View source for ἐξίτηλος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐξίτηλος
|Medium diacritics=ἐξίτηλος
|Low diacritics=εξίτηλος
|Capitals=ΕΞΙΤΗΛΟΣ
|Transliteration A=exítēlos
|Transliteration B=exitēlos
|Transliteration C=eksitilos
|Beta Code=e)ci/thlos
|Definition=[ῐ], ον, (ἐξιέναι) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[going out]]: hence, [[losing colour]], [[fading]], [[evanescent]], πορφυρίδες ἐξίτηλοι <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>10.3</span>; of paintings, [[faded]], ἐ. ὑπὸ τοῦ χρόνου <span class="bibl">Paus.10.38.9</span>, cf. <span class="bibl">Poll.1.44</span>; γράμματα <span class="bibl">Id.5.150</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., <b class="b3">ἐ. τροφή</b> food [[that has lost its properties during assimilation]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Alim.</span>4</span>; so of seed sown in alien soil, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>497b</span>; of a drug or wine [[that has lost its power]], <span class="bibl">Phylarch.10J.</span>, Dsc.5.6; <b class="b3">ἐ. γενέσθαι</b>, of a family, to become [[extinct]], <span class="bibl">Hdt.5.39</span>; <b class="b3">οὔπω σφιν ἐ. αἷμα δαιμόνων</b> is not yet [[extinct]], <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>162.4</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Criti.</span>121a</span>; <b class="b3">ἐξιτήλου ἐόντος</b> where [[attenuation]] takes place, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Praec.</span>9</span>; of acts, [[extinct]], [[obsolete]], τῷ χρόνῳ ἐ. Hdt.<span class="title">Prooem.</span>, cf. <span class="bibl">Isoc.5.60</span>,<span class="bibl">7.47</span>, Plu.2.68b, <span class="bibl">Max.Tyr.16.2</span>, etc.; τρίχας ἐ. ποιεῖν [[eradicate]], Dsc.2.76.19.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0884.png Seite 884]] leicht ausgehend, bes. von der Farbe, verschießend, verblassend, πορφυρίδες, von unächten Purpurkleidern, Xen. Oec. 10, 3, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[ἀληθινός]]; übh. verschwindend, vergänglich, [[τροφή]], nicht kräftige Nahrung, Hippocr.; [[σπέρμα]], der seine Natur u. Kraft verliert, Plat. Rep. VI, 497 b; [[φάρμακον]], Ath.; – ἐξίτηλον γίγνεσθαι, vergehen, verschwinden, [[γένος]] Her. 5, 39; ἡ τοῦ θεοῦ [[μοῖρα]] ἐξ. ἐγένετο ἐν αὐτοῖς Plat. Critia. 121 a; vgl. Aesch. frg. in Plat. Rep. III, 391 e; [[ὥστε]] [[μηδέπω]] νῦν ἐξιτήλους εἶναι τὰς συμφοράς, das Unglück ist noch nicht vergessen, Isocr. 5, 60; Sp. ἐξίτηλον ποιεῖν, vernichten, vertilgen, Diosc.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> qui s'en va, <i>particul.</i> qui se défraîchit, se ternit, s'efface;<br /><b>2</b> [[qui perd sa force]], [[sa qualité]], [[son efficacité]];<br /><b>3</b> qui se perd <i>ou</i> s'éteint <i>en parl. d'une race ; p. ext.</i> qui se réduit à rien, nul, sans effet.<br />'''Étymologie:''' [[ἔξειμι]]².
}}
{{elru
|elrutext='''ἐξίτηλος:'''<br /><b class="num">1</b> [[линяющий]], [[блекнущий]], [[тускнеющий]] ([[πορφυρίς]] Xen.);<br /><b class="num">2</b> [[потерявший силу]], [[утративший всхожесть]] ([[σπέρμα]] Plat.);<br /><b class="num">3</b> [[угасший]], [[вымерший]] ([[γένος]] Her.);<br /><b class="num">4</b> [[иссякший]], [[исчезнувший]] ([[αἷμα]] δαιμόνων Aesch. ap. Plat.): τὸν φόβον τινὸς ἐξίτηλον ποιεῖν Plut. уничтожить страх перед чем-л.;<br /><b class="num">5</b> [[забытый]] (συμφοραί Isocr.): τῷ χρόνῳ ἐξίτηλον [[γενέσθαι]] Her. прийти в забвение с течением времени.
