View source for ὄνυξ

{{LSJ1
|Full diacritics=ὄνυξ
|Medium diacritics=ὄνυξ
|Low diacritics=όνυξ
|Capitals=ΟΝΥΞ
|Transliteration A=ónyx
|Transliteration B=onyx
|Transliteration C=onyks
|Beta Code=o)/nuc
|Definition=ῠχος, ὁ, Hom. only in Ep. dat. pl. [[ὀνύχεσσι]], and always of the eagle,<br><span class="bld">A</span> [[talon]]s, [[claw]]s, Il.8.248, al.; so of the [[falcon]], Hes.''Op.''204, 205, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1180; so of beasts of prey, Pi.''N.''4.63, [[Herodotus|Hdt.]]3.108; of the crocodile, Id.2.68; of the Sphinx, E.''El.''471 (lyr.); of human beings, [[nail]], Hes.''Sc.''266, [[Herodotus|Hdt.]]4.64, etc.; τοὺς ὄνυχας τῶν δακτύλων [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''8; of [[horse]]s and [[ox]]en, [[hoof]], X.Eq.1.3, ''Ap''9.64 (Asclep. or Arch.): Arist. speaks of the [[hoof]] ([[ὁπλή]]) as homologous to the [[nail]] or [[claw]] ([[ὄνυξ]]), ''HA''486b20, ''PA''690a9: metaph., πρὸς ὀξύν γ' ὄ. πετραίου λίθου E.''Cyc.''401 codd. (leg. [[στόνυχα]]):—Special phrases:<br><span class="bld">1</span> <b class="b3">εἰς ἄκρους τοὺς ὄνυχας ἀφίκετο</b> (''[[sc.]]'' ὁ [[οἶνος]]) [[warm]]ed me to my [[finger]]s' ends, ib.159; so ἐκ κορυφῆς εἰς ἄκρους ὄνυχας ''AP''9.709 (Phil.), cf. 12.93 (Rhian.); so also [[ἐξ ὀνύχων]] = [[from the fingers' ends]], ib.5.13 (Rufin.), Plu.2.3c; but [[ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων]] = [[from childhood]], Horace's [[de tenero ungui]], AP5.128 (Autom.).<br><span class="bld">2</span> [[ὄνυχας ἐπ' ἄκρους στάς]] = [[on tiptoe]], E.''El.''840; ἐπ' ἄκρων ἐβάδιζε τῶν ὀ. Macho ap.Ath.8.349b.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">ὅταν ἐν ὄνυχι ὁ πηλὸς γένηται</b>, i.e. when the [[model]] reaches the [[nail]] [[stage]], because the [[sculptor]] puts the finishing touches to the model with his nail, Polyclit. ap. Plu. 2.636c, cf. Plu.2.86a; so <b class="b3">ἡ δι' ὄνυχος δίαιτα</b> a [[most careful]], [[close]] life, ib. 128e; τὸν Λυσιακὸν χαρακτῆρα ἐκμέμακται εἰς ὄνυχα [[ad unguem expressit]], D.H. ''Dem.''13; <b class="b3">σύμπηξις εἰς ὄνυχα</b> a [[nice]] fit, Gal.2.737; τὰς γωνίας ἐπ' ὄνυχος συμβεβλημένας ἔχειν Ph.''Bel.''66.37; πρὸς ὄνυχα τὴν προσκαρτέρησιν ποιεῖσθαι Phld.''Rh.''1.11S.; cf. [[ὀνυχίζω]] ''ΙΙΙ'', [[ἐξονυχίζω]].<br><span class="bld">4</span> [[ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι καὶ πάσῃ μηχανῇ]], i.e. [[in every possible way]], Luc. ''DMort.''11.4.<br><span class="bld">5</span> [[ἐξ ὀνύχων λέοντα]] (''[[sc.]]'' [[τεκμαίρεσθαι]]) to [[judge]] by the [[claw]]s, i.e. by a slight but characteristic [[mark]], Alc.113, Apostol. 7.57.<br><span class="bld">II</span> anything like a [[claw]],<br><span class="bld">1</span> [[fluke]] of an [[anchor]], Plu.2.247e.<br><span class="bld">2</span> an [[instrument]] fixed by a [[surgeon]] to his [[finger]], Hp.''Superf.'' 7, Gal.19.107.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">ὄ. σιδηροῦς</b> tool used for scraping the 'figs' of the [[συκάμινος]], [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Historia Plantarum|HP]]'' 4.2.1 (pl.); also for making incisions to extract gum of balsam, ib.9.6.2(pl.).<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">κλιμακίδοιν τοὺς ὄ., τῶν πλαισίων τοὺς ὄ.