View source for ἕως

{{LSJ1
|Full diacritics=ἕως
|Medium diacritics=ἕως
|Low diacritics=έως
|Capitals=ΕΩΣ
|Transliteration A=héōs
|Transliteration B=heōs
|Transliteration C=eos
|Beta Code=e(/ws
|Definition=(A) ἡ, Att. form of the Ion. [[ἠώς]](B), Ep. [[εἵως]], [[ἧος]] (v. sub fin.), Dor. [[ἇς]], Aeol. [[ἆς]] ([[quod vide|qq.v.]]), Boeot. [[ἇς]] ''IG''7.3303, al., and [[ἅως]] ib.2228, 3315.<br><span class="bld">A</span> Relat. Particle, expressing the point of [[time]] up to which an [[action]] goes, with reference to the end of the action, [[until]], [[till]]; or to its continuance, [[while]]:<br><span class="bld">I</span> [[until]], [[till]],<br><span class="bld">1</span> with Ind., of a fact in past time, θῦνε διὰ προμάχων, ἧος φίλον ὤλεσε θυμόν Il.11.342, cf. Od.5.123; ἕως ἀπώλεσέν τε καὐτὸς ἐξαπώλετο [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''236, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''428, Pl.''Chrm.''155c, etc.; for πρίν, μὴ πρότερον ἀπελθεῖν ἕως ἀποκατέστησε τὰ πράγματα [[Diodorus Siculus|D.S.]]27.4: with impf. with [[ἄν]] in apodosi, of an unaccomplished action, <b class="b3">ἡδέως ἂν Καλλικλεῖ διελεγόμην, ἕως ἀπέδωκα</b> I would have gone on conversing [[till]] I had... Pl.''Grg.''506b, cf.''Cra.''396c.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ἕως ἄν</b> or κε with Subj. (mostly of aor.), of an event at an uncertain future time, <b class="b3">μαχήσομαι.. ἧός κε τέλος πολέμοιο κιχείω</b> [[till]] I find, Il.3.291, cf. 24.183, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''810, etc.: [[ἄν]] is sometimes omitted in Trag., ἕως μάθῃς [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''555; ἕως κληθῇ Id.''Tr.''148; ἕως ἀνῇ τὸ πῆμα Id.''Ph.''764: so freq. in later Gr., ''UPZ''18.10 (ii B. C.), ''PGrenf.'' 2.38.16 (i B. C.), ''Ev.Marc.''14.32, Vett. Val.68.18, etc.; ἕως οὗ γένηται Gem.8.32.<br><span class="bld">3</span> [[ἕως]] with Opt. (mostly of aor.), relating to an event future in relation to past time, <b class="b3">ὦρσε.. Βορέην, ἧος ὃ Φαιήκεσσι.. μιγείη</b> caused it to blow, [[till]] he should reach... Od.5.386, cf. 9.376, Ar.''Ra.''766, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''59d; ἕως δέοι βοηθεῖν Th.3.102, cf.Lys.13.25: [[ἄν]] or κε is added to the Opt. (not to [[ἕως]]), if the event is represented as conditional, <b class="b3">ἕως κ' ἀπὸ πάντα δοθείη</b> [[till]] (if possible) all things should be given back, Od.2.78; οὐκ [ἂν] ἀποκρίναιο, ἕως ἂν σκέψαιο [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''101d, cf. S.''Tr.''687 codd., Isoc.17.15, ''IG''22.1328 (ii B.C.).<br><span class="bld">b</span> in orat. obliq., ἔδωκεν.. ἕως ἀνὴρ εἶναι δοκιμασθείην D.27.5.<br><span class="bld">c</span> by assimilation to an opt. with ἄν, [λόγον] ἂν διδοίης ἕως ἔλθοις [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''101d.<br><span class="bld">4</span> c. subj. or opt., expressing purpose, [[in order that]], Od.4.800, 6.80, 19.367; πορεύου εἰς Διονυσιάδα.. ἕως τὸν ἐκεῖ ἐλαιῶνα ποτίσῃς ''PFay.''118.12 (ii A. D.); <b class="b3">σπούδασον ἕως οὗ ἀγοράσῃ κτλ</b>. ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''113.25 (ii A. D.); <b class="b3">χρυσίον ἐδανισάμην ἕως ὅτε δυνηθῶ ἀγοράσαι</b> ib.130.13 (vi A. D.).<br><span class="bld">5</span> with Inf. in orat. obliq., ἐντειλάμενος διεκπλέειν ἕως.. ἀπικνέεσθαι [[Herodotus|Hdt.]]4.42: otherwise only in later Gr., ἕως ἐλθεῖν ἐς.. [[LXX]] ''Ge.''10.19, cf. ''PLond.'' 1.131r251 (i A. D.), D.H.9.4 ([[varia lectio|v.l.]]), Anon. ap. Suid.s.v. [[ἰλυσπώμενον]].<br><span class="bld">6</span> with Advbs. of [[time]] and Place, <b class="b3">ἕως ὅτε</b> [[till the time when]], c. ind., [[varia lectio|v.l.]] for [[ἔστε]] in [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''5.1.25; <b class="b3">ἕως οὗ</b>, [[falsa lectio|f.l.]] for [[ἐς οὗ]], [[Herodotus|Hdt.]]2.143: freq. in later Gr., Gem.l.c., ''Ev.Matt.''1.25, etc.; <b class="b3">ἕως ὅτου</b> ib.5.25, etc.; <b class="b3">ἕως πότε</b>; [[how long]]? ib.17.17, ''Ev.Jo.''10.24; ἕως τότε [[LXX]] ''Ne.''2.16; <b class="b3">ἕως ὀψέ</b> [[till]] late, [[falsa lectio|f.l.]]for [[ἐς ὀψέ]], Th.3.108; ἕως ἄρτι ''1 Ep.Jo.''2.9; <b class="b3">ἕως ὧδε</b> [[as far as]] this place, ''Ev.Luc.''23.5.<br><span class="bld">b</span> with Preps., of [[time]], ἕως πρὸς καλὸν ἑῷον ἀστέρα ''AP''5.200; of [[place]], ἕως εἰς τὸν χάρακα Plb.1.11.14; ἕως πρὸς τὸν Καύκασον [[Diodorus Siculus|D.S.]]2.43; ἕως ἐπὶ τὴν θάλασσαν ''Act.Ap.''17.14.<br><span class="bld">II</span> as [[preposition]],<br><span class="bld">1</span> of [[time]], c. gen., [[until]], <b class="b3">ἕως τοῦ ἀποτεῖσαι</b> [[until]] he has made payment, Lexap.Aeschin.1.42, cf. [[LXX]] ''Ge.''3.19, etc.; ἕως τελειώσεως Epicur.''Ep.'' 2p.38U.; ἕως ὡρισμένων χρόνων Phld.''D.''1.7; <b class="b3">ἕως τινός</b> [[for]] a [[time]], Parth. 9.2, etc.; ἕως τοῦ νῦν ''Ev.Matt.''24.21; <b class="b3">ἕως Ἰωάννου</b> ib.11.13.