View source for πόλις

{{LSJ1
|Full diacritics=πόλις
|Medium diacritics=πόλις
|Low diacritics=πόλις
|Capitals=ΠΟΛΙΣ
|Transliteration A=pólis
|Transliteration B=polis
|Transliteration C=polis
|Beta Code=po/lis
|Definition=<br><span class="bld">A</span> Ep. also [[πτόλις]] (found sometimes in Trag. etc., v. [[πτόλις]]), ἡ: Ep. forms, acc. sg. πόληα Hes.''Sc.''105, Call.''Aet.Oxy.''2080.62; gen. [[πόλιος]] or [[πτόλιος]], Il.2.811, 4.514, al., πόληος 16.395, al. (also Thgn.757), πόλεος Il.21.567; dat. πόλει 5.686, al., πτόλεϊ 17.152, πόληϊ 3.50 (also Tyrt.12.15): pl., nom. πόλιες Od.15.412, πόληες Il.4.45; gen. πολίων 1.125, al.; dat. πολίεσσι Od.21.252; acc. πόλεις Il.2.648, al., πόληας Od.17.486, Call.''Fr.''9.70 P.(scanned ''IG''12.826), [[πόλιας]] (disyll.) Od.8.560,574, (trisyll.) Il.4.308 (s.v.l., πόλεας Aristarch.): Ion. forms, gen. πόλεως ''IG''12(8).356 (Thasos), ''GDI''5653a13 (Chios), etc., also Xenoph.2.9,22, [[varia lectio|v.l.]] in Thgn.1043; written πόλειως ''GDI''5532.19 (Zeleia); [[πόλεος]] ib.5339.41 (Orop.), ''IG''12(7).103 (Amorgos), Thgn. 776, etc., πόλιος Hdt.1.26, al., Herod.2.8, al., πόληος Thgn. (v. supr.), cj. in Hippon.47, cf. ''An.Ox.''1.361; dat. mostly [[πόλει]], but πόλῑ Hdt. 2.60, al., πόληϊ (or <b class="b3">-ῃ</b>) ''SIG''169.3 (lasos, iv B.C.): pl., usually [[πόλεις]], [[πόλεων]], [[πόλεσι]], but in Hdt. πόλιες 1.142, al., [[πολίων]] ib.6, al., πόλισι ib. 151, al.; acc. πόλῑς 2.177,al., πόλιας 1.142, 2.102, al.: Dor. gen. sg. πόλιος ''SIG''615.3 (Delph., ii B.C.); dat. sg. πόλι ''IG''4.839 (Calaurea, iv B.C.); dat. pl. πολίεσι Pi.''P.''7.8; [[πολίεσσι]] Foed.Lac. ap. Th.5.77 ([[varia lectio|v.l.]] [[πολίεσι]]), 79, ''IG''42(1).74.4 (Epid., iii B.C.); Cret. πόλιθι ''GDI''5019.3: Aeol. gen. πόλιος ''IG''12(2).526a8 ([[πόληος]] is an Epicism in Alc. ''Supp.''17.6); gen. pl. πολίων ''IG''11(4).1064b20; dat. pl. πολίεσσι ib. 12(2).1.6: Trag., gen. πόλεως disyll. (as also in Com., exc. Ar.''Eq.'' 763), thrice πόλεος A.''Ag.''1167 (lyr.), S.''Ant.''162, E.''Or.''897:—Att. Inscrr. earlier than 350 B.C. sometimes have dat. sg. [[πόλῃ]], ''IG''12.108.35,22.17.10,42.5, 53.7; Att. dual πόλη Isoc.8.116, [[πόλη]] or πόλει Aeschin. Socr.8 (where Choerob. cites both forms, ''in Theod.''1.314, 136 H.); gen. τοῖν πολέοιν Isoc.4.73: Elean nom. sg. πόλερ ''Schwyzer''425.16; gen. [[πόλιορ]] ib.20 (iii/ii B.C.):—[[city]], Hom. ll.cc., Hes.''Sc.''270, etc.; πόλις [[ἄκρη]], [[ἀκροτάτη]], = [[ἀκρόπολις]], the [[citadel]], Il.6.88, 20.52; which at Athens also was in early times called simply [[πόλις]], while the rest of the [[city]] was called ἄστυ, καλεῖται . . ἡ [[ἀκρόπολις]] μέχρι τοῦδε ἔτι ὑπ' Ἀθηναίων πόλις Th.2.15; [[ἐν πόλει]] in treaties, Id.5.23,47, cf. ''IG''12.372.1, Ar. ''Lys.''245,758; ἐς πόλιν ''IG''12.91.4; πρὸς πόλιν Ar.''Lys.''288 (lyr.); ἐκ πόλεως Id.''Eq.''1093; but ἐν τῇ πόλει X.''An.''7.1.27, dub. in Antipho 6.39; so [[Ἰνάχου πόλις]] = the [[citadel]] of [[Argos]], E.''Fr.''228.6; of the [[Cadmea]] at [[Thebes]], Plu.''Pel.''18, cf. Str.8.6.8; of [[Alexandria]], Eust.239.13; [[πόλις ἡ ἁγία]], of [[Jerusalem]], [[LXX]] ''Ne.''11.1: with the name of the city added in gen., [[Ἰλίου πόλις]], [[Ἄργους πόλις]], the [[city]] of . ., A.''Ag.''29, Ar.''Eq.''813; also in appos., ἡ Μένδη πόλις Th.4.130; ἡ πόλις οἱ Ταρσοί X.''An.''1.2.26.<br><span class="bld">2</span> one's [[city]] or [[country]], πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες; Od.1.170, etc., cf. πόλιν· τὴν χώραν, Hsch.<br><span class="bld">3</span> ὁ ἐπὶ τῆς πόλεως = [[city]] [[governor]], ''OGI''113.3,134.2, al.(Cyprus, ii B.C.), Plb.5.39.3: without Art., ἐπὶ πόλιος ''IG''7.2809.2 (Hyettus, iii B.C.), etc.; [[ἐπὶ πόλεως]] ib.299.1 (Oropus. iii B.C.); στρατηγὸς πόλεως ''OGI''743 (Ptol.); στρατηγὸς τῆς πόλεως ''BGU''729.1 (ii A.D.); [[στρατηγὸς κατὰ πόλιν]] = Lat. [[praetor urbanus]], IG14.951.2 (Rome, i B.C.).<br><span class="bld">II</span> [[country]], as dependent on and called after its city, ἀνθρώπων οἳ τήνδε πόλιν καὶ γαῖαν ἔχουσιν Od.6.177, cf. Hes.''Sc.''380, S.''OC'' 1533. etc.; especially of [[island]]s peopled by men, Λῆμνον πόλιν Θόαντος Il.14.230; [[πόλις Αἴαντος]], = [[Σαλαμίς]], Pi.''I.''5(4).48, etc.; περιρρύτας πόλεις A.''Eu.''77, cf. E. ''Ion''294, Ar.''Pax''251 (v. Sch.); also διώχληκε πόλεις πολλὰς... Σικελίαν, Ἰταλίαν, Πελοπόννησον, Θετταλίαν κτλ. Lys.6.6, cf. Str.8.3.31.<br><span class="bld">III</span> [[community]] or [[body of citizens]] (opp. [[ἄστυ]], their dwellings, Il.17.144, but in δῆμός τε [[πόλις]] τε Od.11.14, πόλις denotes the [[town]]), ὧν πόλις [[ἀνάριθμος]] ὄλλυται S.''OT''179(lyr.): hence,<br><span class="bld">2</span> [[state]] or [[community]], ξύμπασα πόλις κακοῦ ἀνδρὸς ἀπηύρα Hes.''Op.''240, cf. Pi.''P.''2.88, S.''OT''22, E.''Ph.''947, etc.; πόλις ἄνδρα διδάσκει Simon.67; esp. [[free state]], [[republic]], S.''Ant.''738 (cf. 734), X.''Cyr.''8.2.28, Arist.''Pol.''1276a23; τὰ τῆς πόλεως [[state affairs]], [[government]], Pl.''Prt.''319a; πόλις ἡ γενῶν καὶ κωμῶν [[κοινωνία]] ζωῆς τελείας καὶ αὐτάρκους Arist.''Pol.''1280b40; τὴν πόλιν [[φεύγειν]] [[shun]] one's [[public duties]], D.45.66; [[assembly of citizens]], Berl.Sitzb.1927.8 (Locr., v B. C.).<br><span class="bld">3</span> [[rights of citizenship]], Ar.''Ra.''718, D.21.106.<br><span class="bld">IV</span> [[πόλιν παίζειν]], a [[game]] resembling [[backgammon]], Cratin.56, perhaps alluded to in Pl.''R.''422e. (Cf. Skt. pūr, Lith. pilìs 'fortrees'.)
}}
{{wkpen
|wketx=Polis (/ˈpɒlɪs/; Greek: πόλις pronounced), plural poleis (/ˈpɒleɪz/, πόλεις) literally means "city" in Greek. It defined the administrative and religious city center, as distinct from the rest of the city. It can also signify a body of citizens. In modern historiography, polis is normally used to indicate the ancient Greek city-states, such as Classical Athens and its contemporaries, and thus is often translated as "city-state". These cities consisted of a fortified city centre (asty) built on an acropolis or harbour and controlled surrounding territories of land (khôra).