</b>, dub. sens. in ''IG''12.373.208,212, cf. 372 ''E''10.<br><span class="bld">III</span> anything like the [[nail]]:<br><span class="bld">1</span> the [[white]] part at the end of [[rose]]-[[petal]]s by which they are attached to the stalk, Dsc.1.99.<br><span class="bld">2</span> [[hypopyon]], an [[accumulation]] of [[pus]] in the [[eye]] resembling a nail-paring, Aët.7.30 tit. (pl.), Paul.Aeg.3.22.23.<br><span class="bld">3</span> [[part]] of the [[liver]], Ruf.''Onom.''180, Sch.Nic.''Th.''560.<br><span class="bld">4</span> [[veined gem]], [[onyx]], [[LXX]] ''Jb.''28.16, Aristeas66, J.''BJ''5.5.7; [[Σαρδῷος ὄνυξ]] = [[sardonyx]], Luc.''Syr.D.''32 (cf. [[σαρδόνυξ]]); ὄ. [[σφραγίς]] ''IG''22.1388.86, cf. 12.282.128.<br><span class="bld">5</span> an aromatic substance, [[onycha]], [[LXX]] ''Ex.''30.34, Damocr. ap. Gal.13.226, Dsc.2.8, ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''1142.4(iii A. D.).<br><span class="bld">6</span> = [[ἀστράγαλος]] VII, Ps.-Dsc.4.61.<br><span class="bld">7</span> [[operculum]] of the [[κογχύλιον]], Dsc.2.8, Gal.13.320, Orib.5.77.1, Paul.Aeg.7.3; of the [[πορφύρα]], Dsc.''Eup.''2.92.<br><span class="bld">8</span> a [[shellfish]], supposed female of [[σωλήν]], prob. [[Lithodomus]], Xenocr. ap. Orib.2.58.106 (pl.).<br><span class="bld">9</span> ὄνυχες θαλάσσιοι [[seaweed]], Ps.-Democr.Alch.p.42 B. (Cf. Lat. [[unguis]], Skt. nakhás '[[nail]]', etc.)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0350.png Seite 350]] υχος, ὁ (mit [[νύσσω]] verwandt, vgl. unguis, ungula), 1) [[Klaue]], [[Kralle]]; Hom. immer vom Adler, νεβρὸν ἔχοντ' ὀνύχεσσιν, Il. 8, 248, wie αἰετὸς δράκοντα φέρων ὀνύχεσσι, 12, 202. 220, vgl. Od. 2, 153. 15, 161; von den Krallen des Habichts Hes. O. 206. 207. Von Löwen, λεόντων ὄνυχας ὀξυτάτους, Pind. N. 4, 63; auch vom Pferde, Xen. Hipp. 1, 3. – Bei Menschen, der [[Nagel]]; Hes. Sc. 266; ὄνυχος ἄλοκι νεοτόμῳ, Aesch. Ch. 25; κόμην ἄπριξ ὄνυξι συλλαβὼν χερί, Soph. Ai. 303; δίαιμον ὄνυχα τιθεμένα σπαραγμοῖς, Eur. Hec. 656, vgl. Or. 959, u. öfter von dem Zerfleischen der Wangen zum Zeichen der Trauer; ὄνυχες τῶν δακτύλων, Ar. Av. 8; u. in Prosa, ἐχθρῶν τὰς χέρας νεκρῶν ἐόντων ἀποδείραντες αὐτοῖσι ὄνυξι, Her. 4, 64; Plat. Tim. 76 e; – ἐξ ὀνύχων, aus den Fingernägeln, oder Fingerspitzen, d. i. vom Herzensgrunde, φιλεῖν, lieben, Sp.; – ἐξ ὀνύχων λέοντα, ex ungue leonem, s. Diogen. 5, 15 u. nott. daselbst; auch allgemein, ἐκ τῶν ὀνύχων τεκμαίρεσθαι, d. i. das Ganze an einem charakteristischen Theile erkennen; – ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων, von zarter Jugend auf, Automed. 3 (V, 129); τὸ δὴ λεγόμενον ἐξ ἁπ. ὀν., Plut. de educ. lib. 5; a. Sp.; – ὁ [[πόνος]] δύεται εἰς ὄνυχα, er dringt unter die Nägel, wie wir sagen »bis in die Fingerspitzen«, die höchste Empfindlichkeit bezeichnend. – In der Sprache der Bildhauer ὁ πηλὸς ἀφικνεῖται εἰς ὄνυχα, der Thon kommt an die Nagelprobe, wenn der Künstler mit dem Nagel untersucht, ob Alles genau und glatt gearbeitet ist, oder Alles mit der größten Sorgfalt bis ins Kleinste nachpolirt (vgl. Plut. de prof. virt. sent. a. E.), die Nägel u. andere Beiwerke der Art genau ausarbeitet; auch ἐκμέμακται εἰς