View source for χατέω

{{LSJ1
|Full diacritics=χᾰτέω
|Medium diacritics=χατέω
|Low diacritics=χατέω
|Capitals=ΧΑΤΕΩ
|Transliteration A=chatéō
|Transliteration B=chateō
|Transliteration C=chateo
|Beta Code=xate/w
|Definition=Ep. Verb, used by Hom. only in pres.: later, impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> χατέεσκε <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>4.56</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> c. inf., [[crave]], [[need]], οὐδέ τις ἡμῖν δόρπου μνῆστις ἔην, μάλα περ χατέουσιν ἑλέσθαι <span class="bibl">Od.13.280</span>; δμῶες χατέουσιν ἀντία δεσποίνης φάσθαι <span class="bibl">15.376</span>: abs., χατέοντί περ ἔμπης <span class="bibl">Il.15.399</span>, cf. <span class="bibl">9.518</span>; μάλα περ χατέουσα <span class="bibl">Od.2.249</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. gen., [[want]], [[have need of]], πάντες δὲ θεῶν χατέουσ' ἄνθρωποι <span class="bibl">3.48</span>; <b class="b3">μάλα περ χατέοντες ἀρωγῆς</b> Epic.<span class="title">Oxy.</span>422, cf. <span class="title">AP</span>5.301.20 (Agath.), <span class="bibl">7.583</span> (Id.), etc. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> rarely c. acc. οἷά τε πολλὰ ἄνθρωποι χ. <span class="bibl">A.R.4.1557</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1340.png Seite 1340]] nur praes. u. imperf., eigtl. den Mund aufthun ([[χαίνω]], χάω), dah. verlangen, begehren, heftig wünschen; [[οὐδέ]] τις ἡμῖν δόρπου [[μνῆστις]] ἔην, [[μάλα]] περ χατέουσιν ἑλέσθαι Od. 13, 280, wie δμῶες χατέουσιν [[ἀντία]] δεσποίνης [[φάσθαι]] 15, 376; absolut, wo der inf. aus dem Vorigen zu ergänzen ist, Il. 9, 518 Od. 2, 249; auch c. gen., bedürfen, nöthig haben, πάντες δὲ θεῶν χατέουσ' ἄνθρωποι Od. 3, 48, u. öfter bei sp. D., Λάϊδος οὐ χατέων Agath. 3 (V, 302).
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>seul. prés. et impf.</i><br /><b>1</b> désirer vivement, avoir envie de, inf.;<br /><b>2</b> avoir besoin de, gén..<br />'''Étymologie:''' DELG rac. *ghe- exprimant l'idée de « vide, manque », cf. [[χήρα]], [[χώρα]].
}}
{{elru
|elrutext='''χᾰτέω:''' (только praes.) хотеть, желать (ποιεῖν τι Hom.): χ. τινος Hom., Anth. нуждаться в ком-л.
}}
{{ls
|lstext='''χᾰτέω''': (ἴδε [[χήρα]])· - Ἐπικ. [[ῥῆμα]] ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. (πρβλ. [[χατίζω]])· Ι. μετ’ ἀπαρ., ποθῶ, ἐπιθυμῶ θερμῶς, [[οὐδέ]] τις ἡμῖν δόρπου [[μνῆστις]] ἔην, [[μάλα]] περ χατέουσιν ἑλέσθαι Ὀδ. Ν. 280· δμῶες χατέουσιν [[ἀντία]] δεσποίνης [[φάσθαι]] Ο. 376· [[ὡσαύτως]] ἀπολ., χατέοντί περ [[ἔμπης]] Ἰλ. Ο. 399, πρβλ. Ι. 518· [[μάλα]] περ χατέουσα Ὀδ. Β. 249. ΙΙ. μετὰ γεν., ἐπιθυμῶ σφοδρῶς, ἔχω ἀνάγκην τινός, πάντες δὲ θεῶν χατέουσ’ ἄνθρωποι Γ. 48, πρβλ. Ἀνθ. Π. 5. 302, 20, 7. 583, κλπ. ΙΙΙ. σπανίως μετ’ αἰτ., Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1557.
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. [[χάσκω]]): [[have]] [[need]] of, [[desire]], [[beg]], [[demand]].
