View source for αὔω

{{LSJ1
|Full diacritics=αὔω
|Medium diacritics=αὔω
|Low diacritics=αύω
|Capitals=ΑΥΩ
|Transliteration A=aúō
|Transliteration B=auō
|Transliteration C=ayo
|Beta Code=au)/w
|Definition=(A), <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[get a light]], [[light a fire]], ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὔοι <span class="bibl">Od.5.490</span>: —Med., [[take fire]], <span class="bibl">Arat.1035</span>.—Only poet. (Cf. [[ἐναύω]], etc.; from [[αὐσιω]], cf. ONorse ausa '[[sprinkle]]', Lat. [[haurio]], [[haustum]].) </span><br />(B), fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἀΰσω <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1446</span>: aor. [[ἤϋσα]] (v. infr.):—[[cry out]], [[shout]], [[call aloud]], freq. in Hom., αὖε δ' Ἀθήνη <span class="bibl">Il.20.48</span>, cf. <span class="bibl">Call.<span class="title">Dian.</span>56</span> sq.; κέκλετ' ἀΰσας <span class="bibl">Il.4.508</span>, cf. <span class="bibl">6.66</span>, etc.; μακρὸν ἄϋσε <span class="bibl">5.101</span>; ἤϋσε… μέγα τε δεινόν τε ὄρθια <span class="bibl">11.10</span>; <b class="b3">ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον</b> ib.<span class="bibl">275</span>, etc.:—also in Trag., αὔειν λακάζειν <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>186</span>; μηδὲν μέγ' ἀΰσῃς <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>830</span> (lyr.); δεινὸν δ' ἀΰσας <span class="bibl"><span class="title">OT</span>1260</span>: c. acc. cogn., [[utter]], στεναγμὸν… ἀΰσατ' <span class="bibl">E. <span class="title">Supp.</span>800</span> (lyr.); <b class="b3">τίν' αὐδὰν ἀΰσω</b>; <span class="bibl">Id.<span class="title">Ion</span>1446</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc. pers., [[call upon]], αὖε δ' ἑταίρους <span class="bibl">Il.11.461</span>, <span class="bibl">13.475</span>, cf. <span class="bibl">Od.9.65</span>, <span class="bibl">Theoc.13.58</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> rarely of things, [[ring]], καρφαλέον δέ οἱ ἀσπὶς… ἄϋσεν <span class="bibl">Il.13.409</span> (v. sub αὖος <span class="bibl">2</span>); of the sea, [[roar]], <span class="bibl">A.R.2.566</span>. [In pres. and impf. <b class="b3">αὐ-</b> is a diphthong; in fut. and aor. a disyll. ᾰῡσω, ἤῡσα.]</span><br />(C), <span class="sense"><span class="bld">A</span> = [[ἄω]] (A) II, [[ἰαύω]], <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>263</span>,<span class="bibl">283</span>.</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> αὕω <i>Od</i>.5.490 (l. de Demetr.Ix.24 <i>ad loc</i>. donde αὔοι cód.), Hdn.Gr.2.132<br /><b class="num">1</b> [[sacar fuego]], [[prender]] ἵνα μή ποθεν [[ἄλλοθεν]] αὕῃ <i>Od</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>en v. med.-pas. [[arder]] ὅτε ... πῦρ αὔηται σπουδῇ Arat.1035.<br /><b class="num">2</b> [[desecar]] Hdn.Gr.l.c.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>°Heus</i>- presente en εὕω q.u. c. grado ø y prótesis, y rel. c. lat. <i>[[haurio]]</i>, anórd. <i>ausa</i>. Cf. [[αὖος]].<br />[[dormir]] Nic.<i>Th</i>.263, 283.