<br><span class="bld">b</span> of [[place]], ἕως τοῦ γενέσθαι.. [[up to the point where]].. [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''668b2, cf. ''HA''630b27, Plb.9.36.1; [[as far as]], ἕως Σάρδεων ''Ath.Mitt.''44.25 (Samos, iii B.C.); ἕως τοῦ Ἀρσινοΐτου νομοῦ ''PTeb.''33.5 (ii B.C.); ἕως Φοινίκης ''Act.Ap.''11.19: so c. gen. pers., ἦλθον ἕως αὐτοῦ ''Ev.Luc.''4.42, cf. [[LXX]] ''4 Ki.'' 4.22.<br><span class="bld">c</span> of Number or Degree, <b class="b3">ἕως τριῶν πλοίων</b> Docum. ap. D.18.106; διδόναι ἕως ταλάντων ἑκατόν [[LXX]] ''1 Es.''8.19(21); <b class="b3">οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός</b> ib.''Ps.'' 13.3; οὐκ ἔχομεν ἕως τῆς τροφῆς τῶν κτηνῶν ''PTeb.''56.7 (ii B.C.); ἐᾶτε ἕως τούτου ''Ev.Luc.''22.51; μαχοῦμαι ἕως ζωῆς καὶ θανάτου ''OGI''266.29 (Pergam., iii B.C.); ἕως μέθης Corn.''ND''30.<br><span class="bld">2</span> rarely c. acc., ἕως πρωΐ [[LXX]] ''Jd.''19.25; ἕως μεσημβρίαν ''PLond.''1.131r346, 515 (i A.D.); <b class="b3">ἕως τὸ βωμῷ</b> [[down to]] the word "[[βωμῷ]]", Sch.Pi.''O.''6.111.<br><span class="bld">III</span> [[while]], [[so long as]], c. ind., ἧος ἐνὶ Τροίῃ πολεμίζομεν Od.13.315, cf.17.358,390; ἕως δ' ἔτ' ἔμφρων εἰμί A.''Ch.''1026, cf. ''Pers.''710 (troch.); <b class="b3">ἕως ἔτι ἐλπὶς [ἦν</b>] Th.8.40; ἕως ἔτινέος εἶ Pl.''Prm.''135d: in this sense answered in apodosi by [[τῆος]], Od.4.90, Il.20.41; by [[τόφρα]], Od.12.327, Il.18.15; by <b class="b3">τόφρα δέ</b>, 10.507; by [[δέ]] alone, 1.193, Od.4.120 codd.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">ἕως ἄν</b> c.subj., when the whole action is future, οὔ μοι.. ἐλπίς, ἕως ἂν αἴθῃ πῦρ A.''Ag.'' 1435; λέγειν τε χρὴ καὶ ἐρωτᾶν, ἕως ἂν ἐῶσιν [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''85b; οὐδὲν ἔστ' αὐτῷ βεβαίως ἔχειν ἕως ἂν ὑμεῖς δημοκρατῆσθε D.10.13.<br><span class="bld">c</span> [[ἕως]] c. opt. in a Conditional relative clause, φήσομεν μηδὲν ἂν μεῖζον μηδὲ ἔλαττον γενέσθαι ἕως ἴσον εἴη αὐτὸ ἐαυτῷ [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''155a.<br><span class="bld">B</span> in Hom. sometimes Demonstr.,= [[τέως]], [[for a time]], ἧος μὲν.. ὄρνυον· αὐτὰρ ἐπεὶ.. Il.12.141; ἧος μὲν ἀπείλει..· ἀλλ' ὅτε δὴ.. 13.143, cf. 17.727,730, Od.2.148; ἧος μὲν.. ἕποντο.. αὐτὰρ ἐπεὶ.. Il.15.277; [[all that time]], Od.3.126, cf. [[Herodotus|Hdt.]]8.74. ([[ἕως]], as iambus, only once in Hom., Od.2.78; as a monosyll., Il.17.727, dub.l. in Od.2.148; when the first syllable is to be long codd. Hom. have [[εἵως]] or [[ἕως]] (never [[εἷος]] or [[ἧος]], Ludwich ''WkP''1890.512, exc. ειος [[varia lectio|v.l.]] (''PFay.''160) in Il.20.41), 3.291, 11.342, al.; [[εἵως]] (or [[ἕως]]) is found even when the metre requires a trochee, 1.193, al.; comparison of Dor. [[ἇς]] (from <b class="b3">*ἇος</b>) with Att.-Ion. [[ἕως]] points to early Ion. <b class="b3">*ἧος</b> (cf. Skt. yāvat 'as great as, as long as, until') and this should prob. be restored in Hom.; cf. [[τέως]].)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1134.png Seite 1134]] ep. [[εἵως]] [bei Hom. u. andern Epikern im Anfange des Verses trochäisch gemessen, [[ἕως]] ὁ ταῦτ' ὥρμαινε u. ä., [[ἕως]] ἐγώ, Od. 4, 90, u. im fünften Fuße, [[ἕως]] ἐπῆλθον, Od. 7, 280, wie im zweiten, [[ἕως]] ἐπῆλθε, Od. 9, 233, [[ἕως]] ἵκοντο, [[ἕως]] ἵκοιο, Od. 15, 109, was auf eine Form [[εἷος]] schließen läßt, die Buttmann als entstanden aus εἰς ὅ betrachtet u. als die ursprüngliche Form annimmt; jambisch ist es nur Od. 2, 78 gemessen, sonst bei Hom. einsilbig. Andere, wie Voß zu H. h. Cer. 138 u. Nitzsch zu Od. 5, 365, nehmen εἵω neben [[ἕως]] aus ὡς entstanden, nach Analogie von οὕτω, als die in den trochäisch gemessenen Stellen ursprüngliche Form an]. – A. als Zeitpartikel, – 1) [[bis]], [[bis daß]], eine Handlung einführend, welche das Ende der vorhergegangenen bestimmt; – a) mit dem indic.; θῦνε διὰ προμάχων, [[εἵως]] φίλον ὤλεσε θυμόν, bis er das Leben verlor, Il. 11, 342, vgl. 20, 412 Od. 5, 123. 7, 280. 9, 230; παίουσιν, [[ἕως]] ἁπάντων ἐξαπέφθειραν βίον Aesch. Pers. 455; Soph. Tr. 598 El. 939; Eur.; in Prosa, Plat. Charm. 155 c; τὰς τιμὰς ἐλάμβανεν, [[ἕως]] ἀνεπληρώσατο τὴν [[προῖκα]] Dem. 27, 13; auch in hypothet. Sätzen der Nichtwirklichkeit, [[ἡδέως]] ἂν τούτῳ ἔτι διελεγόμην, [[ἕως]] αὐτῷ τὴν τοῦ Ἀμφίονος ἀπέδωκα ῥῆσιν, bis ich ihm gegeben hätte, Plat. Gorg. 506 b; Crat. 396 c. – b) mit ἄν u. d. conj., bedingend, von Gegenwart und Zukunft; Hom. Il. 24, 183 ὅς σ' ἄξει, [[εἵως]] κεν ἄγων Ἀχιλῆϊ πελάσσῃ, bis er dich hingebracht haben wird; μαχήσομαι, [[εἵως]] τε [[τέλος]] πολέμοιο κιχείω 3, 291; τούτου παρ' ὄχθας ἕρφ' [[ἕως]] ἂν ἐξίκῃ καταβασμόν, bis du gekommen sein wirst, Aesch. Prom. 812; [[ἕως]] οὖν ἂν ἐκμάθῃς, ἔχ' ἐλπίδα Soph. O. R. 834; [[ἕως]] ἂν ἔλθω Eur. Alc. 1024; φέρεται, [[ἕως]] ἂν στερεοῦ τινος ἀντιλάβηται Plat. Phaedr. 246 c; zuweilen fehlt ἄν, z. B. [[ἕως]] ἀνῇ τὸ [[πῆμα]] – σῶζ' αὐτά Soph. Phil. 753; ἐξαίρει βίον [[ἕως]] τις γυνὴ κληθῇ Tr. 147, vgl. Ai. 552; Ar. Pax 32; Plat. Eryx. 392 c; einzeln bei Sp., wie D. Hal. 4, 79. 