}}
{{grml
|mltxt=Α<br />(<b>επικ. τ.</b>) (σε [[χρήση]] μόνον ο ενεστ.)<br /><b>1.</b> (με απρμφ.) [[επιθυμώ]] διακαώς, [[ποθώ]] να [[κάνω]] [[κάτι]]<br /><b>2.</b> (με γεν. και σπαν. με αιτ.) έχω [[ανάγκη]] από [[κάτι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>χᾰτέω</i> ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>gh</i><i>ē</i>- η οποία εμφανίζει [[διπλή]] σημ.: «[[είμαι]] [[άδειος]], [[λείπω]], [[απουσιάζω]]» (<b>πρβλ.</b> [[χήρα]], πιθ. [[χῶρος]]) και «[[αφήνω]], [[φεύγω]], [[πηγαίνω]]» (<b>πρβλ.</b> [[κιχάνω]], [[χάζω]]) και έχει σχηματιστεί [[κατά]] τους ενεστώτες σε -<i>τέω</i> ([[πρβλ]]. [[ματέω]], [[δατέομαι]], [[πατέομαι]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''χᾰτέω:''' μόνο σε ενεστ.·<br /><b class="num">I.</b> με απαρ., [[επιθυμώ]] [[πολύ]] να κάνω [[κάτι]], σε Ομήρ. Οδ.· απόλ., χατέοντί περ [[ἔμπης]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[μάλα]] περ χατέουσα, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II.</b> με γεν., [[επιθυμώ]], έχω [[ανάγκη]] από, σε Ομήρ. Οδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=χᾰτέω, only in pres.]<br /><b class="num">I.</b> c. inf. to [[crave]], [[long]] to do a [[thing]], Od.; absol., χατέοντί περ [[ἔμπης]] Il.; [[μάλα]] περ χατέουσα Od.<br /><b class="num">II.</b> c. gen. to [[crave]], [[have]] [[need]] of, Od.
}}
{{FriskDe
|ftr='''χατέω''': {khatéō}<br />'''Forms''': [[χατίζω]] (nur Präs. bis auf Ipf. χατέεσκε Nonn. 4, 56)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[ermangeln]], [[bedürfen]], [[begehren]] (ep. poet. seit Il., -ίζω auch Hp.); χατεύει· χρῄζει (cod. χαρίζει), ἐπιθυμεῖ, χατεύουσα· χρῄζουσα, δεομένη H.<br />'''Derivative''': Dazu, wohl als Rückbildung, [[χατίς]] (leg. [[χάτις]]?)· [[ἐπιθυμία]], [[χρῆσις]] H. — Daneben der erstarrte Dativ χήτεϊ, χήτει [[aus Mangel]], [[aus Sehnsucht]] (vorw. poet. seit Il., auch sp. Prosa) von [[χῆτος]]· [[ἔνδεια]], [[στέρησις]] H., evtl. *[[χῆτις]] (vgl. Risch ̨̨ 16a und 31e γ, Schwyzer 505 A. 1), mit [[χητοσύνη]] [[Mangel]], [[Verödung]] (''AP''9,408; Wyss -σύνη 71), [[χητεία]] (cod. χηρ- alph. unrichtig)· [[χρεία]] H., [[χητίζω]] = [[χατίζω]] (''EM''). Zu [[χατέω]] vgl. [[αἰτέω]], [[ματέω]], [[πατέομαι]], [[δατέομαι]] u.a. (Schwyzer 705), daraus erweitert [[χατίζω]] (vgl. [[αἰτέω]]: -ίζω u.a.; schwerlich von *[[χάτις]] mit Risch ̨ 110 und Schwyzer 735). [[χατεύω]] (vgl. [[ματέω]]: -εύω u.a.). Zu [[χῆτος]] vgl. [[κῆτος]], [[σκῦτος]], [[ἔντος]] (Schwyzer 513); *[[χῆτις]] wie [[μῆτις]].<br />'''Etymology''': Ohne außergriech. Entsprechung. Entfernte Verwandte können in [[χήρα]], [[χώρα]] vorliegen; s. dd. m. weiteren Anknüpfungen.<br />'''Page''' 2,1077-1078
}}