View source for πτερόν

{{LSJ1
|Full diacritics=πτερόν
|Medium diacritics=πτερόν
|Low diacritics=πτερόν
|Capitals=ΠΤΕΡΟΝ
|Transliteration A=pterón
|Transliteration B=pteron
|Transliteration C=pteron
|Beta Code=ptero/n
|Definition=τό, ([[πέτομαι]], [[πτέσθαι]]) mostly in plural,<br><span class="bld">A</span> [[feathers]], Od.15.527, [[Herodotus|Hdt.]]2.73, etc.: in sg., [[feather]], E.''Rh.''618, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''584, 1105; [[πτεροῦ σῦριγξ]] = [[quill]], Hp.''Fist.''6; τὰ ὦτα πτερῷ κνωμένοις Luc.''Salt.''2; ἀντὶ τριχῶν πτερὰ φύειν Pl.''Ti.''91d (cf. [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''106); ἡ τῶν π. ἀποβολή [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 246d: [[proverb|prov.]], [[πόνου δ' ἴδοις ἂν οὐδαμοῦ ταὐτὸν πτερόν]] = [[misery]] is of [[varied]] [[plumage]], i.e. [[manifold]], A.''Supp.''329; [[τοῖς αὑτῶν πτεροῖς ἁλίσκεσθαι]] to [[be shot with an arrow feathered from one's own plumes]], '[[hoist with one's own petard]]', Id.''Fr.''139; [[ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλεσθαι]] = [[pride]] oneself on '[[borrowed]] [[plume]]s', Luc.Pro Merc.Cond.4; [[κείρευ πτερά]] '[[have your wings clipped]]', Call.''Epigr.''47.8.<br><span class="bld">2</span> = [[πτέρυξ]], [[bird's wing]], freq. in plural, [[wings]], Il.11.454, Od.2.151, etc. (sg., A.''Fr.''304.4); οἶμον αἰθέρος ψαίρει πτεροῖς Id.''Pr.''396; <b class="b3">Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς ὄντας</b>, metaph. from chickens under the hen's wings, Id.''Eu.''1001 (lyr.); τὰ τέκν' ἔχων ὑπὸ πτεροῖς E.''Heracl.''10, etc.: as an emblem of speed, ὡσεὶ π. ἠὲ νόημα Od.7.36; πόδα τιθεὶς ἴσον πτεροῖς E.''IT''32; <b class="b3">δοκεῖτε πηδᾶν τἀδικήματ' εἰς θεοὺς πτεροῖσι</b>; Id.''Fr.''506; also <b class="b3">τῷ δ' εὖτε πτερὰ γίγνετο</b> he got as it were [[wing]]s, i.e. [[spirit]], [[courage]], Il.19.386; <b class="b3">νωμᾷ δ' ἐν οἰωνοῖσι τοὐκείνης</b> (''[[sc.]]'' [[Ἀφροδίτη]]ς) <b class="b3"> πτερόν, ἐν θηρσίν, ἐν βροτοῖσιν, ἐν θεοῖς</b> her [[uplifting]] [[influence]], [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''941.11.<br><span class="bld">3</span> [[wing]]s of a [[bat]], [[Herodotus|Hdt.]]2.76; of [[insect]]s, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''532a25, ''PA''682b18, al.<br><span class="bld">II</span> any [[winged]] [[creature]], as the [[Sphinx]], E.''Ph.''806 (lyr.); a [[beetle]], Ar.''Pax''76.<br><span class="bld">2</span> [[omen]], <b class="b3">πιστὸν ἐξ ὑμῶν πτερόν ἐξήγαγ' ἐς τόδ' ἄλσος</b> S.''OC''97.<br><span class="bld">III</span> [[anything like wings]] or [[feather]]s: as<br><span class="bld">1</span> [[oar]]s, ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται Od.11.125; νηὸς πτερά Hes.''Op.''628 (unless [[sail]]s, cf. [[πτίλον]] ΙΙΙ.2); <b class="b3">ὅπῃ νεὼς στείλαιμ' ἂν οὔριον π.</b> E.''Hel.''147; [[σκάφος]] ἀΐσσον πτεροῖσι Id.''Tr.''1086 (lyr.): hence conversely, of birds, πτεροῖς ἐρέσσει Id.''IT''289; <b class="b3">πτερῶν εἰρεσίᾳ</b>, of [[Hermes]], Luc.''Tim.''40.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ἀέθλων πτερά</b>, i.e. the [[crown]] of [[victory]], which [[lift]]s the [[victor]] to [[heaven]], Pi.''O.''14.24, cf.''P.''9.125.<br><span class="bld">3</span> sg., [[wing]]s of the [[wind]], dub. in [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''23.3.<br><span class="bld">4</span> [[fan]] or [[parasol]], Com. Adesp.1129.<br><span class="bld">5</span> <b class="b3">πτερὸν ἱέρακος</b> a [[hawk]]'s [[wing]], worn by the [[ἱερογραμματεύς]] in Egypt, D.S.1.87.<br><span class="bld">6</span> [[feathered arrow]], E.''Hel.''76.<br><span class="bld">7</span> [[ploughshare]], Lyc. 1072.<br><span class="bld">8</span> [[sidewall]]s of [[Egyptian]] [[temple]]s, Str.17.1.28, Plu.2.359a.<br><span class="bld">b</span> [[battlements]], Procop.''Aed.''2.8.