View source for ἄμαθος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄμᾰθος
|Medium diacritics=ἄμαθος
|Low diacritics=άμαθος
|Capitals=ΑΜΑΘΟΣ
|Transliteration A=ámathos
|Transliteration B=amathos
|Transliteration C=amathos
|Beta Code=a)/maqos
|Definition=[ᾰμ], ἡ, Ep. form of [[ἄμμος]], [[sand]], Il.5.587, A.R.4.1239, etc.: pl., [[ἄμαθοι]] = [[stretch]] of [[sand]], sands, [[dune]]s by the [[sea]], h.Ap.439; generally, [[sandy]] [[soil]], Nic.Th.262. (Dist. by Gramm., e.g. Sch.Il.9.384, from [[ψάμμος]] as [[dust]] from [[sea]]-[[sand]], but prob. wrongly:—[[ἄμαθος]] is for [[ἅμαθος]], i. e. [[σάμαθος]], cf. [[sand]]; cf. Ηαμαθό̄ι, name of [[Nereid]], Schwyzer122.7, Corinthian vase at Caere).
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἄμᾰθος) -ου, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [ép. gen. sg. -οιο <i>Il</i>.5.587]<br /><b class="num">1</b> [[arena]] βαθείη <i>Il</i>.l.c., ἠερίη A.R.4.1239, cf. Hdn.Gr.1.145.<br /><b class="num">2</b> plu. [[playa]], <i>h.Ap</i>.439, Euph.67.2<br /><b class="num">•</b>[[terreno arenoso]] Nic.<i>Th</i>.262.<br /><b class="num">• Etimología:</b> El único paralelo de esta palabra se encuentra en maa. <i>samt</i> ‘[[arena]]’ (< *<i>samatho</i>-). Es dud. si es una palabra no ide. o si se relaciona c. ψάμμος, lat. [[sabulum]], etc., partiendo de *<i>bhes</i>- que en grado ø es *<i>bhs</i>- > *<i>ps</i>-, pudiéndose simplificar eventualmente en *<i>s</i>-.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0114.png Seite 114]] ἡ, Sand, Hom. einmal, Iliad. 5, 587 ἀμάθοιο βαθείης, Sand im Binnenlande; den Seesand u. Flußsand nennt er [[ψάμαθος]], Lehrs Aristarch. 128; der Unterschied wird aber nicht ursprünglich sein; denn [[ἄμαθος]] ist nur eine Nebenform von [[ψάμαθος]], wie [[γαῖα]] u. αἶα; nach Hom. wird der Unterschied wieder verwischt; eine Nereide heißt Iliad. 18, 48 Ἀμάθεια, in dem nach Aristarch unächten Nereidencatalog, s. Scholl. Aristonic. u. Didym.; auch Hymn. Apoll. 439 ἀμάθοισιν der Seestrand; vgl. Apoll. Rh. 4, 1239. 1464.
}}
{{bailly
|btext=ου (ἡ) :<br />sable de plaine, sol sablonneux.<br />'''Étymologie:''' cf. [[ψάμαθος]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἄμᾰθος:''' (ᾰμ) ἡ песок, песчаная почва Hom.: ἀμάθοισιν ἐχρίμψατο [[νηῦς]] HH корабль врезался в песчаный берег.
}}
{{ls
|lstext='''ἄμᾰθος''': [ᾰμ], ἡ, Ἐπ. [[τύπος]] τοῦ [[ἄμμος]], ἡ [[ἄμμος]] τῆς πεδιάδος, ἀμμῶδες [[ἔδαφος]], [[χῶμα]], κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης ([[ψάμμος]], [[ψάμαθος]]), Ἰλ. Ε. 587· ἴδε Σχόλ. εἰς Ἰλ. Ι. 384, 593, Lehrs Ἀρίσταρχ. σ. 128: - κατὰ πληθ. αἱ παρὰ τὴν θάλασσαν ἀμμώδεις ἀνωμαλίαι τοῦ ἐδάφους, ἀμμώδη ὑψώματα, Ὕμ. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 439.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[ψάμαθος]]): [[sand]], Il. 5.587†.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />-η, -ο<br /><b>1.</b> αυτός που δεν έμαθε, δεν διδάχθηκε [[κάτι]], αδίδαχτος, [[αμόρφωτος]],<br /><b>2.</b> [[αγράμματος]], [[απαίδευτος]]<br /><b>3.</b> [[αγροίκος]], [[ανόητος]], [[αγενής]]<br /><b>4.</b> αυτός που δεν [[είναι]] εξοικειωμένος, [[συνηθισμένος]] σε [[κάτι]], [[άπειρος]], [[αδαής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>α</i>- στερητ. <span style="color: red;">+</span> θ. <i>μαθ</i>- του ρ. [[μανθάνω]], [[μαθαίνω]]].<br /><b>(II)</b><br />[[ἄμαθος]], η (Α) ([[επικός]] [[τύπος]] [[αντί]] του [[ἄμμος]])<br /><b>1.