5, 8. – c) in denselben Fällen, wenn von der Vergangenheit die Rede ist, mit dem optat., in dem auch oft eine Absicht ausgedrückt wird, καὶ τότ' ἐγὼ τὸν μοχλὸν ὑπὸ σποδοῦ [[ἤλασα]] πολλῆς, [[ἕως]] θερμαίνοιτο, bis er warm würde, Od. 9, 376, vgl. 5, 385; ἐκείνῳ ἔδωκεν, [[ἕως]] ἀνὴρ εἶναι δοκιμασθείην Dem. 27, 5; ἔδοξεν αὐτοῖς προϊέναι, [[ἕως]] Κύρῳ συμμίξειαν Xen. An. 2, 1, 2; bes. zum Ausdruck einer wiederholten Handlung, περιεμένομεν [[ἑκάστοτε]], [[ἕως]] ἀνοιχθείη τὸ [[δεσμωτήριον]] Plat. Phaed. 59 d; in indirecter Rede, δοὺς τοὺς ἡγεμόνας ἐκέλευε πορεύεσθαι, [[ἕως]] [[ἄγγελος]] ἔλθοι Xen. Cyr. 5, 3, 53; doch conj. mit ἄν, wenn das regierende Verbum ein Haupttempus ist, ὁρῶ τούτους –, [[ἕως]] ἂν ζῶσιν, εὐδαιμονέστερον διάγοντας An. 4, 1, 43, ἐρεῖ [[οὐδείς]], ὡς ἐγώ, [[ἕως]] ἂν παρῇ τις, χρῶμαι 1, 4, 8. – Bei vorausgehendem optat. tritt auch ἄν zum optat. (opt. potent.), [[τόφρα]] γὰρ ἂν ποτιπτυσσοίμεθα μύθῳ – [[ἕως]] κ' ἀπὸ πάντα δοθείη Od. 2, 77; οὐκ ἀποκρίναιο, [[ἕως]] ἂν τὰ ἀπ' ἐκείνης ὁρμηθέντα σκέψαιο Plat. Phaed. 101 d; τὸ μὲν ἂν ἐξαλείφοιεν – [[ἕως]] ἂν - ἤθη θεοφιλῆ ποιήσειαν Rep. VI, 501 c. Auffallender σώζειν ἐκέλευε, [[ἕως]] ἂν ἁρμόσαιμι Soph. Tr. 684; κἀγὼ μὲν ἠξίουν αὐτοὺς μαστιγοῦν τὸν ἐκδοθέντα, [[ἕως]] ἂν τἀληθῆ δόξειεν αὐτοῖς λέγειν Isocr. 17, 15. – d) selten steht der inf. dabei, οὐ πρότερον ἀνέῳξαν τὰς πύλας ἢ [[ἕως]] ἡμέραν λαμπρὰν [[γενέσθαι]] D. Hal. 9, 15 (wie sonst [[πρίν]]) u. a. Sp. – 21 [[so lange als]], [[während]], den Vordersatz einführend u. die Gleichzeitigkeit zweier Handlungen andeutend, bei Hom. dem [[τέως]] entsprechend, [[ἕως]] μέν ῥ' [[ἀπάνευθε]] θεοὶ θνητῶν ἔσαν ἀνδρῶν, [[τέως]] Ἀχαιοὶ μέγα κύδανον, während der ganzen Zeit siegten die Achäer, Il. 20, 41; Od. 4, 120; dem [[τόφρα]] entspr., Il. 18, 15. 21, 602, [[τόφρα]] δέ, Il. 10, 507. 11, 411; [[ἕως]] μὲν [[σῖτον]] ἔχον – [[τόφρα]] βοῶν ἀπέχοντο, so lange sie Speise hatten, Od. 12, 327; dem einfachen δέ entspr., [[ἕως]] ὁ ταῦθ' ὥρμαινε – ἕλκετο δ' ἐκ κολέοιο μέγα [[ξίφος]], ἦλθε δ' [[Ἀθήνη]] Il. 1, 193. Auch ohne Partikel im Nachsatz, [[ἕως]] μὲν ἔην ἔτι [[νήπιος]] – γήμασθ' οὔ μ' εἴα Od. 19, 530; H. h. Ven. 226. – Bei den Attikern – a) mit dem indicat., [[ἕως]] δ' ἔτ' [[ἔμφρων]] [[εἰμί]] Aesch. Ch. 1022; [[ἕως]] ἔτι [[νέος]] εἶ Plat. Parm. 135 d; [[ἕως]] μὲν πό λεμος ἦν – παρέμεινε Xen. An. 2, 6, 2. – b) wie oben mit dem conj. u. ἄν, οὔ μοι φόβου [[μέλαθρον]] ἐλπὶς ἐμπατεῖν, [[ἕως]] ἂν αἴθῃ πῦρ – Αἴγισθος, so lange nur Aegisthus –, Aesch. Ag. 1435; λέγειν τε χρὴ καὶ ἐρωτᾶν ὅ τι ἂν βούλησθε, [[ἕως]] ἂν οἱ Ἀθηναίων ἐῶσιν ἄνδρες [[ἕνδεκα]] Plat. Phaed. 85 b; [[ἕως]] ἂν ᾖ [[ἀδιάφθορος]] Phaedr. 252 d; ἀλλ' [[ὅμως]], [[ἕως]] ἂν τὴν αὐτὴν ἰδέαν ἀποδιδῷ – ὀρθῶς ἔχει, so lange, d. i. wenn nur, Crat. 389 e, vgl. 390 a 393 d; Xen. Hell. 1, 1, 24. – c) mit dem opt., Plat. Theaet. 155 a. – 3) bei Hom. liegt darin zuweilen auch die Absicht, [[damit]], c. optat., [[πέμπε]] δέ μιν πρὸς δώματ' Ὀδυσσῆος, [[εἵως]] Πηνελόπειαν – παύσειε κλαυθμοῖο Od. 4, 799, vgl. 5, 386. 6, 80. 9, 376. 19, 367. – B. Adverb. – 1) bis, – a) c. gen., [[ἕως]] δὲ τοῦ ἀποτῖσαι Aesch. 1, 16 im Gesetz; [[ἕως]] τριῶν πλοίων ἡ [[λειτουργία]] ἔστω Dem. 18, 106 im Gesetz; [[ἕως]] τούτου προέρχεται, [[ἕως]] ἂν ὁ μυκτὴρ ὑπερέχῃ αὐτῶν Arist. H. A. 9, 46; [[ἕως]] τούτου [[βούλομαι]] τὴν μνήμην ποιήσασθαι [[ἕως]] τοῦ μὴ δόξαι καταφρονεῖν Pol. 9, 36, 1, vgl. 5, 10, 3; oft im [[NT|N.T.]] [[ἕως]] οὗ ἀποδῷς, bis daß du; einzeln schon bei Frühern, wie Her. 8, 74. – b) mit adverb., [[ἕως]] [[σήμερον]], Plut.; [[ἕως]] ὅτε, [[πότε]] u. ä., N. T u. a. Sp.; auch mit Präpos., [[ἕως]] εἰς τὸν χάρακα Pol. 1, 11, 14; [[ἕως]] πρὸς καλὸν ἑῷον ἀστέρα Ep. ad. 112 (V, 201). – 2) [[eine Zeitlang]], eine Weile; Il. 12, 141; ἃς Ἕκτωρ [[εἵως]] μὲν ἀπείλει · – ἀλλ' ὅτε δή Il. 13, 143, wie 17, 727. 730 Od. 2, 148 (selten im Anfange eines Satzes u. gewöhnlich mit μέν verbunden; eigtl. fehlt der Nachsatz, vgl. Nitzsch zu Od. 3, 1251; mit folgendem αὐτὰρ [[ἐπεί]], Il. 15, 277, wie Od. 3, 126; so auch Her. 8, 74, [[ἕως]] μὲν δὴ αὐτῶν ἀνὴρ ἀνδρὶ παραστὰς σιγῇ λόγον ἐποιέετο · – [[τέλος]] δέ. ἡ, gen. ἕω, dat. ἕῳ, acc. ἕω, ion. u. ep. ἠώς, dor. ἀώς, äol. [[αὔως]] (Curtius Grundz. d. Gr. Et. 2. Aufl. S. 358), der Tagesanbruch ([[ἕως]] ἡμέρας [[ἀρχή]] Plat. Defin. 411 b), die [[Morgenröthe]]; [[εὐάγγελος]] [[ἕως]] γένοιτο μητρὸς εὐφρόνης [[πάρα]] Aesch. Ag. 256; πρὸς πρώτην ἕω Soph. O. C. 478; ἡ [[φωσφόρος]] [[ἕως]] Eur. Ion 1158; [[ἕως]] λευκὸν ὄμμ' ἀναίρεται El. 102; [[μέχρι]] [[ἕως]] ἐγένετο Plat. Conv. 220 d; ἐξ ἕω [[μέχρι]] τῆς ἑτέρας ἕω τε καὶ ἡλίου ἀνατολῆς Legg. VII, 807 d; ἅμα τῇ ἕῳ, mit Tagesanbruch, Thuc. 2, 90 u. öfter; πρὸ τῆς ἕω 4, 31 u. A.; [[ὅπερ]] εἰώθει γίγνεσθαι ἐπὶ τὴν ἕω Thuc. 1, 84; ἐδόκει εἰς τὴν ἐπιοῦσαν ἕω ἥξειν [[βασιλέα]] Xen. An. 1, 7, 1. – Von der Himmelsgegend, [[Osten]], τὸ πρὸς τὴν ἕω Her. 4, 40; τὸ πρὸς ἕω Plat. Legg. VI, 760 d; τὰ πρὸς ἕω μέρη Arist. u. a. Sp.; auch c. gen., π ρὸς ἕω τῆς πόλεως, τοῦ ποταμοῦ, östlich vom, Xen. Hell. 5, 4, 49 Plut. Lucull. 27.