ὄνυχα, bis auf den Nagel, bis auf das Kleinste genau ausgearbeitet; auch auf andere Dinge übertr., ἡ ἀκριβὴς [[σφόδρα]] καὶ δι' ὄνυχος λεγομένη [[δίαιτα]], die genaueste, sorgfältigste Diät, Plut. de sanit. tuend. p. 387. – Uebh. εἰς ὄνυχα, δι' ὄνυχος, ἐπ' ὄνυχος, bis auf den Nagel, wie wir sagen: bis aufs Haar, aufs Genaueste zutreffend, wie [[σύμπηξις]] εἰς ὄνυχα, von einer aufs Haar passenden Fuge. – 2) von der Ähnlichkeit mit einer Kralle heißt [[ὄνυξ]] auch jeder Haken, jedes hakenförmige Werkzeug, uncus; Her. 7, 36 ὄνυξι ξυλίνοισι τὰ ὅπλα στρεβλοῦντες, [[varia lectio|v.l.]] ὄνοισι, ein Folterwerkzeug, Sp.; – Haken am Anker, κατέμαθε τῇ ἀγκύρᾳ τὸν ὄνυχα μὴ προσόντα, Plut. de mul. virt. p. 274. – 3) von der Ähnlichkeit mit dem Nagel eines Menschen der untere weiße Theil an der Rose und am Knoblauch, mit dem die Blätter und Knöpfe ansitzen, ungues rosarum, Diosc. – 4) ein wie ein Nagel aussehendes Geschwür auf der Hornhaut des Auges, Medic. – 5) ein Theil der Leber, Medic. – 6) ein streifiger Edelstein, der O nyx; auch das aus Onyr Verfertigte, bes. eine Salbenbüchse aus Onyx, Sp.
}}
{{bailly
|btext=ὄνυχος (ὁ) :<br /><b>I.</b> ongle, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> [[ongle chez l'homme]] ; <i>locut. proverb.</i> [[ἐξ]] ἀπάλων ὀνύχων PLUT dès la plus tendre enfance (<i>cf. lat.</i> ex teneris unguibus) ; ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι καὶ πάσῃ μηχανῇ LUC des dents, des ongles, par tous les moyens ; <i>dans le langage des sculpteurs</i> : εἰς ὄνυχα ἀφικνεῖσθαι PLUT en être arrivé jusqu'à l'épreuve de l'ongle, <i>càd</i> jusqu'à n'offrir au toucher de l'ongle aucune aspérité ; δι' ὄνυχος PLUT avec le plus grand soin, la plus minutieuse exactitude, parfaitement;<br /><b>2</b> [[griffe]] <i>ou</i> serre;<br /><b>3</b> [[corne]] <i>ou</i> sabot d'un cheval;<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i> <b>1</b> [[croc]] <i>ou</i> crochet de fer, <i>particul.</i> extrémité recourbée d'une ancre;<br /><b>2</b> onyx, <i>pierre précieuse</i>.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> [[unguis]].
}}
{{elru
|elrutext='''ὄνυξ:''' ῠχος ὁ (эп. dat. pl. [[ὀνύχεσσι]])<br /><b class="num">1</b> [[ноготь]] (οἱ ὄνυχοι τῶν δακτύλων Arph.): ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων Plut. с младых ногтей, т. е. с раннего детства; ἐκ κορυφῆς ἐς ἄκρους (или νεάτους) ὄνυχας Anth. с головы до кончиков ногтей; εἰς ὄνυχα ἀφικνεῖσθαι Plut. доходить до ногтя, т. е. подвергаться проверке ногтем (о скульптурных работах, тж. в знач. погов.), заканчиваться (тщательной) отделкой; ἡ δι᾽ ὄνυχος [[δίαιτα]] Plut. утонченный образ жизни; ὄνυχας ἐπ᾽ ἄκρους [[στάς]] Eur. стоя на цыпочках;<br /><b class="num">2</b> [[коготь]] (ὄνυχοι αἰετοῦ Hom.; ὄνυχοι λεόντων Pind.): ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι καὶ πάσῃ μηχανῇ погов. Luc. зубами и когтями и всеми средствами;<br /><b class="num">3</b> [[копыто]] (''[[sc.]]'' τοῦ ἵππου Xen.): τὸ πτανοῦ πώλου ὄ. Anth. копыто крылатого коня, т. е. Пегаса;<br /><b class="num">4</b> [[острый выступ]] (ὄ. πετραίου λίθου Eur.);<br /><b class="num">5</b> [[крюк]], [[лапа]] (τῆς ἀγκύρας Plut.);<br /><b class="num">6</b> [[оникс]]: [[Σαρδῷος]] ὄ. Luc. сардоникс.