The Ancient Greek city-state developed during the Archaic period as the ancestor of city, state, and citizenship and persisted (though with decreasing influence) well into Roman times, when the equivalent Latin word was civitas, also meaning "citizenhood", while municipium applied to a non-sovereign local entity. The term "city-state", which originated in English (alongside the German Stadtstaat), does not fully translate the Greek term. The poleis were not like other primordial ancient city-states like Tyre or Sidon, which were ruled by a king or a small oligarchy, but rather political entities ruled by their bodies of citizens. The traditional view of archaeologists—that the appearance of urbanization at excavation sites could be read as a sufficient index for the development of a polis—was criticised by François Polignac in 1984 and has not been taken for granted in recent decades: the polis of Sparta, for example, was established in a network of villages. The term polis, which in archaic Greece meant "city", changed with the development of the governance center in the city to signify "state" (which included its surrounding villages). Finally, with the emergence of a notion of citizenship among landowners, it came to describe the entire body of citizens. The ancient Greeks did not always refer to Athens, Sparta, Thebes, and other poleis as such; they often spoke instead of the Athenians, Lacedaemonians, Thebans and so on. The body of citizens came to be the most important meaning of the term polis in ancient Greece.
}}
{{wkpde
|wkdetx=Als Polis (die; von altgriechisch πόλις pólis ‚Stadt‘, ‚Staat‘, ursprünglich auch: ‚Burg‘; Plural Poleis, zu πόλεις póleis) wird für gewöhnlich der typische Staatsverband im antiken Griechenland bezeichnet, der in der Regel greifbarer ist als ein städtischer Siedlungskern (→ (Kern-)Stadt; griechisch ἄστυ asty) mit dem dazugehörigen Umland (χώρα chōra, [die] ‚Chora‘). Dessen Bewohner wurden von den Einwohnern des urbanen Zentrums rechtlich nicht unterschieden. Die typische Polis war eine Bürgergemeinde bzw. ein Personenverband und definierte sich nicht primär über ihr Territorium, sondern über ihre Mitglieder (→ Bürger#Griechenland). Sie wurde zum klassischen Begriff für den Stadtstaat in der Antike; ob sie jedoch tatsächlich als solcher gelten kann, ist in der Forschung seit langem umstritten.

Seit der Entstehung der Polis in archaischer Zeit (ca. 700–500 v. Chr.) und wegen der großen Zahl an Neugründungen im Hellenismus (323–30 v. Chr.) blieb die Mittelmeerwelt über Jahrhunderte hinweg städtisch geprägt, obwohl die Mehrheit der Menschen auf dem Land lebte; denn in der Regel waren in den griechisch geprägten Gebieten auch die meisten Landbewohner entweder Vollbürger, Abhängige (z. B. Frauen und Metöken) oder Sklaven einer Polis.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0656.png Seite 656]] poet. auch [[πτόλις]], ἡ, gen. εως, ion. ιος, bei att. Dichtern auch εος, was auch in πόλευς zsgzgn wird, Theogn. 776. 1043, ep. πόληος, bei Hom. ist πόλιος auch zweisylbig gebraucht, Il. 2, 811. 21, 567, wie auch bei den Attikern πόλεως, vgl. Porson Eur. Med. 906; dat. πόλει u. ep. πόληϊ; acc. πόλιν u. Hes. Sc. 105 auch πόληα; plur. nom. neben πόλεις ep. [[πόληες]], auch πόλιες, Od. 15, 412, wie Pind. N. 18, 47; gen. [[πόλεων]], u. poet. πολίων; dat. πόλεσιν, ep. πολίεσσιν, Od. 21, 252. 24, 355, Pind. P. 7, 9 πολίεσι, auch in einem Decret der Lacedämonier Thuc. 5, 77. 79; acc. πόλεις, ep. πόληας, auch πόλιας, was Od. 5, 560 zweisylbig ist, u. Her. [[πόλις]]; gen. dual. [[τοῖν]] πολέοιν, Isocr. 4, 73 (von [[πόλος]], [[πολέω]], eigtl. wo man sich aufhält); – die [[Stadt]]; Hom. bes. Troja, Il. 2, 367; [[πόλις]] ἄκρη u. ἀκροτάτη, = [[ἀκρόπολις]], der höchste, befestigte Theil der Stadt, die Stadtburg, 6, 88. 257. 20, 52; [[πόλις]] πύργοις ἀραρυῖα, 15, 737; er vrbdt auch [[πόθι]] τοι [[πόλις]] ἠδὲ τοκῆες, Od. 1, 170 u. öfter, Vaterstadt, die Stadt, wo man wohnt, vgl. εἰ πατρίδ' ἱκοίατο καὶ πόλιν αὐτῶν, 10, 416; πατρί τε σῷ μέγα [[πῆμα]] πόληΐ τε παντί τε δήμῳ, Il. 3, 50; er bezeichnet auch eine ganze Gegend damit, insofern sie durch Gründung einer Stadt angebau't und von Menschen bewohnt ist, Od. 6, 177, wohin man auch rechnet [[ὅπως]] πόλιν καὶ [[ἄστυ]] σαώσῃς Il. 17, 144, vgl. Schol. Il. 14, 230 Strab. VIII, 3 u. Lehrs de stud. Aristarch. p. 250; Eur. sagt Ion 305 Εὔβοι' Ἀθήναις ἐστί τις [[γείτων]] [[πόλις]]; vgl. frg. Rhadam. 2 u. Soph. frg. 360; der Schol. Ar. Pax 251 bemerkt ὅτι πόλιν εἶπε τὴν Σικελίαν νῆσον οὖσαν, καὶ [[Ὅμηρος]] [[πολλάκις]] τὰς νήσους πόλεις καλεῖ (wofür er Il. 14, 231 anführt); Lys. 6, 6, wo [[Σικελία]], [[Πελοπόννησος]] folgt; vgl. [[ὑπέρ]] τε πόντον καὶ περιῤῥύτας πόλεις, Aesch. Eum. 77. Im Gegensatz von [[ἄστυ]] bezeichnet es aber den Verein der Bürger, u. dieses die Gebäude der Stadt selbst, vgl. Böckh expl. Pind. Ol. 7, 34 Dissen Isthm. 4, 49 ff.; ἐν πρύμνῃ πόλεως οἴακα νωμῶν, Aesch. Spt. 2; ἄνδρας ἐκκρίτους πόλεως, 57; [[πόλις]] γὰρ εὖ πράσσουσα δαίμονας τίει, 77; πύργοι μέν, οἳ πόλιν στέγουσιν, Soph. O. C. 15; πασῶν, [[Ἀθῆναι]] τιμιωτάτη [[πόλις]], 108, u. öfter; aber noch häufiger von der Gemeinschaft der Bürger, welche die Stadtgemeinde, den Staat bilden, z. B. [[πόλις]] γὰρ ἧμιν ἁ' μὲ χρὴ τάσσειν ἐρεῖ, Ant. 730, [[πόλις]] γὰρ οὐκ ἔσθ' ἥτις ἀνδρός ἐστ' ἑνός, 733; vgl. bes. ὧν [[πόλις]] [[ἀνάριθμος]] ὄλλυται, d. i. πολῖται, O. R. 179; u. so Eur. u. schon Hom. Il. 16, 69, Τρώων δὲ [[πόλις]] ἐπὶ [[πᾶσα]] βέβηκε [[θάρσυνος]]; Ar., bei dem es auch allein für die Burg von Athen steht, Equ. 1089 Lys. 245, wie Xen. An. 7, 1, 27; u. so ist, wo von Athen die Rede ist, [[πόλις]] die Burg, gew. [[ἀκρόπολις]], u. [[ἄστυ]] die eigentliche Stadt; κατὰ πόλιν dem ἐν ταῖς στρατείαις entggstzt, Xen. Mem. 4, 4, 1. – In att. Prosa gew.: πόλεις κατὰ κώμας οἰκούμεναι, Thuc. 1, 5; Plat. sagt [[ταύτῃ]] τῇ ξυνοικίᾳ ἐθέμεθα πόλιν [[ὄνομα]], Rep. II, 369 c, u. setzt gegenüber [[οὔτε]] πόλιν, [[οὔτε]] ἰδιώτην, Conv. 178 d; πόλεις τε καὶ ἔθνη ἀνθρώπων, Rep. I, 348 d. Bei Xen. Cyr. 8, 2, 28 sind πόλεις Demokratieen; τὰ τῆς πόλεως, Staatsangelegenheiten, Staatsverwaltung.