}}
{{bailly
|btext=<span class="bld">1</span>ἕω, <i>dat.</i> ἑῳ, <i>acc.</i> [[ἕω]] (ἡ) :<br /><b>1</b> [[l'aurore]], [[le point du jour]] : [[ἅμα]] ἕῳ THC, [[ἅμα]] τῇ ἕῳ THC au point du jour ; ἡ Ἕως l'Aurore personnifiée;<br /><b>2</b> [[l'orient]].<br />'''Étymologie:''' att. c. [[ἠώς]].<br /><span class="bld">2</span><i>épq.</i> [[εἵως]];<br /><b>A.</b> <i>conj.</i><br /><b>I.</b> jusqu'à ce que : [[μαχήσομαι]] [[εἵως]] [[κε]] [[τέλος]] πολέμοιο [[κιχείω]] IL je combattrai jusqu'à ce que je parvienne à la fin de la guerre ; [[ἕως]] μάθῃς SOPH jusqu'à ce que tu aies appris ; ἐκέλευεν πορεύεσθαι [[ἡσύχως]], [[ἕως]] [[ἄγγελος]] ἔλθοι XÉN il commandait d'avancer tranquillement, jusqu'à ce que le messager fût arrivé;<br /><b>II.</b> [[tandis que]], [[pendant que]], [[tant que]], [[aussi longtemps que]] : [[εἵως]] πολεμίζομεν OD tant que nous faisons la guerre ; [[ἕως]] [[ἔτι]] [[ἐλπίς]] THC tant qu'il y avait de l'espoir ; [[ἕως]] [[ἔτι]] [[σοι]] [[σχολή]] XÉN tandis que tu en as encore le temps ; [[ἕως]] [[ἔτι]] τὸ [[πέλαγος]] οἷόν [[τε]] περαιοῦσθαι THC pendant qu'on pouvait encore traverser la mer ; [[ἕως]] ἂν αἴθῃ [[πῦρ]] ESCHL aussi longtemps que le feu brillera;<br /><b>III.</b> afin que, <i>avec l'opt.</i><br /><b>B.</b> <i>prép. avec idée de lieu ou de temps</i> :<br /><b>I.</b> [[jusque]];<br /><b>1</b> <i>avec le gén.</i> jusqu'à ce point, jusqu'à ce moment : [[ἕως]] [[οὗ]], jusqu'à ce que;<br /><b>2</b> <i>avec une prép.</i> [[ἕως]] εἰς, jusque vers, jusqu'à;<br /><b>3</b> <i>avec une conj.</i> [[ἕως]] [[ὅτε]] <i>avec l'ind.</i> jusqu'au moment où;<br /><b>4</b> <i>avec un adv.</i> [[ἕως]] [[ὀψέ]] THC jusqu'à un temps éloigné;<br /><b>II.</b> [[pendant un certain temps]], [[quelque temps]] ; continuellement.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>skr.</i> yávat « aussi longtemps que ».
}}
{{elru
|elrutext='''ἕως:''' <b class="num">I</b> (gen. и acc. ἕω, dat. ἕῳ), эп.-ион. [[ἠώς]] (gen. ἠοῦς, ἡόος и [[ἠῶθι]], dat. [[ἠοῖ]], acc. ἠῶ и ἠόα), дор. [[ἀώς]], эол. [[αὔως]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> утренняя заря, денница, рассвет: ἡ [[φωσφόρος]] ἕ. διώκουσα ἄστρα Eur. светоносная денница, прогоняющая звезды; πρὸ τῆς ἕω Thuc. и [[ἠῶθι]] [[πρό]] Hom. до рассвета; πρὸς πρώτην ἕω Soph. или [[ἐπειδὴ]] ἕ. ἔμελλε γίγνεσθαι Thuc. когда стала заниматься заря, когда забрезжило утро; [[ἅμα]] (τῇ) ἕῳ и ἐπὶ τὴν ἕω Thuc., εἰς τὴν ἐπιοῦσαν ἕω, [[ἐπειδὴ]] ἕ. ἐγένετο Xen. с наступлением зари, ранним утром; ἠοῦς Hom. с самого рассвета; [[μέχρι]] ἕ. ἐγένετο Plat. до (появления) зари; ἀπ᾽ ἠοῦς [[μέχρι]] δείλης Plat. от зари до вечера; ἔξ ἕω [[μέχρι]] τῆς ἐτέρας ἕω Plat. от одной утренней зари до другой; [[ὅσον]] τ᾽ ἐπικίδναται [[ἠώς]] Hom. где только сияет заря, т. е. по всему свету;<br /><b class="num">2)</b> день, сутки: [[ὅτε]] ἐκ [[τοῖο]] δυωδεκάτη γένετ᾽ [[ἠώς]] Hom. когда с этой поры настал двенадцатый день, т. е. на двенадцатый день после этого; [[ἠοῖ]] τῇ προτέρῃ Hom. накануне, вчера;<br /><b class="num">3)</b> восток (ἀπὸ ἠοῦς πρὸς ἑσπέρην Her.): πρὸς ἕω βλέπειν Xen. быть обращенным на восток; τὰ πρὸς τὴν ἠῶ Her. восточные области; πρὸς ἕω τῆς πόλεως Xen. к востоку от города.<br /><b class="num">II</b> эп. тж. [[εἵως]] (у Hom. двухсложно ‒∪ или односложно, редко ∪‒) conj.<br /><b class="num">1)</b> пока не, до тех пор пока: 1.1) с conjct. + ἄν (эп. κε) для выраж. будущего или обусловленного действия: εἵωςκεν Ἀχιλῆϊ πελάσσῃ Hom. (Гермес будет провожать Приама), пока не приведет (его) к Ахиллу; иногда без ἄν: ἕ. ἀνῇ τὸ [[πῆμα]] [[τοῦτο]] Soph. пока не утихнет это страдание; 1.2) с opt. в косвенной речи для выраж. прошедшего действия: περιεμένομεν [[ἑκάστοτε]], ἕ. ἀνοιχθείη τὸ [[δεσμωτήριον]] Plat. мы всякий раз ожидали, пока не откроется тюрьма (Сократа); иногда с ἄν (κε): οὐκ ἀποκρίναιο, ἕ. ἂν τὰ ἀπὸ τῆς ὑποθέσεως ὁρμηθέντα σκέψαιο Plat. ты (ведь) не пожелал бы отвечать, пока не разобрался бы в том, что следует из (выставленного тобой) положения; 1.3) редко с inf.: ἐντειλάμενος ἐς τὸ [[ὀπίσω]] διεκπλώειν, ἕ. ἐς Αἴγυπτον ἀπικνέεσθαι Her. предложив (им) плыть обратно, пока не прибудут в Египет;<br /><b class="num">2)</b> пока, в то время как, покуда: 2.1) с ind. для выраж. одновременности: ἤσθιε, ἕ. ὅ τ᾽ ἀοιδὸς ἄειδεν Hom. (Одиссей) ел в то время, как пел певец; иногда без глагола: ἕ. [[ἔτι]] σοι [[σχολή]] Xen. покуда у тебя есть еще время; οἱ δ᾽ [[εἵως]] [[σῖτον]] ἔχον καὶ [[οἶνον]], [[τόφρα]] [[βοῶν]] ἀπέχοντο Hom. пока у них были хлеб и вино, они не трогали быков (Гелиоса); 2.2) с conjct. + ἄν для будущего действия: ἕ. ἂν αἴθῃ [[πῦρ]] Aesch. пока (Эгист) будет разжигать пламя (на очаге Клитемнестры), т. е. пока будет длиться их союз; 2.3) с opt. для выраж. вневременно-постоянного действия: μηδὲν ἂν [[μεῖζον]] [[μηδὲ]] [[ἔλαττον]] [[γενέσθαι]], ἕ. [[ἴσον]] (ἂν) εἴη αὐτὸ ἑαυτῷ Plat. (мы скажем, что) ничто не становится ни большим, ни меньшим, пока оно равно себе самому;<br /><b class="num">3)</b> (с тем) чтобы, для того, чтобы с opt.: [[πέμπε]] πρὸς δώματα Ὀδυσσῆος, [[εἵως]] Πηνελόπειαν παύσειε κλαυθμοῖο Hom. (призрак Ифтимы Афина) послала в дом Одиссея, чтобы унять плач Пенелопы.<br /><b class="num">III</b> эп. [[εἵως]] praep. [[cum]] gen. (тж. с другими предлогами и наречиями)<br /><b class="num">1)</b> (вплоть) до (ἕ. Ἡρακλέους στηλῶν Arst.; ἕ. τοῦ [[νῦν]] [[NT]]): ἕ. οὗ ἀπέδεξαν ἁπάσας αὐτάς Her. до тех пор, пока не показали всех (изображений); ἕ. τοῦ ἀποτῖσαι Aeschin. пока не заплатит; ἀπ᾽ [[ἄνωθεν]] ἕ. [[κάτω]] [[NT]] сверху донизу; ἕ. [[ἔσω]] εἰς τὴν αὐλήν [[NT]] внутрь самого двора; ἕ. εἰς τὸν χάρακα Polyb. до вала; ἕ. πρὸς ἑῷον ἀστέρα Anth. до восточной звезды; οὐκ ἔστιν ἕ. [[ἑνός]] [[NT]] нет (решительно) ни одного;<br /><b class="num">2)</b> к ([[διελθεῖν]] ἕ. τινος [[NT]]).<br /><b class="num">IV</b> эп. тж. [[εἵως]] adv.<br /><b class="num">1)</b> в течение некоторого времени, вначале, сначала: τὼ δ᾽ ἕ. ἐπέτοντο [[μετὰ]] πνοιῇς ἀνέμοιο Hom. оба (орла) сначала летели (словно) дуновением ветра;<br /><b class="num">2)</b> постоянно, всегда: [[εἵως]] ἐγὼ καὶ Ὀδυσσεὺς οὐ [[δίχα]] ἐβάζομεν Hom. мы с Одиссеем никогда не говорили по-разному.