<br><span class="bld">c</span> [[portcullis]], or [[drawbridge]], in [[gateway]]s, Sch.E.''Ph.''114.<br><span class="bld">9</span> <b class="b3">πτερὰ Θετταλικά</b> were the [[flutter]]ing [[corner]]s of a [[χλαμύς]] (v. [[πτέρυξ]] II.4), Poll. 7.46.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0808.png Seite 808]] τό, 1) [[Feder]], womit man fliegt ([[πτέσθαι]]), [[Flügel]], Fittig; Hom. gew. im plur.; οἰωνοὶ περὶ πτερὰ πυκνὰ βαλόντες, Il. 11, 454; τιναξάσθην πτερὰ πολλά, Od. 2, 151; als Sinnbild der Geschwindigkeit, νέες ὠκεῖαι, ὡςεὶ πτερὸν ἠὲ [[νόημα]], 7, 36; vgl. πόδα ἴσον πτεροῖς, Eur. I. T. 32; πτεροῖσιν ἀκάμαντας ἵππους, Pind. Ol. 1, 87; πτεροῖσιν πορφυρέοις πεφρίκοντας νῶτα, P. 4, 182; er vrbdt auch πτερὰ νικᾶν δέξατο, P. 9, 125, die Fittige des Sieges, dessen Ruhm sich schnell verbreitete; κίρκον εἰσορῶ δρόμῳ πτεροῖς ἐφορμαίνοντα, Aesch. Pers. 204; u. so in Prosa überall; ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλεσθαι, sich mit fremden Federn schmücken, Luc. pro merc. cond. 24. – Übertr. wie bei uns, κείρειν τινὶ τὰ πτερά, Einem die Flügel beschneiden, ihn in Schranken halten, Callim. ep. 49, 8. – Von den Flughäuten der Fledermaus, Her. 2, 76. – Auch das junge Barthaar, Milchhaar, Jac. A. P. 773. – Auch der Vogel, und überh. jedes geflügelte Geschöpf, Ar. Pax 76; dah. auch, wie [[οἰωνός]], Vogelzeichen, οὐκ ἔσθ' [[ὅπως]] οὐ πιστὸν ἐξ ὑμῶν πτερὸν ἐξήγαγ' εἰς τόδ' [[ἄλσος]], Soph. O. C. 97; Geschick, Loos, πόνου δ' ἴδοις ἂν οὐδαμοῦ ταὐτὸν [[πτερόν]], Aesch. Suppl. 324. – Auch wie bei uns übertr., der Schutz, Παλλάδος δ' ὑπὸ πτεροῖς ὄντας ἅζεται [[πατήρ]], unter den Fittigen der Pallas, Aesch. Eum. 455; vgl. τὰ κείνου τέκν' ἔχων ὑπὸ πτε ροῖς, Eur. Heracl. 10. – Von Rudern u. Segeln, welche die Flügel des Schiffes sind, νηὸς πτερά, Hes. O. 630, wie Hom. sagt ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται, Od. 11, 125. 23, 272; νεὼς [[οὔριον]] [[πτερόν]], Eur. Hel. 146; Ar. u. in Prosa (vgl. auch [[πτερόω]]); auch die Räder, s. Müller Lycophr. 1072; vgl. Voß Virg. Georg. 1, 169. – Fächer, com. bei Poll. 10, 127. – 2) Die Säulenstellung an beiden Seiten der griechischen Tempel, und an den ägyptischen, welche dergleichen nicht hatten, die Seitenmauern; auch eine Art Mauerzinnen zur Vertheidigung der Mauern. – Eine mit Eisen beschlagene Zugbrücke vor den Stadtthoren, Schol. Eur. Phoen. 114. – Πτερὰ Θετταλικά, ein weiter, thessalischer Flügelmantel, Coray Heliod. 2 p. 18. – Ein Saiteninstrument, vielleicht eine [[σῦριγξ]], Anonym. Bellerm. de mus. 17.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (τό) :<br /><b>I.</b> [[plume d'aile]] : ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλεσθαι LUC se parer des plumes d'autrui ; <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> [[plumet]], [[aigrette]];<br /><b>2</b> [[trait garni de plumes]];<br /><b>II.</b> <i>d'ord.</i> τὰ πτερά aile, <i>particul.</i><br /><b>1</b> [[aile d'oiseau]] ; les ailes aux pieds d'Hermès ; les ailes sur un casque ; <i>p. ext.</i> oiseau, tout être ailé ; augure, auspice, <i>ou en gén.</i> coup d'aile <i>ou</i> direction du sort, de la destinée, <i>et, p. suite</i>, sort, destinée;<br /><b>2</b> [[aile d'insecte]];<br /><b>3</b> <i>fig. comme symbole de force</i> : [[τῷ]] δ' [[αὖτε]] πτερὰ γίγνετο IL (ses armes) lui étaient comme des ailes à un oiseau ; <i>comme symbole d'agilité, de légèreté ; comme symbole de protection</i> : Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς ESCHL sous les ailes de Pallas;<br /><b>III.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> <i>en parl. de navires</i> rangée de rames;<br /><b>2</b> [[colonnade de temple]];<br /><b>3</b> aile de bâtiment, <i>particul.</i> construction en saillie aux deux côtés de la porte principale d'un temple égyptien.<br />'''Étymologie:''' R. Πετ, voler ; v. [[πέτομαι]], [[ἵπταμαι]], etc.