}}
{{ls
|lstext='''ὄνυξ''': -ῠχος, ὁ, Ἐπικ. δοτ. πληθ. ὀνύχεσσι· (ἴδε ἐν τέλει)· - παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐν τῷ πληθ., καὶ ἐπὶ τοῦ ἀετοῦ· [[οὕτως]] ἐπὶ τοῦ ἱέρακος, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 202, 203, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1180· ἐπὶ τῶν ἁρπακτικῶν ζῴων, Πινδ. Ν. 4. 103, Ἡρόδ. 3. 108· ἐπὶ τοῦ κροκοδείλου, ὁ αὐτ. 2. 68· ἐπὶ τῆς Σφιγγός, Εὐρ. Ἠλ. 471· - ἐπὶ ἀνθρώπων, ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «’νύχι», Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 266, Ἡρόδ. 4. 64, καὶ Ἀττ.· τοὺς ὄνυχας τῶν δακτύλων Ἀριστοφ. Ὄρν. 8· - ἐπὶ τῆς ὁπλῆς τῶν ἵππων, Ξεν. Ἱππ. 1, 3, Ἀνθ. Π. 9. 64 - ὁ Ἀριστοτέλης θεωρεῖ τὴν ὁπλὴν ὁμόλογον πρὸς τὸν ὄνυχα, καὶ διὰ [[πλῆθος]] ἀντὶ πλειόνων ὀνύχων εἷς [[ὄνυξ]] ἡ ὁπλὴ ἐστιν π. Ζ. Μορ. 1. 1, 10., 4. 10, 59· - μεταφορ., πρὸς ὀξὺν ὄνυχα πετραίου λίθου Εὐρ. Κύκλ. 401. - Ἰδιαίτεραι φράσεις: 1) εἰς ἄκρους τοὺς ὄνυχας ἀφίκετο (δηλ. ὁ [[οἶνος]]), μὲ ἐθέρμανε [[μέχρι]] τῶν ὀνύχων, Εὐρ. Κύκλ. 159 [[οὕτως]], ἐκ κορυφῆς εἰς ἄκρους ὄνυχας Ἀνθολ. Π. 9. 709, πρβλ. 12. 93· ὁ [[πόνος]] δύεται εἰς ὄνυχα [[αὐτόθι]]· οὕτω καί, ἐξ ὀνύχων, ἐκ τοῦ ἄκρου τῶν ὀνύχων, [[αὐτόθι]] 5. 14· [[ἀλλά]], ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων, ἐκ παιδικῆς ἡλικίας, τὸ τοῦ Ὁρατίου: de tenero ungui, [[αὐτόθι]] 5. 129, πρβλ. Πλούτ. 2. 3C. 2) ὄνυχας ἐπ’ ἄκρους [[στάς]], σταθεὶς [[ἐπάνω]] «’ς τὰ νύχια», Λατιν. summis digitis, Εὐρ. Ἠλ. 840· ἐπ’ [[ἄκρων]] ἐβάδιζε τῶν ὀνύχων Μάχων παρ’ Ἀθην. 349Β. 3) ἐν ὄνυχι ὁ [[πηλὸς]] γίγνεται, δηλ. τὸ ἐκ πηλοῦ [[πρόπλασμα]] ἀντέχει εἰς τὴν διὰ τοῦ ὄνυχος δοκιμασίαν, τὸ τοῦ Ὁρατίου: factus ad unguem, [[διότι]] ὁ [[γλύπτης]] δοκιμάζει τὴν τελειότητα τῆς ἐργασίας σύρων τὸν ὄνυχα ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας, Πλούτ. 2. 636C, πρβλ. Casaub. εἰς Αἰσχύλ. Πέρσ. 1. 64, Wyttenb. εἰς Πλούτ. 2. 86Α, πρβλ. Ὁρατίου Σατύρ. 1. 5, 32, Α. P. 294· [[οὕτως]], ἡ δι’ ὄνυχος [[δίαιτα]], [[βίος]] μετὰ προσοχῆς, Πλούτ. 2. 