}}
{{ls
|lstext='''ἐξίτηλος''': ῐ, ον, (ἐξιέναι) ὁ ἀποβαλὼν τὸ χρῶμά του, «ξεθωριασμένος», πορφυρίδας ἐξιτήλους Ξεν. Οἰκ. 10. 3· ἐπὶ ζωγραφημάτων, γραφαὶ δὲ ἐπὶ τῶν τοίχων ἐξίτηλοι... ἦσαν ὑπὸ τοῦ χρόνου Παυσ. 10. 38, 9, πρβλ. Πολυδ. Α΄, 44· γράμματα Πολυδ. Ε΄, 150. 2) μεταφ., ἐξ. [[τροφή]], τροφὴ ἀπολέσασα τὴν θρεπτικὴν αὐτῆς δύναμιν, Ἱππ. 380, 46· οὕτω καὶ ἐπὶ σπέρματος σπαρέντος εἰς ἀλλοτρίαν γῆν, Πλάτ. Πολ. 497Β· ἐπὶ οἴνου ἀπολέσαντος τὴν δύναμιν [[αὐτοῦ]], «’ξεθυμασμένος», Διοσκ. 5. 13· ἐξ. γενέσθαι, ἐπὶ οἰκογενείας, μὴ ὑπάρχειν πλέον, ἐκλιπεῖν, Ἡρόδ. 5. 39· κοὔπω [[σφιν]] ἐξίτηλον [[αἷμα]] δαιμόνων, [[οὔπω]] ἐξέλιπεν, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 155, πρβλ. Πλάτ. Κριτί. 121Α· ἐξ. [[εἶναι]], ἐπὶ προσώπου, ἐκπίπτειν, Ἱππ. 28. 5· ἐπὶ πράξεων, «λησμονημένος», τῷ χρόνῳ ἐξίτηλα Ἡρόδ. 1. 1, πρβλ. Ἰσοκρ. 94Β· ἐξ. ποιεῖν, ἐξαλείφειν, καταστρέφειν, Διοσκ. 2. 94. Καθ’ Ἡσύχ. «ἐξίτηλον· ἐξῶλες, ἀμαυρόν. ἢ τὸ ἀπολλύμενον· παρὰ τὸ ἐξιέναι, ὅ ἐστιν ἐξελθεῖν. ἢ ἀνόητον. [[ἐξίτηλος]]· ὁ [[ὑπερήφανος]], [[βλάξ]]. διεφθαρμένος».
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἐξίτηλος]], -ον)<br />αυτός που έχασε ή μπορεί να χάσει τα χρώματά του, αυτός που ξεβάφει («εξίτηλα γράμματα», «γραφαὶ δὲ ἐπὶ τῶν τοίχων ἐξίτηλοί τε [[ἦσαν]]», <b>Παυσ.</b>)<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> εξασθενημένος, [[αδύνατος]]<br /><b>2.</b> [[ματαιόδοξος]], [[υπερήφανος]]<br /><b>3.</b> [[μάταιος]], [[ανώφελος]], [[ανόητος]]<br /><b>4.</b> [[λιπόψυχος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[χαλασμένος]], αλλοιωμένος («[[εξίτηλος]] [[τροφή]]», Ιπποκρ.)<br /><b>2.</b> (για [[κρασί]]) ξεθυμασμένος<br /><b>3.</b> αυτός που εξαφανίστηκε («[[γένος]] τὸ Εὐρυσθένεος [[γενέσθαι]] ἐξίτηλον», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[ἐξίτηλος]] [[γίγνομαι]], [[εἰμί]], καθίσταμαι» <br />α) (για [[πράξη]]) λησμονούμαι («[[ὥστε]] [[μηδέπω]] νῦν ἐξιτήλους [[εἶναι]] τὰς συμφοράς», Ισοκρ.)<br />β) (<b>για πρόσ.</b>) [[ξεπέφτω]] («ἐξιτήλου ἐόντος», Ιπποκρ.)<br />γ) «ἐξίτηλον ποιῶ τι» — [[εξαφανίζω]], [[καταστρέφω]] («ἐξίτηλον ἐποίει τὴν παρρησίαν και ἄχρηστον», <b>Πλούτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[εξιτός]] (<span style="color: red;"><</span> [[έξειμι]] «[[εξέρχομαι]]») με [[παρέκταση]] -<i>ηλ</i>- [[κατά]] τα [[νοσηλός]], [[απατηλός]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐξίτηλος:''' [ῐ], -ον ([[ἐξιέναι]]), αυτός που σβήνει, που χάνει το [[χρώμα]] του, που ξεθωριάζει, [[εφήμερος]], σε Ξεν.· μεταφ., ἐξ. [[γενέσθαι]], λέγεται για [[οικογένεια]], [[εκλείπω]], [[παύω]] να [[υπάρχω]], εξαφανίζομαι, σε Ηρόδ.· λέγεται για [[πράξη]], λησμονημένος, ξεχασμένος, στον ίδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ἐξῐ́τηλος, ον [[ἐξιέναι]]<br />[[going]] out, losing [[colour]], fading, [[evanescent]], Xen.:—metaph., ἐξ. [[γενέσθαι]], of a [[family]], to [[become]] [[extinct]], Hdt.; of things, [[lost]] to [[memory]], forgotten, Hdt.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=ξεθωριασμένος). Ἀπό τό [[ἐξιέναι]] τοῦ [[ἔξειμι]]. (ἐκ + [[εἶμι]]). Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[εἶμι]].
}}