View source for ἄνεμος

{{LSJ1
|Full diacritics=ᾰ̓́νεμος
|Medium diacritics=ἄνεμος
|Low diacritics=άνεμος
|Capitals=ΑΝΕΜΟΣ
|Transliteration A=ánemos
|Transliteration B=anemos
|Transliteration C=anemos
|Beta Code=a)/nemos
|Definition=[ᾰ], ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[wind]], πέτετο πνοιῇ ἀνέμοιο Il.12.207; ἀνέμων ἀτάλαντοι ἀέλλῃ 13.795; ὦρσεν . . ἀνέμοιο θύελλαν 12.253; ἀνέμοιο . . δεινὸς ἀήτης 15.626, cf. 14.254; ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀϋτμήν Od.11.407, etc.; ἀνέμων πνεύματα Hdt.7.16.ά, E.HF102; ῥιπαί S.Ant.137.930 (both lyr.); ἀήματα A.Eu.905; αὖραι E.Med.838; πνοιαί Ar.Av.1396; ἀνέμων φθόγγος Simon.37.10; [[ἀνέμου κατιόντος μεγάλου]] = a [[gale]] having [[come]] on, Th.2.25; ὥσπερ ἀνέµου 'ξαίφνης ἀσελγοῦς γενοµένου =  just as when a [[wind]] [[suddenly]] [[turn]]s [[foul]] [https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=992376.0] Eup.320; [[ἄνεμος κατὰ βορέαν ἑστηκώς]] = the [[wind]] being [[set]] in the [[north]], Th.6.104; [[ἀνέμοις φέρεσθαι παραδιδόναι τι]] = [[cast]] a thing to the [[wind]]s, E.Tr.419, cf. A.R.1.1334; [[κατ' ἄνεμον στῆναι]] = [[stand]] to [[leeward]], Arist.HA541a26, cf. Plu.2.972a; [[κατ' ἄνεμον]] καὶ ῥοῦν [[νήχεσθαι]] ib.979c: metaph., ἄνεμος καὶ [[ὄλεθρος]] [[ἄνθρωπος]] = '[[unstable]] as the [[wind]]', Eup.376; [[φέρειν]] τιν' ἄρας (sic l.) ἄνεμος = a very [[wind]] to [[carry off]], Antiph.195.5 (Lobeck); [[ἀνέμους θηρᾶν ἐν δικτύοις]] = [[try]] to [[catch]] the [[wind]], and ἀνέμῳ [[διαλέγεσθαι]] = [[talk]] to the [[wind]], Zen.1.38; [[ἀνέμους γεωργεῖν]] '[[plough]] the [[sand]]s', ib.1.99.<br><span class="bld">2</span> [[cardinal]] [[point]], [[quarter]], ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων LXXZa.2.6, Annales du Service19.40 (Theadelphia, 93 B.C.), Ev.Matt.24.31, al., Vett.Val. 140.6, PFlor.50.104: sg., ib.20.19 (ii A.D.); [[τὸ κατ' ἄνεμον]] = [[aspect]] by [[compass]] [[direction]], POxy.100.10 (ii A.D.).<br><span class="bld">II</span> [[wind]] in the body, Hp.Mul.2.179, al. (From [[ἀνε-]] '[[blow]], [[breathe]]', cf. Skt. áni-ti '[[breathe]]s', Goth. uzanan '[[expire]]', etc.)
}}
{{DGE
|dgtxt=-ου, ὁ<br /><b class="num">• Grafía:</b> tb. ἤνεμος Hsch. (prob. error)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[viento]] en gener. πνοιῇς ἀνέμοιο <i>Il</i>.12.207, cf. Hes.<i>Th</i>.253, Pi.<i>P</i>.3.105, Ar.<i>Au</i>.1396, E.<i>Hel</i>.1504, ἀνέμων [[ἀϋτμή]] <i>Od</i>.11.407, tb. en gen. dependiente de ἀῆται Hes.<i>Op</i>.621, ἀήματα A.<i>Eu</i>.905, αὖραι E.<i>Med</i>.838, πνεύματα Hdt.7.16α, A.<i>Pr</i>.1085, E.<i>HF</i> 102, ῥιπαί Pi.<i>N</i>.3.59, S.<i>Ant</i>.137, 930, ἀέλλη <i>Il</i>.13.795, <i>Od</i>.5.305, [[θύελλα]] <i>Il</i>.12.253, Hes.<i>Op</i>.551, E.<i>Cyc</i>.109, ἴς <i>Il</i>.17.739, μένος <i>Od</i>.5.478, [[βία]] <i>Il</i>.23.713, κέλευθα <i>Il</i>.15.620, φθόγγος Simon.38.15<br /><b class="num">•</b>ἐν δ' [[ἄνεμος]] πρῆσεν μέσον ἱστίον <i>Il</i>.1.481, φύλλ' [[ἄνεμος]] ... δονεῖ B.5.65, οὔτε μίμνειν [[ἄνεμος]] οὔτ' ἐκπλεῖν ἐᾷ A.<i>Fr</i>.400, cf. Procl.<i>H</i>.7.6, ὑπὸ ἀνέμων ἀλλήλοισιν ἐναντιωθέντων [[ἐξαίφνης]] Hp.<i>Aër</i>.8, ἀνέμοισι φορεύμενος ἀργαλέοισιν zarandeado por vientos [[tempestuoso]]s</i> Sol.1.45<br /><b class="num">•</b>c. n. de los vientos Βορέῃ ἀνέμῳ <i>Il</i>.15.26, Ζεφύρῳ <i>Il</i>.16.150, βασιλεὺς ἀνέμων ... [[Βορέας]] Pi.<i>P</i>.4.181<br /><b class="num">•</b>como n. propio Ἄνεμοι [[los vientos]] Antag.1.6, Orph.<i>h.ad Mus</i>.38<br /><b class="num">•</b>c. adj. ἄνεμοι χαλεποί galernas</i>, <i>Od</i>.12.286, [[χειμέριος|χειμέριοι]] Archil.80.5, ἄγριοι A.<i>Pr</i>.1046, μέγας Th.2.25, D.50.23, πολύς D.59.103, [[ἄνεμος]] [[τυφωνικός]] [[huracán]]</i>, <i>Act.Ap</i>.27.14, ὀμβροφόροι A.<i>Supp</i>.35, βαρύγδουποι Pi.<i>P</i>.4.210, φορὸς [[ἄνεμος]] [[viento]] [[favorable]] de popa</i> Plb.1.60.6, [[ἐναντίος]] [[ἄνεμος]] <i>Eu.Matt</i>.14.24, ἐαρινοί Arist.