}}
{{ls
|lstext='''ἕως''': ἡ, Ἀττ. [[τύπος]] τοῦ Ἰων. ἠώς, ὃ ἴδε.
}}
{{Autenrieth
|auten=(1) as [[long]] as, [[until]]; foll. by the [[usual]] constructions [[with]] rel. words (see ἄν, [[κέν]]). A [[clause]] introduced by [[ἕως]] [[often]] denotes [[purpose]], Od. 4.800, Od. 9.376.—(2) [[like]] [[τέως]], [[for]] a [[while]], [[usually]] [[with]] [[μέν]], Od. 2.148, etc. —[[ἕως]], to be [[read]] [[with]] ‘synizesis,’ [[except]] Od. 2.78.
}}
{{Abbott
|astxt=[[ἕως]], [[relative]] [[particle]] (Lat. [[donee]], [[usque]]), <br />expressing the terminus ad quem (cf. Burton, §321ff.).<br /><b class="num">I.</b>As [[conjunction]];<br /><b class="num">1.</b>[[till]], [[until]];<br /><b class="num">(a)</b>of a [[fact]] in [[past]] [[time]], c. indic.: Mt 2:9, al. (Wi 10:14, al.); <br /><b class="num">(b)</b>[[ἕως]] ἄν, c. subjc. aor.: Mt 2:13 5:18, Mk 6:10, al.; [[without]] ἄν (M. Pr., 168f.; Lft., Notes, 115), Mk 14:32 (Burton, §325), Lk 12:59, II Th 2:7, al.; <br /><b class="num">(c)</b>c. indic., pres. (Burton, §328; BL, §65, 10): Mk 6:45, Jo 21:22, 23 I Ti 4:13. <br /><b class="num">2.</b>C. indic., as [[long]] as, [[while]] (Burton, §327): Jo 9:4 (Plat., [[Phaedo]], 89c). <br /><b class="num">II.</b>As an adverb ([[chiefly]] in [[late]] writers).<br /><b class="num">1.</b>Of [[time]], [[until]], [[unto]];<br /><b class="num">(a)</b>as prep. c. gen. (BL, §40, 6; M, Pr., 99): τ. ἡμέρας, Mt 26:29, Lk 1:80, Ro 11:8, al.; ὥρας, Mt 27:45, al.; τέλους, I Co 1:8, II Co 1:13; τ. [[νῦν]], Mt 24:21, Mk 13:19 (I Mac 2:33); ἐτῶν ὀγ. (Field, Notes, 49f.), Lk 2:37; τ. [[ἐλθεῖν]], Ac 8:40; [[before]] names and events, Mt 1:17 2:15, Lk 11:51, Ja 5:7, al.; <br /><b class="num">(b)</b>seq. οὗ, [[ὅτου]], [[with]] the [[force]] of a conjc. (Burton, §330; M, Pr., 91);<br /><b class="num">(α)</b>ἕως οὗ (Hdt., ii, 143; Plut., al.): c. indic., Mt 1:25 (WH br., οὗ) 13:33, al.; c. subjc. aor., Mt 14:22, al.; <br /><b class="num">(β)</b>ἔ. [[ὅτου]]: c. subjc., Lk 13:8; c. indic., Mt 5:25 ([[until]]), Jo 9:18; <br /><b class="num">(c)</b>c. adv. (ἔ. [[ὀψέ]], Thuc, iii, 108): [[ἄρτι]], Mt 11:12, Jo 2:10, I Co 4:13, al.; [[πότε]] (M, Pr., 107), Mt 17:17, Mk 9:19, Jo 10:24, al. <br /><b class="num">2.</b>Of [[place]], as [[far]] as, [[even]] to, [[unto]] (Arist., al.);<br /><b class="num">(a)</b>as prep. c. gen. (v. supr.): Mt 1123, Lk 1015, al.; <br /><b class="num">(b)</b>c. adv. (BL, §40, 6): Sivio, Jo 2^; Icro, Mk 14^*; Kdruy, Mt 2751, Mk 1538; <!iS€, Lk 23^; <br /><b class="num">(c)</b>c. prep.: [[ἔξω]], Ac 21:5; [[πρός]], Lk 24:50 (Field, Notes, 83). <br /><b class="num">3.</b>Of [[quantity]], [[measure]], etc.: Mt 18:21, Mk 6:23, Lk 22:51, al.
}}
{{StrongGR
|strgr=of [[uncertain]] [[affinity]]; a [[conjunction]], preposition and adverb of [[continuance]], [[until]] (of [[time]] and [[place]]): [[even]] ([[until]], [[unto]]), (as) [[far]] (as), [[how]] [[long]], (un-)til(-l), ([[hither]]-, un-, up) to, [[while]](-s).
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἕως:''' Αττ. [[τύπος]] και Ιων. [[ἠώς]].<br /><b class="num">• [[ἕως]]:</b> Επικ. [[εἵως]] και [[εἷος]], σύνδ., ως,<br /><b class="num">I. 1.</b> έως, ώσπου, [[μέχρι]], Λατ. [[donec]], [[dum]], σε Όμηρ.· στον Όμηρ. μερικές φορές χρησιμ. το [[τέως]], για λίγο, για κάποιο [[χρονικό]] [[διάστημα]]· <b>α)</b> για να εκφράσει [[γεγονός]] στο [[παρελθόν]], το [[ἕως]] ακολουθ. από οριστ., [[εἵως]] φίλον ὤλεσε θυμόν, σε Ομήρ. Ιλ.· όταν το [[γεγονός]] είναι αβέβαιο στο [[παρελθόν]], ακολουθ. από ευκτική, [[ἕως]] ὅ γε μιγείη, [[μέχρι]] να έφτανε, σε Ομήρ. Οδ. <b>β)</b> [[ἕως]] ἄν ή <i>κε</i>, με υποτ., σε [[σχέση]] με αβέβαιο μελλοντικό [[γεγονός]], [[μαχήσομαι]], [[εἵως]] κε [[κιχείω]], [[μέχρι]] να βρω, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> ενώ, κατά τη [[διάρκεια]] που, εφόσον, ενόσω, [[εἵως]] πολεμίζομεν, σε Ομήρ. Οδ.· [[ἕως]] [[ἔτι]] ἐλπὶς (<i>ἦν</i>), σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> ως επίρρ., Λατ. [[usque]], [[κυρίως]] με επιρρ. χρόνου, [[ἕως]], [[ὅτε]], Λατ. [[usque]] [[dum]], [[μέχρι]] τη [[στιγμή]] όπου, σε Ξεν.· ομοίως, [[ἕως]] οὗ, σε Ηρόδ.· [[ἕως]] [[ὀψέ]], [[μέχρι]] [[αργά]], σε Θουκ.· με γεν., [[ἕως]] τοῦ ἀποτῖσαι, [[μέχρις]] ότου πληρώσει, Νόμ. παρ' Αισχίν.