}}
{{elnl
|elnltext=πτερόν -οῦ, τό [~ πέτομαι] veer (van vogels), meestal plur.:; σὺν δὲ πτερὰ πυκνὰ λίασθεν het dichte verenkleed hing slap Il. 23.879; οἱ τὰ ὦτα πτερῷ κνώμενοι mensen die met een veer hun oren kietelen Luc. 45.2; overdr. van voorwerp met veren; εὐστόχῳ πτερῷ met een welgerichte pijl Eur. Hel. 76; spreekw..; πόνου δ’ ἴδοις ἂν οὐδαμοῦ ταὐτὸν πτερόν nergens zul je van ellende dezelfde pluimage zien (= ellende is nooit van dezelfde pluimage, d.w.z. nooit gelijk ) Aeschl. Suppl. 329; ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλεσθαι met andermans veren pronken Luc. 36.4; op een helm. τὸν... λόφον ἀπέρραξε μετὰ θατέρου πτέρου hij brak de helmbos af met één van de veren Plut. Alex. 16.10. vleugel, meestal plur.; overdr.:; τῷ δ’ εὖτε πτερὰ γίγνετ’ (de wapenrusting) gaf hem als het ware vleugels Il. 19.386; Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς onder de vleugels van Pallas Aeschl. Eum. 1001; overdr..; ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται roeispanen, die de vleugels voor de schepen zijn Od. 11.125; σκάφος ἀίσσον πτεροῖσι een boot voortschietend door middel van zijn vleugels (d.w.z. roeiriemen) Eur. Tr. 1086; overdr. gevleugeld wezen; τὸ παρθένιον πτερόν het vogelmeisje (de Sfinx) Eur. Phoen. 806; vogelteken. πιστὸν ἐξ ὑμῶν πτερὸν ἐξήγαγ’ ἐς τόδ’ ἄλσος een betrouwbaar vogelteken van u heeft mij naar dit heiligdom gebracht Soph. OC 97.
}}
{{elru
|elrutext='''πτερόν:''' τό<br /><b class="num">1</b> [[перо]] (κύκνου π. Eur.): τὰ χρυσόκομα τῶν πτερῶν Her. золотистое оперение; ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλεσθαι погов. Luc. рядиться в чужие перья; πόνου [[οὐδαμοῦ]] ταὐτὸν π. Aesch. нет несчастий с одним и тем же оперением, т. е. нет одинаковых несчастий;<br /><b class="num">2</b> [[крыло]] (у птицы, насекомого и т. п.) Hom. etc.: ὑπὸ πτεροῖς τινος εἶναι Aesch. находиться под чьим-л. крылом, т. е. защитой; [[ἴσος]] πτεροῖς Eur. подобный крыльям, т. е. быстрый как птица;<br /><b class="num">3</b> [[парус]] или [[весло]]: νηὸς πτερά Hes. корабельные снасти; [[σκάφος]] ἀΐσσον πτεροῖσι Eur. быстролетное судно;<br /><b class="num">4</b> [[конец]], [[край]] (τοῦ πώγωνος τὰ πτερά Luc.);<br /><b class="num">5</b> (оперенная), [[стрела]] ([[εὔστοχον]] π. Eur.): τοῖς αὑτῶν πτεροῖς ἁλίσκεσθαι Aesch. быть пораженными собственными стрелами;<br /><b class="num">6</b> [[крылатое существо]]: τὸ [[παρθένιον]] π. Eur. = [[Σφίγξ]];<br /><b class="num">7</b> [[предзнаменование]], [[знамение]] (π. [[πιστόν]] Soph.);<br /><b class="num">8</b> [[боковая колоннада]] (храма) Plut.;<br /><b class="num">9</b> [[боковая пристройка]], [[крыло здания]] Plut.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[πέτομαι]]): [[feather]], [[wing]]; πτερὰ βάλλειν, ‘[[ply]],’ τινάσσεσθαι, Λ, Od. 2.151; [[symbol]] of lightness, [[swiftness]], Il. 19.386, Od. 7.36; [[fig]]., of oars, πτερὰ νηυσίν, Od. 11.125.
}}
{{Slater
|sltr=[[πτερόν]] (-ά, -οῖσι（ν).) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[wing]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> πτεροῖσίν τ' ἀκάμαντας ἵππους (O. 1.87) ἄνδρας πτεροῖσιν νῶτα πεφρίκοντας [[ἄμφω]] πορφυρέοις (P. 4.183) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> met., [[garland]] ἐστεφάνωσε κυδίμων ἀέθλων πτεροῖσι χαίταν (O. 14.24) πολλὰ δὲ [[πρόσθεν]] πτερὰ δέξατο [[νικᾶν]] (P. 9.125)
}}
{{eles
|esgtx=[[pluma]], [[ala]]
}}
{{lsm
|lsmtext='''πτερόν:''' τό ([[πτέσθαι]])·<br /><b class="num">1.</b> [[κυρίως]] στον πληθ., φτερά, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ.· στον ενικ., [[φτερό]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> = [[πτέρυξ]], [[φτερούγα]] πουλιού, στον πληθ., φτερούγες, σε Όμηρ., Αισχύλ.· <i>Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς ὄντας</i>, μεταφ., λέγεται για τα κλωσόπουλα που βρίσκονται [[κάτω]] από τα φτερά της κλώσσας, σε Αισχύλ.· <i>τῷ πτερὰ γίγνετο</i>, γίνονταν σαν φτερά, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> φτερά της νυχτερίδας (βλ. [[πτίλον]] II), σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> οποιοδήποτε φτερωτό [[δημιούργημα]], όπως η [[Σφίγγα]], σε Ευρ.· [[σκαθάρι]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> όπως το [[οἰωνός]], Λατ. [[avis]], πτηνά που παρέχουν [[προφητικά]] σημάδια, [[προφητεία]], [[οιωνός]], σε Πίνδ., Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> οτιδήποτε μοιάζει με [[φτερό]] όπως:<br /><b class="num">1.</b> τα φτερά του πλοίου, δηλ. τα [[κουπιά]] (πρβλ. [[πτερόω]]), <i>ἐρετμά</i>, <i>τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>νηὸς πτερά</i>, σε Ησίοδ., Ευρ.· απ' όπου, χρησιμ. για τις φτερούγες των πουλιών, <i>πτεροῖς ἐρέσσειν</i>, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ἀέθλων πτερά</i>, δηλ. [[βραβείο]] της νίκης που υψώνει τον ποιητή [[μέχρι]] τον ουρανό, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> φτερωτό [[βέλος]], σε Ευρ.<br /><b class="num">4.</b> <i>τοῦ πώγωνος τὰ πτερά</i>, τα [[άκρα]] της γενειάδας, σε Λουκ.<br /><b class="num">5.</b> στην Αρχιτεκτονική, λέγεται για τις εξωτερικές σειρές των κιόνων στις πλευρές των ελληνικών ναών, βλ. [[ἄπτερος]].