<i>Mu</i>.395<sup>a</sup>4, Nonn.<i>D</i>.48.515<br /><b class="num">•</b>de creencias rel. c. el viento λόγους ψυχῆς ἀνέμους Pythag.B 1a, θάλασσα ... πηγὴ δ' ἀνέμοιο Xenoph.B 30.1, ψυχὴν ... φερομένην ὑπὸ τῶν ἀνέμων Orph.<i>Fr</i>.27, ὑπὸ τῶν ἀνέμων διαφυσηθεῖσα καὶ διαπτομένη (<i>[[sc.]]</i> ἡ ψυχή) Pl.<i>Phd</i>.84b<br /><b class="num">•</b>en refranes y sentencias [[ἄνεμος]] καὶ [[ὄλεθρος]] [[ἄνθρωπος]] el [[hombre]] es [[viento]] y [[perdición]]</i> Eup.376, τῶν δὲ κακῶν ἄνεμοι δειλὰ φέρουσιν ἔπη las miserables palabras de los malos se las llevan los vientos</i> Thgn.1168, φέρειν τιν' ἄραντ' [[ἄνεμος]] un viento para [[arrastrar]] consigo al que se ha hecho a la [[mar]]</i> Antiph.195.5, ἀνέμους [[θηρᾶν]] ἐν δικτύοις intentar pescar el viento</i> Diogenian.1.2.28, ἀνέμῳ [[διαλέγεσθαι]] = [[predicar]] en el [[desierto]]</i> Zen.1.38, ἀνέμους [[γεωργεῖν]] dar palos al [[aire]]</i> Zen.1.99<br /><b class="num">•</b>ὀνείδη καὶ Φρυγῶν ἐπαινέσεις ἀνέμοις φέρεσθαι παραδίδωμ' lanzo a los vientos, para que se los lleven, improperios y loas a los frigios</i> E.<i>Tr</i>.419.<br /><b class="num">2</b> [[viento]], [[punto cardinal]] ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων [[LXX]] <i>Za</i>.2.10, cf. <i>Eu.Matt</i>.24.31, <i>Apoc</i>.7.1, <i>Eu.Marc</i>.13.27, Vett.Val.140.6, <i>PFlor</i>.50.104, 20.19 (II d.C.), [[τὸ κατ' ἄνεμον]] la [[orientación]]</i>, <i>POxy</i>.100.10 (II d.C.).<br /><b class="num">II</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[viento de pasión]], [[impulso]] ἄνεμοι ψυχῆς S.<i>Ant</i>.929, περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας dejándonos llevar de un lado a otro por todo tipo de [[viento]] [[doctrinal]]</i>, <i>Ep.Eph</i>.4.14, [[πονηρός|πονηρὸς]] [[ἄνεμος]] = [[mal]] [[viento]]</i> del [[pecado]] op. Espíritu Santo, Mac.Aeg.M.34.465A.<br /><b class="num">2</b> del [[hálito]] de Dios ῥῦσε ἱμᾰς, κύριε ἀπὸ κατεγγα[λιῶν] φυσō σὺ ἄνεμον <i>MAMA</i> 1.428.5<br /><b class="num">•</b>de los ángeles, Dion.Ar.M.3.333C.<br /><b class="num">III</b> medic., dentro del cuerpo [[aire]] de la [[matriz]], Hp.<i>Mul</i>.1.78 (p.184), ἄνεμον ξὺν τῷ ποτῷ ψυχρὸν εἰσάγειν Hp.<i>Epid</i>.6.3.19.<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>a-ne-mo/a-ne-mo-i-je-re-ja</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>H2enH<sup>u̯</sup></i>-/<i>H2neH<sup>u̯</sup></i>- ‘[[soplar]]’, cf. ai. <i>navate</i> ‘[[resonar]]’, <i>anila</i>- ‘[[viento]]’, ‘[[soplo]]’, lat. [[animus]], an. <i>andi</i> ‘[[aliento]]’, etc.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0222.png Seite 222]] ([[ἄημι]]), ὁ, das Wehen, Lufthauch, Wind, von Hom. an überall; ἀργαλέων ἀνέμων ἀέλλῃ Iliad. 13, 795; πάσας ἀέλλας παντοίων ἀνέμων Od. 5, 293; ἀνέμοιο δεινὸς [[ἀήτη]] Iliad. 15, 626; ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν Od. 11, 400; λιγέων ἀνέμων ἀυτμένα Od. 3, 289; ἀνέμοιο θύελλαν Iliad. 12, 253; ἀνέμου [[πνοιή]] Od. 6, 20; πνοιῇς ἀνέμοιο Iliad. 12, 207; πνοιαὶ παντοίων ἀνέμων 17, 56; τὸν δ' οὔ ποτε κύματα λείπει παντοίων ἀνέμων 2, 397. Übertr., ἐχθίστων ἀνέμων ῥιπαί Soph. Ant. 137, vom Grimme des Wuth schnaubenden Kriegers; δοῦναί τι ἀνέμοις, etwas in den Wind schlagen, Ap. Rh. 1, 1334. – Eupol. B. A. 13 [[ἄνεμος]] καὶ [[ὄλεθρος]] [[ἄνθρωπος]], ein windiger Mensch.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> [[vent]];<br /><b>2</b> <i>fig.</i> [[agitation de l'âme]], [[passion tumultueuse]].<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> [[animus]], [[anima]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἄνεμος:''' (ᾰ) ὁ [[ветер]] Hom., Trag., Xen., Plat., Arst.: ἀνέμων [[ἀέλλη]] Hom. и ἀνέμοιο θυέλλη Hes. вихрь, буря; κατ᾽ ἄνεμον καὶ ῥοῦν νήχεσθαι Plut. плыть по ветру и по течению; οἱ ἄνεμοι ψυχῆς Anth. душевные бури.