}}
{{etym
|etymtx=1. <b class="b3">-ω</b><br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[dawn]], [[day-break]] (Il.).<br />Other forms: Ion. (also hell.) [[ἠώς]], <b class="b3">-οῦς</b>, Dor. [[ἀϜώς]], [[ἀϜώρ]], gen. [[ἀϜῶ]], Aeol. [[αὔως]] f.<br />Compounds: As 1. member in <b class="b3">ἑωσ-φόρος</b>, Dor. <b class="b3">ἀωσ-φόρος</b> [[bringer of dawn]], [[morning-star]] (Ψ 226, Pi. I. 4 (3), 24 ); see Wackernagel Unt. 100ff., where Hom. <b class="b3">ἑωσ-φόρος</b> is considered as ep. Atticism; s. also Chantraine Gramm. hom. 1, 72 and (with improbable hypothesis) Schwyzer 440 n. 8.<br />Derivatives: [[ἑώϊος]], <b class="b3">ἑῳ̃ος</b>, [[ἠοῖος]], <b class="b3">ἠῳ̃ος</b> (see Wackernagel Unt. 106f.) [[of the morning]], [[eastern]] (Il.), [[ἕωλος]] [[belonging to dawn]], [[a night long]], of food etc. (Att. etc.; on the pejorative <b class="b3">λ-</b>suffix Chantraine Formation 239); adv. [[ἕωθεν]], ep. [[ἠῶθεν]], Dor. [[ἀῶθεν]] [[from the morning on]], [[early in the morning]] (Il.) with [[ἑωθινός]] [[of the morning]] (Hdt., Hp.; cf. Wackernagel Unt. 104 w. n. 1, Schwyzer 490); Hom. [[ἠῶθι]] in <b class="b3">ἠῶθι πρό</b> [[early in the morning]]; explanation uncertain, cf. Schwyzer 628 n. 6, Chantraine Gramm. hom. 1, 246.<br />Origin: IE [Indo-European] [86] <b class="b2">*h₂eus-os</b> [[dawn]]<br />Etymology: The barytonesis in [[ἕως]] as against [[ἠώς]] Wackernagel, Gött. Nachr. 1914, 49ff. (= Kl. Schr. 2, 1151ff.) thinks to explain from frequent [[ἕωθεν]], where it is regular (Schwyzer 383). The aspiration will be due to replacement as in [[εὕω]] (Schwyzer 219; after Sommer Lautstud. 11f. however from [[ἑσπέρα]]). - PGr. *[[ἀϜώς]] for <b class="b3">*ἀυhώς</b> < IE <b class="b2">*h₂eusṓs</b> and is identical with Lat. [[aurōr-a]] (except the added [[-a]], cf. [[flōs]]: [[Flōr-a]]). Witɦ zero grade Skt. <b class="b2">uṣā́s</b> f. [[dawn]] < <b class="b2">*h₂usṓs</b>. A corresponding [[r-]]stem, IE <b class="b2">*h₂eus-r-</b>, [[h₂us-r-]], is seen in [[αὔριον]] (s. v.) with <b class="b3">ἄγχ-αυρος</b> [[near the morning]] (A. R. 4, 111), in Lith. [[aušr-à]] [[dawn]], Skt. [[usr-á-]] [[of the morning]], [[uṣar-búdh-]] [[waking at dawn]]. Of the other cognates be mentioned OCS [[za ustra]] [[at dawn]], Germ., e. g. OHG <b class="b2">ōst(a)ra</b>, [[-ūn]] [[Easter]]. - An ablauting full grade, <b class="b2">*h₂u̯es-r-</b>, in e. g. Skt. <b class="b2">vasar-hā́</b> (RV. 1, 122,3), of the wind, meaning uncertain, [[vāsar-á-]] [[of the morning]], Celt., e. g. MIr. [[fāir]] [[sunrise]], IE <b class="b2">*h₂u̯ōsr-i-</b>. There is a [[sḱ-]]present, Skt. [[uccháti]] = Av. [[usaiti]] <b class="b2">lights up (of the morning)</b>, IE <b class="b2">*h₂us-sḱ-éti</b>, with the full grade athematic root-aorist [[a-vas-ran]]. Uncertain Hitt. [[uškizzi]] (= ([[usketsi]])) [[he sees]] from [[auš-zi]] [[he sees]], 2. sg. [[autti]] (= [[au-ti]]). - More forms W.-Hofmann 1, 86 a. 87, Pok. 86f.; also Burger REIE 1, 447ff. - Cf. [[ἠϊκανός]].<br />2.<br />Grammatical information: pcle<br />Meaning: [[until]], [[as long as]] (Il.); prep. w. gen. (rarely acc.) [[till]] (hell.).<br />Other forms: ep. [[ἧος]] (written. [[εἵως]], [[ἕως]], s. Chantr. Gr. hom. 1,11, but also West, Glotta 44 (1967) 135), Aeol. [[ἆος]], Dor. [[ἇς]], Hom. also demonstr. [[for some time]].<br />Origin: IE [Indo-European] [283!] <b class="b2">*ieh₂u̯ot</b> [[as long as]], [[until]]<br />Etymology: From PGr. <b class="b3">*ἇϜος</b> and identical with the Skt. relative <b class="b2">yā́vat</b> [[as long as]] except for the final consonant (an extra [[-s]]? see Schwyzer 409f. and 528, and Szemerényi Glotta 35 (1956) 94f.). - On the use Schwyzer-Debrunner 550, 650, 657. Cf. [[τέως]] and 1. [[ὅς]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> [[until]], [[till]], Lat. [[donec]], dum, Hom.:—in Hom. [[sometimes]] used = [[τέως]], for a [[time]]:—to [[express]] a [[fact]], ἕως is foll. by Ind., [[εἷος]] φίλον ὤλεσε θυμόν Il.; [[when]] the [[event]] is [[uncertain]], by the opt., ἕως ὅ γε μιγείη [[till]] he should [[reach]], Od.<br />b. ἕως ἄν or κε with Subj., relating to an [[uncertain]] [[event]] in [[future]] [[time]], [[μαχήσομαι]], [[εἵως]] κε [[κιχείω]] [[till]] I [[find]], Il.<br /><b class="num">2.</b> [[while]], so [[long]] as, [[εἵως]] πολεμίζομεν Od.; ἕως ἔτι [[ἐλπίς]] [ἦν] Thuc.<br /><b class="num">II.</b> as adv., Lat. [[usque]], [[mostly]] with Advs. of [[time]], ἕως ὅτε, Lat. [[usque]] dum, [[till]] the [[time]] [[when]], Xen.; so, ἕως οὗ Hdt.; ἕως ὀψέ [[till]] [[late]], Thuc.:—c. gen., ἕως τοῦ ἀποτῖσαι [[till]] he made [[payment]], ap. Aeschin.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἕως''': 1. -ω<br />{héōs}<br />'''Forms''': ion. (auch hell. und spät) [[ἠώς]], -οῦς, dor. ἀϝώς, ἀϝώρ, Gen. ἀϝῶ, äol. [[αὔως]] f.<br />'''Meaning''': [[Morgenröte]], [[Tagesanbruch]] (seit Il.).<br />'''Composita''': Als Vorderglied in [[ἑωσφόρος]], dor. [[ἀωσφόρος]] [[Bringer der Morgenröte]], [[Morgenstern]] (Ψ 226, Pi. ''I''. 4 (3), 24 u. a.); dazu Wackernagel Unt. 100ff., wo hom. [[ἑωσφόρος]] als ep. Attizismus erkannt wird; s. noch Chantraine Gramm. hom. 1, 72 und (mit unwahrscheinlicher Hypothese) Schwyzer 440 A. 8.