}}
{{ls
|lstext='''πτερόν''': τό, ([[πέτομαι]], [[πτέσθαι]]) ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐν τῷ πληθ. πτερά, Ὀδ. Ο. 527, Ἡρόδ. 2. 73, κ. ἀλλ., καὶ παρ’ Ἀττ.· ἐν τῷ ἑνικῷ, [[πτερόν]], Εὐρ. Ρῆσ. 618, Ἀριστοφάν. Ἀχ. 584, 1105· πτεροῦ σῦριγξ, τὸ [[κάτω]] [[μέρος]], ὁ κάλαμος τοῦ πτεροῦ (πρβλ. [[καυλός]]), Ἱππ. 886G· τὰ ὦτα πτερῷ κνῆσθαι Λουκ. π. Ὀρχ. 2· ― ἀντὶ τριχῶν πτερὰ φύειν Πλάτ. Τίμ. 91D, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 106· ἡ τῶν πτερῶν ἀποβολὴ Πλάτ. Φαῖδρ. 246D· ― παροιμ., πόνου δ’ ἴδοις ἂν [[οὐδαμοῦ]] ταὐτὸν [[πτερόν]], τῆς δυστυχίας τὰ πτερὰ [[εἶναι]] ποικίλα, δηλ. ἡ [[δυστυχία]] [[εἶναι]] πολλῶν εἰδῶν, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 328 (πρβλ. [[ὁμόπτερος]])· τοῖς αὑτῶν πτεροῖς [[ἁλίσκομαι]], τοξεύομαι μὲ [[βέλος]] ἔχον ἐκ τῶν ἰδίων μου πτερῶν, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 129, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 808, Πόρσ. εἰς Εὐρ. Μήδ. 139. viii· ἀλλοτρίοις πτεροῖς ἀγάλλομαι, [[κομπάζω]] διὰ ξένα πτερά, (πρβλ. τὸ τῆς συνηθείας «μὲ ξένα πτερὰ πετῶ...») Λουκ. Ἀπολογ. τῶν ἐπὶ Μισθ. Συνόντ. 4. 2) = [[πτέρυξ]], πτηνοῦ [[πτέρυξ]] («φτεροῦγα») ἢ συνήθως ἐν τῷ πλθ., = πτέρυγες, Ἰλ. Λ. 454, Ὀδ. Β. 151, κτλ.· (ἐν τῷ ἑνικῷ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 305)· αἰθέρα πτεροῖς ψαίρειν Αἰσχύλ. Προμ. 394 (πρβλ. [[ἐξακρίζω]])· Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς ὄντας, κατὰ μεταφορὰν ἐκ τῶν νεοσσῶν τῶν κρυπτομένων ὑπὸ τὰς πτέρυγας τῆς ἀλεκτορίδος, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 1001· οὕτω, τὰ τέκν’ ἔχων ὑπὸ πτεροῖς Εὐρ. Ἡρακλ. 10, κτλ.· ― ὡς [[σύμβολον]] ταχύτητος, [[ὡσεὶ]] πτερὸν ἠὲ [[νόημα]] Ὀδ. Η. 36· [[πόδα]] τιθεὶς ἴσον πτεροῖς Εὐρ. Ι. Τ. 32· πηδᾷ τἀδικήματ’ ἐς θεοὺς πτεροῖσι ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 508· [[ὡσαύτως]], τῷ δ’ [[εὖτε]] πτερὰ γίγνετο, «τῷ δὲ Ἀχιλλεῖ κοῦφα καὶ ἁρμόδια τὰ ὅπλα ἐγίγνοντο [[ὡσεὶ]] πτερὰ» (Σχόλ.), Ἰλ. Τ. 386. 3) αἱ πτέρυγες νυκτερίδος (ἴδε [[πτίλον]] ΙΙ), Ἡρόδ. 2. 76· ἐντόμων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστορ. 4. 7, 8, π. Ζ. Μορ. 4. 6, 3, κ. ἀλλ.· πρβλ. [[τετράπτερος]], [[πολύπτερος]]. ΙΙ. πᾶν τὸ φέρον πτέρυγας, [[οἷον]] ἡ [[Σφίγξ]], Εὐρ. Φοίν. 806· ὁ [[κάνθαρος]], Ἀριστοφ. Εἰρ. 76. 2) ὡς τὸ [[οἰωνός]], Λατ. avis, πτηνὸν παρέχον προφητικὸν [[σημεῖον]], πιστὸν ἐξ ὑμῶν πτ. Σοφ. Ο. Κ. 96· πολλὰ πτερὰ δέξατο [[νικᾶν]] Πινδ. Π. 9. 