}}
{{elnl
|elnltext=πόλις -εως, ἡ poët. ook πτόλις, sing. gen. πόλεως, ep. Ion. πόληος en -εος, ep. Ion. Dor. Aeol. πόλιος; dat. πόλει, ep. πόληι, ep. Ion. πόλεϊ, Ion. Dor. πόλῑ; acc. πόλιν, ep. πόληα; vocat. πόλι; plur. nom. πόλεις, ep. πόληες, ep. Ion. πόλιες; gen. πόλεων, ep. Ion. Aeol. πολίων; dat. πόλεσι(ν ), ep. Aeol. πολίεσσι, Ion. πόλισι, Dor. πολίε(σ)σι; acc. πόλεις, ep. πόληας en -εας, ep. Ion. πόλιας, Ion. πόλῑς; dual. nom. acc. πόλει en πόλη, gen. dat. πολέοιν stad; met eigennaam; ἡ Μένδη πόλις de stad Mende Thuc. 4.130.6; ook met gen..; Ἄργους π. de stad Argos Aristoph. Pl. 601; burcht, acropolis, van Athene; Aristoph. Lys. 266; vaderstad:; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες; waar is jouw vaderstad en je ouders? Od. 1.170; grondgebied, m. n. van eiland:; περιρρύτας πόλεις omspoelde gebieden Aeschl. Eum. 77; overdr.. πόλιν παίζειν “stadje spelen” (soort bordspel) Plat. Resp. 422e. stad als collectief van burgers burgerij:. φράζεο νῦν ὅππως κε πόλιν καὶ ἄστυ σαώσῃς bedenk nu hoe je de burgerij en de stad kunt redden Il. 17.144; ὧν πόλις ἀνάριθμος ὄλλυται wier burgerij in ontelbare getale omkomt Soph. OT 179. stad als politiek-religieuze eenheid gemeenschap, staat, polis:. ψήφῳ πόλεως bij besluit van de stad Aeschl. Suppl. 8; πόλις δὲ ἡ τῶν γενῶν καὶ κωμῶν κοινωνία ζωῆς τελείας καὶ αὐτάρκους een staat is een gemeenschap van families en dorpen die delen in een volkomen en onafhankelijk bestaan Aristot. Pol. 1281a1; πολλαχῶς γὰρ τῆς πόλεως λεγομένης aangezien ‘polis' op verschillende wijzen wordt gebruikt Aristot. Pol. 1276a23; τὰ τῆς πόλεως πράττειν staatszaken behartigen Plat. Prot. 319a.
}}
{{elru
|elrutext='''πόλις:''' эп. тж. [[πτόλις]], εως и εος, ион.-дор. ιος, эп. ηος<br /><b class="num">1</b> [[город]] (Ἀθηναίων π. Thuc.): Ἰλίου π. Aesch. город Илион; ἡ [[Μένδη]] π. Thuc. город Менда; ἡ π. οἱ [[Ταρσοί]] Xen. город Тарсы; π. [[ἄκρη]] (= [[ἀκρόπολις]]) Hom. городской кремль, акрополь;<br /><b class="num">2</b> [[кремль]], [[цитадель]]: Ἰνάχου π. Eur. кремль Инаха (в Аргосе);<br /><b class="num">3</b> [[страна]] ([[ἥδε]] π. καὶ [[γαῖα]] Hom.);<br /><b class="num">4</b> [[остров]] Hom., Aesch.: Εὔβοι᾽ Ἀθήναις [[ἔστι]] τις [[γείτων]] π. Eur. Эвбея есть остров (или страна) по соседству с Афинами;<br /><b class="num">5</b> [[община]], [[население]], [[граждане]] (π. καὶ [[ἄστυ]] Hom.; π. [[ἀνάριθμος]] Soph.; [[πᾶσα]] ἡ π. NT);<br /><b class="num">6</b> ( = [[πολιτεία]]) государство (преимущ. демократическое) Hes., Pind., Soph., Xen. etc.: τὰ τῆς πόλεως Plat. государственные дела.
}}
{{ls
|lstext='''πόλις''': ἡ· γεν. πόλεως [δισύλλαβ. παρὰ τοῖς Ἀττ. ποιηταῖς, Πόρσ. εἰς Εὐρ. Μήδ. 906]· ἐν τῇ Ἀττικῇ ποιήσει [[ὡσαύτως]] καὶ πόλεος, Αἰσχύλ. Θήβ. 215, Σοφ. Ἀντ. 162· Ἐπικ. πόληος· Ἰων. καὶ Δωρ. γεν. πόλιος [δισύλλ. ἐν Ἰλ. Β. 811]· παρ’ Ἴωσι ποιηταῖς [[ὡσαύτως]] πόλευς Θέογν. 774, 1039· ― δοτ. πόλει, Ἐπικ. πόληι, Ἰων. πόλι· ― αἰτ. πόλιν, παρ’ Ἡσ. ἐν Ἀσπ. Ἡρ. 105 πόληα. ― Πληθ. ὀνομ. πόλεις, Ἐπικ. πόλιες, Ὀδ. Ο. 412· γεν. πολίων: ― δοτ. πόλισι Ἡρόδ. 1. 151· Ἐπικ. πολίεσσι Ὀδ. Φ. 252, κτλ.· Δωρ. πολίεσι Πινδ. Π. 7. 8, ἐν Συμβατηρίῳ λόγῳ Λακεδαιμονίων παρὰ Θουκ. 5. 77, 79· ― αἰτ. πόλεις, πόλιας, (τρισύλλ., Ἰλ. Δ. 308, δισύλλ., Ὀδ. Θ. 560)· Ἰων. πόλῑς. ― Δυϊκ. πόλη Ἰσοκρ. 44Β, 182Ε, ἀλλ’ ἐν τῷ Οὐρβιν. κώδηκι πόλει, ἀμφοτέρους δὲ τοὺς τύπους ἀποδέχεται ὁ Χοιροβ. σ. 112, 164, 337 Gaisf.· γεν. τοῖν πολέοιν Ἰσοκρ. 55C· ― παρὰ ποιηταῖς [[ὡσαύτως]] ([[χάριν]] τοῦ μέτρου) [[πτόλις]], ὃ ἴδε. ― Πόλις, ὡς καὶ νῦν, Ὅμ., Ἡσ., κτλ.· [[πόλις]] ἄκρη καὶ ἀκροτάτη, = [[ἀκρόπολις]], τὸ [[φρούριον]], Ἰλ. Ζ. 88, 257., Υ. 52· αὕτη ἐν Ἀθήναις ἐκαλεῖτο [[ὡσαύτως]] [[συχνάκις]] [[ἁπλῶς]] [[πόλις]], ἐν ᾧ τὸ λοιπὸν τῆς πόλεως ἐκαλεῖτο ἄστυ· καλεῖται... ἡ [[ἀκρόπολις]] [[μέχρι]] τοῦδε ἔτι ὑπ’ Ἀθηναίων [[πόλις]] Θουκ. 2. 15, πρβλ. 5. 23, 47, Ἀριστοφ. Ἱππ. 1093, Λυσ. 245, 288, 758, Συλλ. Ἐπιγρ. 76, 5., 160. 1, Ἀντιφῶν 146. 2, Ξεν. Ἀν. 7. 1, 27 ([[ὅθεν]] οἱ προστάται τῆς τῶν Ἀθηναίων ἀκροπόλεως θεοὶ ἐκαλοῦντο θεοὶ Πολιοῦχοι, πρβλ. [[πολιοῦχος]], [[Πολιάς]], [[Πολιεύς]])· [[οὕτως]], Ἰνάχου π., ἡ [[ἀκρόπολις]] τοῦ Ἄργους, Εὐρ. Ἀποσπ. 230. 6· ἐπὶ τῆς Καδμείας ἀκροπόλεως τῶν Θηβῶν, Πλουτ. Πελοπ. 18· πρβλ. Στράβ. 371. ― Συχνάκις προσετίθετο τὸ [[ὄνομα]] τῆς πόλεως κατὰ γεν., Ἰλίου π., Ἄργους π. Αἰσχύλ. Ἀγ. 29, Ἀριστοφ. Ἱππ. 815· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] κατὰ παράθεσιν, ἡ Μένδη π. Θουκ. 4. 130· τὴν πόλιν τοὺς Ταρσοὺς διήρπασαν Ξεν. Ἀν. 1. 2, 26. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογ. σ. 107-113 (καὶ ἐν Ἀθηνᾶς τ. ΙΕ΄, σ. 319). 2) ἡ [[πόλις]] ἢ [[πατρίς]] τινος, πόθοι το π. ἠδὲ το κῆες; Ὀδ. Α. 170· κτλ. 3) ὁ ἐπὶ τῆς πόλεως = praefectus urbi, [[πολίαρχος]], Συλλ. Ἐπιγρ. 2617-21. ΙΙ. [[ὁλόκληρος]] [[χώρα]] ὡς ἐξαρτωμένη ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἐξ αὐτῆς λαμβάνουσα τὸ [[ὄνομα]], Ὀδ. Ζ. 177, πρβλ. Heinr. εἰς Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 380· οὕτω καὶ παρὰ Σοφ. Ο. Κ. 1533, κτλ.· ἰδίως, [[νῆσος]] κατοικουμένη, Λῆμνον π. Θόαντος Ἰλ. Ξ. 230· περιρρύτας πόλεις Αἰσχύλ. Εὐμ. 77, πρβλ. Εὐρ. Ἴωνα 294, Ἀριστοφ. Εἰρ. 251 (ἴδε Σχολ.), Böckh Expl. Pind. Ο. 7. 