<br />'''Derivative''': Ableitungen. [[ἑώϊος]], ἑῳ̃ος, [[ἠοῖος]], ἠῳ̃ος (dazu Wackernagel Unt. 106f.) [[morgendlich]], [[östlich]] (seit Il.), [[ἕωλος]] [[zur Morgenröte gehörend]], [[übernächtig]], [[abgestanden]], von Lebensmitteln usw. (att. usw.; zum pejorativen λ-Suffix Chantraine Formation 239); Adv. [[ἕωθεν]], ep. [[ἠῶθεν]], dor. [[ἀῶθεν]] [[vom Morgen an]], [[frühmorgens]] (seit Il.) mit [[ἑωθινός]] [[morgendlich]] (Hdt., Hp., att.; vgl. Wackernagel Unt. 104 m. A. 1, Schwyzer 490); hom. [[ἠῶθι]] in [[ἠῶθι]] [[πρό]] etwa [[früh morgens]]; Erklärung unsicher, vgl. Schwyzer 628 A. 6 m. Lit., Chantraine Gramm. hom. 1, 246.<br />'''Etymology''': Die Barytonese in [[ἕως]] gegenüber [[ἠώς]] will Wackernagel Gött. Nachr. 1914, 49ff. (= Kl. Schr. 2, 1151ff.) ansprechend auf das geläufige [[ἕωθεν]] zurückfuhren, wo sie regelmäßig eintrat (Schwyzer 383). Die Aspiration kann wie in [[εὕω]] auf Hauchversetzung beruhen (Schwyzer 219; nach Sommer Lautstud. 11f. dagegen von [[ἑσπέρα]]). — Urgr. *ἀ̄ϝώς kann für *ἀ̄υ''h''ώς aus idg. *''āusṓs'' stehen und ist dann mit lat. ''aurōr''-''a'' bis auf die sekundäre ''a''-Erweiterung (vgl. ''flōs'': ''Flōr''-''a'') identisch. Daneben mit Tiefstufe aind. ''uṣā́s''- f. [[Morgenröte]] aus *''usṓs''. Ein mit diesem fem. ''s''-Stamm korrespondierender ''r''-Stamm, idg. *''āus''-''r''-, ''us''-''r''-, erscheint in [[αὔριον]] (s. d.) mit [[ἄγχαυρος]] [[dem Morgen nahe]] (A. R. 4, 111; wohl Rückableitung, vgl. zu [[βίβλος]]), in lit. ''aušr''-''à'' [[Morgenröte]], aind. ''usr''-''á''- [[morgendlich]], ''uṣar''-''búdh''- [[bei der Morgenröte erwachend]]. Von den übrigen sehr zahlreichen Verwandten seien noch erwähnt aksl. ''za'' ''ustra'' [[am Morgen]], germ., z. B. ahd. ''ōst''(''a'')''ra'', -''ūn'' [[Ostern]], die ebenfalls auf den ''r''-Stamm zurückgehen (dazu noch Ausdrücke für [[Osten]] usw., z. B. ahd. ''ōstar'' [[nach Osten]], lat. ''Auster'', -''tri'' [[Südwind]]). — Eine alternierende Hochstufe, idg. *''u̯es''-''r''-, bieten z. B. aind. ''vasar''-''hā́'' (RV. 1, 122,3), vom Winde, Bedeutung unklar, ''vāsar''-''á''- [[morgendlich]], kelt., z. B. mir. ''fāir'' [[Sonnenaufgang]], idg. *''u̯ōsr''-''i''-. Zu diesen Nomina gesellt sich im Indoiranischen ein primäres schwundstufiges ''sḱ''-Präsens, aind. ''uccháti'' = aw. ''usaiti'' ‘leuchtet auf (vom Morgen)’, idg. *''us''-''sḱ''-''éti'', wozu der hochstufige athematische Wurzelaorist aind. ''a''-''vas''-''ran''. Unsicher dagegen heth. ''uškizzi'' (= ''usketsi'') [[er sieht]] von dem primären ''auš''-''zi'' [[er sieht]], 2. sg. ''autti'' (= ''au''-''ti''). — Weitere Formen mit Lit. WP. 1, 26f., W.-Hofmann 1, 86 u. 87, Pok. 86f.; außerdem Burger REIE 1, 447ff. Vgl. noch [[ἠϊκανός]].<br />'''Page''' 1,605-606<br />2.<br />{héōs}<br />'''Forms''': ep. ἧος (geschr. [[εἵως]], [[ἕως]]), äol. ἆος, dor. ἇς Konj. ‘so lange als, (so lange) bis' (seit Il.), Hom. auch demonstr.<br />'''Meaning''': [[eine Zeitlang]] (wohl elliptisch); Präp. m. Gen. (selten Akk.) [[bis]] (hell. und spät).<br />'''Etymology''': Aus urgr. *ἇϝος und mit dem aind. Relativum ''yā́vat'' [[wie weit]] bis auf den unklaren Endkonsonanten identisch (darüber Schwyzer 409f. und 528 m. Lit., dazu noch Szemerényi Glotta 35, 94f.). — Zum Gebrauch von [[ἕως]] Schwyzer-Debrunner 550, 650, 657. Vgl. [[τέως]] und 1. [[ὅς]].<br />'''Page''' 1,606
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：›wj 赫哦士<br />'''詞類次數'''：連詞 介詞（148）<br />'''原文字根'''：等到<br />'''字義溯源'''：直等到^，直等，等到，直到，等，到，連，趁著，幾乎，向來，只等，只要。這連詞常表示一段時間的終結或開始。大部分用在四福音書和使徒行傳中（125次）。參讀 （[[ἄχρι]]）同義字<br />'''出現次數'''：總共（148）；太（49）；可（15）；路（28）；約（11）；徒（22）；羅（2）；林前（6）；林後（3）；帖後（1）；提前（1）；來（3）；雅（2）；彼後（1）；約壹（1）；啓（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 直到（43） 太2:15； 太5:18； 太5:18； 太10:11； 太22:26； 太24:21； 太26:29； 太26:58； 太27:8； 太28:20； 可13:19； 可14:25； 可15:33； 路1:80； 路2:37； 路11:51； 路12:50； 路12:59； 路13:21； 路15:4； 路23:5； 路23:44； 路24:49； 約2:7； 約5:17； 約16:24； 約21:22； 約21:23； 徒1:8； 徒7:45； 徒8:40； 徒11:19； 徒11:22； 徒13:20； 徒13:47； 羅11:8； 林前4:13； 林前8:7； 林後3:15； 來10:13； 雅5:7； 雅5:7； 彼後1:19；<br />2） 到（27） 太1:17； 太1:17； 太1:17； 太11:12； 太11:23； 太11:23； 太18:22； 太18:22； 太24:31； 太27:45； 太27:51； 可13:27； 可15:38； 路4:29； 路9:41； 路22:51； 路24:50； 約2:10； 約8:9； 約10:24； 徒21:5； 徒28:23； 林前1:8； 林前15:6； 林後1:13； 來8:11； 約壹2:9；<br />3） 等（16） 太1:25； 太2:13； 太14:22； 太18:30； 太22:44； 太26:36； 可6:45； 可12:36； 可14:32； 路13:8； 路17:8； 路20:43； 約9:18； 徒2:35； 徒25:21； 來1:13；<br />4） 直等到（8） 太17:9； 太27:64； 徒23:12； 徒23:14； 徒23:21； 林前16:8； 帖後2:7； 提前4:13；<br />5） 直（8） 太24:27； 太24:34； 可6:10； 路13:35； 路15:8； 路22:16； 路22:18； 徒26:11；<br />6） 等到（5） 太12:20； 太18:34； 太24:39； 林前4:5； 啓6:11；<br />7） 要到（4） 太17:17； 太17:17； 可9:19； 啓6:10；<br />8） 直等（3） 太5:26； 太13:33； 路21:32；<br />9） 直到⋯為止（2） 太23:35； 徒1:22；<br />10） 到⋯為止（2） 太11:13； 太20:8；<br />11） 等待（2） 徒21:26； 啓6:11；<br />12） 以前（2） 路9:27； 約13:38；<br />13） 幾乎（2） 太26:38； 可14:34；<br />14） 往（2） 路2:15； 徒23:23；<br />15） 到了（2） 太10:23； 徒17:15；<br />16） 以（2） 太16:28； 可9:1；<br />17） 一直（2） 太23:39； 可14:54；<br />18） 上（1） 林後12:2；<br />19） 直⋯到（1） 太2:9；<br />20） 到⋯麼（1） 太18:21；<br />21） 到⋯那裏（1） 路4:42；<br />22） 到⋯上（1） 路10:15；<br />23） 連（1） 羅3:12；<br />24） 趁著（1） 太5:25；<br />25） 邊（1） 徒17:14；<br />26） 前（1） 路22:34；<br />27） 下到（1） 路10:15；<br />28） 要等到（1） 可9:19；<br />29） 趁（1） 約9:4；<br />30） 至（1） 徒8:10；<br />31） 就是（1） 可6:23；<br />32） 快到（1） 徒9:38；<br />33） 等著（1） 太13:30
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[dawn]], [[while]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=ἡ, ἀττ. [[ἀντί]] τοῦ ἰων. ἠώς (=[[αὐγή]]). Ἀπό ρίζα αϝ-, ἀπό ὅπου καί οἱ λέξεις: [[αὔριον]], ἦρι, [[ἠέριος]], [[ἄγχαυρος]]. Παράγωγα τοῦ [[ἕως]]: [[ἕωθεν]] (=ἀπό νωρίς), [[ἑωθινός]] (=[[πρωινός]]), ἑώιος [[ἀντί]] [[ἑῷος]] (=[[πρωινός]]).