<br /><b class="num">• Etimología:</b> v. [[ἰαύω]]<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [en fut. y aor. el diptongo se resuelve ἀῡ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [beoc. part. aor. ἀούσας Corinn.1.1.25]<br /><b class="num">I</b> intr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. [[gritar]] αὖε δ' [[Ἀθήνη]] <i>Il</i>.20.48, cf. 51, αὖε ... [[Αἴτνη]] Call.<i>Dian</i>.56, cf. Nonn.<i>D</i>.29.293, κέκλετ' ἀΰσας Apolo a los troyanos <i>Il</i>.4.508, cf. 21.307, αὔειν, λακάζειν A.<i>Th</i>.186, παῖδες ἄϋσαν Theoc.8.28, c. ac. int. στεναγμὸν ... ἀύσατ' E.<i>Supp</i>.800 (cód.), τίν' αὐδὰν αὔσω ...; E.<i>Io</i> 1446, c. ac. adverb. μακρὸν ἄϋσε <i>Il</i>.3.81, 5.101, ἤϋσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε ὄρθι' <i>Il</i>.11.10, αἰ αῖ [[ἐγώ]], μέγ' ἄϋσα Erinn.<i>SHell</i>.401.16, cf. <i>Il</i>.14.147, S.<i>El</i>.830, Theoc.22.144, ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον <i>Il</i>.8.227, 11.275, 13.149, δεινὸν δ' ἀΰσας S.<i>OT</i> 1260.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de cosa [[hacer ruido]], [[resonar]] καρφαλέον δέ οἱ ἀσπὶς ... ἄϋσεν el escudo te resonó secamente</i>, <i>Il</i>.13.409, cf. 441<br /><b class="num">•</b>del mar [[bramar]] αὖε ... πόντος A.R.2.566.<br /><b class="num">II</b> tr. c. suj. y obj. de pers. [[llamar]] αὖε δ' ἑταίρους <i>Il</i>.11.461, 13.477, <i>Od</i>.9.65, τρὶς μὲν Ὕλαν ἄυσεν Theoc.13.58, ἔρχομαι· τί μ' αὔεις; Tim.1.1.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prob. rel. c. la raíz que aparece alargada en <i>d</i> en [[αὐδή]] < *<i>Hu̯ēd</i> / *<i>Hud</i>- aunque es posible también un origen onomatopéyico.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0406.png Seite 406]] wird als Stamm von [[ἰαύω]] u. [[ψαύω]] von den Grammatikern angeführt). impf. αὖον, fut. ἀΰσω, aor. ἀϋσαι (mit ἄω, [[ἄημι]] zusammenhängend), [[schreien]], [[rufen]], αὖε Il. 20, 48. 51; oft mit μακρόν, μέγα, δεινόν verbunden, αἱ δ' ἐπὶ μακρὸν ἄυσαν Od. 6, 117; τῷ δ' ἐπὶ μακρὸν ἄυσε Il. 5, 101; δεινὸν ἀύσαντες 16, 566, u. oft in diesem partic.; Aesch. Spt. 168; Eur. Suppl. 821; τινά, Einen rufen, αὖε δ' ἑταίρους Il. 11, 461; τρὶς ἕκαστον ἀῦσαι Od. 9, 65; von leblosen Dingen, [[ertönen]], καρφαλέον ἀσπὶς ἄυσεν Il. 13, 409; vom Panzer, αὖον ἄυσεν ἐρεικόμενος περὶ δουρί 13, 441; vom Tosen des Meeres Ap. Rh. 2, 567. S. [[ἀϋτέω]]. att. αὕω (ausdörren), anzünden, Od. 5, 490 ἵνα μή ποθεν [[ἄλλοθεν]] αὔῃ, Feuer wo anders herholen. – Med. sich entzünden, Arat. 1034. S. compp.
}}
{{bailly
|btext=<span class="bld">1</span><i>c.</i> [[ἀΰω]].<br /><span class="bld">2</span>v. [[αὕω]].
}}
{{elru
|elrutext='''αὔω:'''<br /><b class="num">I</b> атт. тж. [[αὕω]] [[зажигать]] Hom., Arph.<br /><b class="num">II</b> (fut. ἀΰσω с ῡ, aor. [[ἤϋσα]] и [[ἄϋσα]] с ῡ)<br /><b class="num">1)</b> [[кричать]], [[восклицать]] Hom., Aesch., Soph.;<br /><b class="num">2)</b> [[звенеть]], [[бряцать]] (ἀσπὶς ἄϋσεν Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[испускать]], [[издавать]] (στεναγμόν, [[αὐδάν]] Eur.);<br /><b class="num">4)</b> [[громко звать]], [[призывать]] (τινά Hom., Theocr.).