128Ε· ἐκμέμακται εἰς ὄνυχα, ad unguem expressit, Διον. Ἁλ. π. Δημ. 13· [[σύμπηξις]] εἰς ὄνυχα, [[ὡραία]], λεπτή, τελεία [[ἁρμογή]], ὡς τὸ Λατ. committere in unguem, Γαλην. 4, σ. 11· ἐπ’ ὄνυχα συμβεβλημέναι γωνίαι Φίλων Βελοπ. 66Ε· - ἐν τοιαύταις φράσεσιν ἀντὶ ὄνυχος μεταχειριζόμεθα νῦν τὴν [[τρίχα]]· πρβλ. [[ὀνυχίζω]] ΙΙΙ, [[ἐξονυχίζω]]. 4) ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι καὶ πάσῃ μηχανῇ, δηλ. κατὰ πάντα δυνατὸν τρόπον, Λουκιαν. Νεκρικ. Διάλ. 11. 4. 5) ἐξ ὀνύχων λέοντα (ἐξυπακ. [[τεκμαίρομαι]]), [[κρίνω]] ἐκ τῶν ὀνύχων, δηλ. μικροῦ ἀλλὰ χαρακτηριστικοῦ σημείου, Λατ. ex ungue leonem, Παροιμιογρ. ΙΙ. πᾶν [[πρᾶγμα]] ὁμοιάζον πρὸς ὄνυχα ἁρπακτικοῦ θηρίου, 1) Λατ. uncus, τὸ ἀγκιστροειδὲς [[ἄκρον]] τῆς ἀγκύρας, Πλούτ. 2. 247Ε. 2) χειρουργικόν τι [[ἐργαλεῖον]], = [[ἐμβρυουλκός]], Ἱππ. 261. 6. 3) κολαστήριόν τι [[ὄργανον]], μνημονευόμενον ἐκ τοῦ Συνεσίου, πρβλ. Notices des Mss. 9, σ. 188. ΙΙΙ. πᾶν ὅ,τι ὁμοιάζει πρὸς ὄνυχα: 1) τὸ λευκὸν [[μέρος]] τῶν πετάλων τοῦ ῥόδου, «τὸν ὄνυχα καλούμενον, [[ὅπερ]] ἐστὶ τὸ λευκὸν τὸ ἐν τῷ φύλλῳ, Λατ. ungues rosarum, Διοσκ. 1. 130. 2) ἀποσκλήρυνσίς τις τοῦ κερατοειδοῦς τοῦ ὀφθαλμοῦ φαινομένη ὡς [[ὄνυξ]], «[[ὑπόπυος]] ὁ κερατοειδὴς [[ἐνίοτε]] γίνεται ποτὲ μὲν διὰ τοῦ βάθους, ποτὲ δὲ δι’ ἐπιπολῆς, ὄνυχι προσεοικότος τοῦ πύου κατὰ τὸ [[σχῆμα]]» Παῦλ. Αἰγ. 3. 22. 3) [[μέρος]] τοῦ [[ἥπατος]], Ροῦφ. σ. 39, Σχόλ. εἰς Νικ. Θηρ. 559. 4) πολύτιμός τις [[λίθος]] μετὰ φλεβῶν, Σαρδῷος [[ὄνυξ]], [[σαρδόνυξ]], Λουκ. π. τῆς Συρ. Θεοῦ 32· [[ὄνυξ]] σφραγὶς Συλλ. Ἐπιγρ. 150Β. 36· ἴδε [[σαρδόνυξ]]. (Ὁ [[τύπος]] ὀνυχφαίνεται ἐν τῷ Λατ. ung-uis· τὸ ἀρκτικὸν φωνῆεν δὲν εὑρίσκεται ἐν τῇ Σανσκρ. λέξει nakh-as, nakh-am (unguis)· [[οὔτε]] ἐν τῇ Γοτθικ. ga-nagl-jan (προσηλοῦν)· Ἀρχ. Σκάνδιν. näg-li· Ἀγγλο-Σαξον noeg-el· Ἀρχ. Γερμ. nag-al, κτλ. - Ἡ [[σχέσις]] μετὰ τῆς √ΝΥΧ, [[νύσσω]], [[εἶναι]] [[ἀμφίβολος]], ἴδε Κουρτ. Gr. Et. σ. 322. 536). - Ἐν συνθέσει διὰ τοῦ ω, [[γαμψῶνυξ]], [[μῶνυξ]], [[παρωνυχία]], [[ποδώνυχος]], πλὴν τοῦ [[σαρδόνυξ]] ([[λίθος]] [[πολύτιμος]]) καὶ σῡλόνυξ (ὁ περικόπτων τοὺς ὄνυχας), Ζηκίδου Λεξικ. Ὀρθογρ. ἐν λέξει.
}}
{{Autenrieth
|auten=υχος: pl., claws, talons, of the [[eagle]].