34, Dissen. εἰς Ἰσθμ. 4. 49 κἑξ.· οὕτω, διώχληκε πόλεις πολλάς…, Σικελίαν, Ἰταλίαν, Πελοπόννησον, Θετταλίαν κτλ., Λυσ. 103. 38, πρβλ. Στράβ. 356. ΙΙΙ. [[ὅταν]] τὸ [[πόλις]] καὶ τὸ ἄστυ συνάπτωνται, [[τότε]] τὸ μὲν πρῶτον σημαίνει τὸ σύνολον τῶν πολιτῶν, τὴν «κοινότητα», τὸ δὲ δεύτερον τὰς κατοικίας, τὰ οἰκήματα, φράζεο νῦν [[ὅππως]] κε πόλιν καὶ ἄστυ σαώσῃς Ἰλ. Ρ. 144 (ἀλλ’ ἐν τῇ φράσει δῆμός τε [[πόλις]] τε Ὀδ. Λ. 14, τὸ [[πόλις]] δηλοῖ αὐτὸ τοῦτο τὴν πόλιν)· ὧν [[πόλις]] [[ἀνάριθμος]] ὄλλυται, [[ἔνθα]] τὸ [[πόλις]] κεῖται ἀντὶ τοῦ [[πλῆθος]] πολιτῶν, πολλοὶ πολῖται, Σοφ. Ο. Τ. 179· ― [[ἐντεῦθεν]], 2) τὸ [[κράτος]] πολιτικῶς, ἡ [[πολιτεία]], Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 238, Πινδ. Π. 2. 160., καὶ συχν. παρ’ Ἀττ., [[οἷον]] Σοφ. Ο. Τ. 22, κτλ., Valck. εἰς Εὐρ. Φοιν. 932· [[μάλιστα]], ἐλευθέρα [[πολιτεία]], [[δημοκρατία]], Σοφ. Ἀντ. 738 (ἐν παραβολῇ πρὸς στίχ. 734), Ξεν. Κύρ. 8. 2, 28, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 13, 22· τὰ τῆς πόλεως, πολιτικὰ πράγματα, [[κυβέρνησις]], Πλάτ. Πρωτ. 318E· π. ἡ γενῶν καὶ κωμῶν [[κοινωνία]] ζωῆς τελείας καὶ αὐτάρκους Ἀριστ. Πολιτ. 3. 9, 14· τὴν π. φεύγειν, ἀποφεύγειν τὴν ἐκπλήρωσιν τῶν πολιτικῶν καθηκόντων, Δημ. 1121. 15. 3) τὸ [[δικαίωμα]] τοῦ πολίτου, ὡς παρὰ Λατ. civitas, Ἀριστοφ. Βάτρ. 717, Δημ. 549. 10. IV. πόλιν ἣν παίζουσιν, [[παιδιά]] τις ὁμοιάζουσα πρὸς τὸ [[ζατρίκιον]], Κρατῖνος ἐν «Δραπέτισιν» 3, ἴδε Meineke ἐν τόπῳ. ― (Ἐντεῦθεν αἱ λ. [[πολίτης]], [[πολίχνη]], κλπ.· ― πιθανῶς ἐκ τῆς √ΠΛΑ, πίμπλημι, πλέως, ὡς αἱ ἰσοδύναμοι Σανσκρ. λέξεις pur, pur-am, pur-î, ἐκ τοῦ p r.i, pi-parmi (impleo).)
}}
{{wkpfr
|wkfrtx=En Grèce antique, la polis (en grec ancien πόλις / pólis; « cité » dans l'étymologie latine « civitas »; au pluriel poleis) est une cité-État, c'est-à-dire une communauté de citoyens libres et autonomes. Dans la pensée grecque antique, la cité représente avant tout une structure humaine et sociale, et non une organisation administrative: il n’y a pas d'État indépendamment d'une communauté humaine concrète. C’est la raison pour laquelle les cités sont désignées, dans la langue grecque, par le nom de leur peuple: la cité d'Athènes n'existe pas en tant que telle, on parle de la « cité des Athéniens », tout comme Sparte est la cité des Lacédémoniens.
}}
{{bailly
|btext=εως (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[ville]] ; <i>abs.</i> ἡ [[πόλις]] la ville par excellence, <i>càd</i> Troie <i>dans Hom.</i>, Athènes <i>chez les Att. (cf. lat.</i> urbs, <i>en parl. de Rome</i>) ; [[πόλις]] [[ἄκρη]] IL la partie haute de la ville, la citadelle ; <i>chez les Att.</i> [[πόλις]] l'Acropole d'Athènes (<i>p. opp. au reste de la ville appelé</i> [[ἄστυ]]) ; <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> contrée autour d'une ville, ville et le territoire d'alentour;<br /><b>2</b> [[toute région habitée]], [[île habitée]] ; <i>en gén.</i> pays;<br /><b>II.</b> [[réunion des citoyens]], [[cité]], [[État]] ; <i>particul.</i> [[État libre]], [[démocratie]].<br />'''Étymologie:''' R. Πλα, remplir ; v. [[πίμπλημι]], cf. [[πολύς]], [[πλέος]], [[πλῆθος]], etc.<br /><i><b>Par.</b></i> [[ἄστυ]], [[ἀκρόπολις]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ιος, πόληος, dat. πόληι, pl. [[πόληες]], πόλιες, gen. [[πολίων]], dat. πολίεσσι, acc. πόλιας, [[πόληας]]: [[city]], the [[whole]] [[district]] and [[community]]; [[hence]] [[with]] the [[name]] in apposition ([[not]] gen.); or as a [[part]], [[ἄκρη]] [[πόλις]], ‘[[acropolis]],’ ‘[[citadel]];’ see [[ἄστυ]].
}}
{{Slater
|sltr=[[πόλις]], [[πτόλις]] (-ις, -ιος, -ι coni., -ιν; -ίων, -ίες（ς）ι（ν), πόλεσιν dub., -ῖς dub.: [[πτόλις]], -ιν: πόλεα heterocl. acc. dub. Δ. 3. 9.) [[city]], [[state]] αὐδάσομαι [[τεκεῖν]] μή τιν' πόλιν ἄνδρα [[μᾶλλον]] εὐεργέταν Θήρωνος (O. 2.93) τὰν σὰν πόλιν αὔξων, [[Καμάρινα]], λαοτρόφον (O. 5.4) αἰτήσων πόλιν εὐανορίαισι τάνδε κλυταῖς δαιδάλλειν (O. 5.20) βρέχε [[θεῶν]] βασιλεὺς ὁ [[μέγας]] χρυσέαις νιφάδεσσι πόλιν (Lindos ?) (O. 7.34) Ἐρατιδᾶν [[τοι]] σὺν χαρίτεσσιν [[ἔχει]] θαλίας καὶ [[πόλις]] (Ialysos) (O. 7.94) αὐτούς τ' ἀέξοι καὶ πόλιν (O. 8.88) φίλαν πόλιν μαλεραῖς ἐπιφλέγων ἀοιδαῖς (O. 9.21) πόλιν δ' ὤπασεν λαόν τε διαιτᾶν (Opous) (O. 9.66) νέμει γὰρ Ἀτρέκεια πόλιν Λοκρῶν Ζεφυρίων (O. 10.13) [[ἴδε]] πατρίδα πολυκτέανον βαθὺν εἰς ὀχετὸν ἄτας ἵζοισαν ἑὰν πόλιν (the [[city]] of [[Augeas]], [[king]] of the Epeians) (O. 10.38) Τίρυνθα ναίων πόλιν (O. 10.68) μέλιτι εὐάνορα πόλιν καταβρέχων (Locri Epizephyrii) (O. 10.99) [[βάθρον]] [[πολίων]] ἀσφαλές, Δίκα (O. 13.6) [[ταί]] θ' ὑπ Αἴτνας ὑψιλόφου καλλίπλουτοι πόλιες (O. 13.111) [[ὄρος]] τοῦ μὲν ἐπωνυμίαν κλεινὸς οἰκιστὴρ ἐκύδανεν πόλιν γείτονα (Aitna) (P. 1.31) Πριάμοιο πόλιν πέρσεν (P. 1.54) τῷ πόλιν κείναν [[Ἱέρων]] ἐν νόμοις ἔκτισσε (Aitna) (P. 1.61) [[χὤταν]] πόλιν οἱ σοφοὶ τηρέωντι (P. 2.88) κτίσσειεν εὐάρματον πόλιν ἐν ἀργεννόεντι μαστῷ ([[Cyrene]]) (P. 4.8) “μεγαλᾶν [[πολίων]] ματρόπολιν Θήραν [[γενέσθαι]]” (P. 4.19) [“[[νάεσσι]] πόλῖς ἀγαγὲν Νείλοιο πρὸς [[πῖον]] [[τέμενος]] Κρονίδα” (Lehrs: πολεῖς codd.) (P. 4.56) ] ῥᾴδιον μὲν γὰρ πόλιν σεῖσαι καὶ ἀφαυροτέροις (P. 4.272) βασιλεὺς ἐσσὶ μεγαλᾶν [[πολίων]] (P. 5.16) ἦλθες [[ἤδη]] Λιβύας [[πεδίον]] καὶ πατρωίαν πόλιν ([[Cyrene]]) (P. 5.53) Κυράνας ἀγακτιμέναν πόλιν (P. 5.81) πάσαισι γὰρ πολίεσι [[λόγος]] ὁμιλεῖ Ἐρεχθέος ἀστῶν (P. 7.9) [[Αἴγινα]] φίλα μᾶτερ, ἐλευθέρῳ στόλῳ πόλιν τάνδε κόμιζε (P. 8.99) καλλίσταν πόλιν ([[Cyrene]]) (P. 9.69) τρὶς δὴ πόλιν τάνδ' εὐκλείξαι ([[Cyrene]]) (P. 9.91) [[ἔβαν]] Ἴρασα πρὸς πόλιν (P. 9.106) ἐν δ' ἀγαθοῖσι κεῖται πατρώιαι κεδναὶ [[πολίων]] κυβερνάσιες (P. 10.72) τῶν γὰρ ἀνὰ πόλιν εὑρίσκων τὰ μέσα μακροτέρῳ ὄλβῳ τεθαλότα (P. 11.52) φιλάγλαε, καλλίστα βροτεᾶν [[πολίων]] (Akragas) (P. 12.1) παρὰ καλλιχόρῳ ναίοισι πόλι Χαρίτων (Bergk: πόλιν, πόλει codd.: καλλίχορον πόλιν Theon: Orchomenos) (P. 12.26) Σικελίαν πίειραν ὀρθώσειν κορυφαῖς [[πολίων]] ἀφνεαῖς (N. 1.15) [[χαίρω]] δ' [[ὅτι]] ἐσλοῖσι μάρναται [[πέρι]] [[πᾶσα]] [[πόλις]] (Aigina) (N. 5.47) πόλιν γὰρ φιλόμολπον οἰκεῖ δορικτύπων Αἰακιδᾶν (Aigina) (N. 7.9) πρὸς Ἴλου πόλιν (N. 7.30) Πριάμου πόλιν [[Νεοπτόλεμος]] [[ἐπεὶ]] πράθεν (N. 7.35) πόλιός θ' [[ὑπὲρ]] φίλας ἀστῶν θ [[ὑπὲρ]] τῶνδ (Aigina) (N. 8.13) κυδαίνων πόλιν (Sikyon) (N. 9.12) Δαναοῦ πόλιν [[Ἄργος]] (N. 10.1) Κλείτωρ καὶ [[Τεγέα]] καὶ Ἀχαιῶν ὑψίβατοι πόλιες (N. 10.47) τάνδ' ἐς εὔνομον πόλιν (Aigina) 1. 5. 22. πόλιν Τρώων πράθον (I. 5.36) [[πόλις]] Αἴαντος [[Σαλαμίς]] (I. 5.48) οὐδ' ἔστιν [[οὕτω]] [[βάρβαρος]] [[οὔτε]] [[παλίγγλωσσος]] [[πόλις]] ἅτις οὐ Πηλέος ἀίει [[κλέος]] (I. 6.24) τάνδε πόλιν θεοφιλῆ ναίοισι (Aigina) (I. 6.65) φιλαρμάτου πόλιος ἁγεμόνα (''[[sc.]]'' Θήβαν) (I. 8.20) “πάσαις πολίεσσιν ὁμίλει” fr. 43. 3. [[πολίων]] δ' ἑκατὸν πεδέχειν [[μέρος]] ἕβδομον (in Krete) Πα. . 3. διέπερσεν Ἰλίου πόλ[ιν (Pae. 6.104) ]πόλιν πατρίαν (Aigina ?) Πα. . 1. Κάδμου στρατὸν καὶ Ζεάθου πό[λιν] ([[Thebes]]) Πα. . . ]υ πόλιν χαλκεα[ (Pae. 14.26) ]ν' ἀμφὶ πόλιν φλεγε[ (Pae. 18.4) ]σχήσει πολι[ (Pae. 21.17) Κυ]κλώπων [[πτόλις]] α[ Δ. 1. . τ]ίνα πτόλιν Δ. 4. c. 6. θύεται [[ἄνδρες]] [[ὑπὲρ]] πόλιος (Bergk e paraphr. Plutarchi: [[ὑπὲρ]] [[πολέων]], ἐπὶ πόλεως codd. Herodiani) fr. 78. 3. ὑψηλὰν πόλιν ἀμφινέμονται (Akragas) fr. 119. 2. [[ἄγαν]] φιλοτιμίαν μνώμενοι ἐν πόλεσιν [[ἄνδρες]] (πολίεσσιν coni. Boeckh, edd.) fr. 210. ἁ μὲν [[πόλις]] Αἰακιδᾶν (Aigina) fr. 242. δαιτίκλυτον πόλιν ἐς Ὀρχομενῶ διώξιππον ?fr. 333a. 8. dub., ]εων ἐλθὲ φίλαν δὴ πόλεα (Schr.: πολέα G-H: πολεω<hi [[rend]]=""[[over]]"">α&#774;ς Π: forma πόλεα valde dubia, nott. Snell) Δ. 3. 9.
}}
{{Abbott
|astxt=[[πόλις]], -εως, ὁ, [in [[LXX]] [[chiefly]] and [[very]] freq. for עִיר;] <br />a [[city]]: Mt 2:23, Mk 1:45, Lk 4:29, Jo 4:8, al. mult.; opp. to κῶμαι (κ. καὶ ἀγροί), Mt 9:35 10:11, Mk 6:56, Lk 8:1 13:22; c. nom. propr. in appos. (cl.), Ac 11:5 16:14; c. id. in gen. appos. (BL, §35, 5), Ac 8:5, II Pe 2:6; gen., of the [[region]], Lk 1:26 4:31, Jo 4:5; of the inhabitants, Mt 10:5, 23 Lk 23:51, Ac 19:35, II Co 11:32; c. gen. pers., of [[one]]'s [[residence]] or [[native]] [[place]], Mt 22:7, Lk 2:4, 11 4:29 10:11, Jo 1:45, Ac 16:20, Re 16:9; of [[Jerusalem]]: ἡ ἁγία π., Mt 4:5 27:53, Re 11:2; ἡ ἠγαπημένη, Re 20:19; π. τοῦ μεγάλου, Mt 5¨35 (cf. Ps 47 (48):2); of the [[heavenly]] [[city]] in the Apocalyptic visions, Re 3:12 21:2, 10 14ff. 22:14, 19. By meton., of the inhabitants of a [[city]]: Mt 8:34 12:25 21:10, Mk 1:33, Ac 14:21 21:30.
}}
{{StrongGR
|strgr=[[probably]] from the [[same]] as [[πόλεμος]], or [[perhaps]] from [[πολύς]]; a [[town]] ([[properly]], [[with]] walls, of greater or [[less]] [[size]]): [[city]].
}}
{{Thayer
|txtha=πολισεως, ἡ ([[πέλομαι]], to [[dwell]] (or [[rather]] denoting [[originally]] 'fullness,' '[[throng]]'; [[allied]] [[with]] Latin pleo, plebs, etc.; cf. [[Curtius]], p. 79 and § 374; Vanicek, p. 499; ([[otherwise]] Fick 1:138))) (from Homer down), the Sept. [[chiefly]] for עִיר, [[besides]] for קִרְיָה, שַׁעַר ([[gate]]), etc., a [[city]];<br /><b class="num">a.</b> [[universally]], [[κατά]] [[τήν]] πόλιν, [[through]] the [[city]] (A. V. in; [[see]] [[κατά]], II:1a.), [[κατά]] πόλιν, [[κατά]] πόλεις, [[see]] [[κατά]], II:3a. α., p. 328a; opposed to κῶμαι, κῶμαι καί ἀγροί, ἡ [[ἰδίᾳ]] [[πόλις]], [[see]] [[ἴδιος]], 1b., p. 297a; [[πόλις]] [[with]] the genitive of a [[person]] [[one]]'s [[native]] [[city]], the [[city]] in [[which]] [[one]] lives, [[πόλις]] τοῦ μεγάλου βασιλέως, i. e. in [[which]] the [[great]] King of Israel, Jehovah, has his [[abode]], ἅγια [[πόλις]] ([[see]] [[ἅγιος]], 1a., p. 7a) and ἡ ἠγαπημένη, the [[beloved]] of God, Δαμασκηνῶν, Ἐφεσίων, τῶν Ἰουδαίων, τοῦ [[Ἰσραήλ]], Σαμαρειτῶν, τῆς Γαλιλαίας, Ιουδα, of the [[tribe]] of Judah, Λυκαονίας, Κιλικίας, τῆς Σαμαρείας, [[πόλις]] [[Ἰόππη]], [[πόλις]] Σοδομων, Γομορρας, Θυατείρων, the [[heavenly]] [[Jerusalem]] ([[see]] [[Ἱεροσόλυμα]], 2), i. e. α. the [[abode]] of the [[blessed]], in [[heaven]]: Θεοῦ ζῶντος added, ἡ μελλουσα [[πόλις]], β. in the visions of the Apocalypse it is used of the [[visible]] [[capital]] of the [[heavenly]] [[kingdom]], to [[come]] down to [[earth]] [[after]] the [[renovation]] of the [[world]]: ἡ [[πόλις]] ἡ ἅγια, [[Ἱερουσαλήμ]] καινή added, [[πόλις]] by metonymy, for the inhabitants: [[πᾶσα]] ἡ [[πόλις]], ἡ [[πόλις]] ὅλῃ, [[πόλις]] μερισθεῖσα καθ' ἑαυτῆς, Matthew 12:25.