</b> η [[άμμος]] και [[κυρίως]] η [[άμμος]] της πεδιάδας, αμμώδες [[έδαφος]] (σε [[αντίθεση]] με την άμμο της θάλασσας, την <i>ψάμαθο</i>)<br /><b>2.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ ἄμαθοι</i><br />σωροί άμμου [[κοντά]] σε [[θάλασσα]], αμμώδη υψώματα, <i>θίνες</i>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη ετυμολογικά [[συγγενής]] με τον μσν. άνω γερμαν. τ. <i>sampt</i> «[[άμμος]]» ([[πρβλ]]. και γερμαν. <i>Sand</i> «[[άμμος]]» <span style="color: red;"><</span> <i>sampt</i> με [[ανομοίωση]]). Ο [[συσχετισμός]] αυτός που προϋποθέτει [[ανομοίωση]] της δασύτητας στη λ. <i>hαμαθος</i>, δεν επιτρέπει να αναχθούμε σ’ έναν κοινό αρχικό ΙΕ τύπο. Βεβαία θεωρείται αντιθέτως η [[αλληλεπίδραση]] [[μεταξύ]] τών παραγώγων δύο διαφορετικής προελεύσεως οικογενειών λέξεων, τών λ. [[ἄμαθος]] και [[ψάμμος]] «[[άμμος]]». Σημειώνεται ότι αναλογικά [[προς]] τη λ. [[ἄμαθος]] σχηματίστηκε η λ. [[ψάμαθος]] «[[άμμος]]», ενώ η λ. [[ἄμμος]] [[είναι]] αναλογικός [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[ψάμμος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>ἀμαθῑτις</i>, <i>ἀμαθόεις</i>, [[ἀμαθύνω]], [[ἀμαθώδης]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄμᾰθος:''' [ᾰμ], ἡ, αμμώδες [[έδαφος]] (της πεδιάδας), αντίθ. προς τη θαλασσινή άμμο ([[ψάμαθος]]), σε Ομήρ. Ιλ.· στον πληθ., οι ανωμαλίες του εδάφους κοντά στη [[θάλασσα]] ή τα αμμώδη υψώματα, σε Ομηρ. Ύμν.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[sand]] (Il.).<br />Derivatives: Geogr. name [[Ήμαθίη]] ([[Ιλ]].). Place-name [[Ἀμαθοῦς]] on Cyprus from <b class="b3">*-οϜεντ-</b>; cf. [[ἠμαθόεις]] (Od.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Eur.<br />Etymology: It is mostly assumed that [[ψάμαθος]] was created on [[ἄμαθος]] after [[ψάμμος]] and that [[ἄμμος]] is secondarily created on [[ψάμμος]]. Beekes 2000 [125 Jahre IDG Graz], 26 finds these assumptions far from easy. It also depends on the etymology of [[ψάμμος]]. - [[ἄμαθος]] is connected with MHG. [[sampt]] and a PIE. <b class="b2">*samǝdho-</b> reconstructed. DELG warns that the connection does not guarantee IE origin. For origin in a European substratum Kuiper, NOWELE 25 (1995) 67, because of the vocalism (a < <b class="b2">h₂(e)</b>?) and the consonantism. On possible Albanian connections Cabej Studi Pisani 1, 174f.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[cf. [[ἄμμος]].]<br />[[sandy]] [[soil]], opp. to sea-[[sand]] ([[ψάμαθος]]), Il.; in pl. the links or dunes by the sea, Hhymn.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄμαθος''': {ámathos}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Sand]] (ep.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀμαθῖτις]] f. [[im Sande lebend]] ([[κόγχος]], Epich.), auch ON (J., s. Redard Les noms grecs en -της 164); [[ἀμαθώδης]] [[sandig]] (Str.), Ἀμαθους kypr. ON. Denominatives Verb [[ἀμαθύνω]] ‘zu Staub machen, (als Sand) zerstreuen’ (ep. poet.).<br />'''Etymology''': Wahrscheinlich mit Hauchdissimilation zu mhd. ''sampt'' aus idg. *''samədho''-; daneben mit urgerm. Assimilation ''md'' > ''nd'' nhd. ''sand'' usw. Gewöhnlicher als [[ἄμαθος]] ist [[ψάμαθος]], das wie [[ψάμμος]] zu [[ψῆν]] usw. gehört; daneben das jüngere [[ἄμμος]]. Zwei ursprünglich verschiedene Wörter sind wahrscheinlich wechselseitig miteinander kontaminiert worden, s. Güntert Reimwortbildungen 119f.<br />'''Page''' 1,84
}}