}}
{{ls
|lstext='''αὔω''': Ἀττ. αὕω (πρβλ. ἀφαύω)· [[ἀναύω]], [[ἀνάπτω]], [[ἀνάπτω]] πῦρ, ἵνα μή ποθεν [[ἄλλοθεν]] αὔοι Ὀδ. Ε. 490, ― [[ἔνθα]] οἱ Ἀττικοὶ θὰ ἔλεγον ἐναύοι, πρβλ. Ἀριστοφ. (Ἀποσπ. 589) ἐν τοῖς Α. Β. 13. ― Μέσ. ἀνάπτομαι, «παίρνω φωτιά», Ἄρατ. 1035. ― Μόνον ποιητ. πρβλ. [[ἀφαύω]], [[ἐναύω]], (ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης παράγονται αἱ λέξεις αὗος, [[αὐαίνω]], [[αὐσταλέος]], [[αὐστηρός]], [[αὐχμός]], [[ὡσαύτως]] εὔω ἤ εὕω, [[εὕστρα]], [[Εὖρος]], πρβλ. Σανσκρ. ush, ôshâmi ([[καίω]]), ushnas ([[θερμός]])· Λατ. uro (√us), ustus, Auster (;))<br />μέλλ. ἀΰσω: ἀόρ. ἤϋσα· [ἐν τῷ ἐνεστῶτι καὶ παρατ. τὸ αυ- [[εἶναι]] [[δίφθογγος]], ἐν δὲ τῷ μέλλ. καὶ ἀορ. δύο συλλαβαὶ ᾽ᾰῡσα, ἤῡσα, πρβλ. [[ἐπαύω]]]. Βοῶ ἰσχυρῶς, φωνάζω, [[κράζω]] μεγαλοφώνως, «χουγιάζω», συχνὸν παρ’ Ὁμ., αὖε δ’ [[Ἀθήνη]] Ἰλ. Υ. 48· πρβλ. Καλλ. εἰς Ἄρτεμ. 56, κἑξ.· κέκλετ’ ἀΰσας Δ. 508, πρβλ. Ζ. 66, κτλ.· μακρὸν ἄϋσε Ε. 301· [[ἔνθα]] στᾶσ’ ἤϋσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε ὄρθι’ Λ. 10· ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον [[αὐτόθι]] 275, κτλ.· [[ὡσαύτως]] παρὰ Τραγ., αὔειν, λακάζειν Αἰσχύλ. Θήβ. 186· μηδὲν μέγ’ ἀΰσῃς Σοφ. Ἠλ. 830· δεινὸν δ’ ἀΰσας Ο. Τ. 1260· μετὰ συστοίχου αἰτ., [[ἀφίημι]], [[ἐκβάλλω]], [[ἐκπέμπω]], στεναγμὸν… ἀΰσατ’ Εὐρ. Ἱκ. 798· τίν’ αὐδὰν ἀΰσω ὁ αὐτ. Ἴων 1446· ἤϋσεν φωνὴν Συλλογ. Ἐπιγρ. 4748. 2) μετ’ αἰτ. προσώπ., καλῶ μεγάλῃ τῇ φωνῇ, αὖε δ’ ἑταίρους Ἰλ. Λ. 461., Ν. 475, πρβλ. Ὀδ. Ι. 65, Θεόκρ. 13. 58. 3) σπάν. ἐπὶ πράγμ., ἠχῶ, καρφάλεον δέ οἱ… ἀσπὶς ἄϋσεν Ἰλ. Υ. 409 (ἴδε ἐν λ. [[αὖος]] 1)· ἐπὶ τῆς θαλάσσης, [[βρέμω]], ῥοθῶ, παταγῶ, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 566· ([[ἐντεῦθεν]] ἀϋτή, ἀϋτέω ἰω-ή (= ἰωF-ή)· ἡ δὲ πρώτη [[ῥίζα]] [[εἶναι]] αF-, ἄημι ὅ ἴδε).
}}
{{Autenrieth
|auten=(1): [[kindle]]; [[ἵνα]] μή ποθεν [[ἄλλοθεν]] αὔοι, [[that]] he [[might]] [[not]] [[have]] to ‘[[get]] a [[light]]’ [[elsewhere]], Od. 5.490†.
