View source for εὐφυής

{{LSJ1
|Full diacritics=εὐφῠής
|Medium diacritics=εὐφυής
|Low diacritics=ευφυής
|Capitals=ΕΥΦΥΗΣ
|Transliteration A=euphyḗs
|Transliteration B=euphyēs
|Transliteration C=effyis
|Beta Code=eu)fuh/s
|Definition=ές, ([[φυή]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[well-grown]], [[shapely]], [[μηρός|μηροί]] <span class="bibl">Il.4.147</span>; [[πτελέη]] <span class="bibl">21.243</span>; [[κλάδος]], of [[ivy]], <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>88</span>; [[πρόσωπον]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Med.</span>1198</span>; [[ὀδούς|ὀδόντες]] <span class="bibl">Alex. 98.20</span>; [[μαζός|μαζοί]] <span class="title">AP</span>5.55 (Diosc.); [[suitably formed]], πόδες <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>691b15</span>; <b class="b3">χορείας εὐφυὴς βάσις</b> [[well-ordered]], [[graceful]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>968</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[of good natural disposition]], <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.6.13</span>, al., <span class="bibl">Arist. <span class="title">EN</span>1114b8</span>, <span class="bibl">Thphr. <span class="title">Char.</span>29.4</span>; of horses and dogs, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.1.3</span> (Sup.), <span class="bibl">Jul. <span class="title">Or.</span>2.87a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[naturally]] [[suited]] or [[adapted]], πρός τι <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>455b</span>; πρὸς τὰς τέχνας <span class="bibl">Isoc.4.33</span> (Sup.); εἴς τι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>327b</span> (Sup.); οὐκ εὐ. λέγειν <span class="bibl">Aeschin.1.181</span>; εὐ. τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>409e</span>; εὐφυέστατος τὴν [[γνώμη]]ν <span class="bibl">Isoc.9.41</span>: rarely in bad sense, εὐ. πρὸς [[ἀγονία]]ν <span class="bibl">Arist. <span class="title">GA</span> 748b8</span>. Adv., <b class="b3">εὐφυῶς ἔχει</b> c. inf., <span class="bibl">Id.<span class="title">Pol.</span>1321a9</span>; <b class="b3">εὐ. ἔχειν πρὸς</b>… ib. <span class="bibl">1303b8</span>: Comp. εὐφυέστερον, ἔχειν <span class="bibl">D.61.42</span>; also εὐφυεστέρως <span class="bibl">Hierocl. p.27A.</span> </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of place, [[well situated]], <span class="bibl">Arist. <span class="title">PA</span>666a14</span> (Sup.); of time, καιρὸς εὐ. πρὸς σωτηρίαν <span class="bibl">Plb.1.19.12</span>. Adv. [[εὐφυῶς]]<b class="b3">, κεῖσθαι πρὸς</b>... <span class="bibl">Arist. <span class="title">Pol.</span>1327a33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[naturally clever]], like [[εὐτράπελος]], euphemism for [[βωμολόχος]], <span class="bibl">Isoc.7.49</span>, <span class="bibl">15.284</span>; <b class="b3">σοφιστὴς εὐ</b>. <span class="bibl">Alex.36.4</span>, cf. <span class="bibl">135.13</span>; [[εὐφυής]] = [[a man of genius]], <span class="bibl">Arist. <span class="title">Po.</span>1455a32</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Rh.</span>1390b28</span>; opp. [[γεγυμνασμένος]], ib.<span class="bibl">1410b8</span>; of hounds, <span class="bibl">Id.<span class="title">HA</span>608a27</span> (Comp.). Adv. [[εὐφυῶς]] [[cleverly]], [[skilfully]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>401c</span>; κολακεύειν <span class="bibl">Antiph.144.2</span>; ὀψοποιεῖν <span class="bibl">Alex.24.1</span>.</span>
}}
{{bailly
|btext=ής, ές :<br />qui pousse bien :<br /><b>1</b> [[bien venu]], [[fort]], [[vigoureux]];<br /><b>2</b> [[heureusement né]], [[qui a d'heureuses dispositions]] ; οἱ εὐφυεῖς les gens d'esprit;<br /><i>Cp.</i> εὐφυέστερος, <i>Sp.</i> εὐφυέστατος.<br />'''Étymologie:''' [[εὖ]], [[φύω]].