}}
{{Slater
|sltr=[[ὄνυξ]] [[claw]] [[πῦρ]] δὲ παγκρατὲς θρασυ- μαχάνων τε λέοντων ὄνᾰχας ὀξυτάτους ἀκμὰν καὶ δεινοτάτων σχάσαις ὀδόντων (N. 4.63)
}}
{{eles
|esgtx=[[uña]], [[pezuña]]
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὄνυξ:''' -ῠχος, ὁ, Επικ. δοτ. πληθ. [[ὀνύχεσσι]]· Λατ. [[unguis]]·<br /><b class="num">I.</b> στον Όμηρ. μόνο στον πληθ., λέγεται για τα νύχια του αετού· λέγεται για ανθρώπους, [[νύχι]], σε Ησίοδ., Ηρόδ., Αττ.· χρησιμ. για άλογα και βόδια, [[οπλή]], σε Ξεν.· ιδιωματικές φράσεις, <i>εἰς ἄκρους τοὺς ὄνυχας ἀφίκετο</i> (ενν. ὁ [[οἶνος]]), το [[κρασί]] με ζέστανε ως τις άκρες των δακτύλων μου, σε Ευρ.· ὄνυχας ἐπ' ἄκρους [[στάς]], στέκοντας στις μύτες των ποδιών, Λατ. summis digitis, στον ίδ.· <i>ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων</i>, από την τρυφερή, από την παιδική [[ηλικία]], στον Οράτ. de tenero ungui, σε Ανθ.· <i>ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι</i>, με νύχια και με δόντια, δηλ. με [[κάθε]] δυνατό τρόπο, σε Λουκ.<br /><b class="num">II.</b> [[πολύτιμος]] [[λίθος]] που έχει φλέβες, «νερά», στον ίδ.
}}
{{etym
|etymtx=1. <b class="b3">-υχος</b><br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[nail]], [[claw]], [[hoof', often metaph. in several meanings]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[onuka]] /[[onuks]]/ Nicole Guilleux, RPh. LXXV(2001)149.<br />Compounds: Compp., e.g. <b class="b3">ὀνυχο-γραφέομαι</b> to [[be carved by a nail]] (Hp.), <b class="b3">γαμψ-ῶνυξ</b> and <b class="b3">-ώνυχος</b> `[[with curved claws]] (Il., also Arist.; on the stemformation Sommer Nominalkomp.96 ff.); on [[μῶνυξ]] s. v.<br />Derivatives: Dimin. [[ὀνύχιον]] n. (Arist., pap.); [[ὀνυχιστήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. [[hoof]] (LXX; cf. on [[βραχιονιστήρ]] and [[ὀνυχίζομαι]] below); <b class="b3">ὀνυχ-ιμαῖος</b> [[of the size of nail-parings]], [[tiny]] (Com. Adesp.), <b class="b3">-ιαῖος</b> [[as broad as a nail]] (Eust.); <b class="b3">ὀνυχ-ίζομαι</b> [[to cut ones nails]] (Cratin., LXX) with <b class="b3">-ισμός</b> m. (Str.), <b class="b3">-ιστήριον</b> n. [[nailscissors]] (Posidipp. Com.); <b class="b3">-ίζω</b> [[to test with ones nails]] (Artem.); <b class="b3">-όω</b> [[to equip with claws]], [[to bend in a claw-like fashion]] (Orib., sch.).<br />Origin: IE [Indo-European] [780] <b class="b2">*h₃nogh-</b> [[nail]]<br />Etymology: Old (popular s. Ernout-Meillet s. [[unguis]]) name of the nail and the hoof, which is in most language-groups, even if in strongly changed form, retained. With the disyllabic [[ὄνυξ]] (<b class="b3">ὀνυχ-</b>) agrees best Arm. [[eɫungn]] [[nail]] with secondary [[n-]]stem (like [[ot-n]] [[foot]]; s. [[πούς]]), dissimilation [[n]] -- [[n]] > [[ɫ]] -- [[n]] and inner nasalisation either from monosyllabic [[ongh-]] (Kortlandt assumes that <b class="b2">*h₃nogh-</b>/<b class="b2">*h₃ngh-</b> yielded <b class="b2">*onog</b>/<b class="b2">*ong</b>, which were contaminated in <b class="b2">*onong</b>; this became <b class="b2">*enong</b> by dissimilation, which gave [[eɫungn]]; Armeniaca 76). The other languages have a monosyllabic stem, either [[ongh-]], <b class="b2">n̥gh-</b> (Lat. [[unguis]], Celt., e.g. OIr. [[ingen]] f.) or [[nogh-]] (Germ., e.g. OHG [[nagal]] m. [[Nagel]], Balt.