View source for ξυρέω

{{LSJ1
|Full diacritics=ξῠρέω
|Medium diacritics=ξυρέω
|Low diacritics=ξυρέω
|Capitals=ΞΥΡΕΩ
|Transliteration A=xyréō
|Transliteration B=xyreō
|Transliteration C=ksyreo
|Beta Code=cure/w
|Definition=Trag. and Att. (v. infr.); ξῠράω, Plu.2.180b, <span class="bibl">Artem.1.22</span> (also in pres. Med., <span class="bibl">D.S.1.84</span>, <span class="bibl">Palaeph.32</span>, and pres. Pass., <span class="bibl">Luc.<span class="title">Cyn.</span> 14</span>); both forms in codd. of Hdt.; cf. [[ξύρω]]: fut. -ήσω <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">De.</span>21.12</span>: aor. ἐξύρησα <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aff.</span>4</span>, <span class="bibl">Hdt.5.35</span>, etc.:—Med., fut. ξυρήσομαι <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ez.</span>44.20</span>, <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>2.15.1</span>, Hsch. [[sub verbo|s.v.]] [[πριαμωθήσομαι]]: aor. ἐξυρησάμην <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Nu.</span>6.19</span>, al., <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMeretr.</span>12.5</span>:—Pass., fut. -ηθήσομαι <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Le.</span> 13.33</span>: pf. [[ἐξύρημαι]] (v. infr.): (ξυρόν):—[[shave]], [[ξυροῦντες]] ([[varia lectio|v.l.]] [[-ῶντες]]) τῶν παιδίων τὴν κεφαλήν <span class="bibl">Hdt.2.65</span>: c. dupl. acc., ξυρήσας μιν τὰς τρίχας <span class="bibl">Id.5.35</span>: [[proverb|prov.]] of danger or pain, <b class="b3">ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ</b> [[it shaves]] close, 'touches the quick', <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>786</span>; <b class="b3">ξυρεῖν ἐπιχειρεῖν λέοντα</b>, of a dangerous undertaking, 'beard the lion', <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>341c</span>:—Med. and Pass., [[shave oneself]] or [[have oneself shaved]], [[ξυρεῦνται]] ([[varia lectio|v.l.]] [[-ῶνται]]) <span class="bibl">Hdt.2.36</span>; [[ἐξυρημένος]] ibid., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>191</span>; ξυρούμενον <span class="bibl">Alex.264</span>: also c. acc., [[ξυρεῦνται]] ([[varia lectio|v.l.]] [[-ῶνται]]) <b class="b3">πᾶν τὸ σῶμα</b> they [[shave their]] whole body or [[have]] it [[shaved]], <span class="bibl">Hdt.2.37</span>; <b class="b3">τὰς ὀφρύας, τὴν κεφαλήν</b>, ib.<span class="bibl">66</span>; <b class="b3">ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν</b> [[with]] one's head [[shaved]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Merc.Cond.</span>1</span>.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>f.</i> ξυρήσω, <i>ao.</i> ἐξύρησα <i>et</i> ἔξυρα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. pf.</i> ἐξύρημαι;<br />raser, tondre ; τὴν κεφαλήν HDT raser la tête ; τινα [[τὰς]] τρίχας HDT tondre les cheveux à qqn ; ξυρεῖ [[ἐν]] [[χρῷ]] SOPH la peau est entamée par le rasoir <i>en parl. de</i> périls imminents);<br /><i><b>Pass.-Moy.</b></i> [[ξυρέομαι]], [[ξυροῦμαι]] (<i>f.</i> ξυρήσομαι <i>ou</i> ξυρηθήσομαι) se raser <i>ou</i> se faire raser ; ξυρεῖν [[τὰς]] ὀφρύας HDT se raser les sourcils ; ἐξυρημέναι [[τὰς]] κεφαλάς LUC femmes qui ont la tête rasée.<br />'''Étymologie:''' [[ξυρόν]].
}}
{{pape
|ptext=von Einigen nur als ion. bezeichnet, auch bei den Attikern sich findet und nach Andern die bessere Form ist, vgl. Lobeck <i>zu Phryn</i>. 205; <i>[[scheren]], das [[Haupt]]- oder [[Barthaar]] [[abscheren]]</i>; ξυρεῖν τινα τὰς τρίχας, Her. 5.35; ἵνα ξυρήσωνται τὴν κεφαλήν, [[NT]]; Ath. XII.518 und andere Spätere; ἐξυρημέναι τὰς κεφαλάς, Luc. <i>Merc.cond</i>. 1; [[sprichwörtlich]] ξυρεῖ γὰρ ἐν [[χρῷ]] τοῦτο μὴ χαίρειν τινά, Soph. <i>Aj</i>. 786, eigtl. <i>bis auf die Haut [[glatt]] wegscheren, von der nächsten und dringendsten [[Gefahr]], von einem ans [[Leben]] greifenden Schmerze</i>, Suid. ἀντὶ τοῦ μέχρι βάθους διϊκνεῖται; ἐξυρημένος, Ar. <i>Thesm</i>. 191; Her. braucht [[neben]] ξυροῦντες τῶν παιδίων τὴν κεφαλήν, 2.65, auch das med., ξυρέονται τὰς ὀφρύας, <i>sie [[scheren]] sich die [[Augenbrauen]] ab</i>, 2.66; ξυρώμενοι Plut. <i>Is. et Os</i>. 4; – ξυρεῖν λέοντα, <i>den [[Löwen]] [[scheren]]</i>, [[sprichwörtlich]] von allem Gefährlichen, Plat. <i>Rep</i>. I.341c.