}}
{{ls
|lstext='''ἄνεμος''': ὁ, [[ῥεῦμα]] ἀέρος, Ὅμ., κτλ. πέτετο πνοιῇς ἀνέμοιο Ἰλ. Μ. 207· ἀνέμων ἀτάλαντοι ἀέλλῃ Ν. 795· ὦρσεν... ἀνέμοιο θύελλαν Μ. 253· ἀνέμοιο δὲ δεινὸς [[ἀήτης]] Ο. 626, πρβλ. Ξ. 254· ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀϋτμὴν Ὀδ. Λ. 407, κτλ.: - [[οὕτως]], ἀνέμων πνεύματα Ἡροδ. 7.16, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 102· ῥιπαὶ Σοφ. Ἀντ. 137, 929· ἀήματα Αἰσχύλ. Εὐμ. 90· αὖραι Εὐρ. Μήδ. 838· πνοιαὶ Ἀριστοφ. Ὄρν. 1396· ἀνέμου φθόγγοι Σιμωνίδ. 7.12· ἀνέμου κατιόντος μεγάλου, ἐπελθούσης ἰσχυρᾶς καταιγίδος, Θουκ. 2. 25· ἀνέμου ’ξαίφνης ἀσελγοῦς γενομένου Εὔπολ. ἐν Ἀδήλ. 25· ἁρπασθεὶς ὑπ’ ἀνέμου ... ὃς ἐκπνεῖ [[ταύτῃ]] [[μέγας]] κατὰ Βορέαν ἑστηκώς, [[ὅταν]] ᾖ [[βόρειος]], Θουκ. 6. 104· ἀνέμοις φέρεσθαι παραδίδωμ’, [[ῥίπτω]] τι εἰς τοὺς ἀνέμους, Λατ. ventis tradere, Εὐρ. Τρῳ. 419, πρβλ. Ἀπολλ. Ροδ. Α. 1334· κατ’ ἄνεμον στῆναι, ἵσταμαι [[οὕτως]] [[ὥστε]] νὰ προσβάλλωμαι ὑπὸ τοῦ ἀνέμου, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 5. 5. 13, πρβλ. Πλούτ. 2. 972Α: - Παροιμ. [[ἄνεμος]]... [[ἄνθρωπος]], ἀσταθὴς ὡς ὁ [[ἄνεμος]], Εὔπολ. ἐν Ἀδήλ. 78· τοιουτοσὶ τίς εἰμι.. .φέρειν τιν’ ἄρας ([[οὕτως]] [[ἀναγνωστέον]]) [[ἄνεμος]], νὰ σηκώσω τινὰ εἰς τὸν ἀέρα καὶ νὰ τὸν [[φέρω]] εἶμαι σωστὸς [[ἄνεμος]], Ἀντιφάν. ἐν «Προγόνοις» 1. 5· ἀνέμους θηρᾶν ἐν δικτύοις, «πιάνω τὸν ἄνεμο μὲ τὸ δίχτυ», καί, ἀνέμῳ διαλέγεσθαι, Παροιμιογρ. - Ὁ Ὅμηρ. καὶ ὁ Ἡσ. ἀναφέρουσι μόνον τέσσαρας ἀνέμους, Βορέαν, Εὖρον, Νότον (ὁ Ἡσ. Ἀργέστην) καὶ Ζέφυρον· πρβλ. Γλάδστωνος Ὁμηρικὰς Μελέτας 3. 272 κἑξ. Ὁ Ἀριστοτ. Μετεωρ. 2. 6, ὀνομάζει [[δώδεκα]], οἵτινες ἐχρησίμευαν πρὸς ὁρισμὸν τῶν διαφόρων σημείων τοῦ ὁρίζοντος, πρβλ. Güttl. Ἡσ. Θ. 379. ΙΙ. [[ἄνεμος]] ἐν τῷ σώματι, [[φῦσα]], Ἱππ. 665. 24 [Ἐκ τῆς √ ΑΝ πρβλ. Σανσκρ. an, an-imi (spiro), an-as (spiritus) an-ilas (ventus)· Λατ. an-imus, an-ima (πρβλ. Ὁρατ. ᾮδ. 4. 12, 2 Κικ.Tusc. 1. 9· Γοτθ. ahma ([[πνεῦμα]]) us-an-an (ἐκπνεῖν)· Παλαιο-Σκανδιν. an-di önd (anima). - Ἡ [[ῥίζα]] τοῦ Λατ. ventus, κτλ. φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] [[διάφορος]], ἴδε ἐν λ. [[ἄημι]]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[wind]]; [[often]] in gen. w. [[synonymous]] words, ἀνέμοιο [[θύελλα]], [[ἀήτης]], [[ἀυτμή]], πνοιαί, and ἲς ἀνέμοιο, Il. 15.383; Βορέῃ ἀνέμῳ, Od. 14.253. The [[other]] winds named by [[Homer]] are Eurus, Notus, and [[Zephyrus]].