-Slav., e.g. Lith. [[nãgas]] m. [[nail]], [[claw]]); with ten. asp. Indo-Ir., e.g. Skt. [[nakhá-]] m. n. [[nail]], [[claw]]; diff. suffixes, which are unimportant for Greek. On the ablaut cf. e.g. [[ὀμφαλός]]. -- Further details w. rich lit. in WP. 1, 180 f. and Pok. 780 as in the special. dict, W.-Hofmann a. Ernout-Meillet s. [[un-guis]], Mayrhofer s. [[nakhám]], Fraenkel s. [[nãgas]], Vasmer s. [[nogá]]. Rootspeculations in Specht Ursprung 253 b. 1. Wrong Rogge PhW 44, 1004 (<b class="b3">ὀ-</b> from [[ὄγκος]]).<br />2. <b class="b3">-υχος</b><br />Grammatical information: m.<br />Meaning: name of a precious stone, [[onyx]] (Ctes., LXX).<br />Compounds: Comp. <b class="b3">σαρδ-όνυξ</b> [[sardonyx]] (Philem. Com., J.; cf. [[σάρδιον]]).<br />Derivatives: [[ὀνύχιον]] n. [[kind of onyx]] (Thphr., LXX), <b class="b3">-ιος</b> adj. (Suid.),<b class="b3">-ίτης</b> m., <b class="b3">-ῖτις</b> f. ([[λίθος]]) [[onyx-like stone]] (Str., Dsc.; Redard 58), <b class="b3">-ινος</b> [[made of o.]], [[onyx-coloured]] (hell.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Perh. identical with [[ὄνυξ]] [[nail]], because of its white glance as of a fingernail (Schramm P.-W. 18: 1, 535); or only folketymologically adapted foreign word? -- Untenable Sem. etymologies by Lewy Fremdw. 58 (doubting or rejecting); s. alo Schrader-Nehring Reallex. 1, 212.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ὄνψξ, υχος,<br /><b class="num">I.</b> Lat. [[unguis]], in Hom. only in plural of the [[eagle]]'s talons;— of [[human]] beings, a [[nail]], Hes., Hdt., Attic:—of horses and oxen, a [[hoof]], Xen.—Special phrases, εἰς ἄκρους τοὺς ὄνυχας ἀφίκετο (''[[sc.]]'' ὁ οἶνοσ) warmed me to my fingers' ends, Eur.; ὄνυχας ἐπ' ἄκρους [[στάς]] on tiptoe, Lat. summis digitis, Eur.; ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων from [[childhood]], Hor. de tenero ungui, Anth.; ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι, i. e. in [[every]] [[possible]] way, Luc.<br /><b class="num">II.</b> a [[veined]] gem, [[onyx]], Luc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ὄνυξ''': 1. -υχος<br />{ónuks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Nagel]], [[Kralle]], [[Huf]], oft übertr. in verschiedenen Bedd. (seit Il.).<br />'''Composita''' : Kompp., z.B. [[ὀνυχογραφέομαι]] [[von einem Nagel geritzt werden]] (Hp.), [[γαμψῶνυξ]] und -ώνυχος [[mit gekrümmten Krallen]] (ep. poet. seit Il., auch Arist. u.a.; zur Stammbildung Sommer Nominalkomp. 96 ff.); zu [[μῶνυξ]] s. bes.<br />'''Derivative''': Ableitungen: Deminutivum [[ὀνύχιον]] n. (Arist., Pap.); [[ὀνυχιστήρ]], -ῆρος m. [[Huf]] (LXX; vgl. zu [[βραχιονιστήρ]] und ὀνυχίζομαι unten); [[ὀνυχιμαῖος]] [[nagelspitzengroß]], [[winzig]] (Kom. Adesp.), -ιαῖος [[nagelbreit]] (Eust.); ὀνυχίζομαι [[die Nägel beschneiden]] (Kratin., [[LXX]] u.a.) mit -ισμός m. (Str.), -ιστήριον n. [[Nagelschere]] (Posidipp. Kom.); -ίζω [[mit dem Nagel prüfen]] (Artem. u.a.); -όω [[mit einer Kralle versehen]], [[krallenförmig biegen]] (Orib., Sch.).