}}
{{grml
|mltxt=-ές (ΑΜ [[εὐφυής]], -ές)<br />αυτός που έχει [[οξεία]] [[αντίληψη]], [[μεγάλη]] πνευματική [[ικανότητα]], [[εύστροφος]], [[έξυπνος]] («η [[σκέψη]] του ήταν ευφυέστατη»)<br /><b>μσν.</b><br />[[ταιριαστός]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει καλή [[διάπλαση]], καλοφτιαγμένος, καλοσχηματισμένος («[[πόδας]] εὐφυεῖς», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> (για πράγματα) καλά ή [[κατάλληλα]] σχηματισμένος, καλοκατασκευασμένος, [[χαριτωμένος]] («πρῶτον εὐκύκλου χορείας εὐφυᾱ στῆσαι βάσιν» — κατ' αρχάς θα χορέψουν σε [[ωραίο]] κύκλο με κατάλληλο, χαριτωμένο βηματισμό, <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> αυτός που έχει καλή [[προδιάθεση]], που αρμόζει από τη [[φύση]] του σε [[κάτι]], [[κατάλληλος]] για [[κάτι]] («[[οὕτως]] ἔλεγες τὸν μὲν εὐφυῆ [[πρός]] τι [[εἶναι]], τὸν δὲ ἀφυῆ», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> (για [[τόπο]] ή χρόνο) [[ευνοϊκός]], [[κατάλληλος]] (α. «εὐφυέστατος δὲ τῶν τόπων ὁ [[μέσος]]», <b>Αριστοτ.</b><br />β. «νομίσας ἔχειν εὐφυῆ καιρὸν πρὸς σωτηρίαν», <b>Πολ.</b>)<br /><b>5.</b> (κατ' ευφ.) [[προικισμένος]] με οξύ νου, [[οξύνους]], [[εφευρετικός]] («καὶ τοὺς εὐτραπέλους δὲ καὶ σκώπτειν δυναμένους, οὕς νῦν εὐφυεῖς προσαγορεύουσιν, ἐκεῖνοι δυστυχεῖς ἐνόμιζον», Ισοκρ.)<br /><b>6.</b> αυτός που έχει μεγάλες πνευματικές ικανότητες, [[ιδιοφυής]] ή [[μεγαλοφυής]] («εὐφυοῦς ἡ ποιητική ἐστιν ἢ μανικοῦ», <b>Αριστοτ.</b>). Επιρρ. <i>ευφυώς</i> (ΑΜ εὐφυῶς)<br />έξυπνα, [[κατάλληλα]], [[επιδέξια]] (α. «απάντησε ευφυώς» β. «τοὺς δημιουργοὺς τοὺς εὐφυῶς δυναμένους ἰχνεύειν τὴν τοῦ καλοῦ φύσιν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />αρμόδια, [[κατάλληλα]]<br /><b>αρχ.</b><br />(για [[τόπο]]) [[κατάλληλα]], ευνοϊκά («εὐφυώς [[κείμενα]]», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ευ</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>φυής</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>φυή</i> ή [[φύος]] <span style="color: red;"><</span> [[φύομαι]] «[[γίνομαι]] [[μεγάλος]], [[προκόβω]], [[προοδεύω]]»), [[πρβλ]]. [[αυτοφυής]], [[ιδιοφυής]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''εὐφυής:''' -ές ([[φυή]]),·<br /><b class="num">I.</b> [[καλοαναθρεμμένος]], [[ευτραφής]], καλοσχηματισμένος, όμορφος, σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αυτός που έχει [[καλή]] [[διάθεση]] εκ φύσεως, [[ευφυής]], [[έξυπνος]], σε Ξεν.· λέγεται για άλογα και σκύλους, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[φυσικά]] προσαρμοσμένος, [[ταιριαστός]] ή ευπροσάρμοστος, προσαρμόσιμος, <i>εἴς</i> ή [[πρός]] τι, σε Πλάτ.· με απαρ., <i>εὐφυὴς λέγειν</i>, σε Αισχίν.· επίρρ. [[εὐφυῶς]], σε Δημ.<br /><b class="num">III.</b> λέγεται για θετικά [[φυσικά]] χαρίσματα, [[έξυπνος]], σε Αριστ.· επίρρ. [[εὐφυῶς]], σε Πλάτ.