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰνεμος</b> (-ος, -ον; -ων, -οις, -ους) [[wind]] ἔστιν ἀνθρώποις ἀνέμων [[ὅτε]] πλείστα [[χρῆσις]] (O. 11.1) [[ἄλλοτε]] δ' ἀλλοῖαι πνοαὶ ὑψιπετᾶν ἀνέμων (P. 3.105) βασιλεὺς ἀνέμων [[Βορέας]] (P. 4.181) ὠκυπόρους κυμάτων ῥιπὰς ἀνέμους τ' ἐκάλει (P. 4.195) βαρυγδούπων ἀνέμων [[στίχες]] (P. 4.210) μὴ φθινοπωρὶς ἀνέμων χειμερία κατὰ πνοὰ δαμαλίζοι χρόνον (P. 5.120) τὸν [[οὔτε]] [[χειμέριος]] [[ὄμβρος]] οὔτ' [[ἄνεμος]] ἐς μυχοὺς ἁλὸς ἄξοισι (P. 6.12) “ψάμαθοι κύμασιν ῥιπαῖς τ' ἀνέμων κλονέονται” (P. 9.48) ἤ μέ [[τις]] [[ἄνεμος]] [[ἔξω]] πλόου ἔβαλεν (P. 11.39) χερσὶ θαμινὰ βραχυσίδαρον ἄκοντα πάλλων [[ἴσα]] τ' ἀνέμοις (Mosch.: [[ἴσον]] τ' ἀνέμοισιν codd.) (N. 3.45) θαλασσίαις ἀνέμων ῥιπαῖσι πεμφθεὶς ὑπὸ Τροίαν (N. 3.59) σοφοὶ δὲ μέλλοντα τριταῖον ἄνεμον [[ἔμαθον]] (N. 7.17) παντοδαπῶν ἀνέμων ῥιπαῖσιν fr. 33d. 2. οὐδ' ἀνέμους ἔ[λ]α[θ]εν οὐδὲ τὸν εὐρυφαρέτραν ἑκαβόλον (Pae. 6.110) ]ναόν· τὸν μὲν Ὑπερβορ[έοις] [[ἄνεμος]] ζαμενὴς ἔμειξ[ (Pae. 8.64) ὠκείας τ ἀνέμων [[ῥιπάς]] *fr. 140c. 2*.
}}
{{StrongGR
|strgr=from the [[base]] of [[ἀήρ]]; [[wind]]; (plural) by [[implication]], (the [[four]]) [[quarters]] (of the [[earth]]): [[wind]].
}}
{{Thayer
|txtha=ἀνέμου, ὁ (ἄω, [[ἄημι]], to [[breathe]], [[blow]], ([[but]] etymologists [[connect]] ἄω [[with]] Sanskrit va, Greek [[ἀήρ]], Latin ventus, English [[wind]], and [[ἄνεμος]] [[with]] Sanskrit an, to [[breathe]], etc.; cf. [[Curtius]], §§ 419,587; Vanicek, p. 28)) (from Homer down), [[wind]], a [[violent]] [[agitation]] and [[stream]] of [[air]] (cf. (Trench, § lxxiii.) [[πνεῦμα]], 1at the [[end]]): οἱ [[τέσσαρες]] ἄνεμοι, the [[four]] [[principal]] or [[cardinal]] winds (τῆς γῆς, [[ἄνεμος]] τῆς διδασκαλίας, variability and [[emptiness]] (?) of [[teaching]], Ephesians 4:14.
}}
{{grml
|mltxt=ο (AM [[ἄνεμος]])<br /><b>1.</b> [[ρεύμα]] αέρα που προκαλείται απο [[φυσικά]] αίτια, βίαιη [[μετακίνηση]] του αέρα [[προς]] μια [[κατεύθυνση]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> άσκοπη [[ασχολία]], [[ματαιοπονία]], [[ματαιότητα]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />(κατ’ ευφημισμό) [[διάβολος]], [[δαίμονας]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[πάει]] κατ’ ανέμου» ή «[[πάει]] τ’ ανέμου» — καταστρέφεται ή καταστράφηκε<br /><b>μσν.</b><br />το [[πνεύμα]] του Θεού, ο Θεός<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[αέρια]] των εντέρων.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[άνεμος]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>an∂</i>- «[[φυσώ]], [[πνέω]]». Από την [[ίδια]] [[ρίζα]] προήλθαν όχι μόνο τα αρχ. ινδ. <i>anilas</i> «[[πνοή]], [[άνεμος]], [[αέρας]]», αρχ. ιρλδ. <i>anal</i> «[[πνοή]]» κ.ά., [[αλλά]] και τα λατ. <i>anima</i> «[[πνοή]], [[άνεμος]], [[αέρας]]» και <i>animus</i> «[[ψυχή]], [[πνεύμα]]» (και οι δύο σημασίες συνενώνονται στο αρχ. ελλην. [[πνεύμα]]) και <i>animal</i> «το έχον [[ψυχή]], ζωή, το ζώο». Από τις λατινικές αυτές λέξεις προήλθαν σημαντικές λέξεις του λατινογενούς (ρωμανικού) ευρωπαϊκού λεξιλογίου, όπως λ.χ. η λ. <i>ame</i> «[[ψυχή]]» μέσω του αρχ. γαλλ. a<i>lme</i> / <i>arme</i>) της Γαλλικής, η λ. <i>alma</i> «[[ψυχή]]» της Ισπανικής και <i>anima</i> «[[ψυχή]]» της Ιταλικής, το ισπανικό καί ιταλικό <i>animo</i> «[[πνεύμα]]» καί το ευρύτερης χρήσης <i>animal</i> «ζώο» (ιταλ., γαλλ., ισπ., αγγλ., <b>κ.ά.</b>). Αντιθέτως το ελλ. [[άνεμος]] χρησιμοποιήθηκε κατ’ [[αποκλειστικότητα]] στη διεθνή επιστημονική [[ορολογία]] ως α΄ συνθετικό πολλών επιστημονικών όρων<br />[[πρβλ]]. λ.