac: ܓܦܬܐ‎, ܕܠܝܬܐ‎; Armenian: խաղողի որթ, վազ, խաղող, որթ; Asturian: uvar; Bulgarian: лоза; Burmese: စပျစ်ပင်; Catalan: parra, vinya; Chichewa: mpesa; Chinese Mandarin: 葡萄藤; Classical Nahuatl: xocomecatl; Cornish: gwinbren; Czech: vinná réva; Danish: vinstok; Dutch: wijnstok, wijnrank; Esperanto: vito, vinberujo, vinberarbo; Finnish: viiniköynnös; French: vigne; Galician: vide; Georgian: ვაზი; German: Weinstock, Rebstock; Gothic: 𐍅𐌴𐌹𐌽𐌰𐍄𐍂𐌹𐌿; Greek: κλήμα, αμπέλι, άμπελος; Ancient Greek: ἄμπελος; Hebrew: גֶּפֶן‎; Icelandic: vínviður; Ido: vito; Interlingua: vite; Italian: vite; Japanese: 葡萄の蔓; Korean: 포도 덩굴; Kurdish Central Kurdish: مێو‎; Northern Kurdish: mêw; Latin: vinea; Lithuanian: vynuogenojas; Macedonian: лоза; Manchu: ᡴᡠᠪᡠᡵᡥᡝᠨ; Manx: billey feeyn, billey feeyney; Maori: aka wāina; Norwegian Bokmål: vinranke; Nynorsk: vinranke; Ottoman Turkish: آصمه‎, رز‎; Persian: تاک‎, مو‎, رز‎; Polish: winorośl; Portuguese: videira, parreira; Romanian: viță de vie; Russian: виногра́д, виногра́дная лоза́; Serbo-Croatian: vinova loza; Spanish: vid, parra; Swahili: mzabibu; Swedish: vinranka; Turkish: üzüm asması; Vietnamese: cây nho; Welsh: gwinwydden; Zazaki: mew
}}