}}
{{Autenrieth
|auten=(2), ipf. [[αὖον]], aor. ἤῦσα, ἄῦσα, inf. ἀῦσαι, [[part]]. ἀύσᾶς: [[call]] [[aloud]], [[with]] [[exertion]] of the [[voice]], [[halloo]]; [[often]] [[with]] [[μακρόν]], ‘[[afar]],’ Il. 3.81, etc.; [[ἔνθα]] στᾶσ' ἤῦσε θεὰ [[μέγα]] τε δεινόν τε &#x007C; [[ὄρθια]], Il. 11.10; [[with]] acc., Il. 11.461, Il. 13.477, Od. 9.65; of [[inanimate]] things, [[resound]], [[ring]], Il. 13.409. Cf. [[ἀῦτή]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''αὔω:''' Αττ. [[αὕω]], [[καίω]], [[ανάβω]] [[φωτιά]], [[ανάβω]] φως, σε Ομήρ. Οδ. (συγγενές προς το [[εὕω]]· απ' όπου [[αὐαίνω]], [[αὐχμός]]).<br /><b class="num">• [[αὔω]]:</b> μέλ. ἀΰσσω [ῡ]· αόρ. αʹ [[ἤϋσα]]·<br /><b class="num">1.</b> [[κραυγάζω]], [[φωνάζω]], [[καλώ]] [[δυνατά]], σε Όμηρ.· αὖε δ' [[Ἀθήνη]], <i>μακρὸν ἄϋσε</i> κ.λπ., στον ίδ.· επίσης σε Τραγ.· με σύστ. αντ., [[εκβάλλω]], <i>στεναγμόν</i>, [[αὐδάν]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. προσ., επικαλούμαι, σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> [[σπανίως]] λέγεται για [[πράγμα]], ηχώ, [[κουδουνίζω]], <i>ἀσπὶς ἄϋσεν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· πρβλ. [[αὖος]] (η [[ρίζα]] είναι <i>ΑϜ</i>, [[συγγενής]] προς το [[ἄημι]]· απ' όπου [[ἀϋτή]]).
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[cry]], [[call]] (Il.).<br />Other forms: The [[υ]] is everywhere long. Ipf. [[αὖε]] (disyll.; doubtful Leumann, Mus. Helv. 14, 1957, 50f), mostly aor. <b class="b3">ἀϋ̃σαι</b>, fut. [[ἀΰσω]]<br />Derivatives: [[ἀϋτή]] <b class="b2">(war)cry</b> (cf. Trümpy, Fachausrücke 153ff.), Corcyr. [[αϜυτα]], with [[ἀϋτέω]] (Il.), which can be denominative from [[ἀϋτή]] or deverbative from [[αὔω]] (Schwyzer 705f.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: The word may be onomatopoetic, but nothing more can be said. - Specht KZ 59, 121 mentions <b class="b3">ἄβα τροχὸς η βοή</b> H.<br />2.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[get a light]], [[light a fire]] (ε 490). On the meaning Borthwick, Class. Quart. 63 (1969) 296.<br />Dialectal forms: Myc. [[purautoro]], du. /[[puraustro]]/. <b class="b3">ἔ᾽ναυον· ἔνθες</b>, [[Κύπριοι]] H.<br />Compounds: <b class="b3">ἐν-αύω</b> [[kindle]] (Hdt.); - <b class="b3">ἐξ-αῦσαι ἐξελεῖν</b> (H., Pl. Com.) mit [[ἐξαυστήρ]] <b class="b2">fire-tong, κρεάγρα</b> (A.); - <b class="b3">κατ-αῦσαι καταντλῆσαι</b> (cod. [[καταυλῆσαι]]), [[καταδῦσαι]] H.; also <b class="b3">καθαῦσαι ἀφανίσαι</b> H.. - Further [[πυραύστης]] m. [[moth that gets singed in the candle]] (A.), [[πυραύστρα]] f. [[pair of fire-tongs]], [[πύραυστρον]] n. <b class="b2">id.</b> (Herod., cod. [[πύραστρον]]), all from <b class="b3">πῦρ αὔειν</b>. - Also with analogical loss of [[σ]], <b class="b3">γοιν-αῦτις οἰνοχόη</b> H.<br />Origin: IE [Indo-European] [90] <b class="b2">*h₂eus-</b> [[scoop]], [[take]].<br />Etymology: The connection with fire seems secondary. Then [[αὔω]] may be from <b class="b3">*αὔσω</b> or <b class="b3">*αὔσι̯ω</b>, to ONo. [[ausa]] and Lat. [[hauriō]] (with secondary h-); the form would have pilosis. S. Schulze, Kl. Schr. 191 - S. also [[ἀφύσσω]].<br />3. See also: [[ἰαύω]]