χ. αγγλ. <i>anemogram</i> (ανεμόγραμμα), <i>anemograph</i> (ανεμογράφος), <i>anemometer</i> (ανεμόμετρο), <i>anemoscope</i> (ανεμοσκόπιο) [[αλλά]] καί <i>anemochorous</i>, <i>anemophilous</i>, <i>anemotaxis</i>, <i>anemotropism</i> κ.ά. Σημειώνεται [[ακόμη]] πως λέξεις που δήλωναν «τον άνεμο» τόσο στην Ελληνική όσο και σε άλλες (ινδο)ευρωπαϊκές γλώσσες προήλθαν από τη συνώνυμη ΙΕ [[ρίζα]] <i>w</i><i>ē</i>-«[[πνέω]], [[φυσώ]]» ([[πρβλ]]. ελλην., [[άελλα]] [[άημι]], <i>αήτες</i>, [[αήτης]], [[αύρα]], κ.ά, λατ. <i>ventus</i> «[[άνεμος]]», γαλλ. <i>vent</i>, αγγλ. <i>wind</i> και <i>weather</i> «[[καιρός]]», γερμ. Wind και <i>Wetter</i> «[[καιρός]]» κ.λπ. <b>βλ. λ.</b> [[άημι]]). Τέλος, [[μεγάλη]] παραγωγική [[δύναμη]] εμφανίζει στην Ελληνική (αρχαία και νέα) η λ. [[άνεμος]] ως α΄ συνθετικό <i>ανεμ</i>(<i>ο</i>)-και ως β΄ συνθετικό -<i>ανεμος</i> (και αρχ. -<i>ήνεμος</i>)].Παράγωγα και [[σύνθετα]] της λέξης [[άνεμος]]:<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ανεμία]], [[ανεμόεις]], <i>ανεμούμαι</i>, [[ανεμώλιος]], [[Ανεμώτις]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ανεμώδης]]<br /><b>μσν.</b><br /><i>ανέμωοις</i><br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[ανέμη]], [[ανεμίζω]], [[ανεμικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α΄ <b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b>) [[ανεμόδαρτος]], [[ανεμοστρόβιλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ανεμοκοίτης]], [[ανεμοσκεπής]], [[ανεμόστροφος]], [[ανεμοσφάραγος]], [[ανεμοτρεφής]], [[ανεμοφόρητος]] [[ανεμώκης]]<br /><b>μσν.</b><br /><i>ανεμοδούριον</i>, [[ανεμομαχώ]], [[ανεμόπτερος]], [[ανεμοφθόρητος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[ανεμοζάλη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ανεμόβραχος]], [[ανεμόβροντο]], [[ανεμόβροχο]], [[ανεμογάμης]], [[ανεμογγάστρι]](-<i>ά</i>), [[ανεμοδαρμένος]], [[ανεμοδέρνω]], [[ανεμοκαίω]], [[ανεμοκίνητος]], [[ανεμοκουνώ]], <i>ανεμοκυκλογύριστος</i>, [[ανεμοκυκλοπόδης]], [[ανεμομάζωμα]], [[ανεμόμυλος]], [[ανεμόπληκτος]], [[ανεμοπόδαρος]], <i>ανεμοπύρι</i>, [[ανεμοπύρωμα]], [[ανεμοράχη]], [[ανεμοριπή]], [[ανεμορούφουλας]], [[ανεμόσαρκος]], [[ανεμόσκαλα]], [[ανεμοσκορπίζω]], [[ανεμοσουρίζω]], [[ανεμόσυκο]], [[ανεμοσυρμή]], [[ανεμοταραχή]], [[ανεμότρατα]], [[ανεμοχάφτω]], [[ανεμόχιονο]], [[ανεμόχολο]], [[ανεμαλώνι]], <i>ανεμαντλία</i>, [[ανεμάρπαστος]], [[ανεμοβλογιά]], <i>ανεμογνωμόνιο</i>, <i>ανεμόγραμμα</i>, <i>ανεμογραφία</i>, <i>ανεμογράφος</i>, [[ανεμοδείκτης]], <i>ανεμολογία</i>, <i>ανεμολόγος</i>, <i>ανεμομετρία</i>.(Β <b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b>) -<i>ΑΝΕΜΟΣ</i>: [[αλεξάνεμος]], [[επάνεμος]], <i>Ευάνεμος</i>, <i>Ευδάνεμος</i>, [[ισάνεμος]], <i>κωλυσάνεμος</i>, [[λαθάνεμος]], [[παυσάνεμος]].-<i>ΗΝΕΜΟΣ</i>: [[αλεξήνεμος]], [[απήνεμος]], [[διήνεμος]], [[δυσήνεμος]], [[ευήνεμος]], [[κατήνεμος]], [[ποδήνεμος]], [[προήνεμος]], [[προσήνεμος]], [[πυρήνεμος]], [[συνήνεμος]], [[υπερήνεμος]], [[υπήνεμος]], [[φιλήνεμος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄνεμος:''' [ᾰ], ὁ (√<i>ΑΝ</i>, πρβλ. [[ἄημι]]), [[άνεμος]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>ἀνέμου κατιόντος</i>, έχοντας ξεσπάσει [[μεγάλη]] [[καταιγίδα]], σε Θουκ.· <i>ἄν.κατὰ βορέαν ἑστηκώς</i>, ο [[άνεμος]] είχε σταθεί στο βορρά, στον ίδ.· <i>ἀνέμοιο φέρεσθαι παραδοῦναί τι</i>, [[ρίχνω]] [[κάτι]] στους [[τέσσερις]] ανέμους, [[Βορέας]], [[Σύρος]], Νότος (ή Άργηστης), [[Ζέφυρος]]· ο Αριστ. δίνει [[δώδεκα]], που χρησίμευαν ως [[σημεία]] της πυξίδας.