}}
{{grml
|mltxt=η, ΝΑ<br /><b>βλ.</b> [[πόλη]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πόλις:''' ἡ, γεν. <i>πόλεως</i> (δισύλ. σε Αττ. ποιητές), <i>πόλεος</i>, Επικ. [[πόληος]], Ιων. και Δωρ. <i>πόλιος</i> (δισύλ. σε Ομήρ. Ιλ.)· επίσης <i>πόλευς</i>· δοτ. <i>πόλει</i>, Επικ. <i>πόληϊ</i>, Ιων. <i>πόλι</i>· αιτ. <i>πόλιν</i>, Επικ. επίσης <i>πόληα</i>· πληθ. ονομ. <i>πόλεις</i>, Επικ. <i>πόλεες</i>, Ιων. [[πόλιες]]· γεν. [[πολίων]]· δοτ. <i>πόλισι</i>, Επικ. <i>πολίεσσι</i>, Δωρ. <i>πολίεσσι</i>· αιτ. <i>πόλεις</i>, <i>πόλιας</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> πόλη, σε Όμηρ., Ησίοδ. κ.λπ.· [[πόλις]] [[ἄκρη]] και ἀκροτάτη = [[ἀκρόπολις]], [[ακρόπολη]], [[προπύργιο]], σε Ομήρ. Ιλ.· στην Αθήνα το ονόμαζαν [[απλώς]] [[πόλις]], ενώ το [[υπόλοιπο]] [[μέρος]] της πόλης ονομαζόταν [[ἄστυ]], σε Θουκ. κ.λπ.· το όνομα της πόλης [[συχνά]] προστίθετο σε γεν., Ἰλίου [[πόλις]], Ἄργους [[πόλις]], η πόλη του..., σε Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης κατά [[παράθεση]], ἡ Μένδη [[πόλις]], σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> πόλη ή [[πατρίδα]] κάποιου, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.<br /><b class="num">II. 1.</b> όταν το [[πόλις]] και το [[ἄστυ]] συνδυάζονται, [[τότε]] το πρώτο σημαίνει το [[σώμα]], το [[σύνολο]] των πολιτών, και το δεύτερο τις κατοικίες τους, σε Ομήρ. Ιλ.· ὧν [[πόλις]] [[ἀνάριθμος]] ὄλλυται, όπου [[πόλις]] = ο [[αριθμός]] των πολιτών, σε Σοφ.· απ' όπου,<br /><b class="num">2.</b> το [[κράτος]] ([[πολιτεία]]), σε Ησίοδ., Πίνδ., Αττ.· [[ιδίως]], το πιο ελεύθερο [[κράτος]], το δημοκρατικό, σε Σοφ., Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> το [[δικαίωμα]] της συμμετοχής στα κοινά, όπως Λατ. [[civitas]], σε Αριστοφ., Δημ.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[citadel]], [[fort]], [[city]], [[city community]], [[state]] (Il.; on the meaning in Hom. Hoffmann Festschr. Snell 153ff.).<br />Other forms: Also (ep. Cypr. Thess.) [[πτόλις]], <b class="b3">-εως</b>, Ion. <b class="b3">-ιος</b>, <b class="b3">-ηος</b>;<br />Dialectal forms: Myc. [[potorijo]] has been interpreted as <b class="b3">*Πτολίων</b>.<br />Compounds: As 1. member e.g. in <b class="b3">πτολί-πορθος</b> (<b class="b3">-πόρθιος</b>, <b class="b3">-πόρθης</b>) [[sacking cities]], [[destroyer of cities]] (ep. Il.); enlarged in IA. [[πολιοῦχος]] (from <b class="b3">-ιο-ουχ</b>.); Dor. <b class="b3">πολι-ά-οχος</b>, <b class="b3">-ιᾶχος</b>, ep. <b class="b3">πολι-ή-οχος</b> [[ruling a city]], [[city protector]]; in A. also the unexplained <b class="b3">πολισσο-</b> in [[πολισσοῦχος]], <b class="b3">πολισσο-νομέω</b>. Very often as 2. member, e.g. <b class="b3">ἀκρο-πολις</b> = <b class="b3">πόλις ἄκρη</b> [[upper town]], [[citadel]] (Od.); on this and on the other compp. Risch IF 59, 261 ff.<br />Derivatives: 1. expressive enlargement <b class="b3">πτολί-εθρον</b> n. (ep. Il.); cf. [[μέλαθρον]], [[θέμεθλα]], [[ἔδεθλον]] (Schwyzer 533). 2. Diminut. [[πολίχνη]] f., often as PlN (IA.) with <b class="b3">-ίχνιον</b> (Att.); [[πολίδιον]] ([[ι]]) n. (Str.). 3. [[Πολιεύς]] (<b class="b3">-ηύς</b>) m. [[city guardian]] (Thera before Va, Arist., hell.; Bosshardt 60); f. [[Πολιάς]] (IA., Arg.). 4. [[πολίτης]] ([[ι]]; ep., Sapph., Att.), <b class="b3">πολι-ά-τας</b>, <b class="b3">-ή-της</b> (Dor. Aeol., Β 806, Ion.; after <b class="b3">οἰκιά-τας</b>, <b class="b3">-ιή-της</b> a.o.) m. [[citizen]], [[townsman]], f. <b class="b3">-ῖτις</b> (S., E., Pl.); from this <b class="b3">πολιτ-ικός</b> [[civic]], [[political]] (Hdt. 7, 103, Att.; Chantraine Études 123); <b class="b3">-εύομαι</b>, <b class="b3">-εύω</b> [[to be citizen]], [[to take part in state affairs]] (Att. etc.; [[πολιατεύω]] Gortyn) with <b class="b3">-εία</b>, Ion. <b class="b3">-ηίη</b>, <b class="b3">-ευμα</b> (Hdt., Att.; on the meaning Wilhelm Glotta 14, 78ff., 83f., Papazoglou REGr. 72, 100ff. resp. Ruppel Phil. 82, 268ff., Engers Mnem. 54, 154ff.); also [[πολιτισμός]] [[administration]] (D. L.; <b class="b3">-ισμός</b> analog., Chantraine Form. 143). 5. Denominat. [[πολίζω]], aor. <b class="b3">-ίσ(σ)αι</b>, rare a. late with <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o., [[to found (a city)]], [[to cultivate a place by founding a city]] (ep. Ion., X.) with <b class="b3">πόλ-ισμα</b> <b class="b2">foundation (of a city)</b> (Ion. poet., Th.; Chantraine Form. 189), <b class="b3">-ισμάτιον</b> (hell.), <b class="b3">-ισμός</b> [[foundation of a city]] (D. H., Lyd.), <b class="b3">-ιστής</b> [[founder of a city]] (Poll. 9, 6; rejected).<br />Origin: IE [Indo-European] [799] <b class="b2">*pelH-</b> [[fortification]] from <b class="b2">*pelH-</b> [[pout]]?<br />Etymology: The byform [[πτόλις]] (also Arc. [[Πτόλις]], name of the castle in Mantinea; Thess. <b class="b3">οἱ ττολίαρχοι</b> w. assim.) is not convincingly explained. Hypotheses w. further details in Schwyzer 325 (w. lit.); further Kretschmer Glotta 22, 206, Deroy Ant. class. 23, 305ff., Merlingen <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 2, 57, Ruijgh L'élém. ach. 75ff., 112 n. 4 (cf. also on [[πτόλεμος]]). To be rejected the identification of [[πόλις]] from <b class="b2">*pu̯olis</b> with Arm. <b class="b2">k'alak`</b> [[town]] (Winter Lang. 31,8).-- Old word for [[castle]], [[refugecastle]], except in Greek further only in the east attested (cf. Kretschmer Glotta 22, 107, Porzig Gliederung 173): Skt. <b class="b2">pū́r</b> f., acc. [[púr-am]], Lith. [[pilìs]] f. Both the Skt. and the Lith. word show zero grade, which has also been considered possible for [[πόλις]] (Schwyzer 344); the [[i-]]stem in <b class="b3">πόλ-ις</b> and [[pil-ìs]] is secondary enlargement. Thee repeated proposals, to connect this very ancient word for [[citadel]] with the verb for [[fill]] ([[πίμπλημι]]; since Pott) or for [[dump]] (Lith. [[pìlti]]; Fick; lastly Fraenkel Zeitschr. slav. Phil. 6, 91), has as unproven hypothesis not much interest. -- WP. 2, 51, Pok. 799, Mayrhofer and Fraenkel s. vv. w. further details a. lit.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[πόλις]], ιος, ἡ, [gen. πόλεως dissyll. in [[attic]] Poets] [ionic and doric πόλιος dissyll. in Il.]<br /><b class="num">I.</b> doric πολίεσι:—acc. πόλεις, πόλιας:— a [[city]], Hom., Hes., etc.; [[πόλις]] [[ἄκρη]] and ἀκροτάτη, = [[ἀκρόπολις]], the [[citadel]], Il.: [[this]] at [[Athens]] was often called [[simply]] [[πόλις]], [[while]] the [[rest]] of the [[city]] was called [[ἄστυ]], Thuc., etc.:—the [[name]] of the [[city]] was often added in gen., Ἰλίου π., Ἄργους π. the [[city]] of . ., Aesch., etc.; also in appos., ἡ Μένδη π. Thuc.<br /><b class="num">2.</b> one's [[city]] or [[country]], Od., etc.<br /><b class="num">II.</b> [[when]] [[πόλις]] and [[ἄστυ]] are joined, the [[former]] is the [[body]] of citizens, the [[latter]] [[their]] dwellings, Il.; ὧν [[πόλις]] [[ἀνάριθμος]] ὄλλυται, [[where]] [[πόλις]] = a [[number]] of citizens, Soph.:—[[hence]],<br /><b class="num">2.</b> the [[state]] (πολιτείἀ, Hes., Pind., [[attic]]: esp. a [[free]] [[state]], [[republic]], Soph., Xen., etc.<br /><b class="num">3.</b> the [[right]] of [[citizenship]], like Lat. [[civitas]], Ar., Dem.