220· ― [[ὡσαύτως]], νωμᾷ δ’ ἐν οἰωνοῖσι τοὐκείνης [Ἀφροδίτης] πτερὸν ἐν θηρσίν, ἐν βροτοῖσιν, ἐν θεοῖς, ἡ [[δύναμις]] αὐτῆς, Σοφ. Ἀποσπ. 678. 11. ΙΙΙ. πᾶν ὅ,τι [[εἶναι]] ὅμοιον πρὸς πτέρυγας ἢ πτερά· [[οἷον]] 1) πτερὰ τοῦ πλοίου, δηλ. αἱ κῶπαι (πρβλ. [[πτερόω]]), ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται Ὀδ. Λ. 125., Ψ. 272· οὕτω, νηὸς πτερὰ Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 626 ([[ἔνθα]] ἕτεροι λαμβάνουσι τὴν λέξιν ὡς ἐπὶ τῶν ἱστίων λεγομένην, πρβλ. [[πτίλον]] ΙΙΙ. 2)· ὅπη νεὼς στείλαιμ’ ἂν [[οὔριον]] πτ. Εὐρ. Ἑλ. 147· [[σκάφος]] ἀΐσσον πτεροῖσι ὁ αὐτ. ἐν Τρῳ. 1086· ― [[ἐντεῦθεν]] ἐπὶ τῶν πτερύγων πτηνῶν, πτεροῖς ἐρέσσειν Εὐρ. Ι Τ. 298· οὕτω, πτερύγων ἐρετμοῖσιν ἐρεσσόμενοι Αἰσχύλ. Ἀγ. 52· πτερῶν εἰρεσίᾳ, ἐπὶ τοῦ Ἑρμοῦ, Λουκ. Τίμ. 40· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῶν τροχῶν, Müller εἰς Λυκόφρ. 1072. 2) ἀέθλων πτερά, δηλ. τὸ [[βραβεῖον]], ὁ [[στέφανος]] τῆς νίκης ὁ ὑψῶν τὸν ποιητὴν μέχρις οὐρανοῦ, Πινδ. Ο. 14· ἐν τέλ., πρβλ. Π. 9· ἐν τέλ. 3) τὸ [[φύλλωμα]] τῶν δένδρων, Σοφ. Ἀποσπ. 24, ἐν τῷ ἑνικῷ. 4) ῥιπίδιον ἢ [[θολία]], σκιάδιον, «παρασόλι», Meineke εἰς Κωμικ. Ἀποσπάσμ. 2. σ. 786. 5) πτ. ἱέρακος, πτερὸν ἱέρακος ὃ ἐφόρει ὁ ἱερογραμματεὺς ἐν Αἰγύπτῳ, Διόδ. 1. 87, πρβλ. Κλήμ. Ἀλ. 757· ἴδε [[πτεροφόρης]]. 6) [[βέλος]] ἐπτερωμένον, Εὐρ. Ἑλ. 76, πρβλ. [[πτερόεις]], [[πτέρωμα]] Ι. 7) τοῦ πώγωνος τὰ πτερά, τὰ [[ἄκρα]] τοῦ πώγωνος, Λουκ. Μισθ. Συνόντ. 33. 8) τὸ [[ἄκρον]] τοῦ ἀρότρου, ὁλκαίῳ πτερῷ, τῷ ἄκρῳ τοῦ ἀρότρου, διὰ τοῦ ὑνίου, Λυκόφρ. 1072. 9) ἐν τῇ Ἀρχιτεκτονικῇ, ἡ περὶ οἰκοδόμημά τι [[κυρίως]] ναοῦ ἐξωτερικὴ σειρὰ κιόνων, ἴδε ἄπτερος, [[δίπτερος]], [[περίπτερος]], [[πτέρωμα]]· ― ἐν Αἰγύπτῳ [[ἔνθα]] δὲν ὑπῆρχον πλευρικοὶ κίονες, καλοῦνται [[οὕτως]] οἱ πλευρικοὶ τοῖχοι, Στράβ. 805, Πλούτ. 2. 359Α. β) [[εἶδος]] γείσου ἢ ἐπάλξεως, Λατ. pinna, ἴδε Δουκάγγ. γ) σιδηρόφρακτος ἢ σιδηροπαγὴς [[γέφυρα]] κινητὴ εὑρισκομένη πρὸ τῆς πύλης πόλεως, Σχόλ. εἰς Εὐρ. Φοιν. 114· πρβλ. [[καθέτης]]. 10) πτερὰ Θετταλικά, ἐκαλοῦντο τὰ εὐκίνητα κράσπεδα τῆς χλαμύδος (ἴδε [[πτέρυξ]] ΙΙ. 4), Πολυδ. Ζ΄, 46· ὁ Ἡσύχ. ἔχει πτέρυγες... [[μέρος]] χιτῶνος, τὰ περὶ τὰ κράσπεδα, πρβλ. Ἐτυμολ. Μέγ. 448. 40, ὅρα Λεξ. Ἀρχαιοτ. ἐν λέξ. [[χλαμύς]]. ― Πρβλ. [[πτέρυξ]], [[πτερύγιον]] ἀπ’ ἀρχῆς [[μέχρι]] τέλους.