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[wind]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[anemo]] ([[ijereja]]) KN /<b class="b2">anemon (hiereia)</b>/.<br />Compounds: [[νηνεμίη]] [[calm]] < <b class="b2">*n̥-h₂n-</b><br />Derivatives: [[ἠνεμόεις]] [[windy]], [[windreich]] (metr. length.); [[ἀνεμώλιος]] [[idle]], [[useless (Il]].), after [[ἀποφώλιος]] (Bechtel Lex., Chantr. Form. 43; Risch 113 reminds of [[ἀπατήλιος]]); s. on [[μεταμώνιος]]. <b class="b3">ἀνεμώτας ὄνος ἄφετος</b>, [[ἱερός]], <b class="b3">τοῖς ἀνέμοις θυόμενος ἐν Ταραντίνοις</b> H.; [[ἀνεμῶτις]] epithet of Athena (who calms the wind; Paus.). - [[ἀνεμώνη]] s. v.<br />Origin: IE [Indo-European] [38] <b class="b2">*h₂enh₁-mo-</b> [[wind]]<br />Etymology: Gr. [[ἄνεμος]] agrees with Lat. [[animus]] (< <b class="b2">*anamo</b>, cf. Osc. [[anamúm-]]); Skt. [[ánila-]] m. [[wind]], [[air]] has [[-lo-]]. Further Arm. [[hoɫm]] [[wind]] (with dissim. of [[n-m]]) with [[o-]]vocalism. In Celtic with [[tlo-]]suffix, W. [[anadl]] [[breath]]. - The root <b class="b2">*h₂enh₁-</b> in Skt. [[áni-ti]] [[breathe]], Goth. [[us-anan]] [[expire]]. - See [[ἄσθμα]], [[ἄνται]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[Root !αν, cf. [[ἄημι]]<br />[[wind]], Hom., etc.; ἀνέμου κατιόντος a [[squall]] having [[come]] on, Thuc.; ἄν. κατὰ βορέαν ἑστηκώς the [[wind]] [[being]] [[settled]] in the [[north]], Thuc.; ἀνέμοις φέρεσθαι παραδοῦναί τι to [[cast]] a [[thing]] to the winds, Lat. ventis tradere, Eur.:—Hom. and Hes. [[mention]] only [[four]] winds, [[Boreas]], Eurus, [[Notus]] (or [[Argestes]]), [[Zephyrus]]; Arist. gives [[twelve]], [[which]] served as points of the [[compass]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄνεμος''': {ánemos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Wind]] (seit Il.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen: [[ἠνεμόεις]] [[windig]], [[windreich]] (metr. Dehnung, wonach dor. ἀ̄νεμόεις; ep. poet.); [[ἀνεμώλιος]] [[eitel]], [[unnütz]] (ep.), aus *ἀνεμώνιος durch Dissimilation, bzw. nach dem Synonym [[ἀποφώλιος]] (Bechtel Lex., Chantraine Formation 43; Risch 113 erinnert an [[ἀπατήλιος]]); [[ἀνεμώδης]] [[windig]] (Hp., Arist., hell. u. spät); [[ἀνεμιαῖος]] [[windig]], [[eitel]] (Pl., Kom., Alkiphr. u. a.), nach den Maßadj. auf -ιαῖος? (worüber Chantraine 49). — [[ἀνεμώτας]]· [[ὄνος]] [[ἄφετος]], [[ἱερός]], τοῖς ἀνέμοις θυόμενος ἐν Ταραντίνοις H.; [[ἀνεμῶτις]] Epithet von Athene (als Windstillerin; Paus.). — [[ἀνεμία]] [[Blähung]] (Hp.). — [[ἀνεμώνη]] s. d. — Denominative Verba: [[ἀνεμόομαι]] [[vom Winde aufgebläht werden]] (Hp., Pk. usw.); [[ἀνεμίζομαι]] [[mit dem Winde treiben]] (''Ep''. ''Jak''.).<br />'''Etymology''': Gr. [[ἄνεμος]] ist mit lat. ''animus'' formal identisch; auch aind. ''ánila''- m. [[Wind]], [[Luft]] kann dazu stimmen, falls aus *''anima''- dissimiliert. Zum ''mo''-Suffix Porzig Satzinhalte 285f. In Betracht kommt ferner arm. ''hoɫm'' [[Wind]] (mit Dissimilation aus ''n''-''m''), aber der Anlaut macht Schwierigkeiten; s. darüber Lidén Armen. Stud. 39 A. 1, Petersson KZ 47, 246, Meillet BSL 26, 11. Eine andere Bildung im Keltischen, z. B. kymr. ''anadl'' [[Atem]] (mit ''tlo''-Suffix). — Zugrunde liegt ein zweisilbiges Wurzelverb, aind. ''áni''-''ti'' [[atmet]]; vgl. got. ''us''-''anan'' [[ausatmen]] und Schwyzer Mél. Boisacq 2, 231ff. — S. auch [[ἄσθμα]] und [[ἄνται]].<br />'''Page''' 1,105