}}
{{pape
|ptext=ές, <i>von schönem [[Wuchs]], [[schön]] [[gewachsen]]</i>, πτελέη <i>Il</i>. 21.243, μηροί 4.167; [[δέρη]], <i>[[schlank]]</i>, Eur. <i>I.A</i>. 516; [[πρόσωπον]], <i>edel, Med</i>. 1198; χορείας εὐφ. [[βάσις]] Ar. <i>Th</i>. 968; <i>[[schön]]</i>, ὀδόντες Alexis bei Ath. XIII.568c; μαζοί Sosip. 3 (V.56), a. sp.D.; auch in [[Prosa]], ὁπλαί Xen. <i>Eq</i>. 4.3; μηροί Luc. <i>Amor</i>. 26. – Gewöhnlich übertragen <i>von [[guten]] [[Naturanlagen]]</i>, von [[Menschen]], doch auch von Hunden, Xen. <i>Mem</i>. 4.1.3; Arist. <i>H.A</i>. 9.1; vom Orte, <i>[[geeignet]]</i>, Pol. 1.30.15; Plut. <i>Sull</i>. 20; καιρὸς εὐφ. πρὸς τὴν σωτηρίαν Pol. 1.19.12; <i>[[tauglich]]</i>, καὶ [[ἱκανός]] Plat. <i>Rep</i>. II.365a; oft [[absolut]], <i>[[talentvoll]]</i>, πρός τι, Plat. <i>Rep</i>. V.455b; πρὸς τέχνας εὐφυέστατος Isocr. 4.33; πρὸς ἀρετήν Plut. <i>Sol</i>. 29; εἰς τὸ φυγεῖν τὸ [[κακόν]], εἰς αὔλησιν, Plat. <i>Prot</i>. 327c, <i>Legg</i>. V.728c; mit dem inf., ἄνδρα λέγειν μὲν εὐφυᾶ, τὰ δὲ κατὰ πόλεμον λαμπρόν Aesch. 1.181; allgem., mit dem acc. der näheren [[Bestimmung]], εὐφυεῖς τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς, Plat. <i>Rep</i>. III.409e, wie τὴν γνώμην Isocr. 9.41; bes. <i>ein [[witziger]] [[Mensch]]</i>, von den [[Alten]] [[πανοῦργος]] καὶ [[σκώπτης]] erkl., vgl. Valcken zu Ammon. und Isocr. 7.49 καὶ τοὺς εὐτραπέλους καὶ σκώπτειν δυναμένους, οὓς νῦν εὐφυεῖς προσαγορεύουσιν, wie er 15.284, τοὺς βωμολοχευομένους καὶ σκώπτειν καὶ μιμεῖσθαι δυναμένους εὐφυεῖς καλοῦσι, hinzusetzt προσῆκον της προσηγορίας [[ταύτης]] τυγχάνειν τοὺς ἄριστα πρὸς ἀρετὴν πεφυκότας, [[ähnlich]] wie auch »[[geistreich]]« oft [[gemißbraucht]] wird; so Plut. <i>Dem</i>. 25, wie Theopomp. bei Ath. VI.260c οἱ εὐφυεῖς καλούμενοι καὶ οἱ τὰ γέλοια λέγοντες vrbdt.<br><b class="num">• Adv.</b> [[εὐφυῶς]], <i>[[talentvoll]], [[geistreich]]</i>, ἰχνεύειν τὴν τοῦ καλοῦ φύσιν Plat. <i>Rep</i>. III.401c; oft bei Sp.; [[εὐφυῶς]] ἔχειν τὰ παρόντα, <i>[[geeignet]]</i> sein, Pol. 1.11.7; [[εὐφυῶς]] κείμενοι τόποι 2.3.4.
}}
{{elru
|elrutext='''εὐφῠής:'''<br /><b class="num">1</b> [[разросшийся]] ([[κλάδος]] Eur.);<br /><b class="num">2</b> [[высокий]] ([[πτελέη]] Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[хорошо развитой]], [[мощный]] (μηροί Hom.);<br /><b class="num">4</b> [[цветущий]], [[полный]] или [[красивый]] ([[πρόσωπον]] Eur.);<br /><b class="num">5</b> [[стройный]], [[изящный]] (χορείας [[βάσις]] Arph.);<br /><b class="num">6</b> (тж. τῇ φύσει εὐ. Arst.) одаренный от природы хорошими качествами, хорошей породы (ἵπποι Xen.; κύνες Arst.);<br /><b class="num">7</b> [[одаренный]], [[способный]], [[даровитый]] ([[ποιητής]] Plut.; πρός τι Plat., Isocr., Plut., εἴς τι Plat. и ποιεῖν τι Aeschin.): οἱ ευφυεῖς τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς Plat. одаренные в физическом и духовном отношениях;<br /><b class="num">8</b> [[благоприятный]], [[удобный]], [[пригодный]] (καιρὸς εὐ. πρός τι Arst., Polyb.; [[τόπος]] εὐ. παρατάξαι φάλαγγα Plut.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=εὐ-φυής, ές [φυή]<br /><b class="num">I.</b> well-[[grown]], [[shapely]], [[goodly]], Il., Eur.<br /><b class="num">II.</b> of [[good]] [[natural]] [[disposition]], Xen.; of horses and dogs, Xen.<br /><b class="num">2.</b> [[naturally]] suited or adapted, εἴς or πρός τι Plat.; c. inf., εὐφυὴς λέγειν Aeschin.:— adv. [[εὐφυῶς]] Dem.<br /><b class="num">III.</b> of [[good]] [[natural]] parts, [[clever]], Arist.:—adv. [[εὐφυῶς]], Plat.
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[comely]], [[quick]], [[well-grown]], [[adapted for]], [[adapted]], [[capable of]], [[fit for]], [[having natural ability]], [[of intellect]], [[possessed of good qualifications]], [[possessed of natural gifts]], [[qualified by nature]], [[with good abilities]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[καλοθρεμμένος]], [[ἔξυπνος]]). Ἀπό τό [[εὖ]] + [[φυή]] (=φυσική διάπλαση) τοῦ [[φύω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}