}}
{{FriskDe
|ftr='''πόλις''': {pólis}<br />'''Forms''': auch (ep. kypr. thess.) [[πτόλις]], -εως, ion. -ιος, -ηος; myk. Gen. ''po''-''to''-''ri''-''jo''?<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Burg]], [[Feste]], [[Stadt]], [[Stadtgemeinde]], [[Staat]] (seit Il.; zur Bed. bei Hom. Hoffmann Festschr. Snell 153ff.)<br />'''Composita''': Als Vorderglied z.B. in [[πτολίπορθος]] (-πόρθιος, -πόρθης) [[Städte zerstörend]], [[Stadtzerstörer]] (ep. poet. seit Il.); erweitert in ion. att. [[πολιοῦχος]] (aus -ιοουχ. ); dor. [[πολιά]]-οχος, -ιᾶχος, ep. πολιή-οχος ‘stadtbeherrschend, Stadtbeschützer(in)’; bei A. noch das unerklärte πολισσο- in [[πολισσοῦχος]], πολισσονομέω; — sehr oft als Hinterglied, z.B. ἀκροπολις = [[πόλις]] [[ἄκρη]] [[Oberstadt]], [[Burg]] (seit Od.); dazu und zu den übrigen Kompp. Risch IF 59, 261 ff.<br />'''Derivative''': Ableitungen: 1. expressive Erweiterung [[πτολίεθρον]] n. (ep. seit Il.); vgl. [[μέλαθρον]], [[θέμεθλα]], [[ἔδεθλον]] (Schwyzer 533). 2. Deminutiva [[πολίχνη]] f., oft als ON (ion. att.) mit -ίχνιον (att.); [[πολίδιον]] (ῐ) n. (Str.). 3. [[Πολιεύς]] (-ηύς) m. [[Stadtschirmer]] (Thera vor V<sup>a</sup>, Arist., hell.; Bosshardt 60); f. [[Πολιάς]] (ion. att., arg. usw.). 4. [[πολίτης]] (ι; ep., Sapph., att.), [[πολιά]]-τας, -ήτης (dor. äol., Β 806, ion.; nach [[οἰκιάτας]], -ιήτης u.a.) m. [[Bürger]], [[Stadtbewohner]], f. -ῖτις (S., E., Pl. u.a.); davon [[πολιτικός]] [[bürgerlich]], [[politisch]] (Hdt. 7, 103, att.; Chantraine Études 123 u.a.); -εύομαι, -εύω [[Bürger sein]], [[an den Staatsgeschäften teilnehmen]] (att. usw.; [[πολιατεύω]] Gortyn) mit -εία, ion. -ηίη, -ευμα (Hdt., att.; zur Bed. Wilhelm Glotta 14, 78ff., 83f., Papazoglou REGr. 72, 100ff. bzw. Ruppel Phil. 82, 268ff., Engers Mnem. 54, 154ff.); auch [[πολιτισμός]] [[Staatsverwaltung]] (D. L.; -ισμός analog., Chantraine Form. 143). 5. Denominativum [[πολίζω]], Aor. -ίσ(σ)αι, vereinzelt u. sp. mit ἐν-, συν- u.a., ‘(eine Stadt) gründen, einen Ort durch Gründung einer Stadt anbauen’ (ep. ion., X., sp. Prosa) mit [[πόλισμα]] ‘Stadt(gründung)’ (ion. poet., Th. u.a.; Chantraine Form. 189), -ισμάτιον (hell. u. sp.), -ισμός [[Stadtgründung]] (D. H., Lyd.), -ιστής [[Stadtgründer]] (Poll. 9, 6; verworfen).<br />'''Etymology''': Die Nebenform [[πτόλις]] (auch ark. Πτόλις, N. der Burg in Mantinea; thess. οἱ ττολίαρχοι m. Assim.) ist nicht überzeugend erklärt. Hypothesen m. weiteren Einzelheiten bei Schwyzer 325 (m. Lit.); dazu noch Kretschmer Glotta 22, 206, Deroy Ant. class. 23, 305ff., Merlingen Μνήμης [[χάριν]] 2, 57, Ruijgh L’élém. ach. 75ff., 112 A. 4 (vgl. noch [[πτόλεμος]]). Abzulehnen die Gleichsetzung von [[πόλις]] aus *''pu̯olis'' mit arm. ''k’alak‘'' [[Stadt]] (Winter Lang. 31,8).— Altes Wort für [[Burg]], [[Fluchtburg]], außer im Griech. nur noch im Osten zu belegen (vgl. Kretschmer Glotta 22, 107, Porzig Gliederung 173): aind. ''pū́r'' f., Akk. ''púr''-''am'', lit. ''pilìs'' f. Sowohl das aind. wie das lit. Wort zeigen Schwachstufe, die auch für [[πόλις]] möglich ist (Schwyzer 344); der ''i''-Stamm in [[πόλις]] und ''pil''-''ìs'' ist sekundäre Erweiterung. Die wiederholten Vorschläge, dies uralte Wort für [[Burg]] mit Verben für [[füllen]] ([[πίμπλημι]]; seit Pott) oder für [[schütten]] (lit. ''pìlti''; Fick; zuletzt Fraenkel Zeitschr. slav. Phil. 6, 91) zu verbinden, haben als unbeweisbare Hypothesen kein größeres Interesse. — WP. 2, 51, Pok. 799, Mayrhofer und Fraenkel s. vv. m. weiteren Einzelheiten u. Lit.<br />'''Page''' 2,576-577
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：pol⋯j 坡利士<br />'''詞類次數'''：名詞（164）<br />'''原文字根'''：許多（城市）<br />'''字義溯源'''：城，鎮*，城市，城邑，城中，京城；或源自（[[πόλεμος]]）=戰爭）， （[[πόλεμος]]）出自（[[πελεκίζω]]）X=匆忙）；或源自（[[πολύς]]）=多*）<br />'''同源字'''：1） （[[κωμόπολις]]）無城牆的鄉鎮 2） （[[μητρόπολις]]）首都 3） （[[πολιτάρχης]]）城市官吏 4） （[[πολιτεία]]）公民 5） （[[πολίτευμα]]）公眾，社區 6） （[[πολιτεύομαι]]）作市民 7） （[[πολίτης]]）市民 8） （[[συμπολίτης]]）同為基督徒<br />'''出現次數'''：總共（163）；太（27）；可（8）；路（39）；約（8）；徒（42）；羅（1）；林後（2）；多（1）；來（4）；雅（1）；彼後（1）；猶（1）；啓（28）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 城（130）數量太多，不能盡錄；<br />2） 一座城（8） 太2:23； 太5:14； 路1:26； 路1:39； 路4:31； 約4:5； 約11:54； 來11:16；<br />3） 城市（6） 可6:56； 路4:43； 約19:20； 徒8:40； 徒26:11； 猶1:7；<br />4） 一城（3） 太12:25； 路10:8； 路10:10；<br />5） 城阿（2） 啓18:16； 啓18:19；<br />6） 城邑（2） 太10:23； 徒5:16；<br />7） 城中（2） 徒14:4； 徒25:23；<br />8） 城阿!（1） 啓18:10；<br />9） 一座⋯城（1） 路7:11；<br />10） 一座⋯的城（1） 路9:10；<br />11） 諸城（1） 彼後2:6；<br />12） 城裏（1） 路7:12；<br />13） 這城（1） 太23:34；<br />14） 那城（1） 太23:34；<br />15） 城邑的（1） 路5:12；<br />16） 城鎮（1） 徒15:36；<br />17） 城市的（1） 徒21:39
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[capital]], [[city]], [[state]], [[body politic]], [[chief town]], [[citizens]], [[whole body of citizens]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=καί ἐπικ. [[πτόλις]] Ἀβέβαιη ἡ [[ἐτυμολογία]] της. Ἴσως ἀπό τό [[πέλομαι]] (=εἶμαι σέ κίνηση) ἤ μπορεῖ νά συγγενεύει μέ τό [[πύλη]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[πολίζω]] (=χτίζω πόλη), [[πόλισμα]], [[πολισμός]], [[πολιστής]] (=[[θεμελιωτής]] πόλης), [[πολίτης]], [[πολιτικός]], [[πολιτεύω]], [[πολιτεία]], [[πολίτευμα]], [[συμπολιτεία]], [[ἀντιπολιτεία]] (=[[ἀντιπολήτευση]]), [[πολιτευτέον]], [[πολιτευτής]] (=[[δημαγωγός]]), [[πολιτευτικός]], [[πολίχνη]] (=μικρή πόλη), [[Πολιάς]] -άδος (=ἡ προστάτισσα τῆς πόλης) καί τά σύνθετα πολιορκῶ, [[πολιοῦχος]], πολιτογραφῶ.