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：¥nemoj 安尼摩士<br />'''詞類次數'''：名詞（31）<br />'''原文字根'''：風 相當於： （[[רוּחַ]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：風；源自（[[ἀήρ]]）=空氣）；而 （[[ἀήρ]]）出自（[[Ἄζωτος]]）X*=吹，呼吸）。這個‘[[風]]’字包括狂風，微風，風的方向，如（ 太24:31； 可13:27）的四方，原文乃是四風；也包括人的呼吸。有時也隱喻一些事物，如（ 弗4:14）的異教之風。幾個有關的編號比較： （[[θύελλα]]）風暴， 來12:18<br />（ 「」），旋風， 彼後2:17<br />（ 「」），雷雨， 路12:54<br />（ 「」），氣，靈，風， 來1:7<br />，氣息，風， 徒2:2<br />'''同義字'''：1） （[[ἄνεμος]]）風 2） （[[δαιμόνιον]]）鬼魔，邪神 3） （[[δαίμων]]）鬼 4） （[[πνεῦμα]]）氣，靈 5） （[[ψυχή]]）呼吸，氣息<br />'''出現次數'''：總共（31）；太（9）；可（7）；路（4）；約（1）；徒（4）；弗（1）；雅（1）；猶（1）；啓（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 風（30） 太7:25； 太7:27； 太8:26； 太8:27； 太11:7； 太14:24； 太14:30； 太14:32； 太24:31； 可4:37； 可4:39； 可4:39； 可4:41； 可6:48； 可6:51； 路7:24； 路8:23； 路8:24； 路8:25； 約6:18； 徒27:4； 徒27:7； 徒27:14； 徒27:15； 弗4:14； 雅3:4； 猶1:12； 啓6:13； 啓7:1； 啓7:1；<br />2） 方（1） 可13:27
}}
{{mantoulidis
|mantxt=Ἀπό ρίζα αν σανσκριτική. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ἀνεμόω]] (=ἐκθέτω στόν ἄνεμο), [[ἀνεμώδης]], [[ἀνεμόδαρτος]], [[ἀνεμώνη]], [[νήνεμος]] (=[[ἥσυχος]]), [[νηνεμία]] (=[[γαλήνη]]), [[προσήνεμος]], [[ὑπήνεμος]], [[ὑπηνέμιος]].
}}
{{trml
|trtx=Abaza: пша; Abkhaz: аԥша; Adyghe: жьыбгъэ; Afar: caacaya; Afrikaans: wind; Ainu: レラ; Aklanon: hangin; Alabama: mahli; Albanian: erë; Aleut: slagux; Amharic: ነፋስ; Apalaí: tyryrykane; Arabic: رِيح‎; Egyptian Arabic: ريح‎; Hijazi Arabic: رياح‎, هوا‎; Moroccan Arabic: ريح‎; Aragonese: viento; Armenian: քամի; Old Armenian: հողմ, քամի; Aromanian: vimtu; Assamese: বতাহ; Asturian: vientu; Avar: гьури; Aymara: saxra; Azerbaijani: külək, yel; Bahnar: kial; Baluchi: گوات‎; Bashkir: ел; Basque: haize; Bau Bidayuh: sobak; Baure: vir; Belarusian: вецер; Bengali: বায়ু; Bikol Central Bikol Legazpi: paros; Bikol Naga: duros; Bislama: win; Bouyei: ndumx; Breton: avel; Old Breton: auel; Brunei Bisaya: angin; Brunei Malay: angin; Bulgarian: вятър; Burmese: လေ; Buryat: һалхин; Catalan: vent; Cebuano: hangin; Central Atlas Tamazight: ⴰⴹⵓ; Central Melanau: pangai; Chamicuro: timili; Chechen: мох; Chepang: मारुः; Cherokee: ᎦᏃᎸᎥᏍᎬ, ᎤᏃᎴ; Chichewa: mphepo; Chickasaw: mahli; Chinese Cantonese: 風, 风; Dungan: фын; Hakka: 風, 风; Jin: 風, 风; Mandarin: 風, 风; Min Dong: 風, 风; Min Nan: 風, 风; Wu: 風, 风; Chuvash: ҫил; Cornish: awel, gwyns; Corsican: ventu; Crimean Tatar Latin: yel, ruzgâr; Czech: vítr; Dakota: tate; Dalmatian: viant; Danish: vind, blæst, luftstrøm; Dhivehi: ވައި‎; Dolgan: тыал; Drung: nvmbeung; Dupaningan Agta: paras; Dutch: [[wind]]; Dzongkha: རླུང་མ།; Egyptian TAw w; Emilian: vänt; Erzya: варма; Esperanto: vento; Estonian: tuul; Even: хунӊэ, эдэн; Evenki: эдын; Ewe: aya; Extremaduran: vientu; Faroese: vindur; Fijian: cagi; Finnish: tuuli; Franco-Provençal: vinse; French: [[vent]]; Friulian: vint; Gagauz: lüzgär; Galician: vento; Georgian: ქარი; German: [[Wind]]; Gothic: 𐍅𐌹𐌽𐌳𐍃; Greek: [[άνεμος]]; Ancient Greek: [[ἄνεμος]]; Greenlandic: anori; Guaraní: yvytu; Gujarati: પવન; Haitian Creole: van; Hausa: iska; Hawaiian: makani; Hebrew: רוּחַ‎ or; Hiligaynon: hangin; Hindi: हवा, पवन; Hungarian: szél; Iban: angin; Icelandic: vindur; Ido: vento; Ilocano: angin; Indonesian: angin; Ingrian: tuuli; Ingush: мух; Interlingua: vento; Inuktitut: ᐊᓄᕆ; Iranun: andu'; Irish: gaoth; Old Irish: feth, gáeth; Isthmus Zapotec: bi; Istriot: vento; Italian: [[vento]]; Iu Mien: nziaaux; Japanese: 風; Javanese: angin; Jingpho: nbung; Kabuverdianu: vent'; Kalmyk: салькн; Kannada: ಗಾಳಿ; Kapampangan: angin; Karachay-Balkar: жел, джел; Karelian: tuuli; Kashubian: wiater; Kaurna: warri; Kazakh: жел; Ket: бей; Khakas: чил; Khmer: ខ្យល់; Kildin Sami: пӣӈӈк; Kimaragang: sarup; Komi-Zyrian: тӧв; Kongo: tembo; Korean: 바람; Koryak: кытэг; Kumyk: ел; Kurdish Central Kurdish: با‎; Laki: ڤا‎; Northern Kurdish: ba; Southern Kurdish: وا‎; Kyrgyz: жел, шамал; Ladino: ayre; Lak: марч; Lao: ລົມ; Latgalian: viejs; Latin: [[ventus]]; Latvian: vējš; Laz: ixi; Lithuanian: vėjas; Livonian: tūļ; Lotud: tongus; Luganda: embuyaga; Luxembourgish: Wand; Lü: ᦟᦳᧄ; Macedonian: ветер; Malay Jawi: اڠين‎, باد‎, بايو‎, ڤاوان‎, ريح‎; Rumi: angin, bad, bayu, pawana, rih; Malayalam: കാറ്റ്; Maltese: riħ; Manchu: ᡝᡩᡠᠨ; Mansi: во̄т; Manx: geay; Maori: hau; Mapudungun: kvrvf; Maranao: hangin; Marathi: वारा; Mari Eastern Mari: мардеж; Mauritian Creole: labriz; Yucatec Maya: iik'; Middle Persian: 𐭥𐭠𐭲‎; Mirandese: biento; Miyako: カジ; Mohawk: ówera; Mohegan-Pequot: wutun; Moksha: варма; Mon: ကျာ; Mongolian: салхи; Mòcheno: bint; Nahuatl Classical: ehēcatl; Guerrero: ajakatl; Highland Puebla: ejecat; Mecayapan: ejecaꞌ; Michoacán: ijyecal; Northern Puebla: yehyecatl; Tetelcingo: yejyecatl; Tlamacazapa: yejyekatl; Nanai: хэдун; Navajo: níłchʼi, níyol; Negidal: эдын; Nepali: हावा; Newar: phē; Ngarrindjerri: mayi; Ngazidja Comorian: upepo 11; Norman: vent; North Frisian: winj; Northern Ohlone: túj̄e; Northern Sami: biegga; Northern Thai: ᩃᩫ᩠ᨾ; Norwegian: vind; Occitan: vent; Ojibwe: noodin; Old Church Slavonic Cyrillic: вѣтръ; Glagolitic: ⰲⱑⱅⱃⱏ; Old English: wind; Old French: vent; Oriya: ବାତ; Oroch: эдин, эди; Orok: хэдун, хэду; Oromo: bubbee; Ossetian: дымгӕ, уад; Parthian: 𐭅𐭀𐭃‎; Pashto: باد‎; Paumarí: sirisiri; Persian: باد‎; Picard: vint; Piedmontese: vent; Pipil: ejekat; Pitjantjatjara: waḻpa; Plautdietsch: Wint; Polabian: v́otĕr; Polish: wiatr; Portuguese: [[vento]]; Punjabi: ਹਵਾ; Quechua: wayra, waira; Romani: balval; Romanian: vânt; Romansch: vent; Rungus: bbarat; Russian: [[ветер]]; Rwanda-Rundi: umuyaga; S'gaw Karen: ကလံၤ; Saanich: SPW̱ELO¸; Samoan: matagi; Sanskrit: वात, वायु, अनिल, पवनमारुत; Sardinian: bentu, ventu; Scottish Gaelic: gaoth; Sebop: kepo, celevut; Serbo-Croatian Cyrillic: вје̏тар, ве̏тар; Roman: vjȅtar, vȅtar; Seychellois Creole: labriz; Shan: လူမ်း; Shona: mhepo Shor: салғын; Sichuan Yi: ꃅꆳ; Sicilian: ventu; Sindhi: ھوا‎; Sinhalese: හුළඟ; Slovak: vietor; Slovene: veter; Slovincian: vjãtăr; Somali: dabayl; Sorbian Lower Sorbian: wětš; Upper Sorbian: wětřik; Sotho: moya; Southern Altai: салкын, јел; Southern Sami: bïegke; Spanish: [[viento]]; Sranan Tongo: winti; Sumerian: tumu; Sundanese: maruta, bayu; Svan: ბიქვ; Swahili: upepo; Swedish: vind, blåst; Tabasaran: микӏ; Tagal Murut: livut; Tagalog: hangin; Tahitian: matai; Tajik: бод; Tamil: காற்று; Taos: wǫ́nemą; Tashelhit: ⴰⴹⵓ, ⴰⵊⴰⵡⵡⵏ; Tatar: җил; Tausug: hangin; Telugu: పవనము, తెమ్మెర; Thai: ลม; Tibetan: རླུང; Timugon Murut: bagiu; Tocharian A: want; Tocharian B: yente; Tok Pisin: win; Tongan: matangi; Turkish: rüzgâr, yel, esin, esinti; Turkmen: ýel; Tuvan: салгын, хат; Udihe: эди; Udmurt: тӧл; Ugaritic: 𐎗𐎈; Ukrainian: ві́тер; Ulch: хэду; Urdu: ہوا‎, پون‎; Uyghur: شامال‎; Uzbek: shamol, yel; Venetian: vent, vènt, vento; Veps: tullei; Vietnamese: gió; Volapük: vien; Voro: tuul'; Votic: tuuli; Walloon: vint, air; Waray-Waray: hangin; Welsh: awel, gwynt; West Coast Bajau: beriu; West Frisian: wyn; White Hmong: cua; Wolof: ngelaw, ngelew; Xhosa: umoya; Yagara: buran; Yagnobi: шамол; Yakut: тыал; Yiddish: ווינט‎; Yoruba: afẹ́fẹ́, ẹ̀fúfú; Yurok: rookw; Yámana: uša; Zazaki: va; Zealandic: wind; Zhuang: rumz; Zulu: umoya ǃXóõ: ǂqhùe
}}