}}
{{etym
|etymtx=Cf. πέτομαι<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[feather]], [[wing]], [[pinion]], also metaph. of feather- and wing-like objects (Il.).<br />Compounds: Compp., e.g. <b class="b3">πτερο-φόρος</b> [[feathered]], [[winged]] (A., E.), <b class="b3">ὑπό-πτερος</b> <b class="b2">(swift) winged</b> (Pi., IA.; on the formation Schwyzer-Debrunner 532 w. n. 6 a. lit.); on <b class="b3">ὑπο-πετρ-ίδιος</b> s.v.<br />Derivatives: 1. <b class="b3">πτερό-εις</b> [[provided with feathers or wings]] (ep. poet. Il.; cf. Kretschmer Glotta 27, 249 a. 278 w. lit., also Yorke Class Quart. 30, 151 f.); opposite <b class="b3">ἄ-πτερος</b> (Od.), a.o. of [[μῦθος]] (as opposite of <b class="b3">ἔπεα πτερόεντα</b>; diff., improbable, Hainsworth Glotta 38, 263ff.); 2. <b class="b3">πτερω-τός</b> <b class="b2">id.</b> (IA.), <b class="b3">-τικός</b> [[belonging to plumage]] (Vp); 3. <b class="b3">-μα</b> n. [[plumage]] (A. fr., Pl. Phdr. a.o.; rather enlarged from [[πτερόν]] than from [[πτερόομαι]]); 4. <b class="b3">πτερό-της</b> f. [[winged condition]] (Arist.); 5. <b class="b3">πτέρ-ων</b> m. n. of an unknown bird (Com. Adesp.), <b class="b3">-νις</b> m. n. of a kind of hawk (Arist.); 6. <b class="b3">πτερ-όομαι</b>, <b class="b3">-όω</b>, also m. <b class="b3">ἐκ-συν-</b>, [[to get wings]], [[to become fledged]] resp. [[to feather]], [[to wing]] (IA.) with <b class="b3">-ωσις</b> f. [[feathering]], [[plumage]] (Ar., Arist. etc.). -- Beside it [[πτέρυξ]], <b class="b3">-υγος</b> f. [[wing]], like [[πτερόν]] often metaph. (Il.). Often as 2. member, e.g. <b class="b3">τανύ-πτερυξ</b> (Il.), also πτερόν <b class="b3">-πτέρυγ-ος</b> (Simon.) [[spreading the wings]]; extensively Sommer Nominalkomp. 70f. (cf. on [[τανύω]]). -- From [[πτέρυξ]] 1. dimin. <b class="b3">πτερύγ-ιον</b> n. des. of several winglike objects (Hp., Arist.); 2. <b class="b3">-ώδης</b> [[wing-like]] (Hp., Thphr.); 3. <b class="b3">-ωτός</b> [[provided with wings]] (Arist.); 4. <b class="b3">-ωμα</b> n. <b class="b2">poultry etc.</b> (late); 5. <b class="b3">πτερυγ-ίζω</b>, also w. <b class="b3">ἀνα-</b> a.o., [[to move the wings]] (Ar.); <b class="b3">-όομαι</b>, <b class="b3">-όω</b> meaning unclear (Lesb. lyr. resp. medic.), <b class="b3">ἀπο-</b> πτερόν [[to lose the wings]] (Vett. Val.); <b class="b3">πτερ-ύσσω</b>, also w. <b class="b3">δια-</b> a.o., [[to flap with the wings]] (Archil.[?], hell.), perhaps from [[πτερόν]]; cf. Schwyzer 725 w. lit.<br />Origin: IE [Indo-European] [825] <b class="b2">*pet(h₂)-</b> [[fly]]<br />Etymology: Beside <b class="b3">πτερ-όν</b> stand on the one hand Arm. <b class="b2">t`er</b> [[side]], with lengthened vowel <b class="b2">t`i̇r</b> [[flight]], <b class="b2">t`r-čim</b>, aor. <b class="b2">t`r-eay</b> [[fly]], on the other Skt. [[pátr-am]] n. [[wing]], [[feather]], Lat. [[acci-piter]], [[-tr-is]] [[hawk]], Germ., e.g. OHG [[fedara]], OWNo. [[fjǫðr]] f. [[feather]]', all going back on IE <b class="b2">*pter-</b> resp. <b class="b2">*petr-</b> (the last also in <b class="b3">ὑποπετριδίων ὀνείρων</b> [[winged dreams]] [Alcm. 23, 49; cf. Kock ad loc.]?). The [[r-]]stem is still found in Hitt. [[patt-ar]] ([[pitt-ar]]?) n., to which with heteroclit. gen. pl. [[-an-aš]]; a continuation of the alternating [[n-]]stem a.o. in Lat. [[penna]] f. [[feather]], [[wing]] from <b class="b2">*pet-n-ā</b>. At the basis is the verb for [[fly]] in [[πέτομαι]], <b class="b3">πτέ-σθαι</b>, s. v. -- A disyllabic form is seen in Skt. [[patar-á-]] [[flying]], beside which [[patár-u-]] <b class="b2">id.