View source for πρόνοια

{{LSJ1
|Full diacritics=πρόνοια
|Medium diacritics=πρόνοια
|Low diacritics=πρόνοια
|Capitals=ΠΡΟΝΟΙΑ
|Transliteration A=prónoia
|Transliteration B=pronoia
|Transliteration C=pronoia
|Beta Code=pro/noia
|Definition=Ion. προν-οίη, ἡ, (πρόνοος) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">perceiving beforehand, foresight, foreknowledge</b>, τοὖπος τὸ θεοπρόπον τᾶς παλαιφάτου π. <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>823</span> (lyr.); προνοίαισι τοῦ πεπρωμένου <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>684</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = [[πρόγνωσις]] <span class="bibl">11</span>.b, Hp. ap.Gal.18 (2).8. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">foresight, forethought</b>, ἐπῄνεσ' . . πρόνοιαν ἣν ἔθου <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>536</span>; π. δ' ἐστὶν οὐδενὸς σαφής <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>978</span>; <b class="b3">προνοίας οὕνεκα</b> so far as <b class="b2">foresight, caution</b> is required, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>774</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">El.</span>1015</span>; ἐκ προνοίης <b class="b2">with forethought, purposely</b>, <span class="bibl">Hdt.1.120</span>,<span class="bibl">159</span>, etc.; opp. <b class="b3">κατὰ τύχην</b>, <span class="bibl">Id.8.87</span>, cf. <span class="bibl">Antipho 5.21</span>, <span class="bibl">Lys.26.19</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>241e</span>; <b class="b3">ἀπὸ προνοίας τινῶν</b> by their <b class="b2">precautions</b>, <span class="bibl">Th.8.95</span>; τὴν π. τὴν ές ἡμέας ἔχουσαν <span class="bibl">Hdt. 8.144</span>; <b class="b3">προνοίᾳ τῶν συγγενῶν, φίλων, τῆς πόλεως</b>, <b class="b2">by care for . .</b>, <span class="bibl">And.1.56</span>; esp. of crimes committed <b class="b2">with design</b> or <b class="b2">malice prepense</b>, <b class="b3">ἐκ προνοίας τραῦμα, ἐκ π. φόνοι</b>, <span class="bibl">Aeschin.3.212</span>, <span class="bibl">Din.1.6</span>, etc.; ἐκ π. ἀποθνῄσκειν <span class="bibl">Antipho 1.22</span>, cf. <span class="bibl">Lys.3.28</span>; <b class="b3">τὰ ἐκ π</b>., opp. <b class="b3">ἀκούσια</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1300b26</span>; so <b class="b3">οὐδεμία π. ἐστι τραύματος</b> no <b class="b2">intention</b> of wounding, <span class="bibl">Lys.3.41</span>; <b class="b3">πρόνοιαν ἔχειν</b> (or <b class="b3">ἴσχειν</b>) <b class="b3"> τινός</b> to take <b class="b2">thought</b> for... show <b class="b2">care</b> for... <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>1061</span>, <span class="bibl">Th.2.89</span>, etc.; περί τινος <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>283</span>; ὑπέρ τινος <span class="bibl">Isoc.16.9</span>; ἡ τοῦ χόρτου π. <span class="bibl"><span class="title">PFlor.</span>131.7</span> (iii A. D.), cf. <span class="bibl">148.2</span> (iii A. D.): c. inf., <b class="b3">πολλὴν π. εἶχεν εὐσχήμως</b> (fort. <b class="b3">εὐσχήμων</b>) πεσεῖν <span class="bibl">E. <span class="title">Hec.</span>569</span>; <b class="b3">πολλὴν π. ἔχειν μέλλοντας .</b>. to be<b class="b2">ware</b> of doing a thing, <span class="bibl">Antipho 5.91</span>; π. ποιεῖσθαί τινος <span class="bibl">D.21.97</span>, etc.: pl., <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>7.38</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">providence</b>, τοῦ θείου ἡ π. <span class="bibl">Hdt.3.108</span>; τοῦ θεοῦ <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1180</span>; θεία π. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span> 637</span>(troch.); πρόνοιαι θεῶν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>44c</span>: abs., <b class="b2">divine providence</b>, προνοίας ἔργῳ <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.4.6</span>, etc., cf.Zeno Stoic.1.44, Cleanth.ib.121, Chrysipp. ib.2.168, al. (<b class="b3">περὶ προνοίας</b> as title of one of his works, ib.3.203). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> Pythag. name for <b class="b2">five</b>, Theol.Ar.31. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">office of</b> <b class="b3">προνοητής</b>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>472.10</span> (ii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b3">Πρόνοια Ἀθηνᾶ</b> Athena as <b class="b2">goddess of Forethought</b>, under which name she was worshipped at Delphi, <span class="bibl">D.25.34</span>, <span class="bibl">D.S.11.14</span>, <span class="bibl">Parth.25</span>, <span class="bibl">Paus.10.8.6</span>, Plu.2.825b, <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>4.149b</span>, etc.; at Delos acc. to Macr.<span class="title">Sat.</span>1.17.55, cf. Aristid.1.97 J., <span class="title">Or.</span>37(2).26; also Ἰουλία θεὰ Σεβαστὴ Π. <span class="title">IG</span>3.461: this name of Athena, which is guaranteed by the context in D., Aristid., Jul., Macr. Il. cc., seems to have been a distortion of the name <b class="b3">Προναία</b> or <b class="b3">Προνᾴα</b> (v. πρόναος <span class="bibl">1</span>), but <b class="b3">πρόνοια</b> is f.l. for [[Προναία]] (or <b class="b3">Προνᾴα</b>) in Aeschin. (v. πρόναος 1), and D.S., Parth., Paus., Plu. Il. cc. shd. perh. be corrected.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0735.png Seite 735]] ἡ, ion. προνοίη, das Vorhersehen, Vorherbemerken, Soph. Trach. 820 O. R. 978. – Gew. Vorsicht, Klugheit, Vor- oder Fürsorge; Aesch. Ch. 598; auch im plur., προνοίαισι τοῦ πεπρωμένου, Ag. 669; Soph.; Eur. πολλὴν πρόνοιαν εἶχεν εὐσχήμως πεσεῖν, Hecub. 569, öfter; Ar. u. in Prosa, wie Her. oft, ἐκ προνοίης, mit Vorbedacht, Ueberlegung, mit Absicht, 1, 120. 159. 2, 151. 161. 6, 66, Ggstz κατὰ τύχην, 8, 87; u. so Antipho 6, 19; Lys. 3, 43 u. sonst; πρόνοιαν ἔχειν τινός, Thuc. 2, 89; πρόνοιαν ποιεῖσθαί τινος, Dem. 21, 97 u. öfter, u. Folgde; auch πρόνοιαν ἐποιησάμην τοῦ μὴ ἐπὶ τὸν πατέρα τούτου εἰσελθεῖν, ich habe mich gehütet, Dem. 47, 80; Folgde. – Die Ἀθηνᾶ Πρόνοια, Aesch. 3, 110 ff., neben Apollo, Artemis u. Leto genannt, die Göttinn kluger Bedachtsamkeit, wurde unter diesem Namen in Delphi verehrt, vgl. Paus. 10, 8, 4 und προναία. – Von Plut. an auch die göttliche Vorsehung, vgl. Xen. Mem. 1, 4, 6.
}}
{{ls
|lstext='''πρόνοια''': Ἰων. -οίη, ἡ, ([[πρόνοος]]) [[προφητεία]], [[τοὖπος]] τὸ θεοπρόπον ἡμῖν τᾶς παλαιφάτου προνοίας Σοφ. Τρ. 823· προνοίαισι τοῦ πεπρωμένου Αἰσχύλ. Ἀγ. 684. 2) = τῷ ἰατρικῷ ὅρῳ [[πρόγνωσις]], Ἱππ. παρὰ Γαλην. 8. 585. ΙΙ. τὸ προνοεῖν, προβλέπειν, πρόβλεψις, ἐπῄνεσ’ [[ἔργον]] καὶ πρόνοιαν ἧν ἔθου Σοφ. Αἴ. 536· πρ. δ’ ἐστὶν οὐδενὸς σαφὴς ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 978· θάρσει προνοίας [[οὕνεκα]], ὅσον ἀφορᾷ τὴν πρόβλεψιν καὶ προσοχὴν ἔχε θάρρος, ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 774, πρβλ. Ἡλ. 1015· ἐκ προνοίας, [[μετὰ]] προβλέψεως, ἐπίτηδες, [[μεμελετημένως]], Λατ. consulto, Ἡρόδ. 1. 