<br />'''Etymology''' : Alte volkstümliche (s. Ernout-Meillet s. ''unguis'') Benennung des Nagels und des Hufs, die in den meisten Sprachzweigen, wenn auch in stark wechselnder Form, erhalten ist. Zu dem zweisilbigen [[ὄνυξ]] (ὀνυχ-) stimmt am nächsten, wie zu erwarten war, das ebenfalls zweisilbige arm. ''eɫungn'' [[Nagel]] mit sekundärem ''n''-Stamm (wie ''ot''-''n'' [[Fuß]]; s. [[πούς]]), ''e''-Abtönung des Anlauts, Dissimilation ''n'' — ''n'' > ''ɫ'' — ''n'' und innerer Nasalierung entweder von dem einsilbigen ''ongh''-(s. unten) oder durch Vorwegnahme des Auslauts (vgl. zu [[ὄμπνη]]). Die übrigen Sprachen bieten einen einsilbigen Stamm, entweder ''ongh''-, ''n̥gh''- (lat. ''unguis'', kelt., z.B. air. ''ingen'' f.) oder ''nogh''- (germ., z.B. ahd. ''nagal'' m. ’''Nagel''’, balt.-slav., z.B. lit. ''nāgas'' m. [[Nagel]], [[Klaue]]); mit Ten. asp. indoir., z.B. aind. ''nakhá''- m. n. [[Nagel]], [[Kralle]]; hinzu kommen verschiedene, für das Griech. belanglose Suffixe. Zum Ablaut vgl. z.B. [[ὀμφαλός]] und 2. [[ὀμφή]]. — Weitere Einzelheiten m. reicher Lit. bei WP. 1, 180 f. und Pok. 780 ebenso wie in den Spezialwörterbüchern, z.B. W.-Hofmann u. Ernout-Meillet s. ''un''-''guis'', Mayrhofer s. ''nakhám'', Fraenkel s. ''nāgas'', Vasmer s. ''nogá''. Wurzelspekulationen bei Specht Ursprung 253 A. 1 (wo auch Lit.); Laryngalbetrachtungen bei Austin Lang. 17, 41. Verfehlt Rogge PhW 44, 1004 (ὀ- von [[ὄγκος]]).<br />'''Page''' 2,398-399<br />2. -υχος<br />{ónuks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': N. eines Edelsteins, [[Onyx]] (Ktes., [[LXX]] usw.),<br />'''Composita''' : Komp. [[σαρδόνυξ]] [[Sardonyx]] (Philern. Kom., J. u.a.; vgl. σάρ- διον).<br />'''Derivative''': Davon [[ὀνύχιον]] n. [[Art Onyx]] (Thphr., LXX), -ιος Adj. (Suid.),-ίτης m., -ῖτις f. ([[λίθος]]) [[onyxähnlicher Stein]] (Str., Dsk.; Redard 58), -ινος ‘aus O., onyxfarben’ (hell. u. sp.).<br />'''Etymology''' : Wohl mit [[ὄνυξ]] [[Nagel]] identisch, wegen seines dem Fingernagel ähnlichen weißen Glanzes (Schramm P.-W. 18: 1, 535); od. nur volksetymologisch umgebildetes Fremdwort? — Unhaltbare sem. Etymologien bei Lewy Fremdw. 58 (zweifelnd od. ablehnend); s. noch Schrader-Nehring Reallex. 1, 212.<br />'''Page''' 2,399
}}
{{mantoulidis
|mantxt=-υχος (=[[νύχι]]). Ἴσως να συγγενεύει μέ τό [[νύσσω]] → νυχ + jω (=[[τρυπῶ]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ὀνυχίζω]], [[ἐξονυχίζω]] (=[[ἐξετάζω]] προσεκτικά), [[ὀνύχινος]], [[ὀνυχισμός]], [[γαμψῶνυξ]], [[μῶνυξ]].
}}
{{elmes
|esmgtx=ὁ 1 [[uña]] humana λαβὼν οὖν ὁμοῦ δύο σαυτοῦ ὄνυχας καὶ πάσας σου τὰς τρίχας ἀπὸ κεφαλῆς <b class="b3">toma, pues, dos de tus uñas y todos los cabellos de tu cabeza</b> P I 3 P I 7 P I 9 2 [[uña]], [[pezuña]] de carnero ἐπίθυε ... τὸν ὄνυχα τὸν μικρὸν τοῦ ἐμπροσθιδίου δεξιοῦ ποδός <b class="b3">ofrece como sacrificio la uña pequeña de la pata derecha delantera</b> P II 45 de oveja τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ ὄνυχας προβάτου <b class="b3">en el primer día, uñas de oveja</b> P II 142 de cabra τῇ δευτέρᾳ (ἡμέρᾳ) αἰγὸς ὄνυχας <b class="b3">en el segundo día uñas de cabra (como ofrenda para una súplica) </b> P II 142 de caballo γράψον ἐπὶ τοὺς μεγάλους ὄνυχας αὐτοῦ γράφων χαλκῷ γραφείῳ τοὺς χαρακτῆρας τούτους <b class="b3">escribe sobre sus grandes uñas grabando con un estilo de bronce los siguientes signos</b> P VII 391 de camello, símbolo del espíritu del mago P IV 2305 
}}