</b>, which reminds of the [[u-]]stem in <b class="b3">πτέρ-υ-ξ</b>(?). As for -(<b class="b3">υ)γ-</b> no convincing example inside Greek can be found ([[ὄρτυξ]] and other birdnames are too far off), several connections have been suggested: Skt. [[pataṅ-g-á-]] [[flying]] (for [[patan-]] cf. [[petn-]] above; on [[g]] s. [[ἀστράγαλος]] [but this is Pre-Greek]), Av. [[fra-ptǝrǝǰāt-]] [[bird]] (analysis uncertain: from <b class="b2">*ptǝrǝ-g-</b> [[wing]]?), Lat. [[protervus]] [[turbulent]] (from <b class="b2">*pro-pterg-u̯os</b>?), OLFr. [[fetheracco]] gen. pl. [[alarum]]. -- Controversial is the connection with Slav. (OCS, Russ. etc.) [[peró]] n. [[feather]], which cannot be directly equated with [[πτερόν]] and perhaps rather belongs to Skt. [[parṇám]] n. [[wing]], [[feather]], [[leaf]] etc. After Petersson KZ 47, 272 [[πτερόν]] would be a cross of <b class="b3">*περόν</b> (= Slav. [[peró]]) and [[πτέρυξ]]. Here further Toch. B [[parwa]] pl. [[feathers]]; cf. v. Windekens Orbis 11, 194. -- Further details w. rich lit. in WP. 2, 20f., Pok. 826, W.-Hofmann s. [[accipiter]], [[penna]], [[prōtervus]], Mayrhofer s. [[pataráḥ]], [[pátram]], [[parṇám]], Vasmer s. [[peró]]; also Specht 216f. (much that is uncertain).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[πτερόν]], οῦ, [[πτέσθαι]]<br /><b class="num">I.</b> [[mostly]] in plural feathers, Od., Hdt., etc.; in sg. a [[feather]], Ar.<br /><b class="num">2.</b> = [[πτέρυξ]], a [[bird]]'s [[wing]], in plural wings, Hom., Aesch.; Παλλάδος ὑπὸ πτεροῖς ὄντας, metaph. from chickens under the hen's wings, Aesch.: —τῷ πτερὰ γίγνετο he got as it were wings, i. e. [[spirit]], [[courage]], Il.<br /><b class="num">3.</b> the wings of a bat (v. [[πτίλον]] II), Hdt.<br /><b class="num">II.</b> any [[winged]] [[creature]], as the [[Sphinx]], Eur.; a [[beetle]], Ar.<br /><b class="num">2.</b> like [[οἰωνός]], Lat. [[avis]], an [[augury]], [[omen]], Pind., Soph.<br /><b class="num">III.</b> [[anything]] like wings: as<br /><b class="num">1.</b> a [[ship]]'s wings, i. e. oars (cf. πτερόὠ, ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται Od.; νηὸς πτερά Hes., Eur.:— [[hence]] birds are said πτεροῖς ἐρέσσειν, Eur.<br /><b class="num">2.</b> ἀέθλων πτερά, i. e. the wings of [[victory]], [[which]] [[lift]] the Poet to [[heaven]], Pind.<br /><b class="num">3.</b> a [[feathered]] [[arrow]], Eur.<br /><b class="num">4.</b> τοῦ πώγωνος τὰ πτερά the points of the [[beard]], Luc.<br /><b class="num">5.</b> in Architecture, of the rows of columns [[along]] the sides of Greek [[temples]], v. [[ἄπτερος]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''πτερόν''': {pterón}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Feder]], [[Flügel]], [[Fittich]], auch übertr. von feder- und flügelähnlichen Gegenständen (seit Il.).<br />'''Composita''': Kompp., z.B. [[πτεροφόρος]] ‘feder-, flügeltragend' (A., E. u.a.), [[ὑπόπτερος]] [[beflügelt]], [[beschwingt]] (Pi., ion. att.; zur Bildung Schwyzer-Debrunner 532 m. A. 6 u. Lit.); zu [[ὑποπετρίδιος]] s.u.<br />'''Derivative''': Davon 1. [[πτερόεις]] ‘mit Federn od. Flügeln versehen’ (ep. poet. seit II.; vgl. Kretschmer Glotta 27, 249 u. 278 m. Lit., auch Yorke Class Quart. 30, 151 f.); Gegensatz [[ἄπτερος]] (seit Od.), u.a. von [[μῦθος]] (als Gegensatz von ἔπεα πτερόεντα; anders, unwahrscheinlich, Hainsworth Glotta 38, 263ff.); 2. [[πτερωτός]] ib. (ion. att.), -τικός [[zum Gefieder gehörig]] (V<sup>p</sup>); 3. -μα n. [[Gefieder]] (A. ''Fr''., Pl. ''Phdr''. u. a.; eher aus [[πτερόν]] erweitert als von πτερόομαι); 4. [[πτερότης]] f. [[beflügelter Zustand]] (Arist.); 5. [[πτέρων]] m. N. eines unbek. Vogels (''Kom''. ''Adesp''.), -νις m. N. einer Habichtart (Arist.); 6. πτερόομαι, -όω, auch m. ἐκσυν-, [[Flügel bekommen]], [[flügge werden]] bzw. [[befiedern]], [[beflügeln]] (ion. att.) mit -ωσις f. [[Befiederung]], [[Gefieder]] (Ar., Arist. usw.). — Daneben [[πτέρυξ]], -υγος f. [[Flügel]], wie [[πτερόν]] oft übertr. (seit Il.). Oft als Hinterglied, z.B. τανύπτερυξ (Il.), auch ~ -πτέρυγος (Simon.) [[die Flügel ausbreitend]]; ausführlich Sommer Nominalkomp. 