}}
{{trml
|trtx====city===
Abkhaz: ақалақь; Afrikaans: stad; Akkadian: 𒌷; Albanian: qytet; Ambonese Malay: kota; Amharic: ከተማ; Arabic: مَدِينَة‎, بَلَد‎; Egyptian Arabic: بَلَد‎; Gulf Arabic: مَدينَة‎; Moroccan Arabic: مدِينَة‎; Aragonese: ziudá; Aramaic Hebrew: מְדִינְתָּא‎, כַּרְכָּא‎; Syriac: ܡܕܼܝܼܢܬܿܵܐ‎, ܟܿܲܪܟܿܵܐ‎; Argobba: ኸተም; Armenian: քաղաք; Aromanian: cãsãbã; Assamese: নগৰ, চহৰ; Asturian: ciudá; Avar: шагьар; Azerbaijani: şəhər; Bashkir: ҡала; Basque: hiri; Belarusian: горад, места; Bengali: শহর, নগর; Breton: keoded, keodedoù, kêr, kêrioù; Bulgarian: град; Burmese: မြို့; Buryat: хото; Catalan: ciutat; Cebuano: dakbayan, siyudad; Chamicuro: chi'nashtalichi; Chechen: гӏала; Chichewa: mzinda; Chinese Cantonese: 城市; Dungan: чыншы, чын, шы, чынпу; Hakka: 城市; Mandarin: 城市, 都市, 城, 市; Min Dong: 城市; Min Nan: 城市, 都市; Wu: 城市; Chuvash: хула; Coptic: ⲃⲁⲕⲓ; Cornish: cita; Corsican: cità; Crimean Tatar: şeer; Czech: město, velkoměsto; Dalmatian: cituot; Danish: by; Dhivehi: ޝަހަރު‎; Dongxiang: baza; Dutch: [[stad]]; East Central German: Stoadt; Eastern Mari: ола; Erzya: ош; Esperanto: urbo, civito; Estonian: linn; Extremaduran: ciá; Faroese: býur; Finnish: kaupunki; French: [[ville]], [[cité]], [[grande-ville]]; Old French: cité; Friulian: citât; Galician: cidade; Gallurese: cittai, zittai; Ge'ez: ሀገር; Georgian: დიდი ქალაქი; German: [[Stadt]], [[Großstadt]]; Gothic: 𐌱𐌰𐌿𐍂𐌲𐍃; Greek: [[πόλη]]; Ancient Greek: [[πόλις]], [[πτόλις]], [[ἄστυ]]; Guaraní: táva; Gujarati: શહેર, નગર; Haitian Creole: vil; Hausa: birni; Hawaiian: kūlanakauhale; Hebrew: עִיר‎; Hiligaynon: dakbanwa; Hindi: शहर, नगर; Hungarian: város; Hunsrik: xtat; Icelandic: borg; Ido: urbo, civito; Indonesian: kota; Interlingua: citate; Irish: cathair, baile mór; Istriot: sità; Italian: [[città]]; Japanese: 都市, 都会, 町; Javanese: kutha; Kabardian: къалэ; Kalmyk: балһсн; Kannada: ನಗರ; Kapampangan: lakanbalen; Karachay-Balkar: шахар; Karelian: linna; Kashubian: miasto; Kazakh: қала, шаһар; Khakas: саар, город; Khmer: ទីក្រុង, បុរី, នគរ; Komi-Permyak: кар; Komi-Zyrian: кар; Konkani: xar; Korean: 도시(都市), 시내(市內); Kumyk: шагьар; Kurdish Central Kurdish: شار‎; Northern Kurdish: bajar, şar; Kusunda: səhər; Kyrgyz: шаар, калаа; Ladin: zità; Lao: ຊຽງ, ທານີ, ເມືອງ, ນະຄອນ; Latin: [[urbs]], [[civitas]]; Latvian: pilsēta; Leonese: ciudá; Lithuanian: miestas; Luxembourgish: Stad; Lü: ᦵᦙᦲᧂ, ᨾᩮᩥ᩠ᨦ, ᦵᦞᦇ, ᦵᦋᧂ; Macedonian: град; Malagasy: monina, tanambe; Malay: bandar raya, kota, bandar; Malayalam: നഗരം; Maltese: belt; Manchu: ᡥᠣᡨᠣᠨ, ᡥᡝᠴᡝᠨ; Manx: ard-valley, caayr; Maori: tāone, tāone nui; Marathi: शहर, नगर; Maricopa: vakpaly; Mehri: رحبيت‎; Middle English: cite; Moksha: ош; Mongolian Cyrillic: хот; Nahuatl: altepetl; Navajo: kin nitsaago dah naazhjaaʼígíí, kin haalʼá; Nepali: सहर; North Frisian: steed; Northern Norwegian: by; Nubian Nobiin: diffi; Old Nubian: ⲇⲡ̅ⲡ; Occitan: ciutat; Ojibwe: gichi-oodena; Old Church Slavonic Cyrillic: градъ, мѣсто; Old East Slavic: градъ, мѣсто, городъ; Old English: burg; Old Portuguese: cidade; Oriya: ନଗର, ମହାନଗର; Oromo: magaalaa; Ossetian: сахар, горӕт; Paelignian: banudara; Pali: nagara; Pashto: ښار‎; Pennsylvania German: Schtadt, Schtedt; Persian: شهر‎; Phoenician: 𐤀𐤄𐤋‎; Pela: mjuʔ⁵⁵; Piedmontese: sità; Plautdietsch: Grootstaut, Staut; Polish: miasto; Portuguese: [[cidade]], [[urbe]]; Punjabi: ਸ਼ਹਿਰ; Quechua: llaqta; Romanian: oraș, cetate, urbe; Romansch: citad; Russian: [[город]], [[град]]; Rusyn: мі́сто; Sanskrit: नगर; Sassarese: ziddai; Saterland Frisian: Stääd; Scots: ceity, ceety; Scottish Gaelic: baile mòr, dùn; Serbo-Croatian Cyrillic: гра̑д; Roman: grȃd; Shor: тура; Sichuan Yi: ꇓꈓ; Sicilian: cità, citati; Silesian: mjasto; Sinhalese: නගරය; Skolt Sami: gåårad, lâ´nn; Slovak: mesto; Slovene: mésto; Somali: magaalo; Sorbian Lower Sorbian: město; Upper Sorbian: město; Southern Altai: кала; Spanish: [[ciudad]], [[urbe]]; Sumerian: 𒌷; Swahili: mji; Swedish: stad; Sylheti: ꠘꠉꠞ; Tagalog: lungsod, syudad; Tajik: шаҳр; Tamil: நகரம்; Taos: plòso'óna; Tarifit: ṯendint; Tatar: шәһәр, кала; Tausug: daira; Telugu: నగరం; Tetum: sidade; Thai: เมือง, นคร, กรุง, เชียง; Tibetan: གྲོང་ཁྱེར, རྒྱལ་ས; Tigrinya: ከተማ; Tocharian B: rīye; Turkish: kent, şehir, oram; Turkmen: şäher; Tuvan: хоорай; Udmurt: кар; Ugaritic: 𐎓𐎗; Ukrainian: мі́сто, град; Urdu: شہر‎, نگر‎; Uyghur: شەھەر‎; Uzbek: shahar; Venetian: sità, çità; Vietnamese: thành phố, thành, phố, đô thị; Volapük: zif; Võro: liin; Walloon: veye; Welsh: caer, dinas; West Frisian: stêd; Western Panjabi: شہر‎, نگر‎; Wolof: dëkk; Xhosa: idolophu; Yagnobi: шаҳр; Yakut: куорат; Yiddish: שטאָט‎; Yoruba: ìlú; Yup'ik: nunarpak; Zazaki: bajar, suk; Zhuang: si, hawsingz, singz; Zulu: ithawini
===polis===
af: polis; als: polis; ar: بوليس; ast: polis; az: polis; bar: polis; be: поліс; bg: полис; bs: polis; ca: polis; cs: polis; da: polis; de: Polis; el: πόλις; en: polis; eo: poliso; es: polis; et: polis; eu: polis; fa: پولیس; fi: polis; fr: polis; gl: polis; he: פוליס; hr: polis; hu: polisz; hy: պոլիս; id: polis; it: polis; ja: ポリス; ka: პოლისი; kk: полис; ko: 폴리스; ky: полис; la: polis; lb: polis; lt: polis; mk: полис; mn: грекийн хот-улсууд; nl: polis; nn: polis; no: polis; oc: polis; pl: polis; pt: pólis; ro: polis; rue: полис; ru: полис; sh: polis; simple: polis; sk: polis; sl: polis; sq: polisi; sr: полис; sv: polis; tl: pólis; tr: polis; uk: поліс; uz: polis; vec: polis; vi: thành bang hy lạp; wuu: 希腊城邦; zh_yue: 城邦; zh: 希臘城邦
}}