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=1 [Akin to εὕω: [[hence]] [[αὐαίνω]], [[αὐχμός]].]<br />to [[burn]], [[light]] a [[fire]], get a [[light]], Od. <br />2 [The Root is !αϝ, [[akin]] to [[ἄημι]]: [[hence]] [[ἀϋτή]].]<br /><b class="num">1.</b> to [[shout]] out, [[shout]], [[call]] [[aloud]], Hom.; αὖε δ' [[Ἀθήνη]], μακρὸν ἄϋσε, etc., Hom.: —also in Trag.; c. acc. cogn. to [[utter]], στεναγμόν, [[αὐδάν]] Eur.<br /><b class="num">2.</b> c. acc. pers. to [[call]] [[upon]], Hom.<br /><b class="num">3.</b> [[rarely]] of things, to [[ring]], ἀσπὶς ἄϋσεν Il.; cf. [[αὖος]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''αὔω''': 1.<br />{aúō}<br />'''Forms''': (nur Ipf. αὖε), Aor. ἀϋ̃σαι, Fut. ἀΰσω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[laut schreien]], [[rufen]] (poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀϋτή]] [[Geschrei]], [[lautes Rufen]] (vgl. Trümpy Fachausdrücke 153ff.), woneben [[ἀϋτέω]] = [[αὔω]] (beide poet. seit Il.); [[ἀϋτέω]], das bis auf das späte ἠΰτησα (Nonn., ''Epigr''. ''Gr''.) nur im Präsensstamm vorkommt, kann sowohl denominativ von [[ἀϋτή]] wie deverbativ von [[αὔω]] sein (Schwyzer 705f.). — [[αὐονή]] [[Geschrei]] (Semon. 7, 20; vgl. Marg Charakter 17).<br />'''Etymology''': Die expressive Bedeutung von [[αὔω]] usw. läßt onomatopoetischen Ursprung vermuten. Entfernter Zusammenhang mit [[ἰυγή]], [[ἰύζω]] (s. d.) ist wohl nicht ausgeschlossen; im übrigen dunkel. Hypothesen sind notiert bei WP. 1, 210, Bq s. ἀυτέω. — Specht KZ 59, 121 trennt αὖε von ἀϋ̃σαι, [[ἀϋτή]] usw. und zieht es zu [[αὐδή]], [[ἀείδω]], ἄβα· τροχὸς ἢ [[βοή]] H.; s. dd.<br />'''Page''' 1,193<br />2.<br />{aúō}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[Feuer holen]] (ε 490, Med. Arat. 1035).<br />'''Composita''': Mehrere Komposita, vor allem [[ἐναύω]] [[anzünden]], Med. [[Feuer holen]], auch übertr. (ion. att.) mit [[ἔναυσμα]] [[Funke]] usw. (hell. u. spät) und [[ἔναυσις]] (Plu. ''Kim''. 10; auch vom Wasserholen); — ἐξαῦσαι· [[ἐξελεῖν]] (H., auch Pl. Kom.) mit [[ἐξαυστήρ]] [[Feuerzange]], [[κρεάγρα]] (A., Inschr., Poll. usw.); — καταῦσαι· καταντλῆσαι (cod. καταυλῆσαι), καταδῦσαι H.; vgl. noch καθαῦσαι· ἀφανίσαι H.; unsicher καταύσεις (Alkm. 95); — [[προσαύω]] [[anbrennen]] (S. ''Ant''. 619, lyr.). — Außerdem [[πυραύστης]] m. "Feuerholer", [[Lichtmotte]] (A., Arist., Ael.), [[πυραύστρα]] f. [[Feuerzange]] (Attika), πύραυστρον n. ib. (Herod., cod. [[πύραστρον]]), alles Zusammenbildungen aus [[πῦρ]] αὔειν. — Dazu mit analogisch geschwundenem σ γοιναῦτις· [[οἰνοχόη]] H.<br />'''Etymology''': Falls, wie wahrscheinlich, die Beziehung auf das Feuer sekundär ist, kann [[αὔω]] aus *αὔσω bzw. *αὔσι̯ω mit ano. ''ausa'' bzw. lat. ''hauriō'' (mit sekundärem ''h''-) identisch sein. Der Vergleich mit lit. ''sáuja'' [[Handvoll als Maß]] (Schulze Kl. Schr. 191) könnte auf Zusammenfall von zwei verschiedenen Verba hindeuten. Zur Sache s. besonders Schulze a. a. O.; ältere Lit. bei WP. 1, 27f. Vgl. W.-Hofmann s. ''hauriō''. — Vgl. auch [[ἀφύσσω]].<br />'''Page''' 1,193<br />3.<br />{aúō}<br />'''Grammar''': v.<br />'''See also''': = [[ἰαύω]] (Nik. ''Th''. 263, 283), s. d.<br />'''Page''' 1,193
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[ξηραίνω]]). Ρίζα αὔ+ω → [[αὔω]]. Ἀπό τήν ἴδια ρίζα οἱ λέξεις: [[αὖος]], [[αὐαίνω]], [[αὐσταλέος]], [[αὐστηρός]], [[αὐχμός]], αὐχμῶ, [[αὐχμηρός]], [[ἔναυσμα]].
}}