120, 159, κτλ.· ἀντίθετον τῷ κατὰ τύχην, ὁ αὐτ. 8. 87, πρβλ. Ἀντιφῶντα 132. 1, Λυσί. 177. 11, Πλάτ. Φαῖδρ. 241Ε· ἀπὸ προνοίας τινῶν, διὰ τῶν προφυλάξεων τινῶν Θουκ. 8. 95· τὴν πρ. τὴν ἐς ἡμέας ἔχουσαν Ἡρόδ. 9. 144. προνοίᾳ μὲν τῶν συγγενῶν καὶ τῶν φίλων, προνοίᾳ δὲ τῆς πόλεως ἁπάσης Ἀνδοκ. 1, 56· ― ἰδίως ἐπὶ κακουργημάτων πραχθέντων σκοπίμως καὶ ἐκ προηγουμένης μελέτης, ἐκ προνοίας τραύμᾱτα, ἐκ πρ. φόνου, ἐκ προμελέτης, Αἰσχίν. 84. 21, Δείναρχ. 90. 33, κτλ.· ἐκ πρ. ἀποθνήσκειν Ἀντιφῶν 113, 42, πρβλ. Λυσί. 98. 43· τά ἐκ πρ., ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ ἀκούσια, Ἀριστ. Πολιτ. 4. 16, 3· [[οὕτως]], οὐδεμία πρ. ἐστὶ τραύματος, οὐδεμία [[πρόθεσις]]..., Λυσί. 100. 2. ― πρόνοιαν ἔχειν (ἢ ἴσχειν) τινός, λαμβάνειν πρόνοιαν [[περί]] τινος, δεικνύειν φροντίδα περὶ [[αὐτοῦ]].., Εὐρ. Ἄλκ. 1061, Θουκ. 2. 89, κτλ.· [[περί]] τινος Σοφ. Ἀντ. 283· ὑπέρ τινος Πολύβ. 1. 57, 1· μετ’ ἀπαρ., πολλὴν πρ. εἶχεν εὐσχήμως πεσεῖν Εὐρ. Ἑκ. 569· πολλὴν πρόνοιαν ἔχειν μέλλοντας ἀνήκεστον [[ἔργον]] ἐργάζεσθαι Ἀντιφῶν περὶ Ἡρῴδου φόνου 91· οὕτω, πρ. ποεῖσθαί τινος Δημ. 546, 6, κτλ. 2) ἡ τοῦ θεοῦ [[πρόνοια]], τοῦ θείου ἡ πρ. Ἡρόδ. 3. 108· τοῦ θεοῦ Σοφ. Ο. Κ. 1180· [[θεία]] πρ. Εὐρ. Φοίν. 640· πρόνοιαι θεῶν Πλάτ. Τίμ. 44C· ἀπολ., [[θεία]] [[πρόνοια]], προνοίας ἔργῳ Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 6, κτλ., πρβλ. Πλούτ. 2. 414F, Γαλην. ἔνθ’ ἀνωτ. ΙΙΙ. Πρόνοια [[Ἀθηνᾶ]], ὡς θεὰ τῆς προνοίας [[ἤτοι]] τῆς προβλέψεως, ὑπὸ τὸ [[ὄνομα]] δὲ τοῦτο ἐλατρεύετο ἐν Δελφοῖς, Ψευδοδημοσθ. 780. 17, Διόδ. 11. 14, Παυσ. 10. 8, 6, Πλούτ. 2. 825Β, κτλ.· ― τὸ [[ὄνομα]] τοῦτο τῆς Ἀθηνᾶς φαίνεται μεταγεν. τοῦ ὀνόματος Προναία, [[ὅπερ]] βεβαιοῦται ἐκ τοῦ Ἰων. τύπου προνηΐη παρ’ Ἡροδ. καὶ ἐκ Δελφικῶν ἐπιγραφῶν (ἴδε [[πρόναος]] Ι), ἂν καὶ ἐν τοῖς Ἀντιγράφ. [[συχνάκις]] ἔχει ἀντικατασταθῇ διὰ τοῦ [[πρόνοια]] ὑπὸ τῶν ἀντιγραφέων. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολ. ἐν Ἀθηνᾶς τ. ΙΕ΄ σ. 409.
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I. 1</b> prévision, prescience, pressentiment;<br /><b>2</b> prescience d’un oracle ; oracle;<br /><b>II.</b> soin de pourvoir, <i>d’où</i><br /><b>1</b> prévoyance;<br /><b>2</b> précaution : πρόνοιαν ἔχειν τινός THC <i>ou</i> [[περί]] τινος SOPH prendre d’avance soin de qch, pourvoir d’avance à qch ; πρόνοιαν ἔχειν avec l’inf. EUR prendre soin de, <i>etc.</i><br /><b>3</b> acte réfléchi, ce qu’on fait par suite d’une décision arrêtée d’avance : [[ἐκ]] προνοίας HDT de propos délibéré, à dessein ; <i>en parl. de crimes</i> préméditation;<br /><b>4</b> providence, <i>particul.</i> [[τοῦ]] θείου ἡ [[πρόνοια]] HDT, [[πρόνοια]] [[τοῦ]] θεοῦ SOPH <i>ou simpl.</i> ἡ Πρόνοια XÉN la providence divine, la Providence ; [[Ἀθηνᾶ]] [[πρόνοια]] DÉM Athéna Providence, <i>surn. d’Athéna, à Delphes</i>.<br />'''Étymologie:''' [[πρόνοος]].
}}
{{Slater
|sltr=[[πρόνοια]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[forethought]] λέγοντι Ζῆνα φυλάξαι π[ρ]ονοί[ᾳ], ἁνίκ (supp. Lobel) (Pae. 12.11)
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[προνοέω]]; [[forethought]], i.e. [[provident]] [[care]] or [[supply]]: [[providence]], [[provision]].
}}
{{Thayer
|txtha=προνοίας, ἡ (προνως), from ([[Aeschylus]], [[Sophocles]]), [[Herodotus]] [[down]], [[forethought]], [[provident]] [[care]]: A. V. [[providence]]); ποιοῦμαι πρόνοιαν τίνος, to [[make]] [[provision]] for a [[thing]] ([[see]] [[ποιέω]], I:3, p. 526a [[top]]), Romans 13:14.
}}