70f. (vgl. zu [[τανύω]]). — Davon 1. Demin. [[πτερύγιον]] n. Ben. verschiedener flügelähnlicher Gegenstände (Hp., Arist. usw.); 2. -ώδης [[flügelähnlich]] (Hp., Thphr. u.a.); 3. -ωτός [[mit Flügeln versehen]] (Arist.); 4. -ωμα n. [[Geflügel]] (sp.); 5. [[πτερυγίζω]], auch m. ἀνα- u.a., [[die Flügel bewegen]] (Ar. u.a.); -όομαι, -όω Bed. unklar (lesb. Lyr. bzw. Mediz.), ἀπο- ~ [[die Flügel verlieren]] (Vett. Val.); πτερύσσω, auch m. δια- u.a., [[mit den Flügeln schlagen]] (Archil.[?], hell. u. sp.), viell. von [[πτερόν]]; vgl. Schwyzer 725 m. Lit.<br />'''Etymology''': Neben [[πτερόν]] stehen einerseits arm. ''t‘er'' [[Seite]], mit Dehnstufe ''t‘i̇r'' [[Flug]], ''t‘ṙ''-''čim'', Aor. ''t‘ṙ''-''eay'' [[fliegen]], anderseits aind. ''pátr''-''am'' n. [[Flügel]], [[Feder]], lat. ''acci''-''piter'', -''tr''-''is'' [[Habicht]], germ., z.B. ahd. ''fedara'', awno. ''fjǫðr'' f.’''Feder''’, alles auf idg. *''pter''- bzw. *''petr''- zurückgehend (letzteres auch in ὑποπετριδίων ὀνείρων [[geflügelte Träume]] [Alkm. 23, 49; vgl. Kock z. St.]?). Der ''r''-Stamm ist noch in heth. ''patt''-''ar'' (''pitt''-''ar''?) n. zu belegen, wozu mit Heteroklisie Gen. pl. -''an''-''aš''; ein Ausläufer des alternierenden ''n''-Stamms u.a. in lat. ''penna'' f. [[Feder]], [[Flügel]] aus *''pet''-''n''-''ā''. Zugrunde liegt das Verb für [[fliegen]] in [[πέτομαι]], [[πτέσθαι]], s. d. — Eine zweisilbige Form erscheint in aind. ''patar''-''á''- [[fliegend]], woneben ''patár''-''u''- ib., das an den ''u''-Stamm in πτέρυ-ξ erinnert. Da sich für -(υ)γ- kein überzeugendes Vorbild innerhalb des Griech. erkennen läßt ([[ὄρτυξ]] und andere Vogelnamen liegen recht fern), sind verschiedene Anknüpfungen geprüft worden: aind. ''pataṅ''-''g''-''á''- [[fliegend]] (zu ''patan''- vgl. ''petn''- oben; zu ''g'' s. auch [[ἀστράγαλος]]), aw. ''fra''-''prəǰāt''- [[Vogel]] (Analyse unsicher: von *''ptərə''-''g''- [[Flügel]]?), lat. ''protervus'' [[ungestürn]] (aus *''pro''-''pterg''-''u̯os''?), anfr. ''fetheracco'' Gen. pl. [[alarum]]. — Strittig ist die Heranziehung von slav. (aksl., russ. usw.) ''peró'' n. [[Feder]], das sich nicht unmittelbar mit [[πτερόν]] gleichsetzen läßt und vielleicht eher an aind. ''parṇám'' n. [[Flügel]], [[Feder]], [[Blatt]] u.a.m. anzuschließen ist. Nach Petersson KZ 47, 272 wäre [[πτερόν]] eine Kreuzung von *περόν (= slav. ''peró'') und [[πτέρυξ]]. Hierher nochtoch. B ''parwa'' pl. [[Federn]]; vgl. v. Windekens Orbis 11, 194. — Weitere Einzelheiten m. reicher Lit. bei WP. 2, 20f., Pok. 826, W.-Hofmann s. ''accipiter'', ''penna'', ''prōtervus'', Mayrhofer s. ''pataráḥ'', ''pátram'', ''parṇám'', Vasmer s. ''peró''; auch Specht Ursprung 216f. (vieles Unsichere).<br />'''Page''' 2,612-613
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[arrow]], [[feather]], [[omen]], [[omen from birds]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=Ἀπό τό [[πέτομαι]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}
{{elmes
|esmgtx=τό 1 [[pluma]] de halcón ἐπὶ δὲ τοῦ δεξιοῦ ὠτίου π. ἱέρακος <b class="b3">en la oreja derecha (lleva) una pluma de halcón</b> P III 619 ἐὰν δὲ ἀπορῇς τοῦ νυκτικόρακος, χρῶ ὠῷ ἴβεως, πτερῷ δὲ ἱέρακος <b class="b3">si no consigues la lechuza, usa un huevo de ibis y una pluma de halcón</b> P IV 49 de ibis λαβὼν δὲ μετὰ ταῦτα νυκτικόρακος χολὴν, ἀπ' αὐτῆς ἐγχρίου πτερῷ ἴβεως τοὺς ὀφθαλμούς σου <b class="b3">toma después de esto hiel de una lechuza y úngete los ojos con una pluma de ibis</b> P IV 48 2 [[ala]] de ibis ἴβεως π. χρίεται τὸ ἀκρομέλαν χαλασθὲν τῷ χυλῷ <b class="b3">se unta el extremo negro de un ala de ibis con jugo</b> P IV 802 λαβὼν π. ἴβεως δακτύλων ιδʹ <b class="b3">toma un ala de ibis de catorce dedos</b> P VII 337 de una estatua ἐχέτω δὲ ἐξηπλωμένα πτερὰ τέσσαρα <b class="b3">que tenga cuatro alas desplegadas</b> P IV 3136 λαβὼν ὀθόνιον καθαρὸν καὶ ... ζμύρνῃ γράψον εἰς αὐτὸ ἀνθρωποειδὲς ζῴδιον καὶ πτερὰ δʹ <b class="b3">toma un trozo de lino limpio y pinta en él con tinta de mirra una figura con forma humana y cuatro alas</b> P XII 123 
}}