}}
{{trml
|trtx====[[until]]===
Afrikaans: totdat, tot; Amharic: እስከ; Arabic: حَتَّى‎; Egyptian Arabic: لغايت‎; Hijazi Arabic: إلين‎; Asturian: hasta; Bashkir: тиклем, хәтлем, ҡәҙәр; Basque: arte; Belarusian: да; Bengali: অবধি, পর্যন্ত; Bulgarian: до; Burmese: အထိ; Catalan: fins; Chinese Cantonese: 到, 至; Mandarin: 直到, 直至, 至; Czech: do; Danish: indtil; Dutch: [[totdat]], [[tot]]; Esperanto: ĝis; Estonian: kuni; Fala: hasta; Finnish: saakka, asti; French: [[jusque]], [[jusqu'à]]; Galician: deica, endeica; Georgian: -მდე; German: [[bis]], [[bis zu]], [[bis an]]; Greek: [[μέχρι]], [[ως]]; Ancient Greek: [[ἕως]], [[μέχρι]], [[μέχρις]], [[μέσφα]], [[ἄχρι]], [[ἄχρις]]; Hebrew: עַד‎; Hindi: ... तक; Hungarian: -ig; Icelandic: þangað til, fyrr en, uns, þar til; Ido: til; Irish: go dtí; Old Irish: co; Italian: [[finché]], [[fino a quando]], [[fino a]]; Japanese: まで; Korean: 까지; Kurdish Northern Kurdish: heta, ta; Latin: [[usque ad]]; Latvian: līdz; Lithuanian: kol, iki; Macedonian: до, сѐ до; Malay: sehingga; Maltese: sa, sakemm; Maori: āpānoa, rā anō, rānō, tae noa ki; Mbyá Guaraní: peve; Mirandese: até; Ngazidja Comorian: hata mpaka; Occitan: fins; Old English: oþ; Persian: تا‎; Plautdietsch: bat; Polish: do, aż do; Portuguese: [[até]], [[até que]]; Romanian: până, până când, până ce; Russian: [[до]]; Scottish Gaelic: gu, gus; Serbo-Croatian Cyrillic: до̏; Roman: dȍ; Slovak: do; Slovene: do; Sorbian Lower Sorbian: do; Upper Sorbian: do; Spanish: [[hasta]]; Swahili: mpaka; Swedish: tills; Tajik: то; Tocharian B: eṃṣke; Turkish: -e kadar; Ukrainian: до; Urdu: ... تک‎, جب تک‎; Uyghur: -غىچە‎, -قىچە‎, -گىچە‎, -كىچە‎, -غا قەدەر‎, -قا قەدەر‎, -گە قەدەر‎, -كە قەدەر‎; Vietnamese: cho đến, đến, cho tới, tới; Walloon: diski, disk' a, disk' a tant ki; West Frisian: oant; Yiddish: ביז‎
===[[dawn]]===
Arabic: فَجْر‎; Egyptian Arabic: فجر‎; Armenian: արշալույս; Aromanian: hãryii, cripatã, apiritã, ndzari, adoarã; Azerbaijani: dan; Bashkir: таң; Basque: egunsenti; Belarusian: зара, світанне; Bengali: ফজর; Bikol Central: daliwawa; Bulgarian: зора, разсъмване; Burmese: အရုဏ်တက်, အရုဏ်; Catalan: aurora, alba; Cebuano: kaadlawon; Cherokee: ᎤᎩᏥᏕᏱ; Chinese Mandarin: 黎明, 拂曉, 拂晓, 破曉, 破晓, 旦; Chuvash: шурампуҫ; Danish: daggry; Dutch: [[morgenschemering]], [[dageraad]], [[zonsopgang]]; Esperanto: aŭroro, matenruĝo; Even: гяван; Finnish: aamunkoitto, sarastus, aamuhämärä, koi; French: [[aube]]; Friulian: albe; Galician: albor, alborada, abrente, alba, amencida; Gallurese: albore; Georgian: გარიჟრაჟი, რიჟრაჟი; German: [[Morgendämmerung]], [[Dämmerung]], [[Morgengrauen]]; Gothic: 𐌿𐌷𐍄𐍅𐍉; Greek: [[αυγή]]; Ancient Greek: [[ὄρθρος]], [[ἠώς]], [[ἕως]], [[ἀώς]], [[ἀβώρ]]; Guaraní: ko'ẽ; Hausa: alfijir; Hebrew: שחר‎; Hindi: उषा, ऊषा, प्रभात, तड़का, सवेरा, सुबह, सहर, भोर, फजर; Hungarian: hajnal; Icelandic: dögun, dagrenning, morgunsár, afturelding; Ido: jornesko; Ilocano: bannawag; Irish: camhaoir; Istriot: alba; Italian: [[alba]]; Japanese: 夜明け; Kabuverdianu: madrugada; Kazakh: арай; Khmer: ព្រលឹម; Korean: 새벽; Kyrgyz: таң; Latin: [[aurora]], [[matutinum]]; Lithuanian: aušra, žara; Macedonian: мугра, зора; Maltese: sebħ, żerniq; Malvi: पो; Maori: pūaotanga, hāpara, ata hāpara, haeata; Middle Persian: 𐭠𐭥𐭱‎; Nanai: гиван; Navajo: hayííłką́, hayoołkááł; Neapolitan: arba; Norwegian: grålysning; Old English: dægrēd; Oromo: obboroo, abboroo; Ossetian: ӕхсид; Ottoman Turkish: طاك‎; Persian: سپیده‎; Polish: świt, brzask; Portuguese: [[alvorecer]], [[alvorada]], [[amanhecer]], [[aurora]], [[alva]]; Punjabi: ਝਲਾਂਗ, ਤੜਕਾ, ਫ਼ਜਰ, ਲੋ, ਪ੍ਰਭਾਤ; Romanian: zori, auroră, alba; Romansch: alva; Russian: [[заря]], [[рассвет]]; Sanskrit: उषस्, उषा, ऊषा, प्रभात; Sardinian Campidanese: nèa; Logudorese: arbéschida, arbòre; Sassarese: billòcca, chintari; Scottish Gaelic: beul an latha, briseadh-latha, mochthrath; Serbo-Croatian Cyrillic: праскозорје, зора; Roman: prȁskozōrje, zòra; Sicilian: alba, arba, abba; Somali: waabari; Spanish: [[alba]], [[amanecer]], [[aurora]], [[madrugada]]; Swahili: alfajiri; Swedish: gryning; Tagalog: bukang-liwayway; Telugu: ప్రభాతము, ప్రొద్దు; Thai: ย่ำรุ่ง, เช้ามืด; Turkish: seher, şafak, tan; Ukrainian: зоря, світанок; Urdu: سحر‎, سویرا‎, تڑکا‎, صبح‎, اشا‎, اشراق‎, پربهات‎; Vaghri: ઊજારો; Vietnamese: bình minh, rạng đông; Volapük: gödalulit; Welsh: gwawr; Westrobothnian: dagsrand, dagrand; Yakut: тыҥ; Yiddish: פֿאַרטאָג‎, באַגינען‎, פֿרימאָרגן‎, קאַיאָר‎
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[solis ortus]]'', [[sunrise]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.84.2/ 2.84.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.31.1/ 4.31.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.67.3/ 4.67.3],<br>''[[prima luce]]'', [[at dawn]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.48.2/ 1.48.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.90.1/ 2.90.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.76.1/ 3.76.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.42.2/ 4.42.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.68.4/ 4.68.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.106.3/ 4.106.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.58.3/ 5.58.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.30.1/ 6.30.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.64.3/ 6.64.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.65.3/ 6.65.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.101.3/ 6.101.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.72.3/ 7.72.3].[https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.96.1/ 3.96.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.72.1/ 4.72.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.125.2/ 4.125.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.23.1/ 7.23.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.80.5/ 7.80.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.27.1/ 8.27.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.28.1/ 8.28.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.42.2/ 8.42.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.102.2/ 8.102.2].[https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.32.3/ 4.32.3].
}}