}}
{{elru
|elrutext='''ξῠρέω:''' поздн. тж. [[ξυράω|ξῠράω]] (pf. pass. ἐξύρημαι; fut. med.-pass. ξυρήσομαι и ξυρηθήσομαι) стричь, остригать или брить (τὴν κεφαλήν, τινα τὰς τρίχας Her.): ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν Luc. со стриженной или обритой головой; ξ. ἐν [[χρῷ]] погов. Soph. брить с кожей, т. е. брать за живое, угрожать самой жизни; ξ. λέοντα погов. Plat. стричь льва, т. е. заниматься опасным делом.
}}
{{ls
|lstext='''ξῠρέω''': Ἡρόδ. καὶ Ἀττ.· μεταγεν. ξυράω Πλούτ. 2. 180Β, Διόδ., κτλ.· [[ξύρω]] [[εἶναι]] [[τρίτος]] [[τύπος]], ἴδε ἐν λ., πρβλ. Λοβέκ. εἰς Σοφ. Αἴ. 786, Φρύν. 205· - μέλλ. -ήσω Ἑβδ.· ἀόρ. ἐξύρησα Ἡρόδ., κλ. - Μέσ. μέλλ. ξυρήσομαι Ἑβδ.· ἀόρ. ἐξυρησάμην Λουκ. Ἑταιρ. Διάλ. 12. 5. - Παθ., μέλλ. -ηθήσομαι Ἑβδ.· πρκμ. ἐξύρημαι, ἴδε κατωτ. ([[ξυρόν]]). Ξυρίζω, ξυρεῦντες τῶν παιδίων τὴν κεφαλὴν Ἡρόδ. 2. 65· μετὰ διπλῆς αἰτ., ξυρίσας μιν τὰς τρίχας ὁ αὐτ. 5. 35· - [[παροιμία]] ἐπὶ ἐπικινδύνων πραγμάτων, ἢ ὀξέος πόνου, ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ, ξυρίζει [[μέχρι]] δέρματος, ἐγγίζει πολὺ βαθέως, Σοφ. Αἴ. 786· ξυρεῖν ἐπιχειρεῖν λέοντα, ἐπὶ ἐπικινδύνου ἐπιχειρήσεως, Πλάτ. Πολ. 341C· - Μέσ. καὶ παθ., [[ξυρίζω]] ἐμαυτόν, βάλλω τινὰ νὰ μὲ ξυρίσῃ, ξυρεῦνται Ἡρόδ. 2. 36· ἐξυρημένος [[αὐτόθι]], Ἀριστοφ. Θεσμ. 191· ξυρουμένους Ἄλεξ. ἐν Ἀδήλ. 10· [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ., ξυρεῦνται πᾶν τὸ [[σῶμα]], ξυρίζουσιν ἢ ξυρίζονται καθ’ ὅλον τὸ [[σῶμα]], Ἡρόδ. 2. 37· τὰς ὀφρῦς, τὴν κεφαλὴν [[αὐτόθι]] 66· ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν, ἔχων τὴν κεφαλὴν ἐξυρημένην, Λουκ. π. τῶν ἐπὶ Μισθ. Συνόντ. 1. - Ἴδε Κόντου Κριτικὰ καὶ Γραμματικὰ ἐν τῷ περιοδικῷ «Πλάτωνι» Τόμ. Ϛ΄, σ. 14 κἑξ.
}}
{{lsm
|lsmtext='''ξῠρέω:''' ([[ξυρόν]]), μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξύρησα</i> — Παθ., παρακ. <i>ἐξύρημαι</i>· [[ξυρίζω]], σε Ηρόδ.· παροιμ., λέγεται για μεγάλο κίνδυνο ή οξύ πόνο· ξυρεῖ ἐν [[χρῷ]], ξυρίζει [[βαθιά]] [[μέχρι]] το [[δέρμα]], αγγίζει [[πολύ]] [[βαθιά]], σε Σοφ. — Μέσ. και Παθ., ξυρίζομαι ή [[βάζω]] κάποιον να με ξυρίσει, σε Ηρόδ.· [[ξυρεῦνται]] πᾶντὸ [[σῶμα]], τους ξύρισαν [[ολόκληρο]] το [[σώμα]], στον ίδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ξυρόν]]<br />to [[shave]], Hdt.: [[proverb]]. of [[great]] [[danger]] or [[sharp]] [[pain]], ξυρεῖ ἐν χρῶι it shaves [[close]], touches the [[quick]], Soph.:—Mid. and Pass. to [[shave]] [[oneself]] or [[have]] [[oneself]] shaved, Hdt.; [[ξυρεῦνται]] πᾶν τὸ [[σῶμα]] they [[have]] [[their]] [